Politieke participatie en beleid.pdf - Prof. dr. AFA Korsten

Politieke participatie en beleid.pdf - Prof. dr. AFA Korsten Politieke participatie en beleid.pdf - Prof. dr. AFA Korsten

arnokorsten.nl
from arnokorsten.nl More from this publisher
31.08.2013 Views

niet uitgesloten. Een beslissing over aanleg behoeft om capaciteitsredenen dan nog niet genomen te worden. De situering, omvang en toekomstige functie van een TNL kunnen onbesproken blijven omdat een besluit over een TNL in een van de toekomstige herzieningen van SBL aan bod kan komen. De functie van Schiphol blijft overeind. Zo gezien moeten in de jaren tussen 1967 en 1980/1981 nieuwe inzichten zijn ontstaan over de luchtvaart en de aanleg van de TNL. De Maar (1976, 1977) maakt dat in zijn analyse van de uitbreiding van Schiphol ook duidelijk. Maar waarom dan toch geen TNL volgens een regeringsbesluit uit 1980/1981 (TK nr. 15880)? We komen daarop terug. Bij de behandeling van de Planologische Kernbeslissing Vijfde Baan Schiphol in 1995 concludeert het eerste kabinet-Kok (minister van V&W was toen Annemarie Jorritsma) dat zich een doorgaande groei van het passagiersaanbod aandient. In 1995 wordt gesproken van een groei tot 44 miljoen passagiers en 10.000 door geluid gehinderde woningen in 2015. De groei van de vliegmobiliteit zal sneller toenemen dan in 1995 nog verwacht werd. Is de groei op te vangen via de kleine regionale vliegvelden (daarover de nota-Relus)? Er is wel gedacht aan het uitplaatsen van een deel van het Schipholvliegverkeer naar het vliegveld Lelystad. Daar zou dan een ‘zesde landings- en startbaan’ komen. Maar dat is een sta in de weg voor woningbouw-uitbreiding in Almere en Zeewolde. Het achterwege laten van woningbouw is niet verdedigbaar omdat die bouw een van de argumenten was voor de aanleg van Flevoland. Voor uitbreiding van de werkgelegenheid in Flevoland zou een ‘zesde baan’ in Lelystad weer wel goed zijn. Toch dan maar een zesde baan in de Markerwaard? Invloedsstrategieën van Schiphol: 1967-1981 Kampman analyseerde de discussie over Schiphol op twee tijdstippen, 1967 en 1981, vanuit het kader van Snel en Van der Veen (1990). Gebruikte Schiphol de vier invloedsstrategieën richting regering ten aanzien van besluitvorming over een TNL? Onder meer zijn de jaarverslagen van Schiphol bekeken. Schiphol geeft vanaf 1967 steeds aan dat er geen noodzaak is voor aanleg van een TNL. Argumenten hiervoor zijn dat de verwachte groei van de luchtvaart op Schiphol zelf kan plaatsvinden door aanleg van een vijfde baan en de komst van geluidarme motoren bij vliegtuigen, wat een verlaging van geluidsoverlast geeft (ook De Maar, 1976). Deze argumentatie is veelvuldig aan te treffen. Later wordt ook het argumt van economische groei opgevoerd. Langs die weg wordt geprobeerd de steun van omliggende gemeenten te verwerven. Verlies van de functie van nationale luchthaven leidt tot verlies aan werkgelegenheid voor de omliggende gemeenten, zo wordt betoogd. De vier vragen op een rij 1 Heeft Schiphol getracht de besluitvormingsarena te controleren in de onderzoeksperiode ten aanzien van de TNL? 150

