Beleid veranderen of stoppen - Prof. dr. AFA Korsten

Duidelijk zal zijn dat de minister het roer omgooit. Minister Herfkens wil tijdens haar
ministerschap minder nadruk leggen op Afrika waar teveel ellende’gemeld wordt’ en
ze wil aantonen dat ‘hulp helpt’. Hoe de krimp naar twintig landen te bereiken?
Tijdens de begrotingsbehandeling wil minister Herfkens eerst overleggen over de
criteria waaraan de twintig landen die nog wél hulp krijgen moeten voldoen.
Vervolgens kan er een lijst worden opgesteld van welke landen kunnen worden
geschrapt. Het wordt zo een tweefasenaanpak, waarmee ze wil voorkomen dat
bepaalde landen juist wel of niet op de lijst komen. Dat neemt niet weg dat de nietgouvernementele
organisaties zich zullen roeren en de Tweede Kamer zullen
bestoken met adviezen. Als de Tweede Kamer ‘slappe knieën’ heeft zal ze niet ingaan
op het voorstel om eerst over de criteria te overleggen.
Het plan van aanpak is ten dele vergelijkbaar met wat België deed. Ook daar werd
het aantal landen dat hulp ontving ingekrompen en werd het ministerie meteen
gereorganiseerd. Minister Herfkens zal bij 20 donorlanden ook een kleiner ambtelijk
apparaat nodig hebben dan bij steun aan ongeveer tachtig landen.
Typering beleidsdynamiek bij ontwikkelingssamenwerking
Hoe de beleidsdynamiek met betrekking tot de beleidsswitch van Herfkens van
oktober 1998 te typeren? Er is sprake van beleidsopvolging, maar welke?
Laten we de beleidsopvolgingsvormen op basis van de indeling van Hogwood en
Peters langs lopen. We doen dat onder voorbehoud: op basis van informatie die per
oktober 1998 beschikbaar was. Toen was het beleid nog niet uitgekristalliseerd.
1 Lineaire opvolging: het bestaande programma wordt integraal vervangen door
een nieuw programma, zoals een paar nieuwe wandelschoenen voor oude in de
plaats komen en dezelfde ‘functie’ hebben. Conclusie: hier lijkt per oktober 1998
gezien geen sprake van omdat er ook continuïteit is in de hulp aan een aantal
landen.
2 ‘Beleidsconsolidatie’ betekent het samenvoegen van twee of meer
beleidsprogramma’s tot een programma. Hier lijkt géén sprake van.
3 Beleidssplitsing is het omgekeerde van beleidsconsolidatie. Beleidssplitsing
impliceert toenemende beleidsdifferentiatie, het uiteen leggen van een
programma in twee of meer programma’s. Ook dit type beleidsdynamiek gaat
niet op voor het beleid van minister Herfkens.
4 Beleidsopvolging kan ook de vorm aannemen van een combinatie van
beleidsinkrimping en een beleidstoevoeging in de vorm van een beleidsopvolger. Dit
44