Bestemmingsplan Buitengebied Wymbritseradiel ... - ISZF
Bestemmingsplan Buitengebied Wymbritseradiel ... - ISZF Bestemmingsplan Buitengebied Wymbritseradiel ... - ISZF
tot het kanalenstelsel. Vaarwegen kunnen worden onderverdeeld in verschillende vaarten. In Wymbritseradiel betreft dit zeilvaarten en trekvaarten. Veel zeilvaarten en trekvaarten werden gegraven met gebruikmaking van bestaande natuurlijke wateren en sloten. Zeilvaarten werden gebruikt voor het vervoer van goederen en mensen door middel van zeilschepen. Het vervoer van vracht (granen, aardappelen, vee, turf, terpaarde, bouwmaterialen) vond tot in de 20 ste eeuw voornamelijk per zeilschip plaats, vaak in de vorm van beurtdiensten. In eerste instantie dienden alle wateren in Fryslân de natuurlijke afwatering. Om de afwatering te verbeteren werd al in een vroeg stadium begonnen met het graven van sloten. Naderhand kwamen er ook bredere kanalen ten behoeve van de ontwatering van grotere gebieden en voor het vervoer over water. Vaak dienden de bredere rechte vaarten tevens als begrenzing van dorpsterritoria en verkavelingblokken, zoals de Wimerts. De brede vaarten dienen samen met de meren ook als boezem (opbergplaats van overtollig water). Trekvaarten zijn kanalen die zijn voorzien van een pad of weg op één van de oevers. Op dit jaagpad of deze trekweg liep het paard die de trekschuit met een touw (de zogenoemde jaaglijn) vooruittrok en de jager die het paard mende. Soms werd de schuit voortgetrokken door de schipper zelf of een familielid. De meeste trekvaarten waren oorspronkelijk zeilvaarten. De eerste trekvaart in Fryslân werd geopend in 1646. Daarna kwam een stelsel van trekvaarten tot stand waarbij ook nieuwe trekvaarten werden gegraven, zoals de Snitser Trekfeart of De Swette bij Scharnegoutum. Natuurlijke waterlopen In eerste instantie dienden alle wateren in Fryslân de natuurlijke afwatering of maakten er althans onderdeel van uit. Rivieren, natuurlijke geulen en prielen, zeearmen en meren behoorden ertoe. Deze wateren met een natuurlijke oorsprong zijn opgenomen op de landschapskaart. Dit geldt voor zowel de nog bestaande als de inmiddels verdwenen waterlopen in de gemeente. Om de afwatering en de mogelijkheden voor transport te verbeteren zijn veel natuurlijke waterlopen in de loop der tijd gekanaliseerd. Droogmakerijen Een droogmakerij is een polder die is ontstaan door het droogleggen van een door de natuur dan wel turfwinning (of zelnering 4 ) gevormd meer. Van de droogmakerijen in Hollandse zin, compleet met een ringvaart (waarop het water met behulp van molens werd uitgeslagen) en een geometrische indeling, zijn in Fryslân slechts enkele voorbeelden aan te wijzen. Deze zijn qua oppervlakte bovendien veel kleiner dan de Hollandse tegenhangers. Een beperktere kapitaalvoorziening, een geringere druk op de cultuurgrond, maar ook de wijd- 4 Het winnen van zout uit zouthoudend veen. 285.00.00.01.04.toe - Bestemmingsplan Buitengebied Wymbritseradiel - 31 augustus 2010 ZEILVAARTEN TREKVAARTEN 23
24 verbreide aanwezigheid van zandbodems maakten de droogmakerijen in Fryslân tot een veel minder algemeen en kleinschaliger verschijnsel. Vanaf 1613 werden veel meren met behulp van een octrooi van de Staten van Friesland drooggelegd. Het Sensmeer is een dergelijk in 1632 drooggelegd meer. De omslag van de agrarische conjunctuur leidde echter tot een dieptepunt in de droogmakerijen tussen 1670 en 1760. De meeste voormalige plassen en meertjes die op de landschapskaart ten zuiden van het voormalig Sensmeer als droogmakerij worden aangeduid, zijn dankzij een verbeterde bemaling in de directe omgeving of door aftapping drooggevallen. Beschermde stads- en dorpsgezichten (buiten het plangebied) Op grond van artikel 35 van de Monumentenwet 1988 kunnen gebieden worden beschermd als ‘beschermd stads- of dorpsgezicht’. De wet verstaat onder stads- of dorpsgezicht: “groepen van onroerende zaken die van algemeen belang zijn wegens hun schoonheid, hun onderlinge ruimtelijke of structurele samenhang dan wel hun wetenschappelijke of cultuurhistorische waarde en in welke groepen zich één of meer monumenten bevinden”. De ministers met de portefeuille cultuur en ruimtelijke ordening hebben gezamenlijk de beschermde stads- en dorpsgezichten aangewezen. Bij de aanwijzing van een beschermd stads- of dorpsgezicht behoort een kaart, waarop de begrenzing van het gebied is aangegeven, en een toelichting. Voor deze gebieden is door de gemeente een bestemmingsplan gemaakt voor het betreffende gebied dat recht doet aan de bijzondere karakteristieken. De kernen Heeg, IJlst, Nijland en Woudsend zijn aangewezen als beschermd stads- of dorpsgezicht. 285.00.00.01.04.toe - Bestemmingsplan Buitengebied Wymbritseradiel - 31 augustus 2010
- Page 1 and 2: Bestemmingsplan Buitengebied Wymbri
- Page 4 and 5: T o e l i c h t i n g 285.00.00.01.
