Download - Windesheim

zingevingsbronnen functioneren in relatie tot de eigen levensbeschouwelijke positie van de reliondernemer
is nodig. Deze vragen worden gelden uiteraard ook, wellicht op andere wijze, het
orthodoxe segment in de onderzochte populatie. Geen enkele vorm van hulpverlening is
levensbeschouwelijk neutraal en steeds is het nodig de uitgangsposities te expliciteren en vruchtbaar te
maken aan het proces (Vierwind, 2011). Hoe functioneert bijvoorbeeld een missionaire of
evangelisatorische motivatie in het hulpverleningsproces?
Waarborging professionaliteit
Een derde thema dat we hier willen noemen, is de vraag rondom de waarborging van de
professionaliteit in de werkzaamheden van reli-ondernemers. Hoe bepaal je of je je werk goed doet?
Aan wie of wat meet je dat af, als je grotendeels alleen opereert? Wat voor vragen kunnen worden
gesteld rondom de levensbeschouwelijke dimensie van het werk, wanneer je geen instituut
representeert maar jezelf? Oftewel: aan wie of wat voel je je schatplichtig (Wolthuis, 2010) en hoe houd
je hier professioneel voeling mee?
Pionieren te midden van pluriformiteit
Een vierde en laatste thematiek dat in onze ogen aandacht verdient, is de positie van de reliondernemer
als pionier. De verschijning van deze beroepsgroep is misschien niet zo verwonderlijk te
noemen, als we kijken naar de veranderingen die zich de met name in de laatste decennia hebben
voltrokken op het terrein van zingeving, levensbeschouwing, religie en spiritualiteit. Institutionele
grenzen worden vloeibaar; geloof is niet langer identiek met naar-de-kerk-gaan. We zouden kunnen
zeggen: in dit tijdsgewricht is zingeving, levensbeschouwing, religie en spiritualiteit overal.
Dat betekent ons inziens dat er voor reli-ondernemers wel degelijk een markt is aan te boren, zeker op
de terreinen buiten de (kerkelijke) instituties. Uiteraard vraagt dit om een grote mate van
professionaliteit, zoals we al hierboven al aangaven onder het kopje ‘levensbeschouwelijke
hermeneutiek’ en ‘waarborging professionaliteit’. Maar aanvullend gaat het hier ook echt om zakelijk
pionieren: hoe boor je de ‘zin-markt’ aan, wie zijn de ontvangers (vergelijk hiervoor ook het onderzoek
van Niesten & Elshout, 2011, waarbij men ook de vraagzijde in kaart heeft gebracht), welke behoefte
leeft bij hen, welke ‘taal’ spreken zij, en wat kun je als reli-ondernemer vanuit je eigenheid aanbieden?
Voor ons als onderzoekers theologie & levensbeschouwing gebeurt hier echter meer dan alleen het
zoeken naar levensvatbare en rendabele product-markt-combinaties. In bredere zin kunnen we in het
pionieren van reli-ondernemers beschouwen als een wijze waarop religie, geloof, spiritualiteit opnieuw
gestalte krijgt in onze samenleving. Dat maakt het reli-ondernemerschap ook theologisch interessant,
bijvoorbeeld vanuit de vraag: kunnen de bedrijven van reli-ondernemers worden gezien als gestalten
van verlangen naar God? Kunnen deze bedrijven en bedrijfjes worden gezien als nieuwe vrijplaatsen
voor zinbeleving en zingeving, daar waar de kerken terrein verliezen? En wat zijn dat dan voor
vrijplaatsen; vrijplaatsen wellicht waar het niet in de eerste plaats om God gaat, maar om de echte
aandacht voor mensen en het werken-uit-het-hart?
Op deze en andere thematieken denken we graag door, en gaan hierin ook graag het gesprek aan met
collega’s uit andere disciplines als Economie en Bedrijfskunde. Ook voor ons als onderzoekers valt er nog
veel te pionieren!
43