Siliconen borstimplantaten - Isala Klinieken

Siliconen borstimplantaten
Voordelen, nadelen en alternatieven

1
Siliconen borstimplantaten
U overweegt een borstvergroting of borstreconstructie en u
wilt daarom graag weten of siliconen borstimplantaten een
veilige mogelijkheid zijn? En u wilt misschien ook meer weten
over alternatieven? Dan hebt u met deze brochure een goede
informatiebron in handen.
Siliconen borstimplantaten worden al ongeveer veertig jaar
wereldwijd gebruikt voor borstvergroting of borstreconstructie. Er
zijn enkele miljoenen vrouwen met een siliconen borstimplantaat. In
Nederland worden naar schatting jaarlijks tussen de twaalfduizend en
vijftienduizend siliconen borstimplantaten geïmplanteerd. De laatste
jaren zijn er in de politiek en de media regelmatig bezorgde geluiden
te horen over de gevolgen van het hebben van die implantaten. Zo
zijn er vrouwen die ernstige gezondheidsklachten toeschrijven aan
siliconen borstimplantaten. Diverse internationale, wetenschappelijke
onderzoeken hebben tot nu toe echter geen verband kunnen aantonen
tussen die klachten en siliconen borstimplantaten. Dat neemt niet weg
dat vrouwen die een borstimplantatie overwegen, veel vragen hebben
over de implantatie en de voor- en nadelen van siliconen implantaten.
U waarschijnlijk ook. Daarom hebt u deze brochure gekregen, zodat u
een weloverwogen beslissing kunt nemen.
Deze brochure is bedoeld voor alle vrouwen* die borstimplantaten
overwegen, om welke reden dan ook. De brochure biedt feitelijke
* Omdat het overgrote deel van de mensen met een
borstimplantatie vrouwen zijn, is de brochure gericht op
vrouwen.

2
informatie over onder meer diverse soorten borstimplantaten, de
effecten van een borstimplantatie in het algemeen en de risico’s van
(siliconen) borstimplantaten. Daarnaast is er een apart hoofdstuk
met vragen die u kunnen helpen om een weloverwogen besluit te
nemen over het al dan niet laten plaatsen van borstimplantaten.
Deze vragen gaan over het verkrijgen van informatie, het kritisch
beoordelen van uw eigen wensen en mogelijkheden en over mogelijke
alternatieven. De brochure biedt geen technische informatie over
de ingreep; daarvoor kunt u terecht bij uw behandelend arts. Achter
in de brochure staan adressen van organisaties die u verder kunnen
informeren.
Waarom een borstimplantaat?
De meeste vrouwen (tachtig procent) kiezen voor een borstimplantaat
omdat ze grotere borsten willen. Redenen daarvoor zijn onder meer:
•
•
•
ontevredenheid over de grootte en de vorm van borsten
de oorspronkelijke borstomvang terug willen bijvoorbeeld na een
zwangerschap
correctie van ongelijke borsten.
Veel vrouwen hopen bovendien dat ze door een grotere borstomvang
meer zelfvertrouwen krijgen.
De andere twintig procent heeft een borstreconstructie als doel.
Meestal gaat het dan om vrouwen die een of beide borsten missen
na borstkanker, vrouwen bij wie een of beide borsten zijn verwijderd
vanwege mastopathie (veel knobbeltjes in de borst) of vrouwen bij wie
preventief een of beide borsten zijn verwijderd omdat zij draagster zijn
van een gen voor borstkanker.

3
Een borstimplantaat garandeert geen geluk
Borstimplantaten kunnen een vrouw meer zelfvertrouwen geven en
de kwaliteit van leven verbeteren. Ze zijn echter geen garantie voor een
groter gevoel van eigenwaarde en kunnen bovendien ook vervelende
gevolgen hebben (zie hoofdstuk 4 en 5). Of een borstimplantaat
de geschiktste oplossing is, hangt af van uw persoonlijke situatie,
bijvoorbeeld de leeftijd en van diverse lichamelijke aspecten zoals:
•
•
•
•
de huidige vorm van uw borsten
de positie van de tepels
de toestand van de huid
uw algemene gezondheid.
Bij borstreconstructie zijn bovendien eventuele eerdere operaties,
bijvoorbeeld vanwege borstkanker, en de effecten daarvan van
belang. Ook bestralingstherapie kan van invloed zijn. De mogelijke
complicaties van een implantaat, bijvoorbeeld kapselvorming (zie
hoofdstuk 5), hangen daarmee nauw samen. Overleg daarom goed
met uw arts (en eventueel uw borstkankerverpleegkundige) en met
ervaringsdeskundigen over de mogelijkheden en de risico’s. Houd
ook rekening met algemene operatiecomplicaties zoals bloedingen,
infecties en gevolgen van de narcose. Verzamel informatie en neem de
tijd om te overwegen of een implantaat inderdaad de beste keuze voor
u is.
Weloverwogen kiezen
Voordat u kiest voor een (siliconen) borstimplantaat is het verstandig
om ook de alternatieven goed te overwegen. Misschien zijn er
mogelijkheden die u ook een positiever lichaamsbeeld geven maar
minder risico’s hebben. U kunt denken aan bijvoorbeeld transplantatie
van eigen lichaamsweefsel, uitwendige borstprothesen en speciale

