cyste - Minerva

192 - Minerva 2000; 4(02)
Klinische vraag
Achtergrond
Onderzoeksopzet
Uitkomstmeting
Resultaten
Belangenvermenging/financiering
Borstcysten: een groter risico
op borstkanker?
DIXON JM, MCDONALD C, ELTON RA, et al. Risk of breast cancer in women
with palpable breast cysts: a prospective study. Lancet 1999; 353: 1742-5.
Duiding: M. Mortier, Dienst Medische Beeldvorming, Universitair
Ziekenhuis Gent.
Hebben vrouwen met palpabele borstcysten een hoger risico op borstkanker dan vrouwen
zonder cysten? Is het risico op borstkanker afhankelijk van het soort cyste?
Er bestaan twee duidelijk te onderscheiden soorten borstcysten. Type I cysten bevatten
vocht met een elektrolytensamenstelling gelijk aan intracellulair vocht (Na+/K+

Bespreking
Borstcysten zijn een zeer frequente bevinding, vooral sinds de echografie aan de mammadiagnostiek
werd toegevoegd. De grote meerderheid is asymptomatisch en is alleen
een echografische bevinding wanneer men wegens moeilijk interpreteerbare mammografie
(door hoge densiteit) een echografie uitvoert.
Borstcysten mogen worden beschouwd als een deel van het normale involutieproces
van de mamma; ze komen dan ook het meest voor in de leeftijdsgroep 35-55 jaar.
Men maakt een onderscheid tussen “symptomatische” cysten die klinisch palpabel zijn,
eventueel pijnlijk (het onderwerp van deze studie), en “asymptomatisch” toevallige
vondsten (niet in deze studie opgenomen).
De belangrijke conclusie van het artikel van DIXON et al. is dat vooral jonge vrouwen met
palpabele borstcysten een hoger risico hebben voor het ontwikkelen van borstkanker.
Palpabele cysten zijn groter dan deze die te wijten zijn aan de normale mammaire involutie.
DIXON schrijft dat het risico hoog is in de periode na de aspiratie van de cyste. We
moeten dit interpreteren als de periode na de detectie van de cyste, aangezien alle cysten
na eerste onderzoek geaspireerd werden voor analyse.
Grote, palpabele en gecompliceerde cysten komen duidelijk meer voor in dysplastische
borsten, waarin bij biopsie ook ductectasie, sclerosing adenosis, apocriene veranderingen,
ductale hyperplasie voorkomen. Die grote cysten zouden het merkteken zijn van
verhoogde epitheliale activiteit, wat het hogere risico op kankerontwikkeling verklaart.
PAGE et al. in 1975 en 1985 toonden aan dat carcinoma meer voorkomt in borsten waarin
bij biopsie voor benigne afwijkingen epitheliale proliferatie wordt aangetoond 1,2 . Dit
risico wordt nog veel groter wanneer bij die vrouwen familiaal borstkanker voorkomt.
DIXON vermeldt dat de borstkanker zich meestal voordoet op afstand van de palpabele
cyste.
Op basis van dit artikel en literatuurgegevens concluderen we dat palpabele borstcysten
meestal voorkomen in borsten die een verhoogde epitheliale activiteit vertonen, wat
een hoger kankerrisico betekent. De nieuw opgetreden symptomen wijzen op toename
van deze epitheliale activiteit. Vooral bij vrouwen jonger dan 45 jaar is het relatieve risico
het hoogst.
Voor de aanpak van borstcysten betekent dit dat toevallig ontdekte simpele cysten niet
gepuncteerd hoeven te worden en geen bijzondere opvolging behoeven. Vrouwen jonger
dan 50 jaar met palpabele cysten en familiaal risico moeten nauwkeuriger gevolgd
worden, aangezien de aanwezigheid van cysten wijst op een verhoogde epitheliale activiteit:
bijvoorbeeld jaarlijks een mammografie en echografie met vergelijking met de
vorige documenten op zoek naar vroege kentekens van mammacarcinoom (microcalcificaties,
distorsies, kleine massa).
Echografisch “complexe” cysten vergen verdere uitwerking (door diagnostische punctie)
en follow-up met echografische controle na vier à zes maanden, één jaar en twee jaar.
Indien bij een punctie cystevocht wordt gevonden dat niet bloederig is, hoeft dit niet
onderzocht te worden.
Enkele auteurs suggereren het gebruik van tamoxifen als nuttige preventieve behandeling
bij vrouwen met een verhoogd risico 3 . Meer klinische studies zijn nodig om dit met
zekerheid te kunnen stellen.
193 - Minerva 2000; 4(02)

194 - Minerva 2000; 4(02)
Literatuur
1 PAGE DL, VANDER ZWAAG R, ROGERS LE, et al. Relation between component parts of fibrocystic disease complex
and breast cancer. J Natl Cancer Inst 1978;61:106-63.
2 DUPONT WD, PAGE DL. Risk factors for breast cancer in women with proliferative breast disease. N Engl J Med
1985;312:146-51.
3 HURST JL, MEGA JF, HOGG JP. Tamoxifen-induced regression of breast cysts. Clin Imaging 1998;22:95-8.
4 ROBERTS MM, JONES V, ELTRON RA, et al. Risk of breast cancer in women with a history of benign disease of the
breast. BMJ 1984;288:275-8.
5 BUNDRED NJ, WEST RR, O’DOWD J, MANSEL RE. Is there an increased risk of breast cancer in women who have
had a breast cyst aspirated? Br J Cancer 1991;64:953-5.
6 BRUZZI P, D OGLIOTTI L, NALDONI C, et al. Cohort study of association of risk of breast cancer with cyst type in
women with gross cystic disease of the breast. BMJ 1997;314:925-8.
7 VENTA LA, KIM JP, PELIOSKI CE, MORROW M. Management of complex breast cysts. Am J Roentgenol 1999;173:
1331-6.
8 TENEKECI AN, PEKINDIL G. Sonographic pitfall in diagnosing breast cysts: pseudomural projections. JCU 1998;
26:181-2.
9 SMITH DN, KAELIN CM, KORBIN CD, KO W, MEYER JE, CARTER GR. Impalpable breast cysts: utility of cytologic examination
of fluid obtained with radiologically guided aspiration. Radiology 1997;204:149-51.
Palpabele borstcysten duiden op een verhoogd risico op het ontwikkelen van borstkanker,
onafhankelijk van het type cyste en vooral bij vrouwen onder de 45 jaar.
Vrouwen met palpabele cysten dienen daarom intensief opgevolgd te worden. Een
schema hiervoor is nog niet onderbouwd met goede prospectieve studies. Een mogelijke
aanpak is een diagnostische punctie met echografische follow-up na vier à zes
maanden, één en twee jaar.
De redactie