Download - Windesheim

Professionalisering: de wijze waarop men zich blijft ontwikkelen, professionele inbedding in
beroepsverenigingen, opleidingslacunes, scholingsbehoefte, en de aansluiting van de vooropleiding
op de huidige werkzaamheden.
Overig: overige opmerkingen en suggesties.
Van de 37 gesloten vragen is bij 16 vragen gebruik gemaakt van een 5-punts Likert-schaal: (1) helemaal
oneens; (2) oneens; (3) niet oneens, niet eens; (4) eens; en (5) helemaal eens.
Conceptueel kader. Voor een aantal vragen geldt dat er een conceptueel kader aan ten grondslag ligt.
Dit conceptuele kader is vooral ontwikkeld ten behoeve van de operationalisatie van concepten; een
‘zoeklichttheorie’ dus en geenszins een toetsend raamwerk.
In grote lijnen drukt het conceptuele kader een holistische visie uit op het werken van een reliondernemer.
Vertrekpunt in ons denken over dit werken van reli-ondernemers is het
domeincompetentieprofiel van de Bachelor of Theology (Landelijk Overleg Opleidingen Theologie,
2006). De negen daarin genoemde competenties bieden een uitstekende basis om inzicht te krijgen in
de competenties die reli-ondernemers als relevant ervaren voor hun werkzaamheden. Voorbeelden van
domeincompetenties zijn de hermeneutische competentie, de pastorale competentie en de liturgische
competentie. Een competentie die niet in het domeincompetentieprofiel voorkomt, maar we wel in dit
onderzoek hebben gebruikt om voor de hand liggende redenen, is de commerciële competentie. In
tabel A geven we een overzicht van de door ons gehanteerde competenties en de uitwerking /
operationalisatie daarvan.
De competenties van een reli-ondernemer beschouwen we echter niet als op zichzelf staand, als ‘los van
de mens’; maar veeleer als geïntegreerd. Competenties worden door een mens gedragen, zijn met het
hele mens-zijn verweven en komen dus ook vanuit die verwevenheid tot uitdrukking in het werken als
reli-ondernemer. We sluiten hierbij aan bij het gedachtegoed van Korthagen en Vasalis (2003, 2007),
waarin competenties als het ware de buitenste laag van een ui vormen, maar van binnenuit worden
gedragen door overtuigingen, identiteit en betrokkenheid. Hierbij gaat het om vragen als: Waar doe je
het allemaal voor? Waarop voel je je ten diepste betrokken? Wat is je persoonlijke missie / inspiratie?
Dit diepste niveau, d.w.z, de binnenste binnenkant van de ui en hoe dit aan de buitenkant tot
uitdrukking komt, hebben we geoperationaliseerd aan de hand van drie concepten: verlangen, flow en
Bildung.
Verlangen hebben we geoperationaliseerd a.d.h.v. de taxonomie van Booij (2010). In zijn artikel werkt
hij ‘verlangen’ uit als een geleidende schaal, die zich grofweg beweegt tussen een religieus verlangen
(bv. verlangen om God te ervaren) en een basaal verlangen (bv. verlangen naar een beloning).
Tussenliggende items zijn bijvoorbeeld: verlangen van betekenis te zijn voor anderen, verlangen om een
verbinding met anderen te ervaren, en verlangen om tot persoonlijke expressie te komen.
Flow (Csikszentmihalyi, 1999) drukt de beweging uit wanneer een mens werkt vanuit diens diepste
verlangen. Het gevoel dat daarbij op kan treden is bijvoorbeeld: je voelt je als een vis in het water, je
staat in je kracht, je hebt ‘shining eyes’, je hebt een ervaring van ‘bezield bezig zijn’. Ten diepste zou er
hierbij een gevoel kunnen optreden dat we zouden kunnen benoemen als een numineuze of religieuze
ervaring, door Korthagen bijvoorbeeld omschreven als: “…het verschijnsel dat ze flitsen van contact met
een groter geheel ervoeren, flitsen die gepaard gaan met gevoelens van heelheid, liefde en het besef
onderdeel te zijn van het grotere geheel en tegelijkertijd daarmee samen te vallen.” (Korthagen, 2000,
p. 43).
Het concept Bildung (Fraas, 2000) verwijst naar het doorgaande proces waarin een mens, werkend en
levend vanuit diens diepste drijfveren, gevormd wordt en zich op een authentieke en vertrouwde wijze
kan verhouden tot de wereld om hem / haar heen. Aspecten van Bildung zijn bijvoorbeeld dat iemand
iets van zichzelf durft te laten zien in de omringende wereld, dat iemand een grondvertrouwen heeft
van waaruit men kan werken, en dat men het eigen werk als zinvol ervaart.
83