Dermatologie en Pathologie P

Samengesteld door Huisartsen regio Zwolle, afdeling Pathologie en Dermatologisch Centrum Isalaklinieken.
Voor verwijzingen en richtlijnen: zie www.mccklik.nl - Zwolse Werkafspraken - Servicepagina / Links.
INLEIDING
Dermatologie en Pathologie P
HUIDTUMOREN - STANSBIOPTEN
- Geadviseerd wordt bij excisie van huidafwijkingen deze in principe altijd in te sturen
voor Pathologisch Anatomisch onderzoek (PA)
- Het biopteren uit niet solide tumoren (bv. inflammatoire dermatosen, dermatitis etc.)
in de eerste lijn levert vooralsnog geen meerwaarde op en wordt om meerdere
redenen ontraden.
BENIGNE OF NIET ZEKER BENIGNE/SUSPECT MALIGNE
Alvorens over te gaan tot het afnemen van materiaal voor PA diagnostiek dient eerst
een differentiaal diagnose opgesteld te worden, waarbij met name gekeken moet
worden of het gaat om een benigne danwel niet zeker benigne/suspect maligne laesie.
Voor niet gepigmenteerde laesies geschiedt dit op basis van anamnese en de klassieke
efflorescentieleer.
Voor gepigmenteerde laesies wordt de AABCDE regel gebruikt (1punt per letter):
AABCDE regel Voor gepigmenteerde laesies
A Anamnese: jeuken, prikken, steken, bloeden,
verandering van omvang of kleur.
A Asymmetrie.
B Onscherpe begrenzing.
C Meerkleurig.
D Diameter > cm.
E Erythemateuse hof
Conclusie Niet zeker benigne/suspect maligne bij score 3.
Indeling huidtumoren
I. Klinisch benigne
II. Klinisch niet zeker benigne/suspect maligne ongepigmenteerd
III. Klinisch niet zeker benigne/suspect maligne gepigmenteerd
1e druk 2011
I KLINISCH BENIGNE LAESIES
Voorbeelden en Beleid Commentaar
Voorbeelden Gepigmenteerde laesies: naevus naevocellularis,
verruca seborrhoica, (getromboseerd)
hemangioom, dermatofibroom, blue naevus.
Ongepigmenteerde laesies: atheroomcyste,
fibroma pendulans en lipoom.
Zwolse Werkafspraken
Beleid In principe géén behandeling. Indien toch gewenst
wegens bijvoorbeeld cosmetische of mechanische
bezwaren dan ook insturen voor PA.
Ad atheroomcyste Indien verwijderd: maak de cyste altijd open om te
verifiëren of het een atheroomcyste is. Bij twijfel
opsturen! In ieder geval goed documenteren.
Ad fibroma pendulans Bij met name de kleintjes is na verwijdering niet
altijd PA onderzoek nodig. Wel documenteren.
Ad lipoom Bij verwijdering PA onderzoek. Vermeld of deze
gekapseld of ongekapseld was. Dat is bij PA
onderzoek niet goed vast te stellen.
Ongekapselde lipomen kunnen recidiveren.
II KLINISCH NIET ZEKER BENIGNE / SUSPECT MALIGNE ONGEPIGMENTEERD
Voorbeelden, beleid Commentaar
Voorbeelden Basaalcelcarcinoom, plaveiselcelcarcinoom,
actinische keratose, morbus Bowen, keratoacanthoom,
huidadnextumoren.
Beleid Verwijzing naar dermatoloog of, bij < cm excisie
met minimaal 2 mm marge. Dit kan eventueel
ook met stansbiopt (zie hieronder kopje stansbiopten).
Bij > 1 cm stansbiopt van een deel van
de laesie pro diagnosi. Voorkeur voor 4 mm stansbiopt
uit het meest suspecte deel van de laesie.
Bij gebleken maligniteit verwijzen naar de
dermatoloog.
Opmerking
Voor de arbitraire marge van cm is gekozen omdat het doen van een excisie bij kleine
laesies nauwelijks een grotere belasting vormt dan een diagnostisch biopt. Bij laesies >
1cm is eerst een PA diagnose nodig om de juiste therapie en - ingeval van excisie - de
vrije marge voor excisie vast te kunnen stellen. In het gebied tussen cm en 1 cm zal
het initiële beleid (biopsie of excisie) vooral afhangen van de mate van zekerheid
betreffende de klinische diagnose en de locatie van de laesie.
III KLINISCH NIET ZEKER BENIGNE / SUSPECT MALIGNE GEPIGMENTEERD
Voorbeeld, beleid Commentaar
Voorbeeld Met name melanoom.
Beleid In principe verwijzen naar dermatoloog.
Bij eventuele excisie een marge van 2-3 mm
aanhouden en snede in lengterichting van de
lymfebanen. Op de extremiteiten betekent dit dus
een excisie met grootste lengte as in de lengterichting
van de extremiteit.

Opmerking
Bij gepigmenteerde laesies geen stansbiopt in verband met de theoretische kans op
versleping van maligne cellen en de vrij grote kans dat in het gebiopteerde deel de
Breslow-dikte en mitose-index afwijken van die in de rest van de laesie. Beide zijn van
groot belang voor het vaststellen van de prognose en het verdere behandeltraject.
Verder is een laesie waarin reeds gebiopteerd is sterk verminderd beoordeelbaar
voor de patholoog.
MATERIAAL EN METHODEN
Biopt-stans Verkrijgbaar in de maten 2, 4, 6 en 8 mm. Setje met
verschillende maten gratis te verkrijgen bij de
afdeling Pathologie.
Methoden Zie demonstratie op website (Pathologie of link
via www.mccklik.nl - Werkafspraken -
Servicepagina/links). Hier is een visuele
presentatie aanwezig alsook een instructievideo.
Techniek - Locaal anesthesie met lidocaine/adrenaline.
- Huidlijnen identificeren.
- Huid loodrecht op huidlijnen spreiden (geeft
bioptwond ellipsvorm)
- Biopteer door te draaien, weinig druk, tot in het
subcutane vet.
- Wip het biopt met een naaldje omhoog (pincet
knijpt het teveel fijn).
- Knip het biopt af onder niveau dermis.
- Eventueel sluiten met hechting.
(naar P.A.J. Buis, huisarts)
AANVRAAG PA- ONDERZOEK EN UITSLAG
Aanvraagformulier Gebruik het aanvraagformulier “histologisch
onderzoek eerste lijn” (het groene formulier)
Differentiaaldiagnose Vermelding van met name een differentiaaldiagnose
is uiterst belangrijk voor de beoordeling
door de patholoog!
Mate van verdenking Geef een inschatting van de mate van verdenking
op maligniteit via de aangegeven schaal 1-5. Het
materiaal wordt op een andere manier bewerkt
indien er enige mate van verdenking op
maligniteit is.
Uitslag In principe binnen 3-5 werkdagen (weekend niet
meegerekend)
Doorbellen uitslag Het PA-lab belt alleen indien er een melanoom is
gevonden en/of bij bijzondere maligniteiten.
Bewaartermijn Het materiaal wordt onbepaalde tijd in paraffine
bewaard. Er valt (later) desgewenst nog DNA
analyse op te doen. Meestal gebeurt dat via
aanvragen van Klinische Genetica.
Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd of openbaar gemaakt worden, op welke wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van MCC Klik.