Politieke participatie en beleid.pdf - Prof. dr. AFA Korsten

Politieke participatie en beleid.pdf - Prof. dr. AFA Korsten Politieke participatie en beleid.pdf - Prof. dr. AFA Korsten

arnokorsten.nl
from arnokorsten.nl More from this publisher
31.08.2013 Views

liefdadigheidswereld wordt het oprekken van aantallen daklozen iets van ‘lying for justice’. Dakloosheid als probleem Dakloosheid sloeg vroeger op de dakloosheid van zwervers. In 1953 was het aantal daklozen in Nederland nog te overzien. Dakloosheid had betrekking op zwervers, en die hadden een stamnummer. Hun aantal was beperkt tot enkele honderden. Charitatieve instellingen bespraken de lijsten met zwervers een paar keer per jaar en zorgden zo voor onderlinge correcties. Tellingen veranderden toen automatische registratiesystemen hun intrede deden en opvanghuizen een subsidie kregen voor opvang van daklozen. Dakloosheid werd iets van dak- en thuislozen. Sommigen spreken van buitenslapers. • Registratiesysteem. Het ministerie van Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur kwam in de jaren negentig met het zgn. KLIMOP- systeem. Iedere opgevangen dakloze werd hierin opgenomen. Maar wie kwam nu, wanneer en voor hoe lang op de lijst? Instanties deden de registratie niet op dezelfde manier. • Aantallen. Het Leger des Heils kwam in 1995 met een aantal van om en nabij elf duizend geregistreerde dak- en thuislozen in Amsterdam en in 2001 met een getal van 31.000 dak- en thuislozen. Een op de veertien bleek een kind jonger dan twaalf jaar. Het betreft een op het eerste gezicht alarmerende stijging. In kringen van het Leger des Heils stelt men dat een op de tien Nederlanders een potentiële dakloze is. • Twijfel. Leon Deben, verbonden aan de Universiteit van Amsterdam, trok deze aantallen in twijfel en begon een onderzoek. Hij verdeelde de stad in delen en kwam na enige tijd met andere aantallen. In 1997 telde hij 103 buitenslapers in Amsterdam en in 1999 190, exclusief de Bijlmer. In 2001 bleek het aantal teruggelopen. De gemiddelde leeftijd van de buitenslaper blijkt 40 jaar. • Slaapplaatsen. Voor Amsterdam waren in 2001 1900 slaapplaatsen beschikbaar in opvanghuizen. Dat is voldoende, meent de socioloog Leon Deben (NRC, 240701). • Cliëntregistratiesysteem. Het Leger des Heils houdt er een cliëntregistratiesysteem op na. Eind 2000 stonden daarin 7500 personen geregistreerd. Elk jaar verdubbelt het aantal volgens luitenant-kolonel G. Voorham van de Stichting Leger des Heils Welzijns- en Gezondheidszorg. Het aantal van 31.000 daklozen is gebaseerd op mensen die gebruik maken van hun voorzieningen. • Uiteenlopende voorzieningen. Er bestaan heel verschillende organisaties voor opvang van dak- en thuislozen. Bij wijze van indicatie nemen we de Parkstad (Heerlen e.o.) als uitgangspunt: de Regionale Instelling voor Maatschappelijke Opvang (Rimo), Pension Mijnzicht, het Opvang- en Adviescentrum (Oac), en het Blijf van Mijn Lijfhuis. De Rimo bestaat weer uit een aantal instellingen, zoals Der Koempel, de crisisopvang in een klooster. Hier kunnen mensen terecht die acuut dakloos zijn geworden en die niet verslaafd zijn (18 plaatsen begin 2001, waarvan een crisisbed voor de politie). De Rimo kent een tweede instelling, het Slaaphuis. Hier kunnen daklozen voor vijf gulden per nacht overnachten. Om en nabij zeventig procent van de mensen die hier komen is drugsverslaafd. Een 138

