HANDBOEK - Inspectie Leefomgeving en Transport

C V L
12 Andere methoden van vogelverjaging
99
Commissie Vogelaanvaringen Luchtvaartuigen
In dit hoofdstuk worden ongebruikelijke en of niet effectieve methoden van
vogelverjaging op vliegvelden behandeld. Sommige van deze methoden worden
evenwel gebruikt op vliegvelden of aanbevolen door commerciële bedrijven. De
uitzondering daarop is het gebruik van getrainde roofvogels hetgeen wel effectief
maar kostbaar en gecompliceerd is. Het blijkt dat dit middel goed kan werken om
vogelpopulaties op vliegvelden te controleren, vooraarde is echter dit efficiënt en
met volle inzet wordt uitgeoefend.
12.1 Getrainde roofvogels
12.1.1 Achtergronden
Afgerichte valken en haviken worden, zij het op zeer beperkte schaal, gebruikt voor
de vogelverjaging op vliegvelden in Nederland en daar buiten. Niettemin trekt dit
disproportionele publiciteit en worden de mogelijkheden overdreven. Roofvogels,
zoals havikachtigen en valken, die in het wild op onder meer vogels jagen kunnen
worden afgericht om voor de mens te jagen; de zogenaamde valkerij. Deze
methode kan zodanig worden omgebogen naar het achtervolgen en doden van
probleemvogels dat een er op zich een bruikbare verjaagmethode ontstaat.
12.1.2 Biologie van roofvogels
Havikachtigen en valken zijn geen nauwe familie van elkaar: veel aspecten van hun
biologie inclusief hun verschijning en wijze van jagen zijn zeer verschillend. Haviken
hebben korte brede vleugels en lange staarten. Zij jagen snel en laagvliegend en
maken gebruik van dekking en hun grote versnellingswijze om hun prooi na een
korte achtervolging te grijpen. Valken hebben lange puntige vleugels en een
betrekkelijk korte staart. Het zijn snelle krachtige vliegers die in open terrein jagen.
Ze vliegen hoog en spieden het onderliggende veld af naar prooi. Zij vallen aan in
duikvlucht, stoten in hoge snelheid in volle vlucht op hun prooi, om midden in de
lucht met de klauwen de prooi te verwonden of te doden.
12.1.3 Effectiviteit op vliegvelden
Alleen de havik en enkele grotere valkensoorten zijn geschikt om bij de
vogelaanvaringspreventie op luchthavens te worden ingezet. De slechtvalk is qua
prooisoorten, hardheid, agressiviteit en zijn prestaties bij slecht weer
omstandigheden verre te verkiezen boven andere valkensoorten. Buitenlandse
valkensoorten als de Lanner en de Sakervalk zijn minder goed aangepast aan de
Nederlandse omstandigheden. De jachtmethode van de havik beperkt zijn effect
om vogels te verjagen tot een beperkt terreingedeelte, vergelijkbaar met het effect
van het gebruik van een jachtgeweer. De valk echter heeft qua werkwijze de
potentie gevaarlijke vogelsoorten betrekkelijk snel van een stuk grond, zoals een
luchthaven,
- afhankelijk van zijn omvang, maximaal 200-300 ha - te verdrijven. Sneller zelfs
dan met de conventionele methoden mogelijk is. Door zijn mobiliteit kan dit effect
ook in de aan- en uitvlieggebieden en het omringende terrein worden bereiken.
Dat is het primaire en gewoonlijk ook het enige effect van deze roofvogelmethode.
In sommige gevallen kan het gebruik van valken het personeel verder motiveren.
Handboek Vogelaanvaringspreventie versie 1.0
Nederlandse Luchthavens november 2006