2007-18468 bijlage 3 Zwemwaterprofiel Katwijk Zuid bijlage bij nota ...

Zwemwaterprofiel Katwijk-Zuid
Definitief
Rijkswaterstaat Noordzee
Postbus 5807
2280 HV Rijswijk (Z-H)
Grontmij Nederland bv
Houten, 15 februari 2007
13/99074882/IL, revisie D1

Verantwoording
Titel : Zwemwaterprofiel Katwijk-Zuid
Projectnummer : 209266
Referentienummer : 13/99074882/IL
Revisie : D1
Datum : 15 februari 2007
Auteur(s) : mevrouw ir. M. van Veen, ing P. Nieuwhof,
mevrouw dr. ir. E.J.T.M. Leenen
E-mail adres : imke.leenen@grontmij.nl
Gecontroleerd door : mevrouw W.R.J.M. Sondag
Paraaf gecontroleerd :
Goedgekeurd door : mevrouw dr. ir. E.J.T.M. Leenen
Paraaf goedgekeurd :
Contact : De Molen 48
3994 DB Houten
Postbus 119
3990 DC Houten
T +31 30 634 47 00
F +31 30 637 94 15
E midwest@grontmij.nl
13/99074882/IL, revisie D1
Pagina 2 van 22

Inhoudsopgave
1 Resultaten ..................................................................................................................... 4
1.1 Locatiebeschrijving en begrenzing ............................................................................... 4
1.2 Gebiedsbeschrijving ..................................................................................................... 5
1.3 Analyse historische data ............................................................................................... 9
1.4 Relatie overige locaties............................................................................................... 12
1.5 Veldbezoek ................................................................................................................. 12
1.6 Potentiële verontreinigingsbronnen en –routes........................................................... 13
1.7 Invullen richtgetallen (ZWEMPROF) ........................................................................ 14
1.8 Zoutwater/zoetwater ................................................................................................... 17
2 Analyse en evaluatie van de gegevens........................................................................ 19
3 Maatregelen en aanbevelingen.................................................................................... 21
13/99074882/IL, revisie D1
Pagina 3 van 22

1 Resultaten
1.1 Locatiebeschrijving en begrenzing
Het badstrand Katwijk-Zuid (KATWZBSD, 473100003 4555) ligt ten zuiden van het
Katwijkskanaal en grenst aan de zuidzijde aan het Noordzeestrand van Wassenaarse Slag. De
plaats Katwijk ligt achter/tegen dit strand. Het strand is bereikbaar via A44 en N206 en valt
onder de gemeente Katwijk. De meetlocatie voor zwemwater heeft meetpuntnummer 29
‘Katwijk-Zuid’ en bevindt zich bij kilometerpaal 87. In figuur 1.1 wordt in de topografische
kaart de locatie van het meetpunt aangegeven. Figuur 1.2 geeft een impressie van het strand in
het najaar, wanneer er geen strandtenten aanwezig zijn.
Locatie
meetpunt
Katwijkskanaal
Figuur 1.1 Topografische kaart met locatie van het badstrand en Katwijkskanaal
Figuur 1.2 Strand Katwijk-Zuid, oktober 2005(bron RWS - RIKZ/AGI)
13/99074882/IL, revisie D1
Pagina 4 van 22

Resultaten
1.1.1 Begrenzing
De begrenzing van de badzone is vastgesteld aan de hand van het rapport “KRW en
oppervlaktewater, Bescherming van zwemwater en oppervlaktewater voor drinkwaterbereiding
onder de Europese Kaderrichtlijn Water (RIZA, juni 2005) en weergegeven in figuur 1.3.
Op basis van het protocol zwemwaterlocaties langs de Noordzee ligt de zwemwaterzone op een
afstand van 50 m uit de laagwaterlijn (circa NAP – 1,50 m). De lengte is 500 m aan beide zijde
van de duinovergang (stippelijnen in figuur 1.3). Binnen de begrenzingen vallen de volgende
duinovergangen en loopt de boulevard door. Aan de noordzijde grenst de zwemwaterzone aan
Katwijkskanaal waar een kanoplaats gelegen is. Aan de zuidzijde ligt de strandlocatie van de
watersportvereniging Skuytevaert. Binnen de zwemzone zijn een surf- en kano aanlegplaats
gelegen. De lengte van het zwemstrand komt dan op 1.800 m. Het oppervlak van de
zwemwaterzone is circa 9,0 ha.
strandopgang
gemeentegrens
kanoplaats
Surfplaats
watersportvereniging
strandopgang
strandopgang
kanoplaats
87
Figuur 1.3 Begrenzing van de zwemwaterzone
Katwijkskanaal
1.2 Gebiedsbeschrijving
Tijdens het veldbezoek van 16 augustus 2006 was het relatief mooi weer, tegen de middag werd
het strand redelijk bezocht. ’s Ochtends rond 9.00 uur was het rustig en waren er alleen
wandelaars aanwezig. In figuur 1.4 zijn enkele foto’s van de locatie weergegeven.
Het meetpunt van de locatie Katwijk Zuid ligt bij de strandovergang aan de Boulevard bij km
paal 87.
boulevard
13/99074882/IL, revisie D1
Pagina 5 van 22

Figuur 1.4 Strand op 16 augustus 2006 om 9.00 uur
Resultaten
1.2.1 Beheer
Het strand valt onder gemeente Katwijk en het beheer van het strand is geregeld in
strandvoorschriften. Op het strand staan borden met de toegestane activiteiten en de
plaatsbepaling. In het zwemseizoen zijn op het strand, tussen 9.00 en 19.00 uur, honden niet
toegestaan. Paarden zijn toegestaan op het strand langs de Boulevard tussen 19:00 en 24:00 uur.
(Kite)surfen, jetski’s, kamperen, kampvuur, vliegeren en motorvoertuigen zijn niet toegestaan
(figuur 1.5). Voor (kite)surfers, kanoërs en zeilers zijn strandgedeelten aangewezen. Deze
liggen deels binnen de nu voorgestelde zwemzone. Gevliegerd mag worden in het zuidelijke
deel van de zwemzone. Er zijn geen extra sanitaire voorzieningen, deze zijn aanwezig bij de
strandpaviljoens. Er zijn enkele prullenbakken aanwezig, welke regelmatig geleegd worden. Het
strand wordt in het zwemseizoen minimaal één keer per dag schoongemaakt. Bij de
strandopgang is een post van de reddingsbrigade.
Figuur 1.5 Bord bij Katwijk-Zuid
1.2.2 Hydrologische situatie
De zwemwaterlocatie ligt in de Noordzee, een zout water getijdengebied. De waterstroming in
de Noordzee is met name bij vloed noordelijke gericht, bij eb is er sprake van een meer
zuidelijke waterstroom. De stroming in de Noordzee langs de kust wordt mede beïnvloed door
13/99074882/IL, revisie D1
Pagina 6 van 22