- Page 6 and 7: 6 Wonen en niet-agrarische bedrijve
- Page 8 and 9: I n l e i d i n g De Wet ruimtelijk
- Page 10 and 11: 2.1 L a n d s c h a p p e l i j k e
- Page 12 and 13: asis genomen. Deze 4 landschapstype
- Page 14 and 15: Zowel vaarten als sloten doorsnijde
- Page 16 and 17: estaat uit een overwegend noordzuid
- Page 18 and 19: 2.3.4 Het voormalige Sensmeer Het v
- Page 20 and 21: gelt in belangrijke mate de bevolki
- Page 22 and 23: Jongere bouwkunst (1850-1940) De ge
- Page 24 and 25: den voornamelijk de hogere delen in
- Page 28 and 29: 3.1 Inleiding H e t n a t u u r l i
- Page 30 and 31: Beschrijving van de kenmerken, waar
- Page 32 and 33: Daarnaast is het aangewezen gebied
- Page 34 and 35: elang als broedgebied voor de rietz
- Page 36 and 37: De boezemlandjes langs De Kûfurd w
- Page 38 and 39: Figuur 6. Fragment ganzenfoerageerg
- Page 40 and 41: 38 Aangezien de inkrimping van het
- Page 42 and 43: 40 Tabel 2. Omvang van de agrarisch
- Page 44 and 45: ONDERZOEK HOGERE ZOMERPEILEN IN VEE
- Page 46 and 47: 44 - Er zijn geen aanwijzingen dat
- Page 48 and 49: 5.1 Inleiding Recreatie In de zomer
- Page 50 and 51: Ook de mogelijkheden voor de kleine
- Page 52 and 53: De volgende kampeerterreinen komen
- Page 54 and 55: 6.1 Wonen W o n e n e n niet-agrari
- Page 56 and 57: - Transportbedrijf (cat. 3.2; SBI-c
- Page 58 and 59: 58 In Wymbritseradiel betreft dit d
- Page 60 and 61: 60 elke vorm van watersport”. Om
- Page 62 and 63: 62 Figuur 12. Fragment waterhuishou
- Page 64 and 65: 64 Het leidingentracé van de drie
- Page 66 and 67: 66 HOOGSPANNINGS- LEIDINGEN 7.6 Str
- Page 68 and 69: 8.1 Nota Ruimte R i j k s b e l e i
- Page 70 and 71: De Nota Ruimte stelt dat zowel kwal
- Page 72 and 73: elangrijke drager van dit internati
- Page 74 and 75: Dit moet mede gezien worden in het
24<br />
verbreide aanwezigheid van zandbodems maakten de droogmakerijen in Fryslân<br />
tot een veel minder algemeen en kleinschaliger verschijnsel. Vanaf 1613<br />
werden veel meren met behulp van een octrooi van de Staten van Friesland<br />
drooggelegd. Het Sensmeer is een dergelijk in 1632 drooggelegd meer. De<br />
omslag van de agrarische conjunctuur leidde echter tot een dieptepunt in de<br />
droogmakerijen tussen 1670 en 1760. De meeste voormalige plassen en meertjes<br />
die op de landschapskaart ten zuiden van het voormalig Sensmeer als<br />
droogmakerij worden aangeduid, zijn dankzij een verbeterde bemaling in de<br />
directe omgeving of door aftapping drooggevallen.<br />
Beschermde stads- en dorpsgezichten<br />
(buiten het plangebied)<br />
Op grond van artikel 35 van de Monumentenwet 1988 kunnen gebieden worden<br />
beschermd als ‘beschermd stads- of dorpsgezicht’. De wet verstaat onder<br />
stads- of dorpsgezicht: “groepen van onroerende zaken die van algemeen belang<br />
zijn wegens hun schoonheid, hun onderlinge ruimtelijke of structurele<br />
samenhang dan wel hun wetenschappelijke of cultuurhistorische waarde en in<br />
welke groepen zich één of meer monumenten bevinden”. De ministers met de<br />
portefeuille cultuur en ruimtelijke ordening hebben gezamenlijk de beschermde<br />
stads- en dorpsgezichten aangewezen. Bij de aanwijzing van een beschermd<br />
stads- of dorpsgezicht behoort een kaart, waarop de begrenzing van het gebied<br />
is aangegeven, en een toelichting. Voor deze gebieden is door de gemeente<br />
een bestemmingsplan gemaakt voor het betreffende gebied dat recht doet aan<br />
de bijzondere karakteristieken. De kernen Heeg, IJlst, Nijland en Woudsend<br />
zijn aangewezen als beschermd stads- of dorpsgezicht.<br />
285.00.00.01.04.toe - <strong>Bestemmingsplan</strong> <strong>Buitengebied</strong> <strong>Wymbritseradiel</strong> - 31 augustus 2010
Change language