Politieke participatie en beleid.pdf - Prof. dr. AFA Korsten
Politieke participatie en beleid.pdf - Prof. dr. AFA Korsten Politieke participatie en beleid.pdf - Prof. dr. AFA Korsten
vakbonden toegekende politieke invloed op belangrijke beslissingen in Nederland daalde sterk, terwijl de gewenste invloed is toegenomen (SCP, 1994: 580). c Massale betogingen lijken ‘ouderwets’. Ze komen weinig voor in de jaren negentig. De vakbonden zoeken naar nieuwe vormen om invloed uit te oefenen, zoals de participatie in ondernemingsraden. d Het voortbestaan van vakbonden is recent wel ter discussie gekomen. Zie de volgende passage: ‘De vakbeweging weet maar weinig vrouwen en jongeren voor het lidmaatschap te interesseren en de stijging van het opleidingsniveau van de beroepsbevolking is niet of nauwelijks in het ledenbestand terug te vinden. Als er geen essentiële veranderingen plaatsvinden zal de Industriebond FNV dan ook binnen een jaar of tien als machtsfactor in de Nederlandse arbeidsverhoudingen zijn verdwenen. In het Amsterdamse hoofdkwartier van de bond is men realistisch genoegd voor die constatering. Maar is de leiding ook inventief genoeg om de dreiging te bezweren?’ Einde citaat. Aldus het weekblad Intermediair midden 1986. Wat gebeurde sindsdien? Er kwamen fusiebesprekingen op gang. De werknemers hergroeperen zich. Dat deden ze eerder al, bijvoorbeeld door de fusie van de industriebonden NVV en NKV. In 1998 ontstaat een nieuwe vakbond, de FNV Bondgenoten. Vakbondsbestuurders zien hierin de stap naar een eenheidsvakcentrale. De bond lijkt een tegenwicht te bieden tegenover fuserende concerns en werkgeversorganisaties. e De belangen in de verschillende maatschappelijke sectoren zijn heterogener geworden. In ondernemingsraden kan daarmee door vakbondsvertegenwoordigers rekening gehouden worden. f Het aantal rechtszaken waarbij de rechtskundige dienst van vakbonden wordt ingeschakeld neemt toe. Bij de FNV bleek dit in 1997. Het gaat vooral om procedures over uitkeringen. In het eerste halfjaar van 1997 hebben 8400 bondsleden via de Rechtskundige Dienst FNV een rechtszaak aangespannen. Over een jaar zal het gaan om om en nabij 17000 gevallen. De toename in het aantal procedures over sociale zekerheid is grotendeels een gevolg van de Wet Boetes, die in augustus 1996 van kracht werd. Die verplicht werknemers om zich bij ontslag te verzetten, anders dreigt korting op de uitkering. De FNV-bonden financieren de Rechtskundige Dienst. Per aangebrachte zaak financiert elke bond een kwart van de kosten. De rest wordt gezamenlijk gefinancierd. Hierdoor subsidiëren bonden die weinig of geen zaken aanbrengen, zoals de kappersbond, de bonden die met een grote toeloop geconfronteerd worden. We gaan hier niet in op alle vakbonden maar lichten er een uit en baseren ons daarbij mede op Van Empel en Visser (1997). FNV Bondgenoten zal naar schatting 48.000 leden tellen, waarvan 5000 kaderleden. - Leden en kaderleden. In tegenstelling tot gewone leden verrichten kaderleden op basis van vrijwilligheid bepaalde functies in de eigen vakbond. Ze zijn 28
ijvoorbeeld lid van een ondernemingsraad of zijn lid van het bestuur van een bedrijfsledengroep, de vertegenwoordiging van de leden in de bond. Kaderleden kunnen een opleiding krijgen binnen de bond en gebruik maken van bondsfaciliteiten. Ze zijn de schakel naar gewone leden. De nieuwe bond zal proberen om nog meer te doen voor kaderleden, onder meer in de vorm van opleiding en begeleiding. Tabel: Indeling van de FNV Bondgenoten (gegevens medio 1997) bedrijfsgroep leden kaderleden organisatiegraad in procenten goederenvervoer 42.500 1765 22 personenvervoer 21.000 1760 28 metaalindustrie 48.000 5000 27 metaalnijverheid 50.000 3000 16 informatietechnologie/elektrotechniek 12.000 750 10 procesindustrie (chemie) 35.600 3350 30 textiel etc. 11.600 1100 15 voedingsindustrie 38.000 