Zeggen hoe het is - Windesheim

economische krimpsituatie van 2011 kan verlaten en ook afnemende economische
groei in de opkomende markten (Bron: DNB, jaarverslag 2011, p.13). De verwachte
conjuncturele ontwikkeling in de eurozone wordt onder meer sterk bepaald door de
verdere ontwikkeling van de eurocrisis. Diverse scenario’s zijn mogelijk, zoals het
gedwongen afwaarderen van vorderingen van banken en verzekeraars op bijvoorbeeld
de Franse of Italiaanse overheid of mogelijke euro breakup-scenario’s. Deze hebben
grote invloed op de financiële soliditeit van de financiële instellingen en daarmee op de
toekomstige activiteiten van de sector. De huidige omvang van de staatsschuld van de
grote economische blokken maakt het niet aannemelijk dat de overheden via expansief
begrotingsbeleid de aanjaagfunctie kunnen blijven vervullen. Een deflatoire ontwikkeling
is niet uit te sluiten. De centrale banken (FED, ECB en Boy) voeren een expansief monetair
beleid om deze rampzalige ontwikkeling te voorkomen. Ook dit beleidsinstrument is niet
onomstreden. De effectiviteit op de reële economie is tot op heden relatief gering. Het
vertrouwen in een consistent monetair beleid neemt waarschijnlijk af.
De nominale geld- en kapitaalmarktrente voor landen is, zelfs voor landen met een
relatief hoge staatsschuldquote (Verenigde Staten, Japan en Duitsland), historisch laag. De
problematiek van onze pensioenfondsen en levensverzekeraars hangt hiermee uiteraard
samen.
Dit relatief pessimistische groeiperspectief op korte termijn zegt nog weinig
over de lange termijnperspectieven. De structurele economische groei wordt sterk
bepaald door de technologische ontwikkeling, innovatie is hierbij het sleutelwoord.
Voorwaardenscheppend hiervoor is een gezond ondernemingsklimaat. We kunnen stellen
dat in de eurozone nu overheidsmaatregelen getroffen worden die op lange termijn hun
vruchten kunnen afwerpen. In de eurozone spelen demografische factoren een belangrijke
rol. Een krimpende omvang van de (beroeps)bevolking heeft invloed op de verwachte
structurele economische groei en daarmee ook op de marktperspectieven van de financiële
sector.
Concluderend: op korte en middellange termijn heeft de financiële sector in de
eurozone de vraagkant van de economie niet mee. De intensiteit van de concurrentie
tussen de financiële instellingen zal toenemen. Het rendementsperspectief staat onder
neerwaartse druk. Op langere termijn kan ook de financiële sector weer profiteren van een
aantrekkende conjunctuur.
Overheidsinvloeden
Kenmerkend is dat het toezicht op financiële sector verder wordt geïntensiveerd,
Bazel III en Solvency 2 zijn hierbij de trefwoorden. Banken en verzekeraars zullen hun
kapitaalposities moeten versterken en dus meer eigen vermogen moeten aanhouden.
Het plaatsen van kapitaalobligaties of hybride financieringsvormen (zoals convertibles)
waren, naast emissies van aandelen, vóór de kredietcrisis gangbare middelen om het
weerstandsvermogen van de bank te versterken. Basel III stelt niet alleen eisen aan de
hoeveelheid kapitaal, maar ook aan de aard van het kapitaal. Alleen ‘hard’ eigen vermogen
(kernvermogen) gaat meetellen. Een emissie van aandelen leidt tegenwoordig snel tot
41
De financiële instelling van de toekomst