Door hier te klikken - Exodus Huissen

Wonen en werken in HUISSEN
evacuatieverhaal 1943-1945
Andries Hettinga
&
Gradie Hoge
17-01-1944
Emmer Compascuum
Op 1 september 1943 begon ik in Huissen aan de BLO-dependance van ongeveer 20 leerlingen
van alle leeftijden in het Jeugdgebouw achter de kerk bij koster Jan Brons. Ik kreeg pension bij
Jan en Mieneke Arends-Boekhorst, een bejaard echtpaar zonder kinderen in de Laak
(Steph.Huismanstraat). Deze kamers kwamen vrij, omdat Tiemen Brouwer, later gehuwd met
een dochter van greate Tjebbe de Jong burgemeester van Bolsward, daar wegtrok.
Enige maanden later trouwden Coen en Ciska. In diezelfde tijd kreeg ik een tip van Willy
Geene, dat het huisje van Kathagel, een Duitser, tegenover hem, nu gehuurd door Jan Demon,
leegstond wegens verblijf van zijn vrouw in een psychiatrische inrichting. In dit sobere stulpje,
een betere naam was het niet waard, zouden wij onze intrek kunnen nemen.
De bovenverdieping met 2 slaapkamertjes was vernieuwd na een brand in de nacht van 10 mei
1940. De Duitse bewoner, een Duitser,werd toen als "verdacht" beschouwd in Huissen. Minder
eisen, meer so wie so niet, konden we niet stellen, om toch daar als jonggehuwden op 18
jan.1944, daags na ons huwelijk, te beginnen. Een paar koffers met huwelijkscadeaus vooral in
natura werden door de pro-Duitse CCD controleurs in de trein met een knipoogje doorgelaten.
Otto had zijn hoge hoed bij zich, wij waren juist getrouwd!
Dit werd het eerste hoofdstuk van een boek, dat ik zou kunnen schrijven over onze huisvesting
in Huissen. Het moet voor Grady toch wel deprimerend zijn geweest om zo te beginnen.
In de zomer kwam Grady in verwachting; veel last had ze van de begeleidende
verschijnselen.(braken). De,oorlog sleepte zich voort, maar we hadden het volste vertrouwen
dat de moffen spoedig verslagen zouden zijn. Hoop van de ene dag op de andere. Op D-day 6
juni zou het komen!
Een anekdote van een leerling: meester, hoe lang krijgen we vakantie? Dat hangt er vanaf, Henk
(Hartjes) hoe lang de meester nog tabak heeft. (Hij was toen een verwoede roker). De volgende
dag overlaadden ze me met een partij tabak- groen en gefermenteerde eigen teelt. Goed
zo,jongens, nu duurt de vakantie zeker tot sept., misschien wel langer.
In de eerste septemberdagen (Dolle dinsdag) zagen we met leedvermaak de ontgoochelde
troepen terugtrekken via Arnhem naar het noorden. Het einde zou binnen enkele dagen komen,
zo dachten we.
Toen kwam die onvergetelijke zondagmorgen 17 sept. 1944.
Terwijl ik me boven stond te scheren klonk mitrailleurgekletter en bominslag. Al spoedig kwam
het bericht van het bombardement op het Looveer. 24 doden vooral onder de familie van pater
Eerden en Nellie, onze latere hartelijke hulp, die daar mee heel zwaar werden getroffen.
Daarop vulde de lucht zich met een angstaanjagend gegons van vliegtuigen.

Gedenksteen a.h. Looveer te Huissen
De eerste meldingen kwamen van luchtlandingen bij Arnhem. Bij duizenden zagen we de
parachutisten springen en de gliders neerstrijken bij Oosterbeek en Ede. De Duitse troepen
waren rade loos en om de vinger te winden. Het gonsde van geruchten; we hoopten nu op een
zeer spoedig einde. Meldingen van parachutistenlandingen bij Groesbeek en Mook en de
volgende morgen nieuwe landingen bij Oosterbeek. Mitrailleurvuur en kanonnen,die de brug bij
Arnhem onder vuur namen. Nijmegen en Arnhem brandden hevig. Er was geen
stroom meer, dus ook de klandestiene radio's konden geen nieuws meer opvangen. Alle radio's
hadden in Nederland in 1942 al ingeleverd moeten worden.