Resultaten
de uitstromende rivieren zoals Maas en Rijn. Het zoete water van deze rivieren mengt slecht met
het zoute water van de zee. De relatief sterke stroming in de Noordzee versterkt dit effect.
Het hoogwaterpeil is ongeveer NAP + 1,50 m, het laagwaterpeil is circa NAP – 1,50 m. Bij
hoogwater blijft er een ruim strand aanwezig van circa 50 tot 70 m. Bij laagwater ontstaat een
twee tot drie keer zo breed strand. Uit navraag bij het RIKZ blijkt dat de stroomsnelheid voor de
kust circa 50 cm/s bedraagt. Met behulp van vlaggen wordt aangegeven of zwemmen gevaarlijk
of verboden is. Ten noorden van de zwemzone stroomt water vanuit het Katwijkskanaal via het
Katwijkse boezemgemaal de Noordzee in. Het gemaal heeft momenteel nog een capaciteit van
maximaal 54 m³/s, in 2008 wordt de gemaalcapaciteit uitgebreid naar 94 m³/s. Bij laagwater
blijft er water in de uitmondingkom staan van het Katwijkskanaal.
1.2.3 Beïnvloedingsgebied
De zwemwaterlocatie is gelegen aan de Noordzee, vandaar dat de waterkwaliteit van de locatie
mede bepaald wordt door de waterkwaliteit van binnenstromend oceaan, Rijn en Maaswater, het
Noordzeekanaal en lokale bronnen. Op deze locatie is er ook sprake van beïnvloeding vanuit het
Katwijkskanaal. Menging van het zeewater met water vanuit de rivieren vindt niet snel plaats.
De grenzen van watermassa’s met verschillende eigenschappen (temperatuur en waterdichtheid)
worden fronten genoemd. Parallel aan en voor de kuststrook ontstaat in de zomer zo’n front. Er
zijn een aantal stromingsmechanismen die voor waterverplaatsingen zorgen:
• een bovenstroom van zuid naar noord langs de kust;
• een onderstroom vanuit Engeland richting het kustgebied;
• eb (noord-zuid) en vloedbeweging (zuid-noord) voor de kust langs.
Ten noorden van de locatie wordt via het gemaal Katwijk water uitgeslagen uit de Oude Rijn en
de polders van het achterland. De kwaliteit van het boezemwater wordt ondermeer beïnvloed
door de awzi-Katwijk, de aanwezige overstorten en de jachthaven (zie bijlage 2 en 6). Bij de
monding van het Katwijkskanaal zijn geen pieren/strekdammen gelegen, het water komt direct
op het strand uit. Gezien de zuidelijke ligging van de zwemwaterlocatie ten opzichte van het
Katwijkskanaal is met name bij eb de invloed merkbaar, dit is echter ook afhankelijk van de
draaiuren van het gemaal Katwijk.
In bijlage 1 ‘Noordzee’ is hydrologische informatie opgenomen over de Noordzee, waaraan een
deel van deze paragraaftekst is ontleend.
1.2.4 Rioolstelsels
Nabij Katwijk zijn geen directe lozingen vanuit een rioolstelsel op het strand aanwezig.
De strandpaviljoenen zijn op de riolering aangesloten ((druk)riolering). Riooloverstorten aan
oppervlaktewater in het achterland kunnen invloed hebben via de boezemgemalen Katwijk en
Scheveningen (zie figuur 1,6 en bijlage 2, 6 en 10) Het effluent van de awzi Katwijk wordt
geloosd op het Katwijkskanaal, via het gemaal Katwijk wordt het boezemwater uitgeslagen op
de Noordzee.
In de Scheveningse Haven (afstand 15 km) bevinden zich vier riooloverstorten. Het effluent van
awzi Houtrust en DSM gist en de toekomstige awzi Harnaschpolder wordt via een leiding
geloosd op de Noordzee (nabij Scheveningen, 15 km) op een afstand van 2,5 km uit de kust.
13/99074882/IL, revisie D1
Pagina 7 van 22

Figuur 1.6 Potentiële bronnen voor Katwijk-Zuid in het achterland
Resultaten
13/99074882/IL, revisie D1
Pagina 8 van 22

Resultaten
1.3 Analyse historische data
Om een beeld te krijgen van mogelijke verontreinigingsbronnen op deze locatie zijn de
historische data van de jaren 2003-2006 van de microbiologische parameters
(indicatororganismen voor fecale verontreiniging) nader bekeken. Voor wat betreft de
klimatologische gegevens is gebruik gemaakt van de gegevens van het KNMI meetstation van
Rotterdam en voor regenval van de data van het Katwijks gemaal. Door Rijkswaterstaat dienst
Noordzee zijn in deze jaren onder andere de volgende parameters bepaald: totaal bacteriën van
de coligroep, thermotolerante bacteriën van de coligroep en fecale streptococcen. Alleen de
laatste twee parameters zijn meegenomen in de data-analyse. In 2004 en 2006 zijn ook de
parameters E. coli en intestinale enterococcen bepaald. Ook deze zijn gebruikt voor de dataanalyse.
De historische databestanden zijn gebruikt om te zien of er een bepaalde trend zichtbaar is die
wijst op:
• invloed weersomstandigheden, bijvoorbeeld indien overschrijdingen of verhogingen altijd
optreden na hevige neerslag;
• een relatie met bepaalde bronnen, bijvoorbeeld wanneer alleen hoge waarden gevonden
worden bij een hoge recreatiedruk of het broedseizoen van vogels;
• informatie over de verdeling in de tijd waarop verhogingen plaatsvinden. Verhogingen
kunnen van jaar tot jaar op verschillende tijdsstippen maar ook altijd in een dezelfde periode
plaatsvinden.
Uit de metingen blijkt dat de zwemwaterlocatie, voor de microbiologische parameters in:
• 2003 voldeed het gehele zwemseizoen aan de huidige zwemwaternormen;
• 2004 voldeed aan de huidige zwemwaternormen. Er was een éénmalige overschrijding op
26 augustus van fecale streptococcen, E. coli en intestinale enterococcen;
• in 2005 voldeed aan de huidige zwemwaternormen;
• in 2006 voldeed aan de huidige zwemwaternormen. Er was een eenmalige overschrijding op
25 augustus van thermotolerante bacteriën van de coligroep, fecale streptococcen, E. coli en
intestinale enterococcen.
In figuur 1.7 worden de jaartrends (2003 – 2006) van fecale streptococcen weergegeven.
Fecale streptococcen (kve/100ml)
450
400
350
300
250
200
150
100
50
0
Jaar trends van Fecale streptococcen
2003 2004 2005 Norm
2006 Extreme 2006 Extreme 2004
1400
apr mei jun jul aug sep
Figuur 1.7 Fecale streptococcen gemeten op de locatie Katwijk-Zuid in de zwemseizoenen 2003 tot en met
2006
600
13/99074882/IL, revisie D1
Pagina 9 van 22

