Beleid veranderen of stoppen - Prof. dr. AFA Korsten

Beleid veranderen of stoppen - Prof. dr. AFA Korsten Beleid veranderen of stoppen - Prof. dr. AFA Korsten

arnokorsten.nl
from arnokorsten.nl More from this publisher
31.08.2013 Views

dat onderhouden en beveiligd moet worden. Personeel moet in een wachtgeldregeling worden opgenomen. Er moeten kosten worden gemaakt voor alternatieve voorzieningen. De privatisering van het Loodswezen bracht zoveel kosten met zich mee, dat de loodsen nog jaren in rijksdienst gehouden hadden kunnen worden. Een zesde drempel wordt gevormd door juridische barrières. Beleid kent in veel gevallen een sterke juridische verankering en is verbonden met andere regelgeving. Aan die regels kunnen rechten worden ontleend. Wie een wet wil afschaffen moet niet alleen opnieuw een politieke discussie, met de hele adviesprocedure die daar bij hoort, doorlopen. Ook kunnen de verworven rechten een aanzienlijke sta in de weg vormen. Op de een of andere manier zullen rechten afgekocht of via een andere regeling gegarandeerd moeten worden. Het uitvechten van die rechten met de juridische procedures die daarbij horen kan jaren duren. Een zevende barrière is het gebrek aan politieke prikkels. Politiek presteren komt, in de ogen van achterbannen van politieke partijen, zelden neer op het stoppen van iets. Programma’s van politieke partijen bevatten doorgaans wensen over ‘iets nieuws’. Beleidsbeëindiging leidt voor bestuurders tot moeilijk te reguleren conflicten, met onzekere uitkomsten. Dat perspectief lokt politici niet. Bovendien dient een overheid zich te houden aan normen van behoorlijk bestuur. Een overheid die tot zorgvuldige beleidsbeëindiging overgaat, kan zijn eigen tegenstand organiseren, waardoor de vaart uit het proces gaat. ‘Vaart houden’ geldt als een van de vele basisvoorwaarden voor succesvolle beëindiging. Ten achtste kan mogelijk ‘politiek prestige-verlies’ leiden tot inertie om voorstellen voor de beëindiging van bepaalde maatregelen of de opheffing van bepaalde organisaties te doen. Dat is meer het geval naarmate het om meer omvangrijke beleidsonderwerpen of objecten gaat. Want van de vroegere politieke beloften is kennelijk weinig meer over. De politici die zeiden ergens voor te staan lijken opeens van het toneel verdwenen. Weinig politici kunnen zich een dergelijke situatie veroorloven. Recente literatuur - Boom, B. van der, Atoomgevaar? Dan zeker BB – De geschiedenis van de Bescherming Bevolking, SDU, Den Haag, 2000. - DeLeon, P., Afterward: the once and future state of policy termination, in: International Journal of Public Administration, jrg. 20, 1997, pp. 33-46. - Daniels, M.R., Implementating policy termination: health care reform in Tennessee, in: Policy Studies Review, 1996, pp. 353-374. - Daniels, M.R., Organizational termination and policy continuation: closing the Oklahoma public training schools, in: Policy Sciences, 1995, pp. 301-316. 72

- Daniels, M.R., Terminating public programs: an American political paradox, M.E. Sharpe, Armonk, 1997. - Daniels, M.R., Theories for the implementation of public programs, policies and organizations, in: International Journal of Public Administration, 1997, pp. 113-125. - Vries, M.S. de, Het idee van beleidsgeneraties, in: Beleidswetenschap, 1999, nr. 3, pp. 207-232. 16 Effecten van beleidsbeëindiging Wat zijn de gevolgen als een overheid tot beleidsbeëindiging overgaat? Het is in principe wenselijk dat geen negatieve gevolgen optreden, en als ze wel optreden moet overwogen worden ze acceptabel zijn, en of de kosten-batenbalans voor beleidsbeëindiging nog positief is. Wellicht zijn de negatieve gevolgen te voorkomen, bijvoorbeeld door integrale beëindiging te voorkomen en te volstaan met partiële beëindiging. We nemen hier een casus: de eigen bijdrage voor tandartsenhulp (1998). De eigen bijdrage voor tandartsenhulp voor jeugdige ziekenfondsverzekerden kan worden afgeschaft. Ze heeft het aantal gesaneerden, dat zijn mensen die minimaal een keer per jaar naar de tandarts gaan en hun gebit op orde hebben, niet doen toenemen. Dat concludeert TNO Preventie en Gezondheid in 1998 na een onderzoek onder duizenden jongeren in de regio Venlo-Horst-Venray. Volgens TNO-medewerker H. Kalsbeek geeft het onderzoek een indicatie voor de landelijke situatie. Jeugdige ziekenfondsverzekerden van 13 tot 19 jaar die niet regelmatig de tandarts bezoeken, zijn, als ze hun gebit willen laten saneren, sinds 1985 verplicht bij te dragen in de kosten van de sanering. Deze eigen bijdrage die in de meeste gevallen door de ouders zal worden betaald, bedraagt vijftig procent van de saneringskosten tot een maximum van vijfhonderd gulden. Men hoopte dat de eigen bijdrage het tandartsbeziek zou bevorderen. Al snel ontstond de indruk dat het tegendeel het geval was. Op verzoek van de GGD Noord-Limburg en het Ivoren Kruis heeft de Ziekenfondsraad TNO een experiment laten uitvoeren in het proefgebied Noord- Limburg. De onderzoekers verdeelden de regio in drieën: in de subregio Venlo werd de bijbetaling voor twee jaar afgeschaft, in Horst werd de bedijdrage niet afgeschaft maar werd wel extra voorlichting gegeven, in Venray tenslotte gebeurde helemaal niets. Afschaffing van de eigen bijdrage bleek geen positief effect te hebben: het aantal gesaneerden nam niet toe. Maar er trad ook geen negatief effect op. Gesaneerden die geen stok meer achter de deur hebben, blijken niet minder vaak de tandarts te bezoeken (zie De Limburger, 240398). 73