deel daarvan is psychiatrisch patiënt. In totaal zijn achttien plaatsen beschikbaar en is er een winternoodvoorziening. Beide worden gesloten en daarvoor in de plaats komt een vergroot slaaphuis met veertig bedden. Tot de Rimo behoort ook De Hoeve, een trainingstraject, een woonvoorziening waar dakloze mensen zelfstandig en zelfredzaam leren worden. Veelal mensen die zwaar verslaafd zijn, bezoeken De Hoeve. Er kunnen begin 2001 51 mensen terecht. Als mensen hier uit komen, kunnen ze begeleid wonen. In de Parkstad bestaan daarvoor om en nabij zestig woningen. Als blijkt dat mensen niet zelfstandig kunnen wonen, is er een sociaal pension. Het sociaal pension is voor uitbehandelde mensen. Het gaat bijna altijd om mensen met een psychiatrisch verleden. Het pension is een woonvorm waar mensen intensiever worden begeleid met wonen. Pension Mijnzicht hoort begin 2001 niet tot het Rimo. Het is een pension voor zwerfjongeren. Het opvanghuis is een particulier initiatief, dat voor een groot deel drijft op sponsoring. In het Blijf van Mijn Lijfhuis worden vrouwen opgevangen die te maken hebben met geweld in hun relatie. Een aantal vrouwen dat na een maximale verblijfduur van negen maanden vertrekt uit dit Blijf van Mijn Lijfhuis gaat naar een doorstroomhuis. In het OAC, het opvang en Adviescentrum worden dakloze drugsverslaafden overdag opgevangen zodat ze niet op straat hoeven te zwerven. De totale capaciteit van dit OAC is 50 plaatsen maar de totale klantenkring bestaat uit zo’n 120 mensen. Tabel: Dag en nachtopvang in Parkstad Instelling Aard van opvang Aantal plaatsen Bijzonderheid Opvang en Adviescentrum Dagopvang (OAC) Ongeveer 50 plaatsen Pension Mijnzicht Dag en nacht 30 plaatsen Zwerfjongeren Der Koempel Dag en nacht 18 Crisisopvang De Hoeve Dag en nacht 51 Begeleid wonen Sociaal Pension Dag en nacht Begin 2001 in oprichting Vergroot Slaaphuis Nacht 40 Vier zorgpensions Dag en nacht Begin 2001 in oprichting Blijf van Mijn Lijfhuis Dag en nacht 9 gezinnen doorstroomhuis De definitie als probleem Leon Deben heeft bezwaren tegen de prognoses van het Leger des Heils van het aantal potentiële en feitelijke daklozen. Hij acht het ‘prognosen zonder argumenten’. De aantallen van 31.000 dak- en thuislozen kloppen niet, meent hij. Ook G. van Neijenhof, werkzaam in Rotterdam, meent dat het Leger des Heils het aantal daklozen royaal telt op basis van het gebruik van de voorzieningen. ‘Je hebt zwervers, zonder huis, maar er zijn ook “marginaal gehuisvestenen krakers. De vraag is of je die allemaal mag meetellen’, aldus Van Neijenhof. Ook iemand die ‘s nachts door zijn vrouw het huis wordt uitgegooid mag je geen thuisloze noemen, meent een ander. Je moet het duurelement meten, meent De Feijter, rapporteur voor een Europese studie over dakloosheid. Iemand die twee weken lang geen dak boven zijn hoofd heeft, zou hij dakloos willen noemen. De Feijter schat het aantal daklozen in Nederland op 15-16.000 personen, dus beduidend minder dan het Leger des Heils aangeeft (NRC 240701). 139

deel daarvan is psychiatrisch patiënt. In totaal zijn achtti<strong>en</strong> plaats<strong>en</strong> beschikbaar<br />

<strong>en</strong> is er e<strong>en</strong> winternoodvoorzi<strong>en</strong>ing. Beide word<strong>en</strong> geslot<strong>en</strong> <strong>en</strong> daarvoor in de<br />

plaats komt e<strong>en</strong> vergroot slaaphuis met veertig bedd<strong>en</strong>. Tot de Rimo behoort<br />

ook De Hoeve, e<strong>en</strong> trainingstraject, e<strong>en</strong> woonvoorzi<strong>en</strong>ing waar dakloze m<strong>en</strong>s<strong>en</strong><br />

zelfstandig <strong>en</strong> zelfredzaam ler<strong>en</strong> word<strong>en</strong>. Veelal m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> die zwaar verslaafd<br />

zijn, bezoek<strong>en</strong> De Hoeve. Er kunn<strong>en</strong> begin 2001 51 m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> terecht. Als m<strong>en</strong>s<strong>en</strong><br />

hier uit kom<strong>en</strong>, kunn<strong>en</strong> ze begeleid won<strong>en</strong>. In de Parkstad bestaan daarvoor om<br />

<strong>en</strong> nabij zestig woning<strong>en</strong>. Als blijkt dat m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> niet zelfstandig kunn<strong>en</strong> won<strong>en</strong>,<br />

is er e<strong>en</strong> sociaal p<strong>en</strong>sion. Het sociaal p<strong>en</strong>sion is voor uitbehandelde m<strong>en</strong>s<strong>en</strong>. Het<br />

gaat bijna altijd om m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> psychiatrisch verled<strong>en</strong>. Het p<strong>en</strong>sion is e<strong>en</strong><br />

woonvorm waar m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> int<strong>en</strong>siever word<strong>en</strong> begeleid met won<strong>en</strong>.<br />