Op woensdag 20 sept. komt een stroom vluchtelingen uit Arnhemzuid. Wij nemen de evacué
tandarts Roos uit Elst op, die als Rode Kruis hulp in Elden en Arnhem-zuid is terechtgekomen.
De brug is weer in Duitse handen. De toren van de Eusebius staat in lichter laaie.
Buurtbewoners verzamelen zich al enige dagen en nachten in de kelder van de
zrs.Franciscanessen, oa. ook de fam. Willems, oud hoofd der school met Cor en May en Agnes.
Daar was een gezellige sfeer; er werd gelachen ook in de avondlijke uren, totdat Willems het
"bevel” gaf van stilte. De goede wil was er bij ons wel, maar wat doe je, als Pa Willems na
enkele ogenblikken -zittend in een stoel- snurkte als een os. De volgende morgen werden dan de
meisjes onderhanden genomen.
Er komen steeds meer moffen in Huissen met tanks en geschut, aangevoerd over de brug van
Arnhem. Elke nacht luisteren we aan de kelderdeur naar stemmen bij de denderende tanks. Stik,
weer moffen!
Donderdagnacht 21 sept. vallende eerste granaten in Huissen.
De slagerij van Smulders en het jeugdhuis werden getroffen.
Dat het bliksemoffensief bij Arnhem mislukt was drong niet tot ons door.
Zondag 1 oktober wordt een zoon van Steenbeke, hoofd der school in Elden, in Huissen
geëvacueerd, door een van de vele granaatinslagen gedood.
's Avonds vallen kleine bommen op Huissen-zand, waardoor Ciska en Coen met baby Jos bij
ons in de kelder komen.
Maandagmorgen 2 okt. (feest van de Engelbewaarders): Oude Pater Dominicaan Selbach, ook
een gast in "onze" kelder verzamelt de kleine kinderen om zich heen, vertelt over deze dag en
bidt met hen tot de Engelbewaarde. In de stilte is de spanning te snijden. Gebeurt er iets? Ik ga
nog even naar ons huis om zout te halen; ik had aardappelen gekookt in ons huis en het zout
daarin vergeten. In de straat ligt een angstige spanning. Een van de soldaten, die afweergeschut
naast ons huis hebben opgesteld, snuffelt in ons huis. zg. op zoek naar een kelder. Nauwelijks
terug om ongeveer 1 uur breekt het noodlottige bombardement los. Verschrikkelijk! In drie
golven braakt het over het stadje. In 10 minuten is het voorbij. Gewonden hollen in verwarring
onze kelder binnen. Een vreemde stoflucht en kruitdamp dringt de kelder binnen.
Jos van Goethem stormt buiten zinnen de kelder in. “Mhr.Hettinga, u moet mijn zusje redden,
die in het jeugdhuis onder het puin dood is.”

Verwoeste Stadsparochiekerk Huissen
(Archief: M.v.Hemmen)
Met een flinke mep in het gezicht bracht ik hem tot bedaren, om de paniek niet erger te maken.
Deken van Wijk wordt dodelijk getroffen, het klooster binnen gedragen. Meerdere doden vielen
in de pastorie, o.a. dochter van Brons, pastoor van Arnhem-zuid een dominicaan en 2
doofstommen Nijenhuis, met wie ik opliep, toen ik zout haalde. In totaal ongeveer 130 doden.
Als het buiten weer rustig is,waag ik een blik op straat. Door een bomkrater achter ons huis
staat het huis op instorten. De soldaat, die ik even eerder sprak, (zelf ook bloedend) roept me
na: “D'raus ins Freie, die Bomber kehren zuruck. Nicht in die Ortschaften.” Zijn kameraad
werd onder het puin van ons huis bedolven en precies één jaar daarna gevonden.