4
bh’s met vullingen. Ook een training om meer zelfvertrouwen of een
positiever zelfbeeld te krijgen, is misschien een mogelijkheid. Kiest
u voor een niet-chirurgisch alternatief, dan vermijdt u de nadelen
die operaties – in elk geval in eerste instantie – toch vaak met zich
meebrengen.
Verzamel informatie
Om weloverwogen te kunnen kiezen voor wel of geen borstimplantaat
is het verstandig om veel informatie te verzamelen. U kunt dat doen
via deze brochure, uw arts en diverse patiëntenverenigingen (zie de
adressenlijst achter in de brochure). Alleen als u goed op de hoogte
bent van de voor- en de nadelen kunt u bepalen of een (siliconen)
borstimplantaat voor u de beste keuze is.
Overweegt u een borstimplantaat omdat u door borstkanker een of
beide borsten mist, dan kan een borstkankerverpleegkundige u goed
voorlichten over uw specifieke situatie en mogelijkheden. Voor voor-
lichting over allerlei soorten borstprotheses kunt u verder terecht
bij een Borstprothesen Informatie Centrum (BIC). De Borstkanker
Vereniging Nederland geeft daarover een folder uit onder de titel
‘Borst prothese Informatie Centra (BIC)’. Het adres van de vereniging
vindt u achter in deze brochure.
Wilt u een borstimplantaat, kies dan een implantaat waarmee artsen
veel ervaring hebben; dat geeft meestal de minste complicaties. Welk
soort implantaat u ook kiest, verzamel in elk geval informatie over het
type, de grootte, het vulmateriaal en de fabrikant van het implantaat.
Bewaar die informatie en het nummer van het implantaat goed want
die informatie kan nodig zijn bij controle, mogelijke problemen en een
eventuele vervanging.

5
Stel uzelf vragen
U hebt veel informatie nodig maar het is ook belangrijk dat u weet
waarom u een borstimplantaat wilt, wat u ervan verwacht en wat u er
wel of niet voor over hebt. U kunt zich bijvoorbeeld afvragen:
•
•
•
•
•
Wat u wilt bereiken met een borstimplantaat.
Of dat ook met andere middelen mogelijk is.
Hoe noodzakelijk het voor u is om twee borsten en/of grotere
borsten te hebben.
Wat een implantaat u lichamelijk, psychisch en financieel mag
kosten.
Of de voordelen opwegen tegen nadelen zoals controles en
eventuele heroperaties.
Achter in deze brochure vindt u een uitgebreidere vragenlijst die
u kunt gebruiken als hulpmiddel bij het maken van een afweging.
Bespreek uw overwegingen met mensen in uw omgeving die u goed
kennen, met uw arts en met ervaringsdeskundigen. Neem ruim de tijd
om over een implantatie na te denken. Besluit u daartoe, kies dan bij
voorkeur een chirurg die is aangesloten bij de Nederlandse Vereniging
voor Plastische Chirurgie. Dan bent u verzekerd van deskundige
begeleiding en hulp.
Soorten borstimplantaten
Een borstimplantaat bestaat uit een omhulsel (een siliconenzakje) en
een vulling. Er bestaan verschillende soorten implantaten:
•
•
•
siliconen borstimplantaten
implantaten gevuld met fysiologisch zout
overige implantaten.

