Politieke participatie en beleid.pdf - Prof. dr. AFA Korsten

2. Het vasthouden aan bestaande procedures.
Conflicten met de buitenwacht kunnen door niet inhoudelijk te reageren
vermeden worden. In plaats van inhoudelijke argumenten beroept men zich op
juridische, organisatorische en procedurele argumenten. Van procedures gaat
een conservatieve werking uit, zeker als procedures langlopend zijn.
3. Het spel met kennis en informatie.
De rol van wetenschappelijke informatie in de politieke besluitvorming is sinds
1945 toegenomen. Onvoorziene (neven) effecten van beleid die ongunstig zijn,
worden gevreesd. Door onderzoek wordt gepoogd zicht te krijgen op
ongewenste gevolgen, op draagvlak voor beleid en dergelijke. Bij grote projecten
als de Oosterscheldewerken zijn veel studies verricht. Studies worden
menigmaal aangewend als politiek instrument. Strijdende partijen proberen met
de kracht van gegevens hun eigen gelijk te bewijzen. Experts en contra-experts
slaan elkaar met feiten om de orden. Voor de leek en voor besluitvormers kan het
web van studies ondoorgrondelijk worden maar organisaties, met een monopolie
aan bepaalde expertise, kunnen er hun positie mee consolideren of versterken.
Deze organisaties kunnen hun visie en standpunten larderen met eigen en
‘ingehuurde’ expertise. Onderzoek wordt zo ingezet voor de realisatie van eigen
doelen. Dat kan uitlopen op bewuste manipulatie met kennis en informatie. In de
‘Haagse jungle’ van strijdende departementen worden veel trucs toegepast, zo
laat Kottman (1981) in ‘Interdepartementale coördinatie’ zien. Bijvoorbeeld: een
andere ‘partij’ kan worden overdonderd met informatie, of informatie wordt
onvolledig verstrekt of te laat. Er bestaan meer trucs.
4. Het spel met de tijd.
Besluitvormingsprocessen over grote projecten duren lang. De besluitvorming
komt onder veranderende omstandigheden te staan: participanten komen en
gaan, een kabinet wisselt, nieuwe politieke thema’s komen op, oude verdwijnen.
Bureaucratische organisaties kunnen hierop inspelen door spanningen in een
spel met de tijd te reguleren. Een organisatie kan hopen op betere tijden door een
vraagstuk door te schuiven. Spelen met de tijd behoort tot de trucs: vertraging,
doordrukken, dwarsliggen, niet houden aan afspraken (Kottman, 1981).
Literatuur over invloed van bureaucratische organisatiess
- Rosenthal, U., Bureaupolitiek en bureaupolitisme, Alphen, 1988 (oratie).
- Rosenthal, U., H. Geveke en P. ‘t Hart, Beslissen in een competitief
overheidsbestel: bureaupolitiek en bureaupolitisme nader beschouwd, in: Acta
Politica, juli 1994, pp. 309-335.
- Kottman, R.H., Interdepartementale coördinatie - Achtergrondstudie nr. 7 van
de Commissie hoofdstructuur rijksdienst, Den Haag, 1981.
- Snel, E. & J. van der Veen, Invloedsstrategieën van bureaucratische
organisaties, in: Beleid en Maatschappij, 1990, nr. 2, pp. 69-79.
Invloedsstrategieën van Rijkswaterstaat te herkennen bij de besluitvorming over
Rijksweg 19?
We lopen de vier strategieën na.
146