Ik haal Grady op, grijp de fietsen en 3 vluchtkoffers,wat boter en een fotoalbum en hollen de
stad uit over de dijk richting Angeren. Anderen onder wie Coen en Ciska en de fam. Willems
volgen ons. Daar bespreek ik ruimte voor ons in de schuur bij Leyser. Er lagen daar al een 30 tal
evacués uit Arnhem zuid, maar met een man of acht konden we er nog wel bij.
Tegen mijn zin wilde de rest van het gezelschap oa. Coen en Ciska Hendriksen verder naar
Doornenburg, naar de zus en zwager van Coen: Jac. Janssen.
Ik vertelde zojuist al van het plezier,dat we tussen de angstige momenten door hadden. Er
was een prachtige geest; je kon relativeren en daarbij BIDDEN. Dat gaf ons zekerheid en rust.
Een gebed,dat de meisjes Willems bij ons in de kelder introduceerden laat ik hier volgen.,
Help, Moeder, het is tijd'.
Help, Moeder van barmhartigheid'.
Machtig ons voor lijden te beschermen;
Waar de mens geen hulp meer biedt
Daar ontbreekt de Uwe niet'.
Help, Moeder, het is tijd,
Help, Moeder van barmhartigheid.!
In het huis van Janssen hadden Duitse officieren hun intrek genomen; Janssen zat op het
Nieuwe Meer, bij Jan Leenders. Daar trokken wij in de schuur. Mevr.Leenders vraagt mij en
Louis Willems om even naar liet dorp terug te gaan, om brood en noodrantsoenbonnen op te
halen voor ons groepje. De rustige sfeer daar geeft ons nauwelijks de kans om op adem te
komen, want nauwelijks in het dorp aangekomen, ongeveer 6 uur wordt Doornenburg
gebombardeerd. (Slangenburg en Pannerdenseweg) 25 doden.
Terwijl we daar de kelder invluchtten met oa. past.Wiegerinck en Jan van Kol, kwam er een
melding binnen: de zaak van Jan van Kol ligt in puin -achteraf onjuist gebleken-, maar wat een
tijding voor die vader!
Dinsdags plaatsen de Duitsers drie stukken geschut vlak bij onze boerderij. Dat voorspelde niet
veel goeds, woensdag avond vertrokken ze weer. Meerdere dagen fluiten de granaten over ons
heen. Donderdag 4okt.bombardement op Angeren; de boerderijen van Brands en Leyser
getroffen.(veel doden, onder de evacués daar, waar wij plaats hadden besproken en waar ik
liever had willen blijven!!! ‘s Zaterdags, 6 okt. ‘s morgens om 5 uur, krijgen we bevel te
evacueren. Om 7 uur trokken we weg. Door de beschieting van het Pannerdens veer en ook
omdat we tewerkstelling aan de overkant vreesden, gingen we terug naar de boerderij.
Om 8 uur geven andere Duitsers een nieuw bevel om te vertrekken. We geven het niet op en
graven ons achter in de boomgaard in. Door andere soldaten, die ons opgemerkt hadden wordt
ons afgeraden,daar te schuilen. Er vallen steeds granaten in de omgeving.

Dan komt om ongeveer 2 uur een derde krachtige waarschuwing. Spelend met de revolver
worden we naar het Pannerdenveer gestuurd. We doen net, of onze neus bloedt en doen alsof
we van niets weten en draaien de dijk op richting Huissen terug. De onderweg patrouillerende
soldaten brachten we in verwarring door te zeggen,dat we door andere patrouilles deze kant op
waren gestuurd, richting Looveer. De dijk bij Angeren was op meerdere plaatsen
gebombardeerd,veel kadavers van vee langs de dijk. Toen zagen we ook de puinhopen van de
boerderij Leyser.Wat gaat er dan in je om?
Het was nu weer rustig geworden in Huissen. We namen onze intrek in een willekeurig
leegstaand huis op het Mariaplein. Bij Helsen en Hendriksen. In de bouwvallen van ons huis
was alles overhoop gehaald. Enig zilvergeld en een portefeuille werd vermist.