3000 26 agrarisch groen 20.000 910 10 financiële dienstverlening 22.000 590 11 zakelijke dienstverlening 14.700 42 8 facilitaire dienstverlening 15.000 440 5 groothandel 13.000 330 5 detailhandel 35.000 950 7 uitkeringsgerechtigden Elsevier, 9 aug. 1997 98.000 1162 n.v.t. - Organisatiegraad. De organisatiegraad van werknemers is verschillend in onderscheiden sectoren. De metaalindustrie is een van de bedrijfsgroepen die er uitspringen door een hoge organisatiegraad op het vlak van vakbonden. Dat is mede te danken aan .... de werkgevers in deze sector, want deze betalen aan de vakbond een bepaald bedrag voor elke werknemer. In de jaren zeventig was dat het ‘vakbondstientje’. later is dit bedrag hoger geworden. - Financiële basis. Hoe paradoxaal het ook moge klinken: rijkdom was een belangrijke reden voor de fusie. Een vakbond als de FNV zat in de jaren negentig goed bij kas, met name de Industriebond. Dat is begrijpelijk want het aantal stakingen liep terug en er hoefde door de bond niet uitbetaald te worden. De vakbond zou zelfs enige tijd kunnen functioneren zonder leden. Die betrekkelijke welstand is mede een reden voor de fusie van de Industriebond FNV met de Dienstenbond, Vervoersbond en Voedingsbond FNV, want deze bonden zitten minder goed bij kas dan de Industriebond. De Industriebond had ook met een andere ontwikkeling te maken die bijdroeg aan het overwegen van een fusie: de bond was rijk, maar de markt krimpt. In sectoren als de metaalindustrie werd steeds meer werk door minder werknemers verricht, en dat betekent dat het 29
- Page 1 and 2: Eisen en beïnvloeding van overheid
- Page 3 and 4: lobbykantoren. Ondernemingen, zeker
- Page 5 and 6: 2 Beleid begrijpen door kennis van
- Page 7 and 8: Onderwerpen komen en gaan. Op geagg
- Page 9 and 10: Politici beïnvloeden media via spi
- Page 11 and 12: Muziekcentrum subsidie te verstrekk
- Page 13 and 14: urgemeester of minister. Een groeps
- Page 15 and 16: de ‘particratie’, dus van de po
- Page 17 and 18: Zaakwaarnemers zijn belangenbeharti
- Page 19 and 20: Literatuur over lobby en andere vor
- Page 21 and 22: invloed op de criteria verkregen wo
- Page 23 and 24: interne dienstverlening, zelfs met
- Page 25 and 26: die hun belangen en die van patiën
- Page 27: We zien ook zekere overeenkomsten (
- Page 31 and 32: Een actuele vraag is of de stroming
- Page 33 and 34: Politieke partijen hebben een eigen
- Page 35 and 36: 9 Politieke participatie genereert
- Page 37 and 38: procent van de CDA-stemmers vindt d
- Page 39 and 40: daarnaast lokale overheden, belange
- Page 41 and 42: - Zijlstra, G., The policy structur
- Page 43 and 44: ij de gemeente Maastricht werkzame
- Page 45 and 46: De bemoeienis van de grote organisa
- Page 47 and 48: industrievestiging ten zuidwesten v
- Page 49 and 50: Overal waar ze keek, kwam ze ze teg
- Page 51 and 52: onden. Peters sluit aan op het fase
- Page 53 and 54: Machtsmiddelen Doen machtsmiddelen
- Page 55 and 56: Een andere oorzaak voor grote ambte
- Page 57 and 58: • Stelling: ‘In Den Haag is vaa
- Page 59 and 60: voorkomen van de aanleg van een vli
- Page 61 and 62: Twee tactieken tegen de parasitaire
- Page 63 and 64: gevecht om belangen kan uitlopen op
- Page 65 and 66: e De uitspraak ‘hoe groter de gro
- Page 67 and 68: - Schendelen, M.P.C.M., Overheid en
- Page 69 and 70: een antwoord kon worden verkregen o
- Page 71 and 72: ewonersorganisatie in het Havengebi
- Page 73 and 74: etekenen deze veranderende praktijk
- Page 75 and 76: weinig aandacht, meent Pestman. Daa
- Page 77 and 78: Intermezzo Ontwikkeling en confront
ijvoorbeeld lid van e<strong>en</strong> ondernemingsraad of zijn lid van het bestuur van e<strong>en</strong><br />
be<strong>dr</strong>ijfsled<strong>en</strong>groep, de verteg<strong>en</strong>woordiging van de led<strong>en</strong> in de bond. Kaderled<strong>en</strong><br />