Resultaten
De waterkwaliteit bij Katwijk-Zuid is meestal goed en ligt voor thermotolerante bacteriën van
de coligroep meestal onder de 600 kve/100 ml en voor de fecale streptococcen meestal onder de
150 kve/100 ml.
Individuele overschrijdingen
Van 2001 en 2002 zijn de analysegegevens doorgenomen om te kijken of er overschrijdingen
zijn opgetreden. Op 17-09-2001 is een overschrijding geconstateerd van thermotolerante
colibacteriën bij de zwemwaterlocatie Katwijk-Zuid. Bij overige locaties (Noordzee) zijn geen
overschrijdingen geconstateerd.
In de oude richtlijn werden ondermeer fecale streptococcen geanalyseerd, dit zijn nagenoeg
dezelfde bacteriën als intestinale enterococcen in de nieuwe zwemwaterrichtlijn . De
meetwaarden kunnen nagenoeg als gelijk worden beschouwd (de analysemethode is echter
anders). Indien de gemeten waarden uit 2001-2006 (fecale streptococcen) gelegd worden naast
de nieuwe normen blijkt dat zowel in 2004 als 2006 drie maal individuele meetwaarden zijn
gevonden die hoger zijn dan nodig voor de kwaliteitsklasse goed.
In 2004 en 2006 zijn ook de parameters E. coli en intestinale enterococcen bepaald. Uit de
meetgegevens blijkt dat in 2004 één keer individuele meetwaarden hoger dan de
kwaliteitsklasse goed zijn gevonden voor E.coli, in 2006 is één keer een individuele waarde
hoger dan deze klasse gevonden. Voor wat betreft intestinale enterococcen is in 2004 één keer
een individuele meetwaarde hoger dan de kwaliteitsklasse goed gevonden en in 2006 is één
keer een hogere meetwaarde gevonden.
De overschrijding in 2004 en 2006 kwamen voor in augustus (in beide jaren een zeer natte
maand). Op deze 26-08-2004 waren er verhogingen en/of overschrijdingen langs de
Noordzeekust (onder andere Katwijk-Noord en Scheveningen) en deze worden zeer
waarschijnlijk veroorzaakt door overstortingen door hevige neerslag. Uit de aangeleverde data
blijkt dat op 26 augustus en de dagen daarvoor het gemaal Katwijk heeft gedraaid. Onder
normale omstandigheden wordt alleen ’s avonds water uitgemalen. Gezien de vele neerslag was
het gemaal nu de gehele dag in gebruik, het debiet was circa 47 m3/s (zie figuur 1.8). Hetzelfde
beeld geeft ook gemaal Scheveningen, het maximale debiet bedraagt hier 10,0 m 3 /s.
Neerslag (mm)
40
35
30
25
20
15
10
5
0
1-07-04
5-07-04
9-07-04
13-07-04
17-07-04
21-07-04
25-07-04
29-07-04
2-08-04
6-08-04
Neerslag Debiet
Figuur 1.8 Relatie neerslag en debiet gemaal Katwijk
10-08-04
14-08-04
18-08-04
22-08-04
26-08-04
30-08-04
50
45
40
35
30
25
20
15
10
5
0
Debiet (m3/s)
13/99074882/IL, revisie D1
Pagina 10 van 22

Resultaten
Uit de bovenstaande figuur valt op te maken dat bij veel neerslag het gemaal Katwijk beduidend
meer water afvoert.
In 2006 is op 25-8-06 zijn overschrijdingen geconstateerd van van thermotolerante bacteriën
van de coligroep, fecale streptococcen, E. coli en intestinale enterococcen. Uit de gegevens
blijkt dat het gemaal Katwijk op 25-8-06 in gebruik was, het maximale debiet bedroeg 54 m 3 /s.
Het Hoogheemraadschap van Rijnland heeft in 2005 en 2006 een aantal bronnen in het
achterland van het Katwijkskanaal bemonsterd en geanalyseerd op de microbiologische
parameters. Momenteel worden deze gegevens met behulp van rioleringsmodellen én
oppervlaktewatermodellen nader bestudeerd en wordt onderzocht of er specifieke bronnen aan
te wijzen zijn, die de belangrijkste bijdrage van fecale verontreiniging zijn voor deze locatie. Dit
onderzoek is momenteel nog niet afgerond.
Over het algemeen kan gesteld worden dat de duur van de overschrijdingen kort is, dit heeft te
maken met de invloed van eb en vloed en de onderstroom. Aangezien niet dagelijks bemonsterd
wordt kan dit niet afgeleid worden uit de meetwaarden. Uit modelonderzoek (bijlage 2 en 6)
blijkt dat de duur van de overschrijdingen in de meeste gevallen is korter dan 12 uur, meestal
zelfs korten dan 4 uur.
De hoge waarden in 2004 en 2006 zijn opgetreden bij (zuid) westenwind (zie figuur 1.10).De
windrichting heeft mede invloed op de stromingsrichting. Bij westenwind blijven de
verontreinigingen als het ware “hangen” voor de kust. Bij zuidwesten wind ontstaat er als het
ware een meer zuidelijke waterstroming. Als gevolg hiervan zijn bij deze windrichting meerdere
overschrijdingen/hogere waarden geconstateerd.
Er is geen relatie gevonden met zonne-uren of temperatuur.
5.3
Intestinale enterococcen en windrichting en -snelheid,
2004
meetgegevens extreme norm
0 3.7 35.1 3.2 3.4 2.5 1.4 9.4 3.9 24.4 4.1 2.5 4.4 63.1
-300 -200 -100
3.3
0 100 200 300
11.1
300
200
100
-100
-200
-300
4
Thermotolerante bacteriën van de coligroep en
windrichting en -snelheid, 2006
meetgegevens norm extrem
0 002.6 0
-3000 -2000 -1000 0 1000 2000 3000
Figuur 1.10 Intestinale enterococcen of thermotoleranten bacteriën van de coligroep gemeten op de locatie
Katwijk-Zuid in de zwemseizoenen 2004 en 2006 uitgezet ten opzichte van de heersende windrichting. (de rode cirkel
geeft de betreffende norm voor de parameter aan; het getal dat bij een meetpunt staat is de windsnelheid)
In een eerder onderzoek door Rijkswaterstaat dienst Noordzee is gebleken dat de
verontreinigingen voornamelijk veroorzaakt werden door de hevige regenval, waardoor er veel
overstortingen waren in het achterland van Katwijk, het verontreinigde water wordt bij vloed via
gemaal Katwijk naar het strand van Katwijk-Noord getransporteerd (zie tabel 1.1).
Eb en vloed heeft ondermeer invloed op de locatie van de overschrijdingen. Gezien de
noordelijke stromingsrichting van het water treden met name overschrijdingen op bij eb de
3000
2000
1000
-1000
-2000
-3000
13/99074882/IL, revisie D1
Pagina 11 van 22

