HANDBOEK - Inspectie Leefomgeving en Transport
HANDBOEK - Inspectie Leefomgeving en Transport HANDBOEK - Inspectie Leefomgeving en Transport
C V L 124 Commissie Vogelaanvaringen Luchtvaartuigen 16.1.4 Gedrag Vogels hebben omvangrijke hersenen en vertonen ingewikkeld gedrag. Toch verschilt hun intelligentie van die van zoogdieren in die zin dat hun gedrag minder aangepast maar eerder stereotiep is te noemen. Bekende gedragingen zoals het vermogen een nest te bouwen zijn ingebouwd en worden verfijnd door ervaring. Aan de andere kant worden gedragspatronen onderdrukt als ze in de praktijk geen nut blijken te hebben. Hierop berust de gewenning aan verjaagmiddelen die geen echte dreiging blijken te hebben. 16.2 Vogelherkenning Het is belangrijk om levenswijze en gedrag van alle op een vliegveld voorkomende vogels te herkennen en daarmee vertrouwd te raken. Alleen zo kan het gevaar dat ze kunnen betekenen worden onderkend en kunnen de meest geëigende maatregelen en methoden toe worden gepast om ze te verjagen. Niet dagelijks voorkomende vogelsoorten worden zelden herkend bij eenmalige waarneming. Informatie uit meerdere waarnemingen kan worden gebruikt voor een positieve herkenning. Vogels zijn gemakkelijker te herkennen dan vliegtuigen, ze hebben elk een eigen houding en bevedering. Ook hebben vogelsoorten ieder hun unieke gedragspatronen en bewegingen die veel variatie vertonen. Soortenkennis kan worden verkregen uit de vogelgidsen die beschikbaar moeten zijn voor het personeel belast met de vogelaanvaringspreventie. Tevens wordt verwezen naar de uitgebreide website van Vogelbescherming Nederland die te vinden is op: http://www.vogelbescherming.nl/ Op deze site is onder meer een vogelgids te vinden met algemene informatie omtrent vogelsoorten met foto’s en geluiden. De rechtstreekse koppeling naar de vogelgids is: http://www.vogelbescherming.nl/content.aspx?cid=212 16.3 Veel voorkomende en voor de luchtvaart gevaarlijke vogels In het volgende hoofdstuk worden, zonder volledigheid na te streven, een aantal soorten en soortengroepen nader omschreven die voor de luchtvaart als potentieel gevaarlijk worden beschouwd. Daarbij ligt de nadruk op de verspreiding in ruimte en tijd en wordt, waar mogelijk, een indicatie gegeven over de talrijkheid. Tevens wordt per soort een indicatie gegeven over de aard van de problemen die de soort voor de luchtvaart met zich mee brengt. Het geïntensiveerde ornithologisch veldonderzoek heeft vooral de laatste jaren zeer veel gegevens opgeleverd. Met name gegevens over de verspreiding buiten het broedseizoen waren voor vele soorten nog fragmentarisch en incompleet. Teneinde meer inzicht te krijgen in de verspreiding van de verschillende vogelsoorten in ons land heeft de SOVON gedurende de jaren 1998 tot en met 2002 een groots opgezet inventarisatieprogramma uitgevoerd waaraan duizenden mensen hebben meegewerkt. De resultaten van dit onderzoek zijn weergegeven in de atlas van 2002 die per maand de verspreiding van de verschillende vogelsoorten over het land aangeeft. Voor foto’s en geluiden van de vogelsoorten in het volgende hoofdstuk wordt verwezen naar de website van Vogelbescherming (zie 16.2). Handboek Vogelaanvaringspreventie versie 1.0 Nederlandse Luchthavens november 2006
