Politieke participatie en beleid.pdf - Prof. dr. AFA Korsten

Politieke participatie en beleid.pdf - Prof. dr. AFA Korsten Politieke participatie en beleid.pdf - Prof. dr. AFA Korsten

arnokorsten.nl
from arnokorsten.nl More from this publisher
31.08.2013 Views

Literatuur over collectieve actie - Aarts, C.W.A.M., Bodemverontreiniging en collectieve actie, Universiteit Twente, Enschede, 1990 (dissertatie). - Berveling, J., Het stempel op de besluitvorming - Macht, invloed en besluitvorming op twee Amsterdamse beleidstereinen, Thesis, Amsterdam, 1994 (diss.). - Bressers, J., Bewoners gifwijken hebben baat bij harde actievoering, in: Binnenlands Bestuur, 4 juni 1990, p. 31. - Braam, G. e.a., Collectieve acties, Boom, Meppel, 1976. - Braam, G.P.A., De invloed van bedrijven op de overheid, Boom, Meppel, 1973. - Cox, K.R. & R.J. Johnston (eds.), Conflict, politics and the urban scene, Longman, Londen, 1982. - Brand, A.M.M. en B.C. Poiësz, Protestacties van middenstanders tegen beleidsmaatregelen van de lokale overheid, in: Acta Politica, vol. 16, 1981, pp. 101-119. - Hardin, R., Collective action - Resources for the future, Baltimore, 1982. - Hoekveld, G.A., Burgers, bestuur en een ringweg - Bestuursgeografische beschouwing van een ruimtelijk conflict in Baarn, Utrecht, 1998 (afscheidscollege). - Huberts, L.W. en J. Kleinnijenhuis (red.), Methoden van invloedsanalyse, Boom, Meppel, 1994. - Margolis, H., Selfishness, altruism and rationality - A theory of social choice, The University of Chicago Press, Chicago, 1982. - Margolis, H., Dealing with risk - Why the public and the experts disagree on environmental issues, The University of Chicago Press, 1995. - Olson, M., The logic of collective action - Public goods and the theory of groups, Harvard University Press, Cambridge, 1965 (1971). 12 Differentiële honorering van eisen en lobby: Betuweroute De besluitvorming over de goederenspoorlijn, de Betuweroute, die eind jaren negentig de Nederlandse samenleving in de ban had, kende een wankele basis en getuigde van het optreden van hardleerse politici, aldus Paul Pestman in zijn proefschrift en interview in de Staatscourant naar aanleiding hiervan. We geven eerst de analyse van Pestman weer en formuleren dan enkele vragen. Probleemstelling voor onderzoek Pestman De probleemstelling voor Pestman’s onderzoek was drieledig: 1. Hoe kan de groei van de aandacht voor grote infrastructurele projecten in Nederland in het begin van de jaren negentig worden verklaard?; 2. Welke mobilisatieprocessen hebben zich rond de centrale beleidsthema’s in de besluitvorming over de Betuweroute afgespeeld, en in welke mate kunnen deze het verloop en de uitkomst van het besluitvormingsproces verklaren?; 3. Welke projectoverschrijdende gevolgen heeft de mobilisatie rond de Betuweroute gehad voor verschillende besluitvormingspraktijken en wat 72

etekenen deze veranderende praktijken voor de politieke handelingsruimte van betrokken partijen? Pestman doet dus een onderzoek naar besluitvorming. De argumentatieve benadering van Hajer vormt in dit onderzoek het startpunt voor een discursiefinstitutionele analyse. Mobilisatie wordt omschreven als het beïnvloeden van de eigen handelingsruimte of de discursieve ruimte rond een beleidsthema. Pestman onderscheidt drie manieren van mobilisatie: Handelingsgerichte mobilisatie: de politieke handelingsruimte wordt beïnvloed, de discursieve ruimte niet; Performatieve mobilisatie: de discursieve ruimte wordt ter discussie gesteld; Constatieve mobilisatie: de discursieve ruimte rond een beleidsthema wordt bevestigd. Pestman geeft eerst een methodologische verantwoording en daarna volgt een beschrijving van de discoursverandering en de geboorte van de Betuweroute. De methode van casestudy wordt verantwoord. Pestman beschrijft vervolgens de praktijken en handelingsruimten bij besluiten over infrastructuur. Daartoe behoren nut-, noodzaak- en inpassingsvragen vanuit het perspectief van de landelijke overheid, provincie, gemeenten, bewoners en milieubeweging. Onderwerpen komen aan bod als de mainportdiscussie, de veranderende rol van de ruimtelijke ordening, leefbaarheid en bereikbaarheid, de Tracéwet, ecologische modernisering, inrichting van het landschap, goederenvervoer en binnenvaart. Na een beschouwing over de besluitvormingspraktijken van het Betuweroutebesluit volgt een belangrijk hoofdstuk, namelijk over zes beleidsthema’s die vanuit de drie mobilisatieperspectieven worden bekeken: Aard en bestrijding van geluidhinder; Controverses rond lokale knelpunten; Een goede landschappelijke inpassing; Alternatieve aanlegtechnieken; Economische baten van infrastructuur; Milieuvriendelijk goederenvervoer. Een conclusie is dat ten aanzien van de wijze waarop nut- en noodzaakdiscussies wordt gevoerd vooruitgang is geboekt. Toch dreigt steeds dat deelbelangen een onevenredig grote doorwerking kennen in de besluitvorming over grote projecten. Omdat gevaar af te wenden, moet de voorbereiding meer zorg besteed worden aan het aspect inspraak en zorg voor het landschap. Gemeenten blijken hier een rol te spelen want ze nemen de zorg voor landschapsbehoud vaak mee in hun voorstellen voor inpassing van infrastructurele routes als de HSL. De Tracéwet dreigt die ontwikkeling echter te blokkeren. Deze herziening staat daarom op gespannen voet met de doelstelling van het ministerie van Verkeer en Waterstaat om een kwalitatief hoogwaardige inpassing van infrastructuur te scheppen (zie ook M&O, mei/juni 2001). De theorie als hulpmiddel voor Pestman: maar welke? De probleemstelling voor Pestman’s onderzoek naar de meerjarige besluitvorming over de Betuweroute was drieledig: Hoe kan de groei van de aandacht voor grote infrastructurele projecten in Nederland in het begin van de jaren negentig worden verklaard?; 73