- Daniels, M.R., Terminating public programs: an American political paradox, M.E.<br />

Sharpe, Armonk, 1997.<br />

- Daniels, M.R., Theories for the implementation <strong>of</strong> public programs, policies and<br />

organizations, in: International Journal <strong>of</strong> Public Administration, 1997, pp. 113-125.<br />

- Vries, M.S. de, Het idee van beleidsgeneraties, in: <strong>Beleid</strong>swetenschap, 1999, nr. 3,<br />

pp. 207-232.<br />

16 Effecten van beleidsbeëindiging<br />

Wat zijn de gevolgen als een overheid tot beleidsbeëindiging overgaat? Het is in<br />

principe wenselijk dat geen negatieve gevolgen optreden, en als ze wel optreden<br />

moet overwogen worden ze acceptabel zijn, en <strong>of</strong> de kosten-batenbalans voor<br />

beleidsbeëindiging nog positief is. Wellicht zijn de negatieve gevolgen te voorkomen,<br />

bijvoorbeeld door integrale beëindiging te voorkomen en te volstaan met partiële<br />

beëindiging.<br />

We nemen hier een casus: de eigen bij<strong>dr</strong>age voor tandartsenhulp (1998).<br />

De eigen bij<strong>dr</strong>age voor tandartsenhulp voor jeugdige ziekenfondsverzekerden kan<br />

worden afgeschaft. Ze heeft het aantal gesaneerden, dat zijn mensen die minimaal een<br />

keer per jaar naar de tandarts gaan en hun gebit op orde hebben, niet doen toenemen.<br />

Dat concludeert TNO Preventie en Gezondheid in 1998 na een onderzoek onder<br />

duizenden jongeren in de regio Venlo-Horst-Venray. Volgens TNO-medewerker H.<br />

Kalsbeek geeft het onderzoek een indicatie voor de landelijke situatie.<br />

Jeugdige ziekenfondsverzekerden van 13 tot 19 jaar die niet regelmatig de tandarts<br />

bezoeken, zijn, als ze hun gebit willen laten saneren, sinds 1985 verplicht bij te <strong>dr</strong>agen<br />

in de kosten van de sanering. Deze eigen bij<strong>dr</strong>age die in de meeste gevallen door de<br />

ouders zal worden betaald, be<strong>dr</strong>aagt vijftig procent van de saneringskosten tot een<br />

maximum van vijfhonderd gulden. Men hoopte dat de eigen bij<strong>dr</strong>age het<br />

tandartsbeziek zou bevorderen. Al snel ontstond de in<strong>dr</strong>uk dat het tegendeel het<br />

geval was. Op verzoek van de GGD Noord-Limburg en het Ivoren Kruis heeft de<br />

Ziekenfondsraad TNO een experiment laten uitvoeren in het proefgebied Noord-<br />

Limburg. De onderzoekers verdeelden de regio in <strong>dr</strong>ieën: in de subregio Venlo werd<br />

de bijbetaling voor twee jaar afgeschaft, in Horst werd de bedij<strong>dr</strong>age niet afgeschaft<br />

maar werd wel extra voorlichting gegeven, in Venray tenslotte gebeurde helemaal<br />

niets. Afschaffing van de eigen bij<strong>dr</strong>age bleek geen positief effect te hebben: het aantal<br />

gesaneerden nam niet toe. Maar er trad ook geen negatief effect op. Gesaneerden die<br />

geen stok meer achter de deur hebben, blijken niet minder vaak de tandarts te<br />

bezoeken (zie De Limburger, 240398).<br />

73

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!