6
Daarnaast zijn er transplantaten waarvan de vulling bestaat uit eigen
lichaamsmateriaal.
Siliconen borstimplantaten
Siliconen worden veel gebruikt in de industrie maar ook in de
genees kunde, bijvoorbeeld als een laagje om injectienaalden en voor
implan taten. Ook in het dagelijks leven komen mensen in aanraking
met sili conen. Alle mensen hebben een beetje siliconen in hun
lichaam; baby’s bijvoorbeeld omdat spenen gemaakt zijn van siliconen.
Op zich is een beetje siliconen niet schadelijk voor het lichaam.
Siliconen borstimplantaten worden al sinds de jaren zestig gebruikt.
Artsen hebben er dus al lang ervaring mee en dat is een belangrijk
voor deel. De inhoud van een siliconen borstimplantaat kan stevig of
zacht zijn. Stevige implantaten zijn gevuld met een soort geleiachtige
gel. De inhoud van zachte implantaten lijkt meer op een vloeistof.
In het algemeen vindt men zachte siliconen borstimplantaten veel
natuurlijker aanvoelen dan andere implantaten en geven ze minder
kans op rimpeling. Daarnaast kan er voor een zacht implantaat een
kleiner litteken nodig zijn dan voor een stevig implantaat. Stevige
implantaten behouden vaak iets beter hun borstvorm en bij een even-
tueel scheurtje lekt er minder vloeistof weg.
Een siliconen borstimplantaat kan een geruwd of een glad omhulsel
hebben. Een ruwe buitenkant geeft minder vaak kapselvorming dan
een gladde, maar is wat beter voelbaar.
Borstimplantaten met fysiologisch zout
In de geneeskunde worden al jaren borstimplantaten gebruikt die
gevuld zijn met fysiologisch zout. Fysiologisch zout heeft dezelfde
verhouding tussen water en zouten als het menselijk lichaam. Mocht
zo’n implantaat gaan lekken, dan kan de vloeistof van de vulling dus
gemakkelijker door het lichaam worden opgenomen en verwerkt.

7
Ook een implantaat dat gevuld is met fysiologisch zout heeft een
siliconen omhulsel. Net als bij een siliconen borstimplantaat is die
buitenkant geruwd of glad.
Overige implantaten
Er bestaan ook borstimplantaten met andere vullingen dan siliconen
of fysiologisch zout. Uw behandelend arts kan u daarover meer
vertellen. Over het algemeen is over deze borstimplantaten minder
bekend, omdat ze minder lang worden toegepast dan siliconen
borstimplantaten.
Gevolgen van de implantatie
De meeste vrouwen zijn tevreden over de implantatie. Voordat
borstimplantaten echter het gewenste resultaat geven, zijn minder
prettige gevolgen van de ingreep meestal onvermijdelijk. Vlak na
een implantatie zien de borsten er vaak vrij ‘gehavend’ uit en ook op
lange termijn zijn er minder positieve effecten mogelijk. Wat kunt u
verwachten?
Effecten op korte termijn
De eerste weken na een borstimplantatie hebben de meeste vrouwen
last van:
•
•
•
•
zwellingen met harde plekken
blauwe plekken
een onprettig gevoel en pijn (de eerste paar weken)
veranderingen in het ‘borstgevoel’.
Ook kunt u last krijgen van complicaties die sowieso bij een operatieve
ingreep en dus ook bij het plaatsen van een borstimplantaat kunnen
optreden, bijvoorbeeld bloedingen, wondinfectie of bijwerkingen van

8
de narcose. De eerste weken na de ingreep mag u vaak niet tillen en
geen zwaar werk doen.
Effecten op lange termijn
Als alles goed gaat, zien de borsten er na een aantal maanden weer
natuurlijk uit. Bij een minder succesvolle ingreep zijn ook andere
effecten mogelijk:
•
•
•
•
•
Soms zien de borsten er juist helemaal niet meer natuurlijk uit.
De verschillen tussen beide borsten zijn opvallender.
De implantaten kunnen rimpels of vouwen tot gevolg hebben,
vooral bij vrouwen met weinig eigen borstweefsel.
De tepel is minder gevoelig.
De tepel is juist erg gevoelig (gedurende drie tot zes maanden na
de operatie).
Risico’s van siliconen
borstimplantaten
Siliconen borstimplantaten brengen diverse specifieke risico’s met zich
mee. Of ze zich voordoen en de mate waarin, verschilt per persoon.
Mogelijke risico’s zijn:
•
•
•
•
kapselschrompeling
beschadigingen van het implantaat
lekkage (ook wel ‘zweten’ genoemd)
vervangingsoperaties.
Verder zijn er soms littekenproblemen: het litteken kan pijnlijk zijn,
niet mooi genezen of erg rood blijven.

