47004_20091210BKPKatwijk_klein_na verwerking amendement

cultuurhistorische achtergronden
Dit hoofdstuk is gebaseerd op de bronnen en literatuur
zoals opgenomen in de bijlage.
tijdsbeeld
de ontdekking van de badplaatsen
Aan de Nederlandse kust lagen rond 1900 maar een
paar slecht ontsloten vissersplaatsen. De aanleg van
verharde wegen, de komst van de spoorwegen en de
groeiende welvaart onder steeds bredere lagen van de
bevolking leidden aan het einde van de negentiende
eeuw tot een forse toename van de recreatie aan
de kust. Hierdoor ontwikkelden de badplaatsen
verschillende karakters. Scheveningen profi leerde zich
als elitebadplaats, plaatsen als Domburg, Katwijk en
Egmond aan Zee werden bezocht door de middenstand.
Zandvoort en Hoek van Holland werden overspoeld door
de arbeiders uit Amsterdam en Rotterdam.
Door de massale stroom dagjesmensen waren
verkeersopstoppingen toen al een bekend verschijnsel
en de aanblik van de kuststrook wijzigde door de
almaar voortgaande bouw van badvoorzieningen.
Voor de oorlog ontstond zo een voor kustplaatsen
haast wetmatige bebouwingstypologie van een
aaneengesloten boulevardfront parallel aan de kustlijn,
waardoor zee en duinen van elkaar werden gescheiden.
de Atlantikwall
De Tweede Wereldoorlog was allesbepalend voor de
naoorlogse gedaante van de Nederlandse badplaatsen.
De kustbebouwing werd systematisch gesloopt ten
behoeve van de Duitse verdedigingslinie langs de
Europese westkust. Deze Atlantikwall was een eindeloze
rij bunkers, vestingen en mijnenvelden op en voor de
duinenrij. Het strand verloor in één klap haar recreatieve
betekenis. Zandvoort, Scheveningen en Katwijk aan Zee
werden het zwaarst getroffen door de ingreep. In Katwijk
aan Zee werd een complete wijk van 580 woningen,
enkele hotels, scholen en andere openbare gebouwen
weggevaagd. De oude dorpskerk en de vuurtoren bleven
eenzaam achter in een desolaat verdedigingslandschap.
De sloop van de vooroorlogse kustbebouwing
bood stedenbouwkundigen na de oorlog echter de
mogelijkheid af te rekenen met de verrommeling uit het
verleden. Eindelijk kon de nieuwe, moderne badplaats
“in schoonere vorm en grootscher opzet herrijzen”.
de moderne badplaats: een nieuw perspectief
In 1946 werd in een speciaal themanummer van het
vakblad Bouw een pleidooi gehouden voor de moderne
Nederlandse badplaats. Modernisering was noodzakelijk
aangezien uitstapjes naar de kust voortvloeiden uit het
naoorlogse optimisme, de stijgende welvaart en de
toename van de vrije tijd.
Ook de overheid had, ondanks de woningnood
15