Resultaten
zwemwaterlocatie Katwijk-Noord, bij eb is de stroming meer zuidelijk gericht vandaar treden
overschrijdingen dan eerder op bij Katwijk-Zuid.
Uit de meetresultaten blijkt dat hoge concentraties aan bacteriën in het Katwijkskanaal bij
hevige neerslag niet altijd direct (gelijktijdig) leiden tot hoge concentraties aan fecale
bacteriën op de badstranden langs de kust. Op 9 juli 2004 zijn er door de ANWB/TNO
(2004) verhoogde normoverschrijdende concentraties aan totaal coli en thermotolerante coli
bij de badstranden Katwijk-Zuid en Katwijk-Noord gemeten. Op 19 juli, 13,16 en 26
augustus 2004 zijn door RWS verhoogde normoverschrijdende concentraties aan fecale
bacteriën (totaal colibacteriën, thermotolerante colibacteriën, intestinale enterococcen en
escherichia coli) bij het badstrand Katwijk-Noord gemeten. Bij de badstranden Katwijk-
Zuid en Noordwijk zijn er alleen op 13 en 26 augustus 2004 overschrijdingen gemeten. Op
de andere dagen treedt er geen significante verhoging op ten opzichte van de
zwemwaternormen. (Bron: Onderzoek zwemwaterkwaliteit 2004 van Rijkswaterstaat
Noordzee)
Tabel 1.1 Relatie tussen hoeveelheid neerslag en overschrijding van de normen voor de EU
zwemwaterrichtlijn parameters (Bron: Onderzoek zwemwaterkwaliteit 2004 van Rijkswaterstaat
Noordzee)
Neerslag hoeveelheid overschrijdingsfactor
zwemwaternormen
Periode Hoeveel Datum TT-coli Tot-coli Int.ent. Esch.-
2004 heid
(mm)
meting
coli
8 juli 27 9 juli 7 7 3 26
17 juli 26 17-19 juli 2-16 2-10 3-11 4-14
13 aug. 35 13-14 aug 6-9 4-7 6-10 6-18
16 aug 20 16-19 aug 1-65 1-170 1-108 1-106
20-24 aug Piek 43
Totaal 90
23-24 aug 1-2 8-12 1 2-5
25 aug 22 26 aug 7-17 9-23 2-9 9-30
27-31 aug Piek 20
Totaal 33
31 aug 2 2 1 8
1.4 Relatie overige locaties
Voor meerdere zwemwaterlocaties langs de Noordzee zijn zwemwaterprofielen opgesteld, het
gaat hierbij om de locaties gelegen tussen Noordwijkerhout en Oostvoorne. Over het algemeen
kan gesteld worden dat de geconstateerde overschrijdingen zich met name voordoen bij Katwijk
en Scheveningen, één overschrijding is geconstateerd bij Noordwijk aan Zee. Bij de betreffende
locaties zijn de overschrijdingen/hogere meetwaarden geconstateerd in augustus 2004, een
periode waarin veel neerslag is gevallen. Vandaar dat er ook relaties gevonden zijn met de
draaiuren/capaciteit van de betreffende gemalen (Katwijk, Scheveningen).
Ten noorden van de locatie Katwijk-Zuid is de zwemwaterlocatie Katwijk-Noord gelegen. Op
deze locatie zijn tevens in augustus 2004 en 2006 overschrijdingen geconstateerd (op dezelfde
data). Ten zuiden van de locatie is de zwemwaterlocatie Wassenaarse Slag gelegen, hier zijn
geen overschrijdingen geconstateerd (op basis van de huidige normen). Wel is er voor wat
betreft de parameter E. coli op 26 augustus 2004 de norm voor goede kwaliteit is overschreden.
1.5 Veldbezoek
13/99074882/IL, revisie D1
Pagina 12 van 22

Resultaten
Het veldbezoek is uitgevoerd op 16 augustus, benadrukt wordt dat het hier gaat om een
momentopname. Het meetpunt van deze zwemlocatie bevindt zich bij km paal 87 aan de
Boulevard van Katwijk. Op deze plek is ook het gebouw van de strandwacht/reddingsbrigade.
Eén van de personen van de reddingsbrigade vroeg wat de stand van zaken was met betrekking
tot het zwemwaarschuwing die van kracht was. Veel bezoekers vroegen hen hiernaar en ook de
reddingsbrigade gaf aan dat zij daar onvoldoende vanaf weten.
Door de vele regenval in de voorafgaande periode (augustus 2006 is een zeer natte maand) is ten
tijde van het veldbezoek, al dagen een zwemwaarschuwing van kracht. Het water wat
uitgeslagen wordt door Gemaal Katwijk is waarschijnlijk hier de aanwijsbare bron van. Er lag
veel zwerfvuil op het strand. Voor de kust vindt boomkorvisserij plaats (zie figuur 1.11). Op het
strand worden schelpen gewonnen.
Ook is er een bezoek aan het gemaal gebracht op deze dag. Aldaar werd al snel duidelijk dat het
gemaal continu draaide om het overtollige water af te voeren.
Figuur1.11 Strand bij Katwijk-Zuid. Links: Schelpenwinning, Rechts en onder: Boomkorvisserij
1.6 Potentiële verontreinigingsbronnen en –routes
Op basis van het veldbezoek, de analyse van de historische data en de gegevens van
Rijkswaterstaat, gemeente en de waterkwaliteitsbeheerders is de volgende lijst opgesteld met
potentiële verontreinigingsbronnen en de –routes.
• Zwemmers. Op een zomerse dag kan het aantal recreanten oplopen tot 20.000. Vooralsnog
wordt er vanuit gegaan dat de invloed van deze bron gering is op de zwemwaterkwaliteit.
• Honden. Op deze locatie worden honden uitgelaten tussen 19:00 en 9:00 u, gezien de
oppervlakte van het strand wordt er vanuit gegaan dat de invloed van deze bron gering is.
• Vogels. De kuststrook bij Katwijk behoort niet tot de 99 belangrijke vogelgebieden, maar
nabij het strand komen wel zeevogels voor. Volgens het emissiebeheersplan 2002-2006,
Rijkswaterstaat Noordzee, speelt het kustgebied wel een rol in de vogeltrek. De vogeltrek
13/99074882/IL, revisie D1
Pagina 13 van 22

