Beleid veranderen of stoppen - Prof. dr. AFA Korsten

Beleid veranderen of stoppen - Prof. dr. AFA Korsten Beleid veranderen of stoppen - Prof. dr. AFA Korsten

arnokorsten.nl
from arnokorsten.nl More from this publisher
31.08.2013 Views

Maar zijn opvolger, staatssecretaris Johan Remkes (kabinet-Kok II) meldt in oktober 1998 dat het budget er niet is. Hij kan derhalve provincies en gemeenten niet dwingen de grote centra op te heffen. Hij is ook van mening dat het rijk de opheffing niet moet doorzetten als provincies en gemeenten in overleg met de bewoners het centrum willen handhaven. Als ze echter besluiten om het centrum op te heffen zal de staatssecretaris per geval bekijken hoeveel budget daarvoor van het Rijk nodig is. In de afgelopen jaren zorgde de sluiting van grote woonwagencentra al meerdere malen voor verzet van de bewoners. De politie moest bij de ontruiming geweld gebruiken. Dat betekent dus dat de provincies en gemeenten zelf mogen bepalen wat ze met de grote woonwagencentra doen. Antwoord op vraag a: Er is geen sprake van een verhuld karakter van de beleidsbeëindiging. In deze casus zien we wel dat beleidsbeëindiging speciaal beëidingingsbeleid vereist: overdracht woningen aan corporaties, geld voor opruiming, enz. Antwoord op vraag b: Het woonwagenbeleid wordt op Rijksniveau op termijn wel volledig beëindigd maar de staatssecretaris Remkes biedt nadrukkelijk ruimte voor voortzetting van lokaal beleid. Op korte termijn blijft de staatssecretaris bereid om naar budget te zoeken voor afbouw. Literatuur voor nader onderzoek - Baumgartner, F.R. en B.D. Jones (eds.), Policy dynamics, University of Chicago Press, Chicago, 2002. - Pouw, R., 50 Jaar nationaal sportbeleid – Van vorming buiten schoolverband tot sociale vernieuwing, Tilburg, 1999 (diss.). 10 Beëindiging in soorten Beleidsbeëindiging blijkt een verzamelbegrip, waarachter verschillende categorieën schuil gaan. Onderscheiden wordt tussen integrale en partiële beëindigingen. Als voorbeelden van integrale beëindigingen kunnen dienen: het zelfstandig worden van Suriname, de mijnsluitingen en de voltooiing van het Oosterscheldeproject. Integrale beëindiging van een beleidssector of operationeel beleidsprogramma - bijvoorbeeld een wet -, komt veel minder vaak voor dan partiële beëindiging. Een bekende vorm van partiële beëindiging is bezuiniging op bepaalde uitgaven, bijvoorbeeld door verhoging van de drempelwaarde om voor een subsidie in aanmerking te komen. Of een beëindiging volledig is, hangt af van het niveau van analyse. Als men een te 54

eëindigen beleidsprogramma niet op zich beschouwt maar als onderdeel van een meer omvattend beleid, is de beëindiging meestal niet integraal, maar partieel. De operatie ‘Selectieve krimp en groei’ (SKG) was een bezuinigingsoperatie met een waarneembaar begin en einde. Maar het vormde een onderdeel van het hoger onderwijsbeleid. Toch is het onderscheid tussen integrale en partiële beëindiging niet zonder zin. Om verschillende redenen is er namelijk sprake van een bijzondere relatie tussen partiële en integrale beëindiging. Ten eerste kunnen successievelijk gezette kleine stapjes, als in een dominospel, een volledige beëindiging tot gevolg hebben. Een subsidieregeling kan zo worden verminderd dat de effecten steeds geringer worden, zodat het besluit om de regeling af te schaffen voor de hand liggend wordt. Ten tweede is volledige beëindiging zelden echt volledig. Zo blijft ook na afsluiting van het Oosterscheldeproject beheer en onderhoud van het infrastructureel werk nodig. Een beleid dat tot de oplossing van een maatschappelijk probleem heeft geleid, wordt meestal integraal beëindigd. Wat er resteert van een vrijwel volledige beëindiging wordt een beleidsrest genoemd. In sommige gevallen wordt volledige beëindiging niet gerealiseerd omdat een overheid vergeet om ‘volledig op te ruimen’. Er resteert dan een onbedoelde beleidsrest. Soms is een beleidsrest een gevolg van het inzicht dat een beleidsimpuls in de toekomst niet wordt uitgesloten. Beëindiging kan een proces van korte of lange duur zijn. Een langzaam proces kon worden aangeduid als ‘phasing out’: geleidelijke inkrimping. Motieven hiervoor zijn: vrees voor weerstand of het bewaren van een beleidsrest ‘voor het geval dat ...’. Een terminatie in een klap (‘big bang-termination’) wordt vooral toegepast bij financiële regelingen, om een laatste greep uit de ‘ruif’ te voorkomen. Een voorbeeld hiervan vormt het schrappen van de bijzondere regionale toeslag uit de Wet Investeringsrekening (WIR) en later van de WIR zelf. Wij komen in de volgende paragraaf nog op het tijdpad van beëindigingen terug. Soms lijkt een beleid vrijwel ‘dood’, maar treedt na enige tijd een herleving van de activiteiten op dat terrein op. Dit kan het Lazarus-fenomeen genoemd worden. Beleid dat tijdelijk wordt ingekrompen, wordt daarmee partieel beëindigd. Maar later kan die partiële beëindiging weer ongedaan worden gemaakt. Zo werd het op een bepaald moment ingekrompen budget voor onderzoek naar kruisraketten in de V.S. later weer vergroot. Vervolgens werd dit de opstap voor de daadwerkelijke ontwikkeling van deze wapens. Het prijsbeleid is in Nederland vrijwel verdwenen. Toch is een kleine afdeling achter de hand gehouden om de ‘know how’ vast te houden, die kan worden gebruikt als de omstandigheden daar aanleiding toe geven. Een dergelijke ontwikkeling wekt de indruk van een phoenix die uit de as herrijst. 55

