Beleid veranderen of stoppen - Prof. dr. AFA Korsten

Analyses van een beleid die de inefficiëntie en/of ineffectiviteit ervan aantonen
bevatten onvoldoende overtuigingskracht als er waarden in het geding zijn. Men
vergelijke de discussie in Nederland over de opheffing van bepaalde instellingen van
bijzonder onderwijs.
20 Steun verwerven voor beleidsbeëindiging
Het geheel of gedeeltelijk stoppen van een beleidsprogramma gaat vaak moeizaam of
lukt van geen kanten. Oorspronkelijke initiatiefnemers, uitvoerende ambtenaren en
soms ook belangengroepen en burgers zien zich niet graag ‘verworven goed’
ontglippen en verzetten zich met succes tegen sluiting van scholen en ziekenhuizen,
en wat al niet. Als beëindiging in de vorm van sluiting dan toch lukt, vraagt menigeen
zich af hoe een gezagsdrager het voor elkaar gekregen heeft (en wat de effecten zullen
zijn). Als het niet lukt, is de vraag wat daarvan de oorzaken waren. Over dat laatste
weten we intussen het een en ander op basius van een analyse van de mijnsluitingen
(Korsten, 1988). Hoe was het mogelijk dat de barrières bij beleidsbeëindiging daar
overwonnen werden en dat er zelfs van steun voor die beëindiging sprake was? ‘No
nonsense’ -beleid avant la lettre. Deze beschouwing werpt licht op de betekenis van
internationale ontwikkelingen op het gebied van energie - en op de rol van
mannetjesputters en kongsies bij beleidsbeëindiging.
De les van de mijnsluiting: toch steun voor beleidsbeëindiging
Het geheel of gedeeltelijk stoppen van een beleidsprogramma gaat vaak moeizaam of
lukt van geen kanten. Oorspronkelijke initiatiefnemers, uitvoerende ambtenaren en
soms ook belangengroepen en burgers zien zich niet graag ‘verworven goed’
ontglippen en verzetten zichmet succes tegen sluiting van scholen en ziekenhuizen,
en wat al niet. Als beëindiging in de vorm van sluiting dan toch lukt, vraagt menigeen
zich af hoe een gezagsdrager het voor elkaar gekregen heeft (en wat de effecten zullen
zijn). Als het niet lukt, is de vraag wat daarvan de oorzaken waren. Over dat laatste
weten we intussen het een en ander. Laten we eens kijken waarom de mijnsluitingen
eigenlijk wèl gelukten. Korsten (1988) schreef hierover een artikel. We geven hier
stukken uit dat artikel weer.
Hoe was het mogelijk dat de barrières bij beleidsbeëindiging daar overwonnen
werden en dat er zelfs van steun voor die beëindiging sprake was? ‘No nonsense’ -
beleid avant la lettre. Deze beschouwing werpt licht op de betekenis van internationale
ontwikkelingen op het gebied van energie - en op de rol van mannetjesputters en kongsies
bij beleidsbeëindiging.
Moeizame beleidsbeëindigingen
Laten we eerst een actuele casus uit Zuid-Limburg aanstippen om te illustrercn hoe
moeizaam beleidsbeëindiging is. Een deel van Zuid-Limburg is rond 1985 al enige tijd
96