Resultaten
vindt in voor- en najaar plaats en valt in grote lijnen buiten het badseizoen. Gezien de
omvang van deze bron wordt er vanuit gegaan dat de invloed van deze bron op de
zwemwaterkwaliteit gering is.
• Paarden. Paarden zijn toegestaan op het strand langs de Boulevard tussen 19:00 en 24:00
uur. Gezien de omvang van deze bron wordt er vanuit gegaan dat de invloed van deze bron
op de zwemwaterkwaliteit gering is.
• Beroeps- en recreatievaart. De beroeps- en recreatiezeeschepen gebruiken de Noordzee en
vormen een bron van verontreiniging (vooral minerale stoffen en afval). Het aantal schepen
die zwemwaterlocatie passeren bedraagt 680 per dag, de afstand tot de zwemwaterlocatie
bedraagt 3,0 km. De recreatievaart bij de kust is beperkt en aan vergunning onderhevig.
• Effluent awzi Houtrust. Lozing maximaal 11 m 3 /s bij regen. Door de afstand ( 13 km) ten
opzichte van deze bron en het feit dat de lozing plaats vindt 2,5 km uit de kust is de invloed
niet groot, zoals ook modelmatig onderzocht (bijlage 2 en 10). De zuivering wordt aangepast
na ingebruikname van awzi Harnaschpolder. Het wordt dan een laagbelaste zuivering die aan
nieuwe eisen, voor fosfaat en stikstof, voor de Noordzee gaat voldoen (2008).
• Effluent awzi Harnaschpolder wordt op dezelfde plaats als effluent awzi Houtrust in de
Noordzee geloosd. De zuivering is aan het opstarten en zal in 2008-2009 geheel benut
worden. De capaciteit van de awzi bedraagt 10,0 m 3 /s, gezien de afstand tot de
zwemwaterlocatie wordt er vanuit gegaan dat de invloed van deze bron niet groot is.
• Boezemgemaal Katwijk. Via het Katwijkskanaal wordt maximaal 54 m 3 /s gemalen en in de
toekomst 75 m 3 /s. In de zomer bij droog weer wordt in de avonduren 2 uur met 18 m 3 /s
gemalen. In natte zomers wordt dit regime uitgebreid. De zwemwaterlocatie grenst als het
ware aan het Katwijkskanaal. De kwaliteit van het boezemwater wordt ondermeer beïnvloed
door de aanwezige overstorten. Aangezien het Katwijkskanaal direct grenst aan de
zwemzone en er zich geen strekdammen bevinden is het de verwachting dat de invloed van
deze bron groot is, zeker bij eb.
• Uitwateringsgemaal Scheveningen. Via het gemaal Scheveningen water uitgeslagen uit het
Verversingskanaal met aansluitend het Delflands boezemwater. De kwaliteit van het
boezemwater wordt ondermeer beïnvloed door de aanwezige overstorten en de jachthaven.
Het uitgemalen boezemwater mondt niet rechtstreeks uit in de Noordzee maar stroomt via de
havenmond de Noordzee in. Gezien de afstand (minimaal 13 km) ten opzichte van deze bron
is de invloed waarschijnlijk alleen in uitzonderlijke omstandigheden aanwezig en indien er
sprake is van vloed.
• Scheveningse Haven en overstort Duindorp. In de Scheveningse haven bevinden zich vier
overstorten, het gemiddelde overstortvolume bedraagt 1.100 m 3 . Het overstortvolume van
Duindorp bedraagt 6.000 m 3 . Door de afstand (minimaal 13 km) ten opzichte van deze bron
is de invloed waarschijnlijk alleen in uitzonderlijke omstandigheden aanwezig en indien er
sprake is van vloed.
• Noordzeekanaal. Het Noordzeekanaal is gelegen op een afstand van circa 35 km ten noorden
van de zwemwaterlocatie. Via het Noordzeekanaal wordt oppervlaktewater uit het achterland
afgevoerd.
1.7 Invullen richtgetallen (ZWEMPROF)
Met behulp van het spreadsheetmodel ZWEMPROF is een schatting gemaakt van de invloed die
de verschillende bronnen kunnen hebben op de kwaliteit van het zwemwater. Het programma is
gebaseerd om de nieuwe zwemwaterrichtlijn en dus op de nieuwe normen. Het programma
geeft, op basis van de ingevoerde randvoorwaarden en mogelijke vervuilingsbronnen, een
indicatie van de invloed van de verschillende bronnen op de zwemwaterkwaliteit. De basis
hiervoor wordt gevormd door de berekende concentratie in het zwemwater (kve/100 ml) van
Intestinale enterococcen en Escherichia coli (E.C.). In de onderstaande tabel staan de nieuwe
zwemwaternormen weergegeven.
Kust en overgangswateren
13/99074882/IL, revisie D1
Pagina 14 van 22

