Politieke participatie en beleid.pdf - Prof. dr. AFA Korsten

2 Invloed is ‘het effect dat de aanwending of de aanwezigheid van de macht van
een actor heeft op het denken of doen van een andere actor’(zie bij Kuypers,
1973: 84-89). In navolging van Kuypers worden macht en invloed dus verknoopt
met actoren. Invloed is relationeel.
3 Invloed is een effect van vermogen. Invloed is blijkbaar aangewend vermogen.
De basis voor machtsvermogen zijn machtsmiddelen.
4 Het uitoefenen van invloed behoeft niet altijd bewust te gebeuren al zal dat
vaak wel bewust gebeuren. Ook de te beïnvloeden actor zal zich niet altijd
bewust zijn van de aanwending van invloed door andere actoren. ‘Bewustheid’
zou ook lastig op te sporen zijn en zou dus het onderzoek sterk bemoeilijken.
5 Gezien het voorgaande verrast het niet dat de invloed als invloed gezien wordt
als die het belang of de doeleinden van een actor dient. Dat spoort met het
voorgaande. Dat betekent niet dat een invloedspoging volledig tegemoet zou
moeten komen aan een belang of doel. Er kan dus gedeeltelijke invloed bestaan.
Bijvoorbeeld omdat een actor invloed toestaat aan een andere actor om ‘van het
gezeur af te zijn’.
Wat doet Peters niet? Wat Peters voorstelt als haar aanpak, lijkt heel redelijk. Zij
sluit aan op de aanpak van Huberts (tevens co-promotor). Maar het zou ook
anders gekund hebben. Enkele mogelijkheden. Peters zou een onderzoek kunnen
doen op basis van de (machts) positiemethode of de reputatiemethode. Ze wijst
die aanpak echter af. Wie de discussie hierover wil volgen wordt verwezen naar
het zeer goed leesbare proefschrift.
De drie terreinen
Rijksambtenaren hebben zich behoorlijk laten gelden bij de totstandkoming van
rijksbeleid op de drie door Peters onderzochte terreinen. Bij de reorganisatie van
de politie hebben volgens Peters drie actoren veel invloed gehad: de minister van
Justitie, de minister-president Lubbers, en de ambtenaren van Justitie. Het CDA
en de PvdA hadden ook een vinger in de pap, maar de VNG had in dit dossier
weinig invloed. Het Interprovinciaal Overleg (IPO) had geen invloed, evenals de
afzonderlijke provinciebesturen. Een aantal individuele burgemeesters had wel
enige invloed. Anders lag het bij het Structuurschema Groene Ruimte. Daar had
het ambtenarenapparaat van LNV veel invloed, constateert Peters. De minister
van LNV had slechts ‘behoorlijke’ invloed en ook de vele andere ministers
hadden niet veel in de melk te brokkelen. De ambtenaren van LNV evenmin.
Waarom dat was? De ambtelijke diensten van LNV waren het onderling niet
eens. Stammenstrijd. Daardoor verzwakte de ambtelijke invloed van LNV als
geheel. De LNV’ers waren te autistisch. Ze oriënteerden zich teveel op wat
binnen gebeurde en verwerkten invloeden van buiten daardoor te weinig. We
komen bij de derde casus, de kinderopvang. Dat is het enige dossier waar de
VNG ‘enige’ invloed heeft. ‘Veel invloed’ hadden maar twee actoren: de minister
van WVC (de CDA’er Brinkman) en de ambtenaren van WVC. CDA-vrouwen en
lokale bestuurders van het CDA hadden enige invloed.
52