2 Heeft Schiphol gepoogd vast te houden aan bestaande procedures in het kader van besluitvorming over de TNL in de onderzoeksperiode? 3 Heeft Schiphol gepoogd de machtsfactor’ kennis en informatie’gebruikt om de besluitvorming over de TNL in de onderzoeksperiode naar de eigen hand te zetten? 4 Heeft Schiphol het spel met de factor tijd gespeeld om de besluitvorming over de TNL te beïnvloeden? Antwoorden op de vier vragen, periode 1967-1981 • Heeft Schiphol getracht de besluitvormingsarena te controleren in de onderzoeksperiode ten aanzien van de TNL? Deze factor speelt een geringe rol omdat de regering er in de onderzoeksperiode net zo over dacht als Schiphol. Schiphol kan zich aansluiten bij de probleemdefinitie van de opeenvolgende kabinetten. • Heeft Schiphol gepoogd vast te houden aan bestaande procedures in het kader van besluitvorming over de TNL in de onderzoeksperiode? Deze factor speelde volgens Kampman een geringe rol. Schiphol heeft zich zelden erg in nood gevoeld dat dit nodig was. • Heeft Schiphol gepoogd de machtsfactor ‘kennis en informatie’ gebruikt om de besluitvorming over de TNL in de onderzoeksperiode naar de eigen hand te zetten? Deze invloedsstrategie, die Snel en Van der Veen noemen, is door Schiphol volop toegepast. Vooral zijn studies gemaakt van de geluidsoverlast (zie De Maar, 1976; 1977). • Heeft Schiphol het spel met de factor tijd gespeeld om de besluitvorming over de TNL te beïnvloeden? Deze invloedsstrategie, die Snel en Van der Veen noemen, is door Schiphol volop toegepast. Ten tijde van de oliecrisis in 1973 hoefde Schiphol zich niet erg druk te maken over reizigersaantal maar later is veelvuldig in het strijdperk getreden met argumenten die het ‘deden’ in de betreffende periode. Invloedsstrategie Schiphol rond 1995 De antwoorden bij de vragen naar de vier invloedstrategieën zijn een beetje onbevredigend. Dat heeft twee oorzaken: - de beperkte periode en - de beperktheid van de gebruikte bronnen; jaarverslagen schieten tekort als enige bron. We hebben de analyse voortgezet door ook de discussie in dagbladen in de analyse te betrekken. Heeft Schiphol ook invloed gehad in de discussie over de vijfde baan in 1995. Conclusie: NV Schiphol zet de probleemdefinitie neer Toelichting: In 1995 besloot het kabinet dat Schiphol een vijfde baan kreeg. Het kabinet noemde de voorbereidende discussie ‘gedegen en evenwichtig’. Is dat zo? Neen. Toen werd alom gesteld dat ‘de luchtvaartlobby slim en succesvol’ 151

niet uitgeslot<strong>en</strong>. E<strong>en</strong> beslissing over aanleg behoeft om capaciteitsred<strong>en</strong><strong>en</strong> dan<br />

nog niet g<strong>en</strong>om<strong>en</strong> te word<strong>en</strong>. De situering, omvang <strong>en</strong> toekomstige functie van<br />

e<strong>en</strong> TNL kunn<strong>en</strong> onbesprok<strong>en</strong> blijv<strong>en</strong> omdat e<strong>en</strong> besluit over e<strong>en</strong> TNL in e<strong>en</strong> van<br />

de toekomstige herzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> van SBL aan bod kan kom<strong>en</strong>. De functie van<br />

Schiphol blijft overeind.<br />

Zo gezi<strong>en</strong> moet<strong>en</strong> in de jar<strong>en</strong> tuss<strong>en</strong> 1967 <strong>en</strong> 1980/1981 nieuwe inzicht<strong>en</strong> zijn<br />

ontstaan over de luchtvaart <strong>en</strong> de aanleg van de TNL. De Maar (1976, 1977)<br />

maakt dat in zijn analyse van de uitbreiding van Schiphol ook duidelijk. Maar<br />

waarom dan toch ge<strong>en</strong> TNL volg<strong>en</strong>s e<strong>en</strong> regeringsbesluit uit 1980/1981 (TK nr.<br />

15880)? We kom<strong>en</strong> daarop terug. Bij de behandeling van de Planologische<br />

