Politieke participatie en beleid.pdf - Prof. dr. AFA Korsten

Literatuur over lobby
- Kok, F. & T. van der Maas (red.), De wandelgang – Lobbyen in de politiek, Bert
Bakker, Amsterdam, 2001.
19 Lobby en overheidsniveaus
Lobby niet geaccepteerd?
Micro-analyse leert dat lobbyisten wel eens uit de bocht vliegen bij de
methodenkeuze, althans volgens een beoordelaar. Neem de volgende casus.
Staatssecretaris Van Hoof heeft in 1999 de officier van justitie gevraagd een
strafrechtelijk onderzoek te doen naar een lek in de top van zijn ministerie. Het
ging om het doorgeven van zeer vertrouwelijke informatie aan leden van de
Tweede Kamer over het aanschaffen van twintig marinehelikopters. De order
had een waarde van 1.7 miljard gulden. De nieuwe toestellen zouden vanaf 2004
de Lynx - helikopters moeten vervangen.
Een lobbykantoor uit Wassenaar, dat werkt in opdracht van de Amerikaanse
helikopterbouwer Sikorsky, bleek te beschikken over geheime stukken die slechts
twintig mensen uit de ambtelijke en militaire top van Defensie inzage in hadden.
Met de stukken, waaronder een rapport van stafchef Kroon, probeerde het
lobbykantoor leden van de Tweede Kamer te winnen voor de Sikorsky -
helikopter. Het lobbykantoor leverde Kamerleden zelfs kant en klare kritische
vragen aan voor het bestoken van Van Hoof. ‘Maar zo gaan we natuurlijk niet te
werken’, aldus het Kamerlid Timmermans van de PvdA.
Tot juni 1999 waren de lobby - inspanningen zonder resultaat.
De Kamer heeft in principe gekozen voor de Europese NH-90, maar het besluit is
nog niet definitief. De bezorgdheid over de sterk oplopende kosten groeit in de
Tweede Kamer. De NH-90 bestond in juni 1999 alleen nog op de tekentafel.
Naarmate de kosten stijgen, groeit de preferentie voor een vergelijkbare
helikopter die al in productie is. Sikorsky kan zo’n helikopter leveren. Aldus de
situatie in juni 1999.
Volgens de staatssecretaris is de integriteit van de Defensietop in het geding.
Methodenkeuze afstemmen op overheidsniveau
De keuze voor een bepaalde methode of techniek kan afhangen van het
overheidsniveau waarop men opereert. Dat komt omdat de cultuur per niveau kan
verschillen, net als de procedures. Dit blijkt uit onderzoek onder 20 lobbyisten en
15 EG-politici naar lobbyen bij de EU. Tot de bijzondere effectief geachte
benaderingen bleken op dat niveau te behoren: het persoonlijke gesprek, het
publiceren van onderzoeksresultaten en het spreken op hearings (Groothuis,
1988). Volgens dezelfde lobbyisten en EU-politici zijn een briefschrijfcampagne,
een pr-campagne en het ondernemen van juridische stappen op dit niveau
duidelijk minder effectief. Bovendien dient een lobbyist hier zich niet op alle EU-
107