Beleid veranderen of stoppen - Prof. dr. AFA Korsten

- A. Faludi & A. van der Valk, Dutch planningdoctrine in the twentieth century,
Kluwer, Dordrecht, 1994.
- Aarts, C., Democratische vernieuwing 1976-1996, in: Openbaar Bestuur, mei 1996,
pp. 6-11.
- Bras-Klapwijk, R.M., Life cycle assessments in public policy processes - Towards
sound discussion instruments, Delft, 1999 (diss.).
- Denters, S., 1997 en 1996: Reorganisatie binnenlands bestuur, in: Openbaar Bestuur,
1996., nr. 6, pp. 31-36.
- Hulsen, P. en R. Reussing (red.), Keuzen maken: Nederland tussen 1976 en 1996,
Twente UP, Enschede, 1996.
- Reussing, R., Nederland tussen 1976 en 1996: continuïteit en verandering op vijf
beleidsterreinen, in: Openbaar Bestuur, okt. 1996, pp. 25-29.
- Ridder, J. de, 1976-1996: Ruimtelijk beleid tussen continuïteit en verandering, in:
Openbaar Bestuur, 1996, nr. 6/7, pp. 11-15.
- Veldheer, V., 1976-1996: veranderingen in het welzijnsbeleid, in: Openbaar Bestuur,
febr. 1996, pp. 3-8.
De vraag of er sprake is van regelmatigheden in de tijd in de beleidsveranderingen is
onderwerp van bestuurlijke en ambtelijke interesse. Het concept ‘beleidslevenscyclus’
verwijst naar vier fasen in de beleidsontwikkeling: de fase van de erkenning, van de
beleidsformulering, van de oplossing en het beheer. Die indeling bleek voor de sector
milieu in de praktijk als ‘heuristiek’ enige tijd van nut. Het bleek voor minister
Winsemius (1986) een hulpmiddel om te laten zien dat het milieubeleid zich nog
verder moest ontwikkelen en het ambtelijk apparaat eenzijdig was samengesteld. Het
concept had ook een managementfunctie want het droeg bij aan het op gang brengen
van veranderingen in het beleid en apparaat.
Onderzoek dat laat zien dat er inderdaad in diverse sectoren eenzelfde
beleidslevenscyclus van vier fasen bestaat, ontbreekt. Toch staan we niet met lege
handen. Namenwirth ontwikkelde een theorie over ‘wheels of time’, waarbij het met
name ging om verandering in waarden. Volgens hem bestaan er vier soorten (beleids)
problemen of thema’s bij beleid: adaptatie-, doelbereikings-, integratie- en
instrumentele problemen. De politiek-bestuurlijke aandacht hiervoor wisselt in de
tijd. Onderzoek laat zien dat er sprake is van twee cycli: een cyclus van 150 jaar en een
van 48 jaar. In de cyclus van 48 jaar springen steeds achtereenvolgens wisselende
beleidsaccenten naar voren. Het rad met vier accenten wisselt steeds een slag om
daarna weer bij het begin uit te komen en opnieuw te draaien. De volgorde waarin
het rad draait is:
a doelstellingen, tot uiting komend in aandacht voor overheidsgezag en voor de
kerntaken van de overheid (missie-denken);
10