C V L 17 Vogelsoorten 125 17.1 Weidevogels Commissie Vogelaanvaringen Luchtvaartuigen Alle in Nederland voorkomende weidevogels zijn in meer of mindere mate trekvogels die, zoals de naam al aangeeft, zich veelvuldig plegen op te houden op graslanden. Het zal duidelijk zijn dat vliegvelden, met hun vaak aanzienlijke oppervlakte aan grasland, veelvuldig bezocht worden door deze vogels. Dit feit, gevoegd bij de gewoonte van deze vogels om zich buiten het broedseizoen op te houden in groepen, maakt dat op veel vliegvelden weidevogels worden beschouwd als een groot potentieel risico. Met uitzondering van perioden met strenge vorst wanneer de vogels ons land hebben verlaten en tijdens het broedseizoen, wanneer meestal geen grote concentraties voorkomen en de vogels het grootste deel van de dag op het nest zitten wordt dan ook veel hinder ondervonden van weidevogels. 17.1.1 Kievit Deze meest algemene weidevogel komt in het hele land als broedvogel voor. Van de ruim 200.000 broedparen bevindt zich ongeveer een derde deel in Friesland. Al in juni is er sprake van zomertrek waarbij niet succesvolle broedvogels en vooral veel jonge vogels uit vrijwel heel Europa aankomen in Nederland en Engeland. Tussen september en november vindt de echte wintertrek in ZW richting plaats. In ons land arriveren dan zeer grote aantallen. Kieviten uit NO Europa. In zachte winters overwintert een aanzienlijk deel van deze vogels in Nederland. Ook op akkerland kunnen zich tegenwoordig grote groepen ophouden. Plotseling invallende vorst is de reden voor de dan vaak optredende massale vorstvluchten waarbij de vogels alsnog, in meestal ZW richting, vertrekken. Daar de voorjaarstrek vaak al aan het einde van januari op gang komt zijn er vaak gedurende het hele jaar Kieviten in ons land. 17.1.2 Goudplevier Hoewel vroeger door deze soort ook in ons land gebroed werd komt de Goudplevier nu niet meer als zodanig voor. ‘ s Winters kunnen zich echter - vaak gemengd met Kieviten - grotere aantallen goudplevieren in ons land bevinden. In zachte winters kunnen Goudplevieren in Nederland overwinteren. De meeste vogels trekken echter door zodat de midwinteraantallen laag zijn. De najaarstrek speelt zich hoofdzakelijk af in oktober en november. In het voorjaar zijn vooral maart en april maanden waarin zich tienduizenden Goudplevieren in ons land bevinden. Het westen van het land en met name de Friese waddenkust zijn gebieden die daarbij door de grootste aantallen bezocht worden. De gewoonte van Goudplevieren om laag in dichte, snel vliegende formaties te vliegen kan bij vliegvelden gevaarlijke situaties scheppen. 17.1.3 Scholekster Hoewel nog in de grootste aantallen aangetroffen in het westen van het land komt deze van oorsprong echte kustvogel tegenwoordig in het hele land als broedvogel voor (> 100.000 paar). Na het broedseizoen nemen de aantallen in het binnenland echter snel af. Al vroeg in de zomer (eind juni) is er sprake van wegtrek, een groot deel van de vogels overwintert in de kustgebieden tussen Nederland en Portugal een ander deel brengt de winter door in het waddengebied. Handboek Vogelaanvaringspreventie versie 1.0 Nederlandse Luchthavens november 2006
- Page 73 and 74: C V L 73 Commissie Vogelaanvaringen
- Page 75 and 76: C V L 75 Voorbeelden van locale oms
- Page 77 and 78: C V L 77 Commissie Vogelaanvaringen
- Page 79 and 80: C V L 8 Principes van vogelverjagin
- Page 81 and 82: C V L 81 Commissie Vogelaanvaringen
- Page 83 and 84: C V L 9 Het verjagen van vogels met
- Page 85 and 86: C V L 85 Commissie Vogelaanvaringen
- Page 87 and 88: C V L 87 Commissie Vogelaanvaringen
- Page 89 and 90: C V L 10 Verjaging door middel van
- Page 91 and 92: C V L 91 Gevolgen van een te gering
- Page 93 and 94: C V L 93 Commissie Vogelaanvaringen
- Page 95 and 96: C V L 11 Aanvullende verjaagmethode
- Page 97 and 98: C V L 97 Commissie Vogelaanvaringen
- Page 99 and 100: C V L 12 Andere methoden van vogelv