P<strong>en</strong>sion Mijnzicht hoort begin 2001 niet tot het Rimo. Het is e<strong>en</strong> p<strong>en</strong>sion voor<br />

zwerfjonger<strong>en</strong>. Het opvanghuis is e<strong>en</strong> particulier initiatief, dat voor e<strong>en</strong> groot<br />

deel <strong>dr</strong>ijft op sponsoring. In het Blijf van Mijn Lijfhuis word<strong>en</strong> vrouw<strong>en</strong><br />

opgevang<strong>en</strong> die te mak<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> met geweld in hun relatie. E<strong>en</strong> aantal<br />

vrouw<strong>en</strong> dat na e<strong>en</strong> maximale verblijfduur van neg<strong>en</strong> maand<strong>en</strong> vertrekt uit dit<br />

Blijf van Mijn Lijfhuis gaat naar e<strong>en</strong> doorstroomhuis. In het OAC, het opvang <strong>en</strong><br />

Adviesc<strong>en</strong>trum word<strong>en</strong> dakloze <strong>dr</strong>ugsverslaafd<strong>en</strong> overdag opgevang<strong>en</strong> zodat<br />

ze niet op straat hoev<strong>en</strong> te zwerv<strong>en</strong>. De totale capaciteit van dit OAC is 50<br />

plaats<strong>en</strong> maar de totale klant<strong>en</strong>kring bestaat uit zo’n 120 m<strong>en</strong>s<strong>en</strong>.<br />

Tabel: Dag <strong>en</strong> nachtopvang in Parkstad<br />

Instelling Aard van opvang Aantal plaats<strong>en</strong> Bijzonderheid<br />

Opvang <strong>en</strong> Adviesc<strong>en</strong>trum Dagopvang<br />

(OAC)<br />

Ongeveer 50 plaats<strong>en</strong><br />

P<strong>en</strong>sion Mijnzicht Dag <strong>en</strong> nacht 30 plaats<strong>en</strong> Zwerfjonger<strong>en</strong><br />

Der Koempel Dag <strong>en</strong> nacht 18 Crisisopvang<br />

De Hoeve Dag <strong>en</strong> nacht 51 Begeleid won<strong>en</strong><br />

Sociaal P<strong>en</strong>sion Dag <strong>en</strong> nacht Begin 2001 in oprichting<br />

Vergroot Slaaphuis Nacht 40<br />

Vier zorgp<strong>en</strong>sions Dag <strong>en</strong> nacht Begin 2001 in oprichting<br />

Blijf van Mijn Lijfhuis Dag <strong>en</strong> nacht 9 gezinn<strong>en</strong> doorstroomhuis<br />

De definitie als probleem<br />

Leon Deb<strong>en</strong> heeft bezwar<strong>en</strong> teg<strong>en</strong> de prognoses van het Leger des Heils van het<br />

aantal pot<strong>en</strong>tiële <strong>en</strong> feitelijke dakloz<strong>en</strong>. Hij acht het ‘prognos<strong>en</strong> zonder<br />

argum<strong>en</strong>t<strong>en</strong>’. De aantall<strong>en</strong> van 31.000 dak- <strong>en</strong> thuisloz<strong>en</strong> klopp<strong>en</strong> niet, me<strong>en</strong>t<br />

hij. Ook G. van Neij<strong>en</strong>hof, werkzaam in Rotterdam, me<strong>en</strong>t dat het Leger des<br />

Heils het aantal dakloz<strong>en</strong> royaal telt op basis van het gebruik van de<br />

voorzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong>. ‘Je hebt zwervers, zonder huis, maar er zijn ook “marginaal<br />

gehuisvest<strong>en</strong>” <strong>en</strong> krakers. De vraag is of je die allemaal mag meetell<strong>en</strong>’, aldus<br />

Van Neij<strong>en</strong>hof. Ook iemand die ‘s nachts door zijn vrouw het huis wordt<br />

uitgegooid mag je ge<strong>en</strong> thuisloze noem<strong>en</strong>, me<strong>en</strong>t e<strong>en</strong> ander. Je moet het<br />

duurelem<strong>en</strong>t met<strong>en</strong>, me<strong>en</strong>t De Feijter, rapporteur voor e<strong>en</strong> Europese studie over<br />

dakloosheid. Iemand die twee wek<strong>en</strong> lang ge<strong>en</strong> dak bov<strong>en</strong> zijn hoofd heeft, zou<br />

hij dakloos will<strong>en</strong> noem<strong>en</strong>. De Feijter schat het aantal dakloz<strong>en</strong> in Nederland op<br />

15-16.000 person<strong>en</strong>, dus beduid<strong>en</strong>d minder dan het Leger des Heils aangeeft<br />

(NRC 240701).<br />

139

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!