kunn<strong>en</strong> e<strong>en</strong> opleiding krijg<strong>en</strong> binn<strong>en</strong> de bond <strong>en</strong> gebruik mak<strong>en</strong> van<br />
bondsfaciliteit<strong>en</strong>. Ze zijn de schakel naar gewone led<strong>en</strong>. De nieuwe bond zal<br />
prober<strong>en</strong> om nog meer te do<strong>en</strong> voor kaderled<strong>en</strong>, onder meer in de vorm van<br />
opleiding <strong>en</strong> begeleiding.<br />
Tabel: Indeling van de FNV Bondg<strong>en</strong>ot<strong>en</strong> (gegev<strong>en</strong>s medio 1997)<br />
be<strong>dr</strong>ijfsgroep<br />
led<strong>en</strong><br />
kaderled<strong>en</strong><br />
organisatiegraad<br />
in proc<strong>en</strong>t<strong>en</strong><br />
goeder<strong>en</strong>vervoer 42.500 1765 22<br />
person<strong>en</strong>vervoer 21.000 1760 28<br />
metaalindustrie 48.000 5000 27<br />
metaalnijverheid 50.000 3000 16<br />
informatietechnologie/elektrotechniek<br />
12.000<br />
750<br />
10<br />
procesindustrie<br />
(chemie)<br />
35.600<br />
3350<br />
30<br />
textiel etc. 11.600 1100 15<br />
voedingsindustrie 38.000 3000 26<br />
agrarisch gro<strong>en</strong> 20.000 910 10<br />
financiële<br />
di<strong>en</strong>stverl<strong>en</strong>ing<br />
22.000<br />
590<br />
11<br />
zakelijke<br />
di<strong>en</strong>stverl<strong>en</strong>ing<br />
14.700<br />
42<br />
8<br />
facilitaire<br />
di<strong>en</strong>stverl<strong>en</strong>ing<br />
15.000<br />
440<br />
5<br />
groothandel 13.000 330 5<br />
detailhandel 35.000 950 7<br />
uitkeringsgerechtigd<strong>en</strong><br />
Elsevier, 9 aug. 1997<br />
98.000 1162 n.v.t.<br />
- Organisatiegraad. De organisatiegraad van werknemers is verschill<strong>en</strong>d in<br />
onderscheid<strong>en</strong> sector<strong>en</strong>. De metaalindustrie is e<strong>en</strong> van de be<strong>dr</strong>ijfsgroep<strong>en</strong> die er<br />
uitspring<strong>en</strong> door e<strong>en</strong> hoge organisatiegraad op het vlak van vakbond<strong>en</strong>. Dat is<br />
mede te dank<strong>en</strong> aan .... de werkgevers in deze sector, want deze betal<strong>en</strong> aan de<br />
vakbond e<strong>en</strong> bepaald be<strong>dr</strong>ag voor elke werknemer. In de jar<strong>en</strong> zev<strong>en</strong>tig was dat<br />
het ‘vakbondsti<strong>en</strong>tje’. later is dit be<strong>dr</strong>ag hoger geword<strong>en</strong>.<br />
- Financiële basis. Hoe paradoxaal het ook moge klink<strong>en</strong>: rijkdom was e<strong>en</strong><br />
belangrijke red<strong>en</strong> voor de fusie. E<strong>en</strong> vakbond als de FNV zat in de jar<strong>en</strong> neg<strong>en</strong>tig<br />
goed bij kas, met name de Industriebond. Dat is begrijpelijk want het aantal<br />
staking<strong>en</strong> liep terug <strong>en</strong> er hoefde door de bond niet uitbetaald te word<strong>en</strong>. De<br />
vakbond zou zelfs <strong>en</strong>ige tijd kunn<strong>en</strong> functioner<strong>en</strong> zonder led<strong>en</strong>. Die betrekkelijke<br />
welstand is mede e<strong>en</strong> red<strong>en</strong> voor de fusie van de Industriebond FNV met de<br />
Di<strong>en</strong>st<strong>en</strong>bond, Vervoersbond <strong>en</strong> Voedingsbond FNV, want deze bond<strong>en</strong> zitt<strong>en</strong><br />
minder goed bij kas dan de Industriebond. De Industriebond had ook met e<strong>en</strong><br />
andere ontwikkeling te mak<strong>en</strong> die bij<strong>dr</strong>oeg aan het overweg<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> fusie: de<br />
bond was rijk, maar de markt krimpt. In sector<strong>en</strong> als de metaalindustrie werd<br />
steeds meer werk door minder werknemers verricht, <strong>en</strong> dat betek<strong>en</strong>t dat het<br />
29