Politieke participatie en beleid.pdf - Prof. dr. AFA Korsten
Politieke participatie en beleid.pdf - Prof. dr. AFA Korsten Politieke participatie en beleid.pdf - Prof. dr. AFA Korsten
Literatuur over collectieve actie - Aarts, C.W.A.M., Bodemverontreiniging en collectieve actie, Universiteit Twente, Enschede, 1990 (dissertatie). - Berveling, J., Het stempel op de besluitvorming - Macht, invloed en besluitvorming op twee Amsterdamse beleidstereinen, Thesis, Amsterdam, 1994 (diss.). - Bressers, J., Bewoners gifwijken hebben baat bij harde actievoering, in: Binnenlands Bestuur, 4 juni 1990, p. 31. - Braam, G. e.a., Collectieve acties, Boom, Meppel, 1976. - Braam, G.P.A., De invloed van bedrijven op de overheid, Boom, Meppel, 1973. - Cox, K.R. & R.J. Johnston (eds.), Conflict, politics and the urban scene, Longman, Londen, 1982. - Brand, A.M.M. en B.C. Poiësz, Protestacties van middenstanders tegen beleidsmaatregelen van de lokale overheid, in: Acta Politica, vol. 16, 1981, pp. 101-119. - Hardin, R., Collective action - Resources for the future, Baltimore, 1982. - Hoekveld, G.A., Burgers, bestuur en een ringweg - Bestuursgeografische beschouwing van een ruimtelijk conflict in Baarn, Utrecht, 1998 (afscheidscollege). - Huberts, L.W. en J. Kleinnijenhuis (red.), Methoden van invloedsanalyse, Boom, Meppel, 1994. - Margolis, H., Selfishness, altruism and rationality - A theory of social choice, The University of Chicago Press, Chicago, 1982. - Margolis, H., Dealing with risk - Why the public and the experts disagree on environmental issues, The University of Chicago Press, 1995. - Olson, M., The logic of collective action - Public goods and the theory of groups, Harvard University Press, Cambridge, 1965 (1971). 12 Differentiële honorering van eisen en lobby: Betuweroute De besluitvorming over de goederenspoorlijn, de Betuweroute, die eind jaren negentig de Nederlandse samenleving in de ban had, kende een wankele basis en getuigde van het optreden van hardleerse politici, aldus Paul Pestman in zijn proefschrift en interview in de Staatscourant naar aanleiding hiervan. We geven eerst de analyse van Pestman weer en formuleren dan enkele vragen. Probleemstelling voor onderzoek Pestman De probleemstelling voor Pestman’s onderzoek was drieledig: 1. Hoe kan de groei van de aandacht voor grote infrastructurele projecten in Nederland in het begin van de jaren negentig worden verklaard?; 2. Welke mobilisatieprocessen hebben zich rond de centrale beleidsthema’s in de besluitvorming over de Betuweroute afgespeeld, en in welke mate kunnen deze het verloop en de uitkomst van het besluitvormingsproces verklaren?; 3. Welke projectoverschrijdende gevolgen heeft de mobilisatie rond de Betuweroute gehad voor verschillende besluitvormingspraktijken en wat 72
etekenen deze veranderende praktijken voor de politieke handelingsruimte van betrokken partijen? Pestman doet dus een onderzoek naar besluitvorming. De argumentatieve benadering van Hajer vormt in dit onderzoek het startpunt voor een discursiefinstitutionele analyse. Mobilisatie wordt omschreven als het beïnvloeden van de eigen handelingsruimte of de discursieve ruimte rond een beleidsthema. Pestman onderscheidt drie manieren van mobilisatie: Handelingsgerichte mobilisatie: de politieke handelingsruimte wordt beïnvloed, de discursieve ruimte niet; Performatieve mobilisatie: de discursieve ruimte wordt ter discussie gesteld; Constatieve mobilisatie: de discursieve ruimte rond een beleidsthema wordt bevestigd. Pestman geeft eerst een methodologische verantwoording en daarna volgt een beschrijving van de discoursverandering en de geboorte van de Betuweroute. De methode van casestudy wordt verantwoord. Pestman beschrijft vervolgens de praktijken en handelingsruimten bij besluiten over infrastructuur. Daartoe behoren nut-, noodzaak- en inpassingsvragen vanuit het perspectief van de landelijke overheid, provincie, gemeenten, bewoners en milieubeweging. Onderwerpen komen aan bod als de mainportdiscussie, de veranderende rol van de ruimtelijke ordening, leefbaarheid en bereikbaarheid, de Tracéwet, ecologische