Beleid veranderen of stoppen - Prof. dr. AFA Korsten

zien in hoeverre deze van toepassing zijn op het concrete voorbeeld van de sluiting
van de steenkolenmijnen in Zuid-Limburg. Als hulpmiddel voor het verklaren van
het proces van beëindiging van de mijnindustrie is het proefschrift van Moharir (1979)
genomen: ‘Process of public policy-making in the Netherlands; a case study of the Dutch
government’s policy for closing down the coal mines in South Limburg (1965-1975)’. Er zijn
ook enkele andere studies geraadpleegd (Hellemans, 1974; Rottier, 1976). De barrières
die zijn opgetreden bij het proces van beëindiging van de mijnindustrie, worden aan
een nader onderzoek onderworpen.
De plaats van beleidsbeëindiging in het beleidsproces volgens DeLeon
Om de term ‘beleidsbeëindiging’ beter te kunnen begrijpen is het noodzakelijk dat we
op de hoogte zijn van zijn plaats binnen het beleidsproees. In de artikelen van DeLeon
komt een (interactie-)model van het beleidsproces voor, waarin we de rol en de
bijdrage van beleidsbeëindiging in het totale beleidsproces kunnen terugvinden (De
Leon, 1978a: 370; 1978b: 280). Dit model bestaat uit zes opeenvolgende fasen:
‘initiation - estimation - selection - implementation - evaluation - termination’. Het
opnemen van ‘beëindiging’ in het model is een erkenning van het feit dat elk beleid
niet eeuwig kan duren. Wanneer een bepaald beleid zijn doelstelling heeft bereikt
casu quo niet kan bereiken, moet het worden beëindigd.
We kunnen evenwel een beëindiging van het gevoerd beleid op twee manieren
bekijken. Ten eerste als een definitief einde; het programma heeft in zo’n geval mogelijk
zijn doel bereikt. Maar beleidsbeëindiging is ook te zien als een nieuw begin; het oude
beleidsproces wordt stopgezet en er wordt een nieuw beleidsproces in gang gezet om
het oude ‘dwalende’ beleid te corrigeren. Vooral in het latere werk heeft DeLeon,
samen met Brewer, aan de beleidsopvolging meer aandacht besteed (Brewer en
DeLeon, 1983, hst. 13). Dat onderwerp laten we hier liggen.
Barrières op een rij
Volgens DeLeon wordt men bij de uit voering van een beleidsbeëindiging met forse
tegenstand geconfronteerd: ‘The termination processes have seldom been exercised
unless the target was extremely weak and isolated without powerful allies (...) or the
consequences of permitting a policy to continue were consensually seen to run
diametrically counter to the society’s preference (as was the case during the late
1960’s regarding the Vietnam war)’ (DeLeon, 1978a: 379). Genoemd auteur voert
uiteindelijk zes barrières tegen beleidsbeëindiging ten tonele.
a Psychologische en intellectuele aarzeling: eerste barrière
DeLeon wil hiermee aangeven dat actores soms niet willen inzien dat bepaalde zaken
afgedaan hebben. Ze gaan in zijn ogen dan geheel voorbij aan de realiteit. Hij geeft
het volgende voorbeeld. Al voor de Eerste Wereldoorlog bleek dat de cavalerie als
98