De volgende dagen heb ik geprobeerd in rustige ogenblikken het gave huisraad op te bergen in
een schuur van de zusters. Een paar granaatinslagen in de volgende weken, lieten daar niet veel
van heel.
In eén van die nachten op het Mariaplein werd zonder waarschuwing de zware middeleeuwse
toren van de kerk opgeblazen. Het was een vijandelijk oriëntatiepunt.
Een van die morgens, toen ik probeerde wat melk te bemachtigen bij een boer in de Loostraat,
-tante Ciska moest ook melk hebben voor haar baby Jos- werd ik gestrikt door een Duitse
soldaat,om te werkgesteld te worden bij graafwerk voor verdedigingslinies in Arnhem zuid.
Mijn argument,dat ik voor een baby melk moest halen, werd door een Duitse officier
afgesnauwd met: “Sie haben die Krieg gewollt und Sie haben die Krieg geführt und nun haben
Sie die Krieg und jetzt kőnnen Sie arbeiten für uns“
Toen die eerste soldaat me afvoerde naar het centrum van de stad, kwamen we langs het
Mariaplein en ik stelde hem voor, even de melk af te geven op dat en dat adres en dan kom ik
terug. Toen hij dat accepteerde, zou ik eigenlijk gek zijn geweest,om me zo opnieuw te laten
strikken. Dus het huis binnen, de achterdeur uit en met Coen ons verstopt in een druivenkas
achter de gracht. De druiven waren niet zuur meer (oktober), maar onbeschut tegen de inslaande
granaten smaakten ze ook niet zoet meer daar in het geraamte van de kas, waar alle glas was
uitgeslagen. Daarom trokken we s' avond,- weer naar het Mariaplein terug. De kans was echter
groot,dat we bij een nieuwe razzia gepakt konden worden en daarom doken we die nacht onder
in het perceel van Helsen, dat al ten dele verwoest was. Ons huis (van Hendriksen,
schoonouders van Greefhorst) was dus alleen bewoond door twee vrouwen, Grady en Ciska,de
mannen waren al opgehaald, heette het. Het werd ons toch te bar door granaatregen in de nacht
van vrijdag op zaterdag 14 okt. en daarom vluchtten we weer naar het zustersklooster en
kregen daar weer onderdak in de kelder tot woensdag 18 okt. Er kwam een aanzegging van de
moffen, dat Huissen helemaal moest evacueren. We maakten onze fietsen reisvaardig, maar
blijkbaar vergat men ons aanzegging te doen tot vrijdag morgen,t oen het onherroepelijk bevel
kwam tot evacuatie. Terwijl de oudjes klaar stonden voor vertrek, hadden wij een bewogen
nachtelijke aanbidding ........
Evacués n de Helmichstraat te Huissen
(Archief: M.v.Hemmen)
Zaterdagmorgen komt het bevel: alle burgers weg, de zusters moeten blijven, om voor de
Duitsers te koken.'s Middags om 2 uur gaan we op stap, ook de zusters met volgeladen
kinderwagens en kruiwagens. Het is rustig op de dijk naar Arnhem.

Timmerman Jansen uit de Vierakkerstraat heeft zich te sterk ingespannen met een volgeladen
kruiwagen en zakt uitgeput neer bij café Boekhorst bij de schipbrug. Een lange file evacués,die
al dagen lang wachtenent om met een zolderschuit overgezet te worden;
militair vervoer gaat natuurlijk voor.
Het lukt ons vooraan bij de pont te komen, Grady en Ciska komen in de ovens van de
steenfabriek Meinerswijk even tot rust. Om 10 uur 's avonds worden wij overgezet. “Licht aus,
dammt noch mal”, wordt me toegesnauwd,als ik een pijp wil opsteken.
Gedienstige marechaussees leiden ons langs het puin in de straten naar het Elisabeth
Gasthuis,waar we om ongeveer half 3 goed onthaald worden en in de gangen nachtrust krijgen.