modernisering, inrichting van het landschap, goederenvervoer en binnenvaart. Na een beschouwing over de besluitvormingspraktijken van het Betuweroutebesluit volgt een belangrijk hoofdstuk, namelijk over zes beleidsthema’s die vanuit de drie mobilisatieperspectieven worden bekeken: Aard en bestrijding van geluidhinder; Controverses rond lokale knelpunten; Een goede landschappelijke inpassing; Alternatieve aanlegtechnieken; Economische baten van infrastructuur; Milieuvriendelijk goederenvervoer. Een conclusie is dat ten aanzien van de wijze waarop nut- en noodzaakdiscussies wordt gevoerd vooruitgang is geboekt. Toch dreigt steeds dat deelbelangen een onevenredig grote doorwerking kennen in de besluitvorming over grote projecten. Omdat gevaar af te wenden, moet de voorbereiding meer zorg besteed worden aan het aspect inspraak en zorg voor het landschap. Gemeenten blijken hier een rol te spelen want ze nemen de zorg voor landschapsbehoud vaak mee in hun voorstellen voor inpassing van infrastructurele routes als de HSL. De Tracéwet dreigt die ontwikkeling echter te blokkeren. Deze herziening staat daarom op gespannen voet met de doelstelling van het ministerie van Verkeer en Waterstaat om een kwalitatief hoogwaardige inpassing van infrastructuur te scheppen (zie ook M&O, mei/juni 2001). De theorie als hulpmiddel voor Pestman: maar welke? De probleemstelling voor Pestman’s onderzoek naar de meerjarige besluitvorming over de Betuweroute was drieledig: Hoe kan de groei van de aandacht voor grote infrastructurele projecten in Nederland in het begin van de jaren negentig worden verklaard?; 73
- Page 21 and 22: invloed op de criteria verkregen wo
- Page 23 and 24: interne dienstverlening, zelfs met
- Page 25 and 26: die hun belangen en die van patiën
- Page 27 and 28: We zien ook zekere overeenkomsten (
- Page 29 and 30: ijvoorbeeld lid van een onderneming
- Page 31 and 32: Een actuele vraag is of de stroming
- Page 33 and 34: Politieke partijen hebben een eigen
- Page 35 and 36: 9 Politieke participatie genereert
- Page 37 and 38: procent van de CDA-stemmers vindt d
- Page 39 and 40: daarnaast lokale overheden, belange
- Page 41 and 42: - Zijlstra, G., The policy structur
- Page 43 and 44: ij de gemeente Maastricht werkzame
- Page 45 and 46: De bemoeienis van de grote organisa
- Page 47 and 48: industrievestiging ten zuidwesten v
- Page 49 and 50: Overal waar ze keek, kwam ze ze teg
- Page 51 and 52: onden. Peters sluit aan op het fase
- Page 53 and 54: Machtsmiddelen Doen machtsmiddelen
- Page 55 and 56: Een andere oorzaak voor grote ambte
- Page 57 and 58: • Stelling: ‘In Den Haag is vaa
- Page 59 and 60: voorkomen van de aanleg van een vli
- Page 61 and 62: Twee tactieken tegen de parasitaire
- Page 63 and 64: gevecht om belangen kan uitlopen op
- Page 65 and 66: e De uitspraak ‘hoe groter de gro
- Page 67 and 68: - Schendelen, M.P.C.M., Overheid en
- Page 69 and 70: een antwoord kon worden verkregen o
- Page 71: ewonersorganisatie in het Havengebi
- Page 75 and 76: weinig aandacht, meent Pestman. Daa
- Page 77 and 78: Intermezzo Ontwikkeling en confront
- Page 79 and 80: Pestman kiest voor de argumentatiev
- Page 81 and 82: - Hajer, M.A., Politiek als vormgev
- Page 83 and 84: Gebrekkige beleidsanalyse: effecten
- Page 85 and 86: wettelijke norm te blijven. De wijz
- Page 87 and 88: Het is niet alleen zo dat er via de
- Page 89 and 90: ‘openbaar en praktisch bindend’
- Page 91 and 92: werden in feite gedwongen om hun he
- Page 93 and 94: en beïnvloeden van de overheid. He
- Page 95 and 96: ambtenaren, ook als ze zelf de aren
- Page 97 and 98: zonodig te geven één ding, maar k
- Page 99 and 100: Figuur: Tips voor groentjes - Aanwi
- Page 101 and 102: dertien medewerkers, waaronder een
- Page 103 and 104: voorbeeld aan kamerleden. Zij helpe
- Page 105 and 106: onderneming heeft iedereen het al d
- Page 107 and 108: Literatuur over lobby - Kok, F. & T
- Page 109 and 110: Na de periode 1975-1980 zijn niet a
- Page 111 and 112: 20 De plaats van het lobbyen in de
- Page 113 and 114: Ook de departementen bleken, in de
