Politieke participatie en beleid.pdf - Prof. dr. AFA Korsten

Peters kiest voor de intensieve procesanalyse als methode. Zij selecteert daarop een
groot aantal besluitvormingsprocessen op rijksniveau. Een volgend hoofdstuk is
daarop gewijd aan kinderopvang, een daarop volgend aan de reorganisatie van
het politiebestel en een daarop volgend aan de besluitvorming over de groene
ruimte.
De opvatting over invloed: actorgericht, doelgericht, belangengericht
Peters verduidelijkt haar verdere keuzen in het onderzoek met het volgende
voorbeeld. Hirsch Ballin wordt in 1989 minister van Justitie. Niet zomaar. Hij
stelt in de laatste periode van de kabinetsformatie nog eisen op het vlak van
politie. De politiezorg moet voor een groot deel bij Justitie blijven berusten.
Daarmee werden afspraken van CDA en PvdA in het regeerakkoord voor een
deel tenietgedaan. Minister Ien Dales, die zou aantreden op Binnenlandse Zaken,
verblijft dan in het buitenland. Zij kan haar stem niet verheffen maar zou na
terugkomst snel instemmen. De beide fractiespecialisten op het terrein van de
politie, Van der Heijden (CDA) en Stoffelen (PvdA), ontbreken in dit proces. Zij
hadden wel de passage in het oorspronkelijke regeerakkoord opgesteld, waarbij
de reorganisatie van de politie zou impliceren dat rijks- en gemeentepolitie een
zouden worden en Binnenlandse Zaken de belangrijkste politieminister zou
worden. Hirsch Ballin en de fractieonderhandelaars draaien dus het
oorspronkelijke besluit terug. Dagen daarna is de opschudding groot. Geen einde
aan stammenstrijd, koppen de kranten. Protesten van de fractiespecialisten
Stoffelen en Van der Heijden helpen niet. Hirsch Ballin was met zijn
invloedspoging succesvol.
Peters gebruikt dit voorbeeld om aan te geven hoe ze besluitvorming ziet: als
belangenstrijd, waarbij diverse spelers betrokken zijn met elk hun eigen belangen.
De spelers proberen in een besluitvormingsproces hun belangen tot gelding te
brengen, hun zin te krijgen ten koste van andere spelers. Zij kiest dus een politiekwetenschappelijk
vertrekpunt (1999: 15). Object van onderzoek zijn concrete
besluitvormingsprocessen.
Allison
Is die aanpak van Peters een van de drie modellen voor de analyse van
besluitvorming zoals we die tegen komen in de beroemde analyse van Graham
Allison van de Cubacrisis? Inderdaad. Peters kiest niet het rationele actor-model.
Binnen dit model wordt besluitvorming gezien als een afweging van kosten en
baten om een doel te bereiken en zo het probleem op te lossen. Dat model kiest
Peters evenmin als het organizational process model van Allison, volgen welke een
beslissing het gevolg is van procedures en routines van en tussen bureaucratische
organisaties.
Vergelijking met de drie modellen van Teisman
Kunnen we ook een vergelijking maken met Teisman, die de Rotterdamse
spoortunnel-besluitvorming analyseerde? Ja. Teisman onderscheidt drie
manieren van conceptualisering van besluitvorming: in fasen, in stromen of in
50