Pater Eerden leest 's morgens de mis, ik dien met de overjas aan. Na het ontbijt krijgen we voor
de zoveelste keer de generale absolutie. Wat zou ons nog kunnen gebeuren. We wistten ons in
Gods Hand!
1930 Ptr. Bernard Eerden priesterwijding
(Archief: H.Hoen)
Ik "organiseer" voor de zusters een handwagen uit de buurt en zo gaat het dan op weg naar Ede
onder geleide van een Rode Kruis-transportleider. (Coen en Ciska waren voor de pont
achtergebleven, om zich aan te sluiten bij boer Lensen van Kerkelanden. Deze had een koe
meegenomen, zodat Ciska en baby van melk verzekerd waren. Door hun uitgebreidere bagage
op paard en wagen moesten zij enkele dagen wachten om overgezet te worden. Zij kwamen
eindelijk terecht bij een boer, Baas, in Maarssen.)
Onderweg naar Ede veel provisorische graven van parachutisten en Duitsers langs de weg,
uitgebrande auto's, grote ronde containers voor de para's, van de slag om Arnhem 17 sept. '44.
Om half 4 komen we in Ede aan en worden in een loods van een betonfabriek gebracht. In een
fietswerkplaats krijg ik de gelegenheid zelf de band te plakken (het was zondag!!!). Ik krijg
daardoor de kans om bandafnemers, solution en wat plakpleisters te "organiseren" - een
oorlogsterm voor pikken hetgeen ons in de komende dagen goed van pas komt.
In de late middag worden we weer doorgestuurd naar Barneveld, om plaats te maken voor
nieuw aankomende evacués. Als ik terugkom met m'n gelapte band, de zoveelste lap buitenband
er over heen, staat Grady huilend in de loods te wachten; het overige gezelschap is al
vertrokken, zij moest wachten op mij.
De zusters zijn vertrokken naar Amersfoort, wij gaan met ons tweeën fietsend naar Barneveld,
waar we onderdak krijgen in het stro van een schoollokaal.
Maandag 23 okt. trekken we verder door Putten, dat grotendeels opzettelijk door de moffen
uitgebrand is als wraak over de aanslag op Rauter.
Langs Harderwijk tot Wezep, waar we een voorbijganger vragen naar een "goede" boer, om te
overnachten.
Deze eenvoudige begripvolle man: Ik ben wel geen grote boer, maar wel een "goede", neemt
ons mee. Zijn adres is:H.van Oene, Wezep M49 Post Oldebroek. We krijgen. avondeten, ik doe
me tegoed aan een dik bord karnemelkse pap. Let wel, Andries Hettinga, de anti-pap man van
geboorte.
De boer kan ons,als we al ons wedervaren verteld hebben, alleen maar wat stro aanbieden op de
oude deel, waarop ik geradbraakt en overgegeven van de lekkere pap, me neervlij. Grady volgt
me weldra. De boerin zet nog een snee brood met dikke boter op een veilingkist aan mijn
hoofdeinde. Als ik me in de loop van de nacht weer fit voel, snak ik naar de traktatie, maar ik

tast in een leeg bordje.
Als Grady na enige tijd geritsel van muizen onder ons hoort, weet ik waar mijn lekkernij
gebleven is. We merken aan het rangeren van treinen dat we vlak langs de spoorlijn Zwolle -
Amersfoort liggen. De tommies ronken onophoudelijk over ons heen. Zo komt er van slapen
ook niet veel meer.
Men heeft ons die avond wel bang gemaakt, dat de moffen alles controleerden op de Yselbrug
bij Katerveer: vrouwen mochten doorgaan, mannen werden te werkgesteld aan de Ysel-linie.
Biddend liepen we over de brug- ik had juist weer de zoveelste lekke band-, we hadden
afgesproken, dat we elkaar zouden treffen aan de pastorie van Assendelft, in Zwolle, waar
kapelaan Egberts -eerder in Balk- woonde. Wie schetst onze verbazing toen we zonder molest
de Duitse patrouilles passeerden en Zwolle bereikten! Om op adem te komen na die spannende
tocht over de brug en om de band te repareren, zakten we de eerste de beste afslag af en
kwamen terecht bij H.M.W.Westerlaken,Veeraleé Al9 Zwollerkerspel.