- Page 101 and 102: C V L 101 Commissie Vogelaanvaringe
- Page 103 and 104: C V L 103 Commissie Vogelaanvaringe
- Page 105 and 106: C V L 105 Commissie Vogelaanvaringe
- Page 107 and 108: C V L 13 Eliminatie methoden 107 13
- Page 109 and 110: C V L 109 Knobbelzwanen: Commissie
- Page 111 and 112: C V L 111 Commissie Vogelaanvaringe
- Page 113 and 114: C V L 113 Commissie Vogelaanvaringe
- Page 115 and 116: C V L Commissie Vogelaanvaringen Lu
- Page 117 and 118: C V L 15 Vogelaanvaringspreventie e
- Page 119 and 120: C V L 119 Commissie Vogelaanvaringe
- Page 121 and 122: C V L Commissie Vogelaanvaringen Lu
- Page 123: C V L 16 Vogelbiologie 123 16.1 Vog
- Page 127 and 128: C V L 127 Commissie Vogelaanvaringe
- Page 129 and 130: C V L 129 Commissie Vogelaanvaringe
- Page 131 and 132: C V L 131 Commissie Vogelaanvaringe
- Page 133 and 134: C V L 133 Commissie Vogelaanvaringe
- Page 135 and 136: C V L 135 Commissie Vogelaanvaringe
- Page 137 and 138: C V L 137 Commissie Vogelaanvaringe
- Page 139 and 140: C V L 139 Commissie Vogelaanvaringe
- Page 141 and 142: C V L Bijlage 1 Verschil bird contr
- Page 143 and 144: C V L Bijlage 2 Bird strike reporti
- Page 145 and 146: C V L 145 Commissie Vogelaanvaringe
C V L<br />
124<br />
Commissie Vogelaanvaring<strong>en</strong> Luchtvaartuig<strong>en</strong><br />
16.1.4 Gedrag<br />
Vogels hebb<strong>en</strong> omvangrijke hers<strong>en</strong><strong>en</strong> <strong>en</strong> verton<strong>en</strong> ingewikkeld gedrag. Toch<br />
verschilt hun intellig<strong>en</strong>tie van die van zoogdier<strong>en</strong> in die zin dat hun gedrag minder<br />
aangepast maar eerder stereotiep is te noem<strong>en</strong>. Bek<strong>en</strong>de gedraging<strong>en</strong> zoals het<br />
vermog<strong>en</strong> e<strong>en</strong> nest te bouw<strong>en</strong> zijn ingebouwd <strong>en</strong> word<strong>en</strong> verfijnd door ervaring.<br />
Aan de andere kant word<strong>en</strong> gedragspatron<strong>en</strong> onderdrukt als ze in de praktijk ge<strong>en</strong><br />
nut blijk<strong>en</strong> te hebb<strong>en</strong>. Hierop berust de gew<strong>en</strong>ning aan verjaagmiddel<strong>en</strong> die ge<strong>en</strong><br />
echte dreiging blijk<strong>en</strong> te hebb<strong>en</strong>.<br />
16.2 Vogelherk<strong>en</strong>ning<br />
Het is belangrijk om lev<strong>en</strong>swijze <strong>en</strong> gedrag van alle op e<strong>en</strong> vliegveld voorkom<strong>en</strong>de<br />
vogels te herk<strong>en</strong>n<strong>en</strong> <strong>en</strong> daarmee vertrouwd te rak<strong>en</strong>. Alle<strong>en</strong> zo kan het gevaar dat<br />
ze kunn<strong>en</strong> betek<strong>en</strong><strong>en</strong> word<strong>en</strong> onderk<strong>en</strong>d <strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> de meest geëig<strong>en</strong>de<br />
maatregel<strong>en</strong> <strong>en</strong> method<strong>en</strong> toe word<strong>en</strong> gepast om ze te verjag<strong>en</strong>. Niet dagelijks<br />
voorkom<strong>en</strong>de vogelsoort<strong>en</strong> word<strong>en</strong> zeld<strong>en</strong> herk<strong>en</strong>d bij e<strong>en</strong>malige waarneming.<br />
Informatie uit meerdere waarneming<strong>en</strong> kan word<strong>en</strong> gebruikt voor e<strong>en</strong> positieve<br />
herk<strong>en</strong>ning.<br />
Vogels zijn gemakkelijker te herk<strong>en</strong>n<strong>en</strong> dan vliegtuig<strong>en</strong>, ze hebb<strong>en</strong> elk e<strong>en</strong> eig<strong>en</strong><br />