Resultaten
Parameter Uitstekende
kwaliteit *
Goede kwaliteit * Aanvaardbare
kwaliteit **
Referentiemethode
voor de analyse
Intestinale 100 200 185 ISO 7899-1 of
enterococcen
(kve/100 ml)
ISO 7899-2
Escherichia Coli 250 500 500 ISO 9308-3 of
(kve/100 ml)
ISO 9308-1
* getoetst aan een 95-percentiel
** getoetst aan een 90-percentiel
Zoals reeds eerder is opgemerkt is ZWEMPROF specifiek opgesteld voor zoet water.
Aangezien op deze locatie sprake is van kust/overgangswater wordt op basis van expertjudgement
worden de uitkomsten beoordeeld. Tevens worden de resultaten van de uitgevoerde
modelonderzoek (onderzoek zwemwaterkwaliteit 2004, mogelijke bronnen van fecale
verontreiniging langs de Nederlandse kust, Rijkswaterstaat Noordzee, 2004) meegenomen in de
beoordeling.
In figuur 1.12 wordt het uitslagenblad van ZWEMPROF gegeven. Dit geeft een goed overzicht
van de onderlinge verhoudingen van de invloed van deze bronnen op de zwemwaterkwaliteit ter
plekke.
Figuur 1.12 Uitslagenblad ZWEMPROF
EC en IC betekent E. coli en IE en IC betekenen intestinale enterococcen.
1.7.1 Zwemmers
Geschat wordt er gemiddeld 20.000 zwemmers per dag zijn. Op een warme zomerdag wordt dit
aantal geschat op 30.000 . Zwemmers van de nabij gelegen locaties kunnen tevens invloed
hebben op de zwemwaterkwaliteit. Zwemmers op afstand kan echter niet in ZWEMPROF
worden ingevoerd, vandaar dat als worse-case scenario 40.000 zwemmers zijn ingevoerd.
Uit ZWEMPROF komt naar voren dat zwemmers geen invloed hebben op de
zwemwaterkwaliteit op deze locatie.
1.7.2 Honden
Op de zwemlocatie worden ook honden uitgelaten tussen 19:00 en 9:00 uur. Om de invloed van
hondenfeces in beeld te brengen, is er van uitgegaan dat er op een drukke zomerdag 100 honden
aanwezig zijn. Op basis van de hoeveelheid feces is één hond gelijkgesteld met 10 watervogels
(expert judgement). Uit ZWEMPROF volgt dat deze incidentele bron niet van invloed is op de
13/99074882/IL, revisie D1
Pagina 15 van 22

Resultaten
kwaliteit van het zwemwater op deze locatie. Indien dagelijks 250 honden worden uitgelaten is
er tevens geen invloed op de zwemwaterkwaliteit.
1.7.3 Watervogels
Op het badstrand is een gering aantal watervogels waargenomen. Geschat wordt dat er op de
dagelijks 250 watervogels aanwezig zijn. De toegerekende fractie naar het zwemwater is
geschat op 100 %. Uit ZWEMPROF volgt dat deze bron geen invloed heeft op de kwaliteit van
het zwemwater op deze locatie. Indien dagelijks 500 watervogels aanwezig zijn is deze bron
evenmin van invloed.
1.7.4 Paarden
Paarden zijn toegestaan op het strand langs de Boulevard tussen 19:00 en 24:00 uur. Geschat
wordt dat er dagelijks 25 paarden aanwezig zijn. Op basis van de hoeveelheid feces is één paard
gelijkgesteld met 50 watervogels (expert judgement).De toegerekende fractie naar het
zwemwater bedraagt 100 %. Uit ZWEMPROF komt naar voren dat deze bron geen invloed
heeft op de zwemwaterkwaliteit.
1.7.5 Beroepsvaart
Het aantal scheepvaartbewegingen op de Noordzee is circa 680 per dag. De afstand tussen de
scheepvaarroute en de zwemwaterlocatie is ongeveer 3,0 km. De toegerekende fractie bedraagt
25 %. Uit ZWEMPROF volgt dat deze bron niet van invloed is op de zwemwaterkwaliteit
1.7.6 Recreatievaart
De recreatievaart op direct langs de zwemwaterzone is beperkt en aan vergunning onderhevig.
Vooralsnog wordt er van uitgegaan van 100 vaartuigen per dag. De afstand tussen de
scheepvaartroute en de zwemwaterlocatie is circa 1,0 km. De toegerekende fractie van deze
verontreinigingsbron naar het zwemwater is ingeschat op 25 %. Hier van uitgaand is er geen
invloed op de zwemwaterkwaliteit op deze locatie.
1.7.7 Awzi Houtrust
De awzi Houtrust bevindt zich op een afstand van circa 13,0 km ten zuiden van de zwemlocatie.
De maximale lozing van de awzi bedraagt 11 m 3 /s. Gezien de afstand tussen de zwemlocatie en
de awzi is geschat dat de toegerekende fractie naar het zwemwater 1% bedraagt. In deze situatie
heeft de awzi een geringe invloed op de zwemwaterkwaliteit op deze locatie. Uit
modelonderzoek is echter naar voren gekomen dat de awzi overschrijdingen veroorzaakt enkele
kilometers uit de kust maar niet in de badzone Katwijk. Eén van de redenen hiervan kan zijn dat
ZWEMPROF geen rekening houdt met de stroming in de Noordzee.
1.7.8 Awzi Harnaschpolder
De awzi Harnaschpolder bevindt zich op een afstand van circa 13,0 km ten zuiden van de
zwemlocatie. De awzi is momenteel nog niet volledig in gebruik, het verwachte maximale
zuiveringsdebiet bedraagt 10,0 m 3 /s. Gezien de afstand tussen de zwemlocatie en de awzi is
geschat dat de toegerekende fractie naar het zwemwater 1% bedraagt. In deze situatie heeft de
awzi geringe invloed op de zwemwaterkwaliteit op deze locatie. De verwachting is dat deze
awzi overschrijdingen veroorzaakt enkele kilometers uit de kust maar niet in de badzone
Katwijk (zie modelonderzoek).
1.7.9 Boezemgemaal Katwijk
Via het Katwijksgemaal wordt maximaal 54 m 3 /s gemalen en in de toekomst (2008) 94 m 3 /s. In
de zomer bij droog weer wordt in de avonduren 2 uur met 18 m 3 /s gemalen. In natte zomers
wordt dit regime uitgebreid. De afstand van de lozing ten opzichte van de locatie is 100 m.
In 2004 en 2006zijn ter plaatse van het gemaal waterkwaliteitsmetingen verricht, waaronder Ecoli
en intestinale enterococcen. In ZWEMPROF zijn de maximaal gemeten concentraties
ingevoerd, te weten E. coli 200.000 kve/100ml en intestinale enterococcen 90.000 kve/100ml.
Voor wat betreft het in te voeren volume is uitgegaan van de hoeveelheid water welke
13/99074882/IL, revisie D1
Pagina 16 van 22