De man was ondergedoken, de vrouw haalde wat babykleertjes voor Grady van boven. Het
ezeltje was onze fiets; was dit ook niet een beetje de "tocht naar Bethlehem"?
Dezelfde dag kwamen we tot Dedemsvaart, bij Wehkamp. Ik heb die dag grotendeels op de velg
van de fiets gereden,de band had het definitief begeven. Ik rekende uit, dat elke fiets 2 uur
zonder lekkage reed, dus eén maal per uur was het verplichte stop. We bedelden niet, maar
kregen bij die pauzes gewoonlijk nog wel enige maagvulling. Waarom ging je niet naar een
restaurantje,zou men nu zeggen? Geef daarop zelf het antwoord.
Grady had langs de Dedemsvaari een lift op een wipkar volgeladen met aardappelen. Op onze
vraag aan de pastorie om ergens onderdak werden we 's avonds gebracht naar Wehkamp,
fietsenzaak en ijzerwaren. Daar kregen we voor het eerst na 17 sept. weer een bed om te slapen.
Mevr.Wehkamp vertelt over een pater uit Rotterdam, die een transport Rotterdamse kinderen in
Dedemsvaart had geplaatst. Was het een rode? Heette hij Oomes? Inderdaad, Otto Oomes,
priester van het H.Hart, lange jaren bezig in liet sociale jeugdwerk in Amsterdam en Rotterdam,
broer van Annie.
De vloer en het bed leek een dorsvloer na een nacht logies. Nadat Wehkamp ons de volgende
morgen verrast had door mijn fiets van een redelijke band te voorzien, trokken we verder en
bereikten in het donker Lies in het huis aan de Runde in Emmer Compas. Wat een ontmoeting
voor die twee zusjes! Diezelfde avond nog kwamen we aan bij Heit en Agatha in Barger
Compas. Dat was 25 okt.
Wat was er veel te vertellenl. Wat had Grady de jonge a.s. moeder- ongeveer 5 maanden in
verwachting- veel moeten verdragen!. Zij wist toch ook wel van de leefregels en voorzorg van
a.s..moeders? Gedurende deze reis voelde ze de eerste levenstekenen in haar schoot.
Het bericht van de aankomst van grote juffr.Hoge –ter onderscheiding van de kleine (Lies) juff.
Hoge verspreidde zich snel over Barger Compas. Spontane reacties allewege: suiker,zout, zelf
geperste slaolie, broodbonnen,zelf gekarnde boter. Ik heb een half mud tarwe voor jullie bij de
bakker gebracht, kortom ontroerende staaltjes van meeleven en gemeenschapszin. Ons
evacuatie adres wisselden we af met verblijf bij Peet en Annie of Bernard e n Cathrien.
Omdat een onderwijzer (Claus) door dolle dinsdag niet terug had kunnen komen van vakantie
uit Breda,vulde ik die vacature al spoedig aan. Ik was blij iets te kunnen doen, ik kon hulp
bieden, maar ook de kans, dat ik gepakt zou worden voor tewerkstelling. gaf hierbij wel de
doorslag. Zo verliep onze laatste oorlogswinter daar vrij rustig.
Voor Grady kwam het grote moment dichterbij,maar het kon voor ons geen blijde verwachting
zijn. Daarvoor waren de omstandigheden, de immense spanningen te groot geweest.
Wat moest dit voor een kind worden? Voor Grady werd de zorg groter,ze voelde de laatste
weken geen leven meer.
24 februari was het zover. De vroegere huisarts van Grady uit Emmer Erfscheidenveen kwam.
Het kraambed was beneden in de voorkamer geplaatst tussen twee grote ramen. Op het, kritieke
ogenblik voor haar, beleefde Zuidoost Drenthe het benauwdste moment van de hele oorlog.
