Beleid veranderen of stoppen - Prof. dr. AFA Korsten

Achtergrond
Gevolg schrappen Vestigingswet?
Minister Wijers (EZ; 1994-1998) overwoog eind 1997 om de Vestigingswet, die regels
voorschrift voor iedereen die een bedrijf wil starten, af te schaffen. In de regelgeving
voor startende onderneming was toen al veel geschrapt en versoepeld. Maar minister
Wijers wil toch eerder dan bedoeld overgaan tot evaluatie van het vestigingsregime
en eventueel tot volledige afschaffing daarvan, zo bleek op 8 november 1997. Is het
gevolg dat dat de doodsteek betekent voor voorbereidend beroepsonderwijs (vbo)?
Wie eind 1997 wilde starten had minimaal vbo plus een vervolgopleiding in het kader
van het leerlingwezen nodig of stroomt door naar het middelbaar beroepsonderwijs.
Voor veel leerlingen zou het afschaffen van de Vestigingswet een signaal zijn dat zij
hun school niet hoeven afmaken. Dat kan niet de bedoeling zijn. Is er afstemming
gepleegd met de bewindslieden van OC&W.
17 Wegen naar verbetering van beleidsbeëindiging
‘Existing policies have not been designed for ready change’, stellen Hogwood en
Gunn (1984: 250). Er moet noodzaak zijn tot bezinning op de veranderbaarheid van
beleid, opdat toekomstige generaties beleidmakers beleid kunnen wijzigen of
stoppen. Niet langer geldt dat alle beleid tot beleidsmonument te verheffen is. Het
beleidsmonument van de ene generatie kan het beleidsmausoleum voor de volgende
zijn. Beleid is zelden zo effectief en zo weinig aan slijtage onderhevig dat aanpassing
en partiële beëindiging overbodig is. Beleidsbeëindiging en beleidsopvolging nemen
toe onder invloed van maatschappelijke probleemverschuivingen en de daaruit
voortvloeiende veranderingen in de vraag naar beleid, alsmede wanneer de
financieringsmogelijkheden van de overheid beperkt zijn.
Hoe kan een aantal problemen bij de beëindiging van beleid worden voorkomen?
Behn geeft op basis van case studies ‘twaalf geboden’ voor de succesvolle beleidsbeëindiger
in spé (Behn, 1978). We noemen er enkele.
Wie succesvol wil beëindigen moet in de eerste plaats een goede analyse maken van
de aard van het beleid, de eigenschappen van het beleidsobject en van de
beleidsgeschiedenis. Schenk daarbij aandacht aan de beëindigbaarheid van het beleid.
Zeker wanneer eerdere pogingen om het beleid te beëindigen hebben gefaald is de
beleidvoerder gewaarschuwd. Kennelijk spelen andere factoren een rol dan waarmee
in het verleden rekening is gehouden. Pogingen om de gezondheidszorg in ons land
te reorganiseren hebben tot op heden tot weinig geleid. De tegenstand vanuit het
beleidsveld vormde daarbij een belangrijke factor. Het advies is in dat geval:
analyseer opnieuw, maar nu beter.
74