Kernbeslissing Vijfde Baan Schiphol in 1995 concludeert het eerste kabinet-Kok<br />

(minister van V&W was to<strong>en</strong> Annemarie Jorritsma) dat zich e<strong>en</strong> doorgaande<br />

groei van het passagiersaanbod aandi<strong>en</strong>t. In 1995 wordt gesprok<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> groei<br />

tot 44 miljo<strong>en</strong> passagiers <strong>en</strong> 10.000 door geluid gehinderde woning<strong>en</strong> in 2015.<br />

De groei van de vliegmobiliteit zal sneller to<strong>en</strong>em<strong>en</strong> dan in 1995 nog verwacht<br />

werd. Is de groei op te vang<strong>en</strong> via de kleine regionale vliegveld<strong>en</strong> (daarover de<br />

nota-Relus)? Er is wel gedacht aan het uitplaats<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> deel van het Schipholvliegverkeer<br />

naar het vliegveld Lelystad. Daar zou dan e<strong>en</strong> ‘zesde landings- <strong>en</strong><br />

startbaan’ kom<strong>en</strong>. Maar dat is e<strong>en</strong> sta in de weg voor woningbouw-uitbreiding in<br />

Almere <strong>en</strong> Zeewolde. Het achterwege lat<strong>en</strong> van woningbouw is niet<br />

verdedigbaar omdat die bouw e<strong>en</strong> van de argum<strong>en</strong>t<strong>en</strong> was voor de aanleg van<br />

Flevoland. Voor uitbreiding van de werkgeleg<strong>en</strong>heid in Flevoland zou e<strong>en</strong> ‘zesde<br />

baan’ in Lelystad weer wel goed zijn. Toch dan maar e<strong>en</strong> zesde baan in de<br />

Markerwaard?<br />

Invloedsstrategieën van Schiphol: 1967-1981<br />

Kampman analyseerde de discussie over Schiphol op twee tijdstipp<strong>en</strong>, 1967 <strong>en</strong><br />

1981, vanuit het kader van Snel <strong>en</strong> Van der Ve<strong>en</strong> (1990). Gebruikte Schiphol de<br />

vier invloedsstrategieën richting regering t<strong>en</strong> aanzi<strong>en</strong> van besluitvorming over<br />

e<strong>en</strong> TNL?<br />

Onder meer zijn de jaarverslag<strong>en</strong> van Schiphol bekek<strong>en</strong>. Schiphol geeft vanaf<br />

1967 steeds aan dat er ge<strong>en</strong> noodzaak is voor aanleg van e<strong>en</strong> TNL. Argum<strong>en</strong>t<strong>en</strong><br />

hiervoor zijn dat de verwachte groei van de luchtvaart op Schiphol zelf kan<br />

plaatsvind<strong>en</strong> door aanleg van e<strong>en</strong> vijfde baan <strong>en</strong> de komst van geluidarme<br />

motor<strong>en</strong> bij vliegtuig<strong>en</strong>, wat e<strong>en</strong> verlaging van geluidsoverlast geeft (ook De<br />

Maar, 1976). Deze argum<strong>en</strong>tatie is veelvuldig aan te treff<strong>en</strong>. Later wordt ook het<br />

argumt van economische groei opgevoerd. Langs die weg wordt geprobeerd de<br />

steun van omligg<strong>en</strong>de geme<strong>en</strong>t<strong>en</strong> te verwerv<strong>en</strong>. Verlies van de functie van<br />

nationale luchthav<strong>en</strong> leidt tot verlies aan werkgeleg<strong>en</strong>heid voor de omligg<strong>en</strong>de<br />

geme<strong>en</strong>t<strong>en</strong>, zo wordt betoogd.<br />

De vier vrag<strong>en</strong> op e<strong>en</strong> rij<br />

1 Heeft Schiphol getracht de besluitvormingsar<strong>en</strong>a te controler<strong>en</strong> in de<br />

onderzoeksperiode t<strong>en</strong> aanzi<strong>en</strong> van de TNL?<br />

150

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!