HANDBOEK - Inspectie Leefomgeving en Transport

C V L
84
Commissie Vogelaanvaringen Luchtvaartuigen
Dat betekent dat ze zelf door een aanval kunnen worden getroffen. De geëigende
reactie is, onafhankelijk of de bedreiging komt van een valk, havik of een
grondpredator zoals een vos, niet neerstrijken op de grond maar hoogte nemen en
verdwijnen (meeuwachtigen en kieviten), naar de dekking van bomen vertrekken
(kraaiachtigen) of op water neerstrijken (meeuwachtigen) waar ze veilig denken te
zijn. Het niet in staat zijn van vogels om de vijand te ontdekken en te herkennen is
waarschijnlijk het belangrijkste element om hen te dwingen te vluchten. Het feit
dat de kans op een bedreigende ontmoeting met een roofvijand wordt verkleind
kan dit vluchtgedrag nog versterken. Deze angstkreten techniek is niet gebaseerd
op wat mensen denken dat vogels angstig maakt, maar het maakt gebruik van het
ingebouwde gedragsmechanisme dat beantwoordt aan een natuurlijk
waarschuwingssysteem voor gevaren. In feite is het spreken met de vogels in hun
eigen taal. Deze techniek is om die reden veel minder gevoelig voor gewenning
dan de veelgebruikte andere verjaagmiddelen. Het gebruik van angstkreten is dan
ook een doeltreffende en kosten effectieve vogelverjaagmethode op vliegvelden.
Van belang is te beseffen dat het gebruik van angstkreten niet een direct
verjaagmiddel is in de gebruikelijke zin dat door het gebruik vogels direct en snel
zullen verdwijnen. Dit in ogenschouw nemend heeft het gebruik van angstkreten
om vogels van een vliegveld te verjagen een aantal consequenties voor de
uitvoering.
9.3 Het gebruik van afgespeelde angstkreten bij de vogelverjaging
9.3.1 Soorten vogels
De momenteel veel gebruikte opnamen zijn, als resultaat van verricht
veldonderzoek, de meest effectief gebleken opnamen van echte vogels die
momenteel beschikbaar zijn. De kreten van de navolgende vogelsoorten zijn
beschikbaar; kokmeeuw, stormmeeuw, zilvermeeuw, kievit, roek, kauw en
spreeuw. De grote en kleine mantelmeeuw kunnen worden verjaagd met kreten
van de zilvermeeuw. Zwarte kraaien met die van de roek en soms goudplevieren
met die van de kievit. Wanneer scholeksters worden geconfronteerd met
angstkreten hebben ze de neiging zich tegen de grond te drukken in plaats van
weg te vliegen. Het werkt dus niet altijd.
9.3.2 Herkenning van angstkreten
Vogels reageren het beste op angstkreten van soortgenoten. Ze reageren ook wel
goed op die van nauw verwante soorten (bijvoorbeeld kauwen op de kreet van een
roek). Ze trekken zich weinig aan van andersoortige angstkreten (bijvoorbeeld
roeken op de kreten van kieviten). Het is dan ook belangrijk om de te verjagen
soort te herkennen voor tot verjaging met kreten wordt overgegaan. Bij groepen
vogels waarin zich meerdere soorten bevinden kan het noodzakelijk blijken
afwisselende angstkreten af te spelen. Angstkreten maken deel uit van de
“oertaal”, zoals hierboven vermeld herkennen nauw verwante soorten en soorten
die vaak in groepen bijeen zitten elkaars angstkreten. Gelukkig gebeurt dit ook bij
vogels van dezelfde maar uit andere streken afkomstige soort. Veel meeuwachtigen
en kieviten die wij in de winter op onze vliegvelden aantreffen broeden verderop
in West en Noord Europa. Er is echter geen gevaar dat ze in een “vreemde taal of
tongval” uitgevoerde angstkreet niet zullen herkennen en erger nog, er niet op
zouden reageren. In Nederland gebruiken we veelal in Engeland opgenomen
angstkreten, met prima resultaat overigens. Er zijn vogelsoorten die niet of
nauwelijks reageren op angstkreten zoals duiven en de al eerder besproken
Handboek Vogelaanvaringspreventie versie 1.0
Nederlandse Luchthavens november 2006