Literatuur over collectieve actie<br />

- Aarts, C.W.A.M., Bodemverontreiniging <strong>en</strong> collectieve actie, Universiteit<br />

Tw<strong>en</strong>te, Enschede, 1990 (dissertatie).<br />

- Berveling, J., Het stempel op de besluitvorming - Macht, invloed <strong>en</strong><br />

besluitvorming op twee Amsterdamse <strong>beleid</strong>sterein<strong>en</strong>, Thesis, Amsterdam, 1994<br />

(diss.).<br />

- Bressers, J., Bewoners gifwijk<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> baat bij harde actievoering, in:<br />

Binn<strong>en</strong>lands Bestuur, 4 juni 1990, p. 31.<br />

- Braam, G. e.a., Collectieve acties, Boom, Meppel, 1976.<br />

- Braam, G.P.A., De invloed van be<strong>dr</strong>ijv<strong>en</strong> op de overheid, Boom, Meppel, 1973.<br />

- Cox, K.R. & R.J. Johnston (eds.), Conflict, politics and the urban sc<strong>en</strong>e,<br />

Longman, Lond<strong>en</strong>, 1982.<br />

- Brand, A.M.M. <strong>en</strong> B.C. Poiësz, Protestacties van midd<strong>en</strong>standers teg<strong>en</strong><br />

<strong>beleid</strong>smaatregel<strong>en</strong> van de lokale overheid, in: Acta Politica, vol. 16, 1981, pp.<br />

101-119.<br />

- Hardin, R., Collective action - Resources for the future, Baltimore, 1982.<br />

- Hoekveld, G.A., Burgers, bestuur <strong>en</strong> e<strong>en</strong> ringweg - Bestuursgeografische<br />

beschouwing van e<strong>en</strong> ruimtelijk conflict in Baarn, Utrecht, 1998<br />

(afscheidscollege).<br />

- Huberts, L.W. <strong>en</strong> J. Kleinnij<strong>en</strong>huis (red.), Method<strong>en</strong> van invloedsanalyse, Boom,<br />

Meppel, 1994.<br />

- Margolis, H., Selfishness, altruism and rationality - A theory of social choice,<br />

The University of Chicago Press, Chicago, 1982.<br />

- Margolis, H., Dealing with risk - Why the public and the experts disagree on<br />

<strong>en</strong>vironm<strong>en</strong>tal issues, The University of Chicago Press, 1995.<br />

- Olson, M., The logic of collective action - Public goods and the theory of groups,<br />

Harvard University Press, Cambridge, 1965 (1971).<br />

12 Differ<strong>en</strong>tiële honorering van eis<strong>en</strong> <strong>en</strong> lobby: Betuweroute<br />

De besluitvorming over de goeder<strong>en</strong>spoorlijn, de Betuweroute, die eind jar<strong>en</strong><br />

neg<strong>en</strong>tig de Nederlandse sam<strong>en</strong>leving in de ban had, k<strong>en</strong>de e<strong>en</strong> wankele basis<br />

<strong>en</strong> getuigde van het optred<strong>en</strong> van hardleerse politici, aldus Paul Pestman in zijn<br />

proefschrift <strong>en</strong> interview in de Staatscourant naar aanleiding hiervan.<br />

We gev<strong>en</strong> eerst de analyse van Pestman weer <strong>en</strong> formuler<strong>en</strong> dan <strong>en</strong>kele vrag<strong>en</strong>.<br />

Probleemstelling voor onderzoek Pestman<br />

De probleemstelling voor Pestman’s onderzoek was <strong>dr</strong>ieledig:<br />

1. Hoe kan de groei van de aandacht voor grote infrastructurele project<strong>en</strong> in<br />

Nederland in het begin van de jar<strong>en</strong> neg<strong>en</strong>tig word<strong>en</strong> verklaard?;<br />

2. Welke mobilisatieprocess<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> zich rond de c<strong>en</strong>trale <strong>beleid</strong>sthema’s in<br />

de besluitvorming over de Betuweroute afgespeeld, <strong>en</strong> in welke mate kunn<strong>en</strong><br />

deze het verloop <strong>en</strong> de uitkomst van het besluitvormingsproces verklar<strong>en</strong>?;<br />

3. Welke projectoverschrijd<strong>en</strong>de gevolg<strong>en</strong> heeft de mobilisatie rond de<br />

Betuweroute gehad voor verschill<strong>en</strong>de besluitvormingspraktijk<strong>en</strong> <strong>en</strong> wat<br />

72

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!