Bestemmingsplan Buitengebied Wymbritseradiel ... - ISZF

BODEM, NEDERZETTING EN
ONTGINNING
10
LANDSCHAPSBEELD
Het noordelijk gelegen en veel smallere deel van de Middelzee is daarna ingepolderd.
De strook was te smal om een nieuwe nederzetting te laten ontstaan
en de verkaveling heeft een steeds wisselende richting.
De bodem van het betreffende
gebied bestaat uit kleiafzettingen
van de zee. Voor de vergaande uitbreiding
van de Middelzee in de
12 de eeuw werd het gebied bewoond.
Men woonde toen op terpen.
Het oprukkende water maakte
bewoning later onmogelijk. In
de 13 de eeuw was echter een gedeelte
van de voormalige Middelzee
al zodanig opgeslibd en drooggevallen
dat bewoning weer mogelijk
was.
Ook werden na het jaar 1200, waarin de Middelzee in zijn grootste uitbreiding
werd omdijkt, steeds nieuwe stukken van de Middelzee ingedamd. Het gebied
werd vanuit de aan de rand gelegen dorpen in gebruik genomen en ook vanuit
het nieuwe dorp Nijland. Het gebied rond Nijland was als eerste weer bewoonbaar.
Aan de gerichte blokvormige verkaveling is te zien dat dit gebied gedeeltelijk
ontgonnen is vanuit de bestaande dorpen Folsgare, Wolsum en Hartwerd, maar
dat grote delen ook vanuit het nieuw gestichte dorp Nijland in gebruik werd
genomen. Het gebied ten noorden van Tirns en ten noorden en ten westen van
Scharnegoutum stond veel langer onder invloed van de zee en kon lange tijd
slechts gebruikt worden als hooiland. Later ontstond hier een rechte blokvormige
verkaveling met een wisselende richting.
Het Middelzeegebied is een open weidegebied waarbinnen weinig reliëf voorkomt.
Een uitzondering wordt gevormd door de oude dijken (zoals de Tsjaerddyk)
die vooral in het eerst ingepolderde gebied voorkomen. Ook aan de randen
van het gebied zijn de dijken zeer opvallende elementen. De oudste inpoldering
(de omgeving van Nijland) heeft een gerichte blokverkaveling. De
later in gebruik genomen gebieden kennen een verkaveling in blokken zonder
overheersende kavelrichting.
Langs dijken en wegen komt bebouwing voor, vooral in de omgeving van Nijland
aan de Tsjaerddyk en de Jongedyk. Verspreid komen grote boerderijen
voor; hun aantal is echter niet erg groot. Het gebied is redelijk ontsloten door
een net van plattelandswegen. Voormalige dijken zijn meestal afgevlakt en
soms in gebruik als weg (Tsjaerddyk, Jongedyk en de dijken aan de rand van
het gebied). Ook hier doorsnijden de nieuwere infrastructurele werken (spoorlijn
en de snelweg Sneek-Bolsward) de lokaal aanwezige patronen. Water is
aanwezig in de vorm van vaarten en sloten.
285.00.00.01.04.toe - Bestemmingsplan Buitengebied Wymbritseradiel - 31 augustus 2010