Beleid veranderen of stoppen - Prof. dr. AFA Korsten

innendienst. De helft van de menskracht wordt besteed aan de controle op onder
meer de Vestigingswetten en de Uitverkopenwet.
De wet in de praktijk
De Uitverkopenwet beantwoordt in de jaren zeventig en tachtig niet meer aan haar
doel. Daarvoor is een aantal oorzaken aan te geven:
a Onduidelijkheid van de wet. Het is volgens de wet strafbaar om tijdens de zes weken
voor de seizoensuitverkoop te adverteren met leuzen die bij het publiek de indruk
kunnen wekken dat het om een opruiming gaat. Maar in de praktijk valt niet na te
gaan wat het publiek van een bepaalde advertentie denkt.
b Vergunningverlening. Op de wet is steeds vaker een beroep gedaan.
In 1965 werden 1363 vergunningen aangevraagd en 112 verzoeken om verlenging
gedaan. In 1979 ging het om 3605 vergunningen en 463 verlengingen.
Vergunningen werden zelden geweigerd: in 1965 78 en in 1979 79. Het lijkt er daarom
sterk op dat de Kamers van Koophandel in de loop der tijd meer soepelheid zijn gaan
betrachten in hun beleid bij de uitvoering van de wet (Buenk, 1980: 67). Dat komt
mede door veranderingen in ondernemersland (zie d.).
c Effectiviteit en controle. Toen de ECD in de opruimingstijd en de voorafgaande
zesweekse en ‘stille’ perioden – wanneer de meeste overtredingen plaatsvonden –
controleerde was het ‘dweilen met de kraan open’. De ondernemers overtreden de
vaste tijden voor de uitverkoop; ze voeren expres in de zes-wekenperiode
oneigenlijke verbouwingen uit (soms met vergunning) om de concurrentie voor te
zijn. Bovendien worden tijdens de opruiming de voorraden aangevuld; er is meer
vraag dan (overjarig) aanbod. Sommige ondernemers verkopen niet meer oude
voorraden, maar speciaal ingekochte restantpartijen. Zo wordt de wet ontlopen, en
zelfs massaal overtreden.
In 1979 blijkt bij voorbeeld een totaal aantal processen-verbaal voor overtredingen
van 1532 (TK 18235, nr. 3: 4). Dat was slechts het topje van de ijsberg. De ECD bleek
namelijk niet opgewassen tegen de massale overtredingen en de gebruikte
constructies om de wet te overtreden. Gezien de omvang van de overtredingen was
de ingezette menskracht te beperkt en konden velen door de mazen van het net
glippen. Daarbij komt dat geconstateerde overtredingen mild zijn gestraft. Bovendien
zijn niet-overtreders slachtoffer van hun eigen wetsconformiteit; de brave winkeliers
worden in feite economisch benadeeld ten opzichte van de overtreders.
Mede door het grote aantal overtredingen van de wet en gezien het feit dat de
dereguleringscommissie-Van der Grinten de afschaffing van de wet bepleitte zijn de
113