Resultaten
gedurende één dag wordt uitgemalen (onder natte omstandigheden). Uit ZWEMPROF volgt dat
de invloed van deze bron wezenlijk is op de zwemwaterkwaliteit. Uit modelonderzoek is ook
naar voren gekomen dat het uitwateringskanaal onder natte omstandigheden van invloed is op
de zwemwaterkwaliteit. De invloed van deze bron is merkbaar enkele kilometers evenwijdig
aan de kust en enkele honderden meters dwars op de kust. Uit de historische data analyse komt
tevens naar voren dat er een relatie tussen de overschrijdingen het spuiregime/uitgeslagen debiet
van het gemaal.
Indien in de toekomstige situatie de gemaal capaciteit wordt uitgebreid en het gemaal op volle
capaciteit draait dan is de invloed onder deze omstandigheden op de zwemwaterkwaliteit
eveneens wezenlijk.
1.7.10 Uitwateringsgemaal Scheveningen
Via het gemaal wordt maximaal 11,8 m 3 /s gemalen. In de zomer bij droog weer wordt in de
avonduren 2 uur gemalen. In natte zomers wordt dit regime uitgebreid..De capaciteit van het
gemaal wordt uitgebreid, naar verwachting wordt vanaf 2007 de capaciteit 16,0-20,0 m 3 /s. De
afstand van de lozing ten opzichte van de locatie is minimaal 13 km
In 2004 zijn ter plaatse van het gemaal waterkwaliteitsmetingen verricht, waaronder E-coli en
intestinale enterococcen. In ZWEMPROF zijn de maximaal gemeten concentraties ingevoerd, te
weten E. coli 3300 kve/100ml en intestinale enterococcen 1500 kve/100ml. Voor wat betreft het
in te voeren volume is uitgegaan van de hoeveelheid water welke gedurende één dag wordt
uitgemalen (onder natte omstandigheden). Uit ZWEMPROF volgt dat deze bron niet van
invloed is op de zwemwaterkwaliteit. Uit modelonderzoek kwam tevens naar voren dat het
gemaal geen significante invloed heeft op de bacteriegehalten van zwemwaterlocaties welke
meer dan 10 km van de bron verwijderd liggen. De afstand tussen het
Uitwateringskanaal/gemaal bedraagt meer dan 10 km, te weten 13,0 km. In de toekomstige
situatie wordt de gemaalcapaciteit uitgebreid, indien het gemaal op volle capaciteit draait is de
invloed op de zwemwaterkwaliteit gering op de locatie Katwijk-Zuid.
1.7.11 Overstorten Scheveningse haven
In de Scheveningse haven bevinden zich vier overstorten. Het gemiddelde overstortvolume
bedraagt 1.100 m 3 /jaar. Overstort Duindorp komt ook rechtstreeks op de haven uit, het
overstortvolume bedraagt 6.000 m 3 /jaar. Uit ZWEMPROF komt naar voren dat beide
overstorten niet van invloed zijn op de zwemwaterkwaliteit.
1.7.12 Noordzeekanaal
Het Noordzeekanaal is gelegen op een afstand van circa 35 km ten noorden van de
zwemwaterlocatie. Via het Noordzeekanaal wordt oppervlaktewater uit het achterland
afgevoerd. Gezien de afstand van de bron tot de zwemwaterlocatie en de noordelijke stroming
van de Noordzee wordt deze bron niet verder meegenomen in het onderzoek.
1.8 Zoutwater/zoetwater
Bij bovenstaande analyse is gebruik gemaakt van het programma ZWEMPROF. Dit programma
is specifiek opgesteld voor zoetwater. Deze zwemwaterlocatie is in zoutwater, vandaar dat op
basis van expert judgement gekeken is naar bovenstaande uitkomsten. Tevens is in
ZWEMPROF de afstervingsconstante voor zoutwater ingevoerd (Kiwa).
Over het algemeen geld dat overleving van indicatororganismen (waarop de normen gebaseerd
zijn) minder is in zout water dan in zoet water. E. coli waarden zullen over het algemeen sneller
afnemen in zout water dan in zoet water. Voor intestinale enterococcen (en fecale
streptococcen) geldt dit in mindere mate. Echter, dit wil betekend niet dat ziekteverwekkers ook
sneller afsterven. Een aantal ziekteverwekkers (voornamelijk bacteriën) zullen hetzelfde gedrag
vertonen als de indicatoren, maar vooral virussen en protozoa kunnen wel langer dan hun
indicator overleven in zout water. Vandaar ook dat de nieuwe Europese normen voor zoutwater
aanzienlijk strenger zijn dan voor zoet water.
13/99074882/IL, revisie D1
Pagina 17 van 22

Resultaten
Op basis van deze uitgangspunten, de uitkomsten uit ZWEMPROF én ‘expert judgement’ over
wat voor ziekteverwekkers verwacht worden bij de verschillende potentiële bronnen is
geconcludeerd dat er geen invloed op de waterkwaliteit is van zwemmers, honden,vogels,
recreatie- en beroepsvaart en overstort van gemengd rioolstelsel (haven). Uit ZWEMPROF
kwam naar voren dat de bron awzi Houtrust en Harnaschpolder (toekomstig) een geringe
invloed hebben op de zwemwaterkwaliteit. Op basis van modelonderzoek en expert-judgement
wordt deze uitkomst niet onderschreven. Het Katwijkskanaal heeft een wezenlijke invloed op de
zwemwaterkwaliteit onder omstandigheden dat het gemaal ook overdag in bedrijf is.
Zoals reeds eerder aangegeven is bij de bovenstaande analyse gebruik gemaakt van het
computerprogramma ZWEMPROF. De uitkomsten bij ZWEMPROF zijn erg afhankelijk van de
hydrologische/morfologische parameters welke ingevoerd worden. Hierbij valt te denken aan
waterdiepte, breedte en het verversingsdebiet. Indien het debiet toeneemt, is de kans op een
overschrijding groter en/of de nauwkeurigheid van de uitslag lager.
13/99074882/IL, revisie D1
Pagina 18 van 22

