HANDBOEK - Inspectie Leefomgeving en Transport

C V L
103
Commissie Vogelaanvaringen Luchtvaartuigen
die regelmatig als schadelijk wild of jachtwild worden vervolgd. Moderne kanonnen
bestaan uit een propaangasfles, druk en regelkamers, een ontstekingsmechanisme
en een loop om de knal richting te geven. Het explosieve gasluchtmengsel wordt
onder druk ontstoken terwijl de knalfrequentie elektronisch of via de gastoevoer
wordt geregeld. De meeste kanonnen produceren een enkele knal op regelmatige
tijdsperioden, maar sommige geven dubbele knallen af zoals een jachtgeweer en
hebben dubbele lopen die in verschillende richtingen wijzen voor iedere knal.
Gaskanonnen kunnen gevaarlijk zijn als ze slecht of onjuist worden gebruikt of
slecht worden onderhouden.
12.4.2 Gebruik op vliegvelden
Gaskanonnen kunnen voor een bepaalde, korte periode nuttig worden gebruikt
voor gewas-vogelbescherming alvorens er gewenning optreedt en ze daardoor
feitelijk onbruikbaar worden. De regelmaat van de explosies wordt door de vogels
op den duur doorzien, dit versnelt het gewenningsproces. Regelmatige verplaatsing
en het wisselen van het tijdsinterval tussen knallen kan de bruikbaarheidduur
verlengen. Als gaskanonnen niet dagelijks worden verplaatst, de timing van de
knallen niet wordt gewijzigd, en de kannonnen doorlopend worden gebruikt, zijn
ze net als andere stationaire middelen vrijwel waardeloos. Ervaring uit het gebruik
in de landbouw leert dat er zeer veel kanonnen over het hele veld verspreid
benodigd zijn. Dit kost uren extra mankracht per dag die waarschijnlijk beter aan
patrouille activiteiten kan worden besteed. De veelheid van kanonnen veroorzaakt
ook een groot aantal knallen zodat dit ook het gewenningsproces kan versnellen.
Deze nadelen kunnen worden ondervangen door op vliegvelden van beperkte
omvang en verkeer de zogenaamde Steffan Hauff acetyleen gaskanonnen te
plaatsen. Deze kanonnen kunnen vanuit een gebouw - bijvoorbeeld Airport
Operations - radiografisch in bepaalde patronen tot ontsteking worden gebracht.
Het gebruik is derhalve gecontroleerd en voortdurend aanpasbaar aan de
omstandigheden. Het systeem is momenteel operationeel op Maastricht -Aachen
Airport.
12.4.3 Operationele gevaren en andere problemen
Bij het eerste gebruik van de kanonnen zullen de vogels onmiddellijk wegvliegen.
Als er vervolgens na een bepaalde periode gewenning optreedt, de afschrikkende
werking hierdoor duidelijk verslechtert en dit niet door de vogelwacht wordt
opgemerkt ontstaat het gevaar dat de luchthavenbeheerders wegsoezen in een vals
gevoel van veiligheid. Zelfs als de mislukking duidelijk wordt is licht het voor de
hand de apparatuur de schuld te geven en deze te vervangen door betrekkelijk
goedkope nieuwe kannonnen. Waar gaskanonnen continue operationeel zijn, zeker
in meer afgelegen gebieden zoals de aan- en uitvliegroutes waar ze niet onder
toezicht staan, kunnen vogels die opvliegen ten gevolge van de knal een gevaar
voor de startende en landende vliegtuigen gaan vormen. Ditzelfde geldt voor
kanonnen nabij het rotatiepunt van een startbaan zijn opgesteld. Zonder toezicht
kunnen ook hier gevaarlijke interacties ontstaan. Dit is te voorkomen door deze
kanonnen zo frequent te laten knallen dat geen beest daar meer wil zijn. Hiermee
wordt echter wel het gewenningsproces versneld. Het regelmatig laten knallen van
gaskanonnen op vaste opstelplaatsen kan leiden tot geluidsklachten. Om dit te
voorkomen moet het gebruik van vaste opstellingen en regelmatige explosies
worden meegenomen in de algemene milieuvergunning van de luchthaven.
Handboek Vogelaanvaringspreventie versie 1.0
Nederlandse Luchthavens november 2006