Beleid veranderen of stoppen - Prof. dr. AFA Korsten

(opnieuw) in rep en roer. Het departement van Verkeer en Waterstaat heeft namelijk
het voornemen geuit om het zogenaamde Miljoenenlijntje op te heffen. Er moet een
eind komen aan het bestaan van de, in een fraai landschap gesitueerde
treinverbinding tussen Valkenburg en Kerkrade via Simpelveld en Schin op Geul. Dit
voornemen was destijds niet nieuw. Het is jaren terug al geuit, maar stuitte toen op
grote weerstand vanuit de regio, Gedeputeerden Staten van Limburg en het
parlement. Het voorstel tot opheffing van de treinverbinding is daarom lang
opgehouden. Wordt dit verzet in 1985 toch gebroken of zal de anti-beëindigingscoalitie
de verbinding weten te houden? Misschien schiet de bewindsvrouw een bres in de
coalitie door ze lokaas voor te houden en te laten kiezen (geld voor de R 73?). Hoe
dan ook, begin 1988 heeft zij opnieuw de opheffing voorgesteld; de lijn is onrendabel.
Het woord was vervolgens aan het parlement.
Het Miljoenenlijntje bestaat intussen niet meer bestaat maar voor recreatiedoeleinden
rijdt incidenteel wel een oude trein.
Wat met het Miljoenenlijntje rond in de jaren tachtig niet goed lukte, is met de
mijnsluitingen in Zuid-Limburg wel gelukt, zij het ook niet zonder slag of stoot. Voor
die sluiting werd destijds toch steun verkregen, zelfs uit de betreffende regio. Hoe
kreeg een minister van Economische Zaken dat destijds voor elkaar? Het ging toch
om veel grotere belangen dan bij het Miljoenenlijntje, en er was eveneens veel emotie
van belanghebbenden in het spel.
Theorie
We zullen uitgaan van de theorie van beleidsbeëindiging. In die benadering zijn
enkele begrippen te gebruiken die we eerst kort aanduiden. Allereerst, wat is
beleidsbeëindiging? Beleidsbeëindiging betekent het geheel of gedeeltelijk stoppen
van de uitoefening van een door een overheid te vervullen functie (bijvoorbeeld
defensie, welzijn), het beëindigen van het voortbestaan van een organisatie of
organisatie-onderdeel, een beleid(s)(sector), een operationeel beleidsprogramma of
een nog kleiner onderdeel bijvoorbeeld een project of een regeling (Korsten, 1983: 5).
Beëindiging kan dus betrekking hebben op allerlei objecten. Ook is er een onderscheid
te maken naar de mate van beëindiging: volledige (=integrale) en partiële beëindiging.
Beleidsbeëindiging impliceert meestal een verandering van beleidsdoelstellingen in
ruime zin, die zich uit in een verandering van het bestaande beleid. Er vindt dus een
correctie op bestaand beleid plaats.
Bij de uitvoering van beleidsbeëindiging kunnen er barrières optreden. Vooral
DeLeon heeft hierover geschreven (DeLeon, 1978, 1982; Brewer en DeLeon, 1983). We
zullen hier de barrières zoals door DeLeon genoemd, in het kort bespreken en laten
97