- Page 115 and 116: Overheidsdienaren oriënteren zich
- Page 117 and 118: Ten vierde zijn prioriteiten gewens
- Page 119 and 120: 1998 met een groot plan voor wgenaa
- Page 121 and 122: optimale besluitvorming kan bijdrag
Literatuur over collectieve actie<br />
- Aarts, C.W.A.M., Bodemverontreiniging <strong>en</strong> collectieve actie, Universiteit<br />
Tw<strong>en</strong>te, Enschede, 1990 (dissertatie).<br />
- Berveling, J., Het stempel op de besluitvorming - Macht, invloed <strong>en</strong><br />
besluitvorming op twee Amsterdamse <strong>beleid</strong>sterein<strong>en</strong>, Thesis, Amsterdam, 1994<br />
(diss.).<br />
- Bressers, J., Bewoners gifwijk<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> baat bij harde actievoering, in:<br />
Binn<strong>en</strong>lands Bestuur, 4 juni 1990, p. 31.<br />
- Braam, G. e.a., Collectieve acties, Boom, Meppel, 1976.<br />
- Braam, G.P.A., De invloed van be<strong>dr</strong>ijv<strong>en</strong> op de overheid, Boom, Meppel, 1973.<br />
- Cox, K.R. & R.J. Johnston (eds.), Conflict, politics and the urban sc<strong>en</strong>e,<br />
Longman, Lond<strong>en</strong>, 1982.<br />
- Brand, A.M.M. <strong>en</strong> B.C. Poiësz, Protestacties van midd<strong>en</strong>standers teg<strong>en</strong><br />
<strong>beleid</strong>smaatregel<strong>en</strong> van de lokale overheid, in: Acta Politica, vol. 16, 1981, pp.<br />
101-119.<br />
- Hardin, R., Collective action - Resources for the future, Baltimore, 1982.<br />
- Hoekveld, G.A., Burgers, bestuur <strong>en</strong> e<strong>en</strong> ringweg - Bestuursgeografische<br />
beschouwing van e<strong>en</strong> ruimtelijk conflict in Baarn, Utrecht, 1998<br />
(afscheidscollege).<br />
- Huberts, L.W. <strong>en</strong> J. Kleinnij<strong>en</strong>huis (red.), Method<strong>en</strong> van invloedsanalyse, Boom,<br />
Meppel, 1994.<br />
- Margolis, H., Selfishness, altruism and rationality - A theory of social choice,<br />
The University of Chicago Press, Chicago, 1982.<br />
- Margolis, H., Dealing with risk - Why the public and the experts disagree on<br />
<strong>en</strong>vironm<strong>en</strong>tal issues, The University of Chicago Press, 1995.<br />
- Olson, M., The logic of collective action - Public goods and the theory of groups,<br />
Harvard University Press, Cambridge, 1965 (1971).<br />
12 Differ<strong>en</strong>tiële honorering van eis<strong>en</strong> <strong>en</strong> lobby: Betuweroute<br />
De besluitvorming over de goeder<strong>en</strong>spoorlijn, de Betuweroute, die eind jar<strong>en</strong><br />
neg<strong>en</strong>tig de Nederlandse sam<strong>en</strong>leving in de ban had, k<strong>en</strong>de e<strong>en</strong> wankele basis<br />
<strong>en</strong> getuigde van het optred<strong>en</strong> van hardleerse politici, aldus Paul Pestman in zijn<br />
proefschrift <strong>en</strong> interview in de Staatscourant naar aanleiding hiervan.<br />
We gev<strong>en</strong> eerst de analyse van Pestman weer <strong>en</strong> formuler<strong>en</strong> dan <strong>en</strong>kele vrag<strong>en</strong>.<br />
Probleemstelling voor onderzoek Pestman<br />
De probleemstelling voor Pestman’s onderzoek was <strong>dr</strong>ieledig:<br />
1. Hoe kan de groei van de aandacht voor grote infrastructurele project<strong>en</strong> in<br />
Nederland in het begin van de jar<strong>en</strong> neg<strong>en</strong>tig word<strong>en</strong> verklaard?;<br />
2. Welke mobilisatieprocess<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> zich rond de c<strong>en</strong>trale <strong>beleid</strong>sthema’s in<br />
de besluitvorming over de Betuweroute afgespeeld, <strong>en</strong> in welke mate kunn<strong>en</strong><br />
deze het verloop <strong>en</strong> de uitkomst van het besluitvormingsproces verklar<strong>en</strong>?;<br />
3. Welke projectoverschrijd<strong>en</strong>de gevolg<strong>en</strong> heeft de mobilisatie rond de<br />
Betuweroute gehad voor verschill<strong>en</strong>de besluitvormingspraktijk<strong>en</strong> <strong>en</strong> wat<br />
72