Maar zijn opvolger, staatssecretaris Johan Remkes (kabinet-Kok II) meldt in oktober<br />

1998 dat het budget er niet is. Hij kan derhalve provincies en gemeenten niet dwingen<br />

de grote centra op te heffen. Hij is ook van mening dat het rijk de opheffing niet moet<br />

doorzetten als provincies en gemeenten in overleg met de bewoners het centrum<br />

willen handhaven. Als ze echter besluiten om het centrum op te heffen zal de<br />

staatssecretaris per geval bekijken hoeveel budget daarvoor van het Rijk nodig is.<br />

In de afgelopen jaren zorgde de sluiting van grote woonwagencentra al meerdere<br />

malen voor verzet van de bewoners. De politie moest bij de ontruiming geweld<br />

gebruiken.<br />

Dat betekent dus dat de provincies en gemeenten zelf mogen bepalen wat ze met de<br />

grote woonwagencentra doen.<br />

Antwoord op vraag a: Er is geen sprake van een verhuld karakter van de<br />

beleidsbeëindiging. In deze casus zien we wel dat beleidsbeëindiging speciaal<br />

beëidingingsbeleid vereist: over<strong>dr</strong>acht woningen aan corporaties, geld voor<br />

opruiming, enz.<br />

Antwoord op vraag b: Het woonwagenbeleid wordt op Rijksniveau op termijn wel<br />

volledig beëindigd maar de staatssecretaris Remkes biedt na<strong>dr</strong>ukkelijk ruimte voor<br />

voortzetting van lokaal beleid. Op korte termijn blijft de staatssecretaris bereid om<br />

naar budget te zoeken voor afbouw.<br />

Literatuur voor nader onderzoek<br />

- Baumgartner, F.R. en B.D. Jones (eds.), Policy dynamics, University <strong>of</strong> Chicago Press,<br />

Chicago, 2002.<br />

- Pouw, R., 50 Jaar nationaal sportbeleid – Van vorming buiten schoolverband tot<br />

sociale vernieuwing, Tilburg, 1999 (diss.).<br />

10 Beëindiging in soorten<br />

<strong>Beleid</strong>sbeëindiging blijkt een verzamelbegrip, waarachter verschillende categorieën<br />

schuil gaan. Onderscheiden wordt tussen integrale en partiële beëindigingen. Als<br />

voorbeelden van integrale beëindigingen kunnen dienen: het zelfstandig worden van<br />

Suriname, de mijnsluitingen en de voltooiing van het Oosterscheldeproject. Integrale<br />

beëindiging van een beleidssector <strong>of</strong> operationeel beleidsprogramma - bijvoorbeeld<br />

een wet -, komt veel minder vaak voor dan partiële beëindiging. Een bekende vorm<br />

van partiële beëindiging is bezuiniging op bepaalde uitgaven, bijvoorbeeld door<br />

verhoging van de <strong>dr</strong>empelwaarde om voor een subsidie in aanmerking te komen. Of<br />

een beëindiging volledig is, hangt af van het niveau van analyse. Als men een te<br />

54

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!