9
Kapselschrompeling
Nadat een siliconen borstimplantaat is aangebracht, vormt het
lichaam er littekenweefsel omheen, het zogenoemde kapsel. Dat is een
natuurlijke reactie. Bij alle vrouwen met een borstimplantaat komt
kapsel vorming voor; sommige vrouwen voelen daar niets van, anderen
voelen een soort verharding in de borsten.
Soms gaat het kapsel verschrompelen. Vervolgens gaan het implantaat
en het omliggende kapsel verharden. Door kapselschrompeling kunnen
de borsten veranderen, hard aanvoelen en pijn doen. Veel vrouwen
met kapselschrompeling kiezen dan ook voor een nieuwe operatie.
Of kapselschrompeling voorkomt, hangt ook af van het materiaal
waarvan de buitenkant van een implantaat is gemaakt. Schrompeling
komt vaker voor bij een glad dan bij een geruwd omhulsel.
Bij hoeveel vrouwen met een siliconen borstimplantaat
verschrompeling voorkomt, is niet precies te zeggen. De diverse
onderzoeken leveren namelijk heel verschillende percentages op,
afhankelijk van de manier waarop het onderzoek is opgezet en van de
onderzochte groep vrouwen.
Beschadigingen van implantaat
Beschadigingen van een siliconen borstimplantaat kunnen variëren
van hele kleine gaatjes tot grote scheuren. Ze worden meestal veroor-
zaakt door chirurgisch handelen of verwondingen. Beschadigingen
van het implantaat komen vaak voor maar ze leiden lang niet altijd tot
klachten; soms blijkt een beschadiging zelfs pas bij een heroperatie.

10
Lekkage
Siliconen borstimplantaten zullen altijd een beetje lekken, dat is
eigen aan de samenstelling van de siliconen inhoud en het omhulsel.
De implantaten die tegenwoordig worden gebruikt lekken wel veel
minder dan implantaten die voorheen gangbaar waren. Door lekkage
kunnen siliconen in de buikwand terechtkomen. Dat hoeft geen
gevolgen te hebben, maar er kan bijvoorbeeld ook lymfeklierontsteking
ontstaan. De mate waarin siliconen borstimplantaten lekken, verschilt
per persoon. Uw vragen daarover kunt u het beste aan uw arts
voorleggen.
Vervangingsoperaties
Vooral vrouwen die op relatief jonge leeftijd voor een siliconen
borst implantatie kiezen, moeten er rekening mee houden dat het
implan taat een of meer keren moet worden vervangen. Dat betekent
een nieuwe operatie en dus ook weer alle risico’s die met een opera-
tieve ingreep gepaard gaan zoals mogelijke infecties, bloedingen
of complicaties door de narcose. Is uw implantaat aan vervanging
toe, dan kunt u natuurlijk altijd nog voor een alternatief kiezen (zie
hoofdstuk 2) of besluiten geen nieuwe prothese te laten implanteren.
Andere klachten
Er zijn vrouwen met siliconen borstimplantaten die last hebben van
onder meer chronische vermoeidheid, reumatische aandoeningen,
oogklachten, maagklachten, huidproblemen en ontstekingen. Zij
wijten die klachten aan het siliconen implantaat, maar tot nu toe
hebben wetenschappelijke onderzoeken dat verband niet bevestigd.
Voor wie een siliconen borstimplantaat overweegt, is het echter wel
belangrijk om te weten dat die klachten bestaan, ook al is niet aan-
getoond dat ze veroorzaakt worden door siliconen.

11
Na de implantatie
In principe kunt u met een borstimplantaat alle dagelijkse activiteiten
verrichten. Een siliconen borstimplantaat hoeft ook geen belemmering
te zijn voor het geven van borstvoeding. Verder verhoogt het de kans
op borstkanker niet. U kunt met siliconen borstimplantaten evengoed
als anders zelf borstonderzoek doen. Ook kunt u gewoon deelnemen
aan het bevolkingsonderzoek borstkanker. Meld voor een onderzoek
wel even dat u borstimplantaten hebt. Bij borstimplantaten en bij
veel klierweefsel in de borst is de beoordeling van de röntgenfoto’s
minder goed mogelijk. Meer informatie over de beoordeling van de
röntgenfoto’s bij vrouwen met borstimplantaten is verkrijgbaar bij het
bezoekerscentrum of op www.bevolkingsonderzoekborstkanker.nl.
Kiest u voor een (siliconen) borstimplantaat, dan is de kans op nog één
of meer operaties groot. Er kunnen problemen met het implantaat
ontstaan en de levensduur van een siliconen borstimplantaat is nu
éénmaal beperkt. Met een siliconen borstimplantaat legt u zich dus in
feite voor langere tijd vast. Het is belangrijk dat u zich dat van tevoren
realiseert.
Steunpunt
Een aantal vrouwen die klachten hebben gekregen na een
implantatie met siliconen borstimplantaten, hebben zich
verenigd in het Steunpunt voor Vrouwen met Siliconen
implantaten (SVS). Bij het steunpunt kunt u meer informatie
vragen over ervaringen van vrouwen met siliconen
borstimplantaten. Het adres vindt u achter in deze brochure.