houding <strong>en</strong> bevedering. Ook hebb<strong>en</strong> vogelsoort<strong>en</strong> ieder hun unieke<br />
gedragspatron<strong>en</strong> <strong>en</strong> beweging<strong>en</strong> die veel variatie verton<strong>en</strong>. Soort<strong>en</strong>k<strong>en</strong>nis kan<br />
word<strong>en</strong> verkreg<strong>en</strong> uit de vogelgids<strong>en</strong> die beschikbaar moet<strong>en</strong> zijn voor het<br />
personeel belast met de vogelaanvaringsprev<strong>en</strong>tie. Tev<strong>en</strong>s wordt verwez<strong>en</strong> naar de<br />
uitgebreide website van Vogelbescherming Nederland die te vind<strong>en</strong> is op:<br />
http://www.vogelbescherming.nl/<br />
Op deze site is onder meer e<strong>en</strong> vogelgids te vind<strong>en</strong> met algem<strong>en</strong>e informatie<br />
omtr<strong>en</strong>t vogelsoort<strong>en</strong> met foto’s <strong>en</strong> geluid<strong>en</strong>. De rechtstreekse koppeling naar de<br />
vogelgids is:<br />
http://www.vogelbescherming.nl/cont<strong>en</strong>t.aspx?cid=212<br />
16.3 Veel voorkom<strong>en</strong>de <strong>en</strong> voor de luchtvaart gevaarlijke vogels<br />
In het volg<strong>en</strong>de hoofdstuk word<strong>en</strong>, zonder volledigheid na te strev<strong>en</strong>, e<strong>en</strong> aantal<br />
soort<strong>en</strong> <strong>en</strong> soort<strong>en</strong>groep<strong>en</strong> nader omschrev<strong>en</strong> die voor de luchtvaart als pot<strong>en</strong>tieel<br />
gevaarlijk word<strong>en</strong> beschouwd. Daarbij ligt de nadruk op de verspreiding in ruimte<br />
<strong>en</strong> tijd <strong>en</strong> wordt, waar mogelijk, e<strong>en</strong> indicatie gegev<strong>en</strong> over de talrijkheid. Tev<strong>en</strong>s<br />
wordt per soort e<strong>en</strong> indicatie gegev<strong>en</strong> over de aard van de problem<strong>en</strong> die de soort<br />
voor de luchtvaart met zich mee br<strong>en</strong>gt. Het geïnt<strong>en</strong>siveerde ornithologisch<br />
veldonderzoek heeft vooral de laatste jar<strong>en</strong> zeer veel gegev<strong>en</strong>s opgeleverd. Met<br />
name gegev<strong>en</strong>s over de verspreiding buit<strong>en</strong> het broedseizo<strong>en</strong> war<strong>en</strong> voor vele<br />
soort<strong>en</strong> nog fragm<strong>en</strong>tarisch <strong>en</strong> incompleet. T<strong>en</strong>einde meer inzicht te krijg<strong>en</strong> in de<br />
verspreiding van de verschill<strong>en</strong>de vogelsoort<strong>en</strong> in ons land heeft de SOVON<br />
gedur<strong>en</strong>de de jar<strong>en</strong> 1998 tot <strong>en</strong> met 2002 e<strong>en</strong> groots opgezet<br />
inv<strong>en</strong>tarisatieprogramma uitgevoerd waaraan duiz<strong>en</strong>d<strong>en</strong> m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong><br />
meegewerkt. De resultat<strong>en</strong> van dit onderzoek zijn weergegev<strong>en</strong> in de atlas van<br />
2002 die per maand de verspreiding van de verschill<strong>en</strong>de vogelsoort<strong>en</strong> over het<br />
land aangeeft. Voor foto’s <strong>en</strong> geluid<strong>en</strong> van de vogelsoort<strong>en</strong> in het volg<strong>en</strong>de<br />
hoofdstuk wordt verwez<strong>en</strong> naar de website van Vogelbescherming (zie 16.2).<br />
Handboek Vogelaanvaringsprev<strong>en</strong>tie versie 1.0<br />
Nederlandse Luchthav<strong>en</strong>s november 2006
Change language