Luchtgevechten, bombardement van de Purit in Klazienaveen, geruchten dat het hoofdkwartier
van Christiansen in Emmen bestookt zou worden. Ieder vluchtte de kelder in. Dokter, zuster en
ik bleven bij het kraambed,waar ± 1 uur het nieuwe leven kwam. Schrik, angst blijdschap en
ontspanning voor Grady en mij en ... een stil geluk, toen Maria Suzanna Feliciana daar lag te

schreeuwen.
In verband met de momentele oorlogsonrust achtte de dokter het reëel, om bij het kind de
nooddoop toe te passen door zuster Nusse. Na enige tijd tufte de dokter op z'n motortje weg,
blij met een paar litertjes benzine, die Gerben hem kon geven uit zijn kleine toewijzing voor
zijn zaak. Met zijn koffertje achter op de fiets trok ik naar Emmer Compas om het grote nieuws
daar bekend te maken.
Omdat Grady niet gerust was omtrent de geldigheid van de doop werd het kind de volgende
dag, zondag,d oor pastoor Hassink onder voorbehoud in de kerk herdoopt.
De bevalling was zwaar geweest, de gevolgen bleven niet uit. Grady was verzwakt, bleef licht
koorts houden, borstvoeding was onvoldoende, dus bijvoeding. Maar hoe kom je aan een
speen? Een weinig voor komend artikel in die omgeving,de oorlogschaarste maakte het nog
zeldzamer, maar het lukte toch ergens.
Volgens een bepaald rooster kon ik bij enkele boeren melk halen: Hier een litertje op
maandag,d aar een paar litertjes op dinsdag zodat er ook nog weleens gekarnd kon worden.
Tante Riek had een toepasselijk doopprentje getekend met tekst, dat we hadden weten te
vermenigvuldigen. Onze aanvankelijke bedoeling,het kind niet aan te geven bij de burgerlijke
stand- het gemeente huis in Emmen had nogal wat NSB ambtenaren - werd ons
sterk afgeraden door Bennie Wijnans. Daarom gaf Gerben alleen Grady op als aangekomen
evacué en kon het kind ingeschreven worden. De verblijfplaats van de vader zou dan onbekend
zijn.
Een kleine anekdote wil ik niet onvermeld laten: De veengrond staat bekend als een goede
voedingsbodem voor vlooien. En als er één vlo ergens optrad, dan was Grady het slachtoffer als
van ouds. Toen ze een van die nachten geplaagd werd en ze nog te zwak was om overeind te
komen, moest ik op jacht met een oliepitje (electrisch licht was allang afgesloten). Met mijn
slaperige kop zag ik nog geen vlo zo groot als een meikever. Toen kreeg ik een lumineus idee-
ik "vang" er toch een en verzuip hem als gebruikelijk in een schaaltje water. Maar de truc lukte
niet, Grady bleef de gebetene.
In het voorjaar werden de Duitsers steeds verder teruggeslagen. De Poolse divisies braken door
naar het noorden en ± half april juichten we de eerste bevrijders toe op Duits gebied ter hoogte
van Zwartemeer, terwijl ZO Drenthe nog niet bevrijd was. Met een oranje strikje op de revers
op Duitse grond het eerste bevrijdingsfeestje vieren! De moffen waren o, zo gedwee!
Enige dagen later begaf ik me op de fiets naar Huissen, om daar poolshoogte te nemen.
Op zondagmiddag kwam ik via de Achterhoek (de Veluwe was nog niet vrij) in het Loo aan; de
bevolking was juist die dag teruggekeerd van enige maanden evacuatie. Ik mocht echter niet
oversteken naar "the island".
Die avond kwam ik terecht bij een boer, een zekere, Hugo Peters, waar ik overnachtte. In en
rond zijn huis, waren veel Engelse officieren, die me toezegden de volgende morgen me over te
zetten met een duck.
Wandelend met Hugo Peters op de dijk,……………………
Coen en Ciska Hendriksen-Hoge (de smid a.h. Klaphek te Huissen)
Uit het archief van: Jos Hendriksen-Huissen
Bewerking: H.Hoen-Huissen