12
Vragenlijst
De volgende vragen kunt u gebruiken als hulpmiddel bij het zoeken
van informatie over (siliconen) borstimplantatie. Ook kunnen ze een
geheugensteun zijn bij de gesprekken met uw arts.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
Welke typen implantaten zijn geschikt voor u en wat zijn de voor-
en nadelen van elk?
Waar komt het litteken en hoe zal het eruitzien?
Wat zijn de voor- en nadelen van de diverse posities van de snee: via
de oksel, rond de tepel of onder de borst?
Wat zijn de voor- en nadelen van het onder of boven de spier
plaatsen van de implantaten?
Kan het implantaat rimpels of een bloeding veroorzaken?
Beïnvloedt het implantaat de gevoeligheid van de tepel?
Hoe groot is de kans op een scheur in het implantaat?
Hoe wordt u daarop gescreend?
Hoe kunt u een scheur, lekkage of een andere complicatie
ontdekken?
10. Wat betekent een implantaat voor uw borstweefsel, bijvoorbeeld
11.
wanneer het implantaat moet worden verwijderd?
Wat zijn de kosten, inclusief de kosten van vooronderzoek, controle
en dergelijke?
12. Wat zijn de effecten van de verschillende
implantatiemogelijkheden (wat is het resultaat, wat zijn de risico’s,
hoe lang kan het resultaat gegarandeerd worden, kunt u alles
blijven doen?
13. Welke complicaties kunnen er optreden tijdens en na de operatie
en zijn er aanvullende operaties nodig?

13
14. Wat wilt u bereiken met een borstimplantatie?
15. Kunt u dat ook met andere middelen bereiken?
16. Waarom wel/niet?
17.
Vindt u dat de nadelen van een implantatie opwegen tegen de
voordelen?
Adviezen
Ten slotte enkele algemene adviezen:
•
•
•
Probeer te achterhalen welke ervaringen vrouwen in het dagelijks
leven met de implantaten hebben, bijvoorbeeld in hun werk of
bij het sporten en hoe de borsten aanvoelen (voor de vrouw en
eventuele partner).
Vraag gerust om verdere uitleg of raadpleeg een andere arts
voordat u een beslissing neemt.
Vraag schriftelijk informatie aan over de prothese en de
operatiemethode; u kunt dit dan thuis rustig nalezen.
Meer informatie?
Hebt u na het lezen van deze brochure nog vragen of wilt u meer
informatie, dan zal de plastisch chirurg u tijdens zijn spreekuur
graag te woord staan. Het kan handig zijn uw vragen van tevoren
op papier te zetten. Ook kunt u contact opnemen met de polikliniek
Plastische Chirurgie of een bezoek brengen aan onze website www.
plastisch-chirurgie.nl. Verder kunt u onderstaande informatiebronnen
raadplegen.

14
Borstkanker Vereniging Nederland
Postbus 8065
3503 RB Utrecht
t (030) 291 72 22
e-mail: info@borstkankervereniging.nl
www.borstkanker.nl
Steunpunt voor Vrouwen met Siliconen implantaten (SVS)
Uitdamstraat 22
8244 DZ Lelystad
t (0320) 26 45 66
bereikbaar op werkdagen vanaf 10.00 uur
Stichting Begeleidingsgroep voor Vrouwen met Mastopathie
Postbus 2238
5202 CE ‘s-Hertogenbosch
t (0877) 86 21 34
Bevolkingsonderzoek borstkanker
www.bevolkingsonderzoekborstkanker.nl

15
Isala klinieken
Locatie Sophia
Polikliniek Plastische Chirurgie
Dokter van Heesweg 2
8025 AB Zwolle
Postbus 10400
8000 GK Zwolle
t (038) 424 56 36
Locatie Weezenlanden
Polikliniek Plastische Chirurgie
Groot Wezenland 20
8011 JW Zwolle
Postbus 10500
8000 GM Zwolle
t (038) 424 25 20

16
Verantwoording
Deze brochure is samengesteld door de maatschap Plastische Chirurgie
in samenwerking met de stafdienst Concerncommunicatie van de Isala
0309
/
klinieken. Hierbij is dankbaar gebruikgemaakt van de gelijknamige
brochure van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. 5748