2 Analyse en evaluatie van de gegevens
Katwijk-Zuid is een locatie welke beïnvloed wordt door verontreinigingen vanuit het
Katwijkskanaal. In de afgelopen jaren zijn er een aantal keren problemen met de waterkwaliteit
geweest.
Locatie, beheer en informatievoorziening
Katwijk-Zuid is een nette locatie met veel bezoekers. Er zijn geen aparte toiletten, maar de
bezoekers kunnen bij de strandtenten gebruik maken van de voorzieningen. Er zijn
prullenbakken aanwezig en deze worden regelmatig geleegd. De locatie wordt goed beheerd.
De informatievoorziening naar het publiek kan beter. Ten tijde van het veldbezoek was er een
waarschuwing van kracht, maar vele bezoekers kwamen bij vragen of dit nog steeds geld. Ook
de post van de reddingsbrigade was niet goed hierover geïnformeerd.
Begrenzing en meetpunt
De begrenzing van de zwemzone is gedaan volgens het protocol (Riza, juni 2005). De mond van
het Katwijkskanaal wordt dan als gevaarlijke functie gezien, omdat als het gemaal draait er daar
een sterke stroming is.
Het huidige meetpunt ligt ter hoogte van de strandovergang, waar de meeste zwemmers komen
én in de zwemzone. Dit is een representatieve locatie om te meten.
Kwaliteitsklasse volgens de nieuwe Europese zwemwaterrichtlijn
Indien we de data van thermotolerante bacteriën van de coligroep van de jaren 2003 tot en met
2006 nemen en aannemen dat dit vergelijkbaar is met E. coli dan kan een kwaliteitsklasse
volgens de nieuwe richtlijn bepaald worden. Dan valt deze locatie in de kwaliteitsklasse
‘aanvaardbaar’. Indien we fecale streptococcen gelijk stellen met intestinale enterococcen, dan
valt deze locatie hiervoor in de kwaliteitsklasse ‘goed’ voor deze parameter. Indien we de
gemeten E. coli en intestinale enterococcen van het jaar 2004 en 2006 samen nemen dan is de
uitslag voor E. coli ‘slecht’ voor intestinale enterococcen ‘slecht’.
2004 was een jaar met een aantal grote individuele overschrijdingen. Indien we in onze
bovenstaande analyses het jaar 2004 niet meenemen dan is de uitslag anders.
Indien we de data van thermotolerante bacteriën van de coligroep van de jaren 2003 tot en met
2006 ( zonder 2004) nemen en aannemen dat dit vergelijkbaar is met E. coli dan valt deze
locatie net in de kwaliteitsklasse ‘‘goed”. Indien we fecale streptococcen gelijk stellen met
intestinale enterococcen, dan valt deze locatie ook hiervoor in de kwaliteitsklasse ‘uitstekend’
voor deze parameter. Indien we de gemeten E. coli en intestinale enterococcen van het jaar 2006
nemen dan is de uitslag voor E. coli ‘slecht’ voor intestinale enterococcen ‘goed’.
Toetsing volgens de huidige richtlijn
Uit de metingen blijkt dat de zwemwaterlocatie, voor de microbiologische parameters in:
• 2003 voldeed het gehele zwemseizoen aan de huidige zwemwaternormen;
• 2004 voldeed aan de huidige zwemwaternormen. Er was een eenmalige overschrijding op
26 augustus van fecale streptococcen, E. coli en intestinale enterococcen;
• in 2005 voldeed aan de huidige zwemwaternormen;
13/99074882/IL, revisie D1
Pagina 19 van 22

Analyse en evaluatie van de gegevens
• In 2006 voldeed aan de huidige zwemwaternormen. Er was een eenmalige overschrijding op
25 augustus van thermotolerante bacteriën van de coligroep, fecale streptococcen, E. coli en
intestinale enterococcen.
Relatie overschrijdingen met klimatologische data
De individuele overschrijdingen en verhogingen langs de Noordzeekust (o.a. Katwijk-Noord en
Scheveningen) worden zeer waarschijnlijk veroorzaakt door overstortingen door hevige
neerslag in het achterland van het gemaal Katwijk. Uit de historische data analyse komt naar
voren dat er een duidelijke relatie is tussen de hogere waarden en het regime van het gemaal
Katwijk. Uit eerder uitgevoerd modelonderzoek komt tevens naar voren dat het Katwijkskanaal
een bron van verontreiniging is.
Potentiële bronnen van fecale verontreiniging
Uit het veldbezoek is naar voren gekomen dat er meerdere potentiële bronnen te onderscheiden
zijn. Met behulp van het computerprogramma ZWEMPROF (met aangepaste
afstervingsconstante voor zoutwater) en op basis van expert judgement is bekeken in hoeverre
deze bronnen invloed hebben op de zwemwaterkwaliteit. Uit de berekeningen is naar voren
gekomen dat de awzi Houtrust en de toekomstige awzi Harnaschpolder een geringe invloed
hebben op de zwemwaterkwaliteit. Opvallend is dat uit eerder uitgevoerd modelonderzoek dit
niet naar voren is gekomen. Voor wat betreft de awzi’s geldt dat deze te ver uit de kust gelegen
zijn om voor overschrijdingen op het badstrand te veroorzaken.
Het uitwateringskanaal/gemaal Katwijk is als verontreinigingsbron naar voren gekomen, eerder
uitgevoerde modelonderzoek en de uitgevoerde historische data analyse bevestigd dit beeld.
Voor meerdere zwemwaterlocaties langs de Noordzee zijn zwemwaterprofielen opgesteld, het
gaat hierbij om de locaties gelegen tussen Noordwijkerhout en Oostvoorne. Over het algemeen
kan gesteld worden dat de geconstateerde overschrijdingen zich met name voordoen bij Katwijk
en Scheveningen, één overschrijding is geconstateerd bij Noordwijk aan Zee. Bij de betreffende
locaties zijn de overschrijdingen/hogere meetwaarden geconstateerd in augustus 2004, een
periode waarin veel neerslag is gevallen. Vandaar dat er ook relaties gevonden zijn met de
draaiuren/capaciteit van de betreffende gemalen (Katwijk, Scheveningen).
Ten noorden van de locatie Katwijk-Zuid is de zwemwaterlocatie Katwijk-Noord gelegen. Op
deze locatie zijn tevens in augustus 2004 en 2006 overschrijdingen geconstateerd (op dezelfde
data). Ten zuiden van de locatie is de zwemwaterlocatie Wassenaarse Slag gelegen, hier zijn
geen overschrijdingen geconstateerd (op basis van de huidige normen). Wel is er voor wat
betreft de parameter E. coli op 26 augustus 2004 de norm voor goede kwaliteit is overschreden.
Belangrijkste bron van fecale verontreiniging
Meest waarschijnlijke is dat de problemen op deze locatie veroorzaakt worden door
overstortingen en/of effluenten in het achterland van het Katwijkskanaal. Hoogheemraadschap
van Rijnland heeft deze bronnen bemonsterd en geanalyseerd en is momenteel deze data aan het
uitwerken en aan het analyseren. Overige bronnen hebben geen wezenlijke invloed op de
zwemwaterkwaliteit.
13/99074882/IL, revisie D1
Pagina 20 van 22

3 Maatregelen en aanbevelingen
Katwijk-Zuid heeft problemen met de waterkwaliteit en zeer waarschijnlijk zal deze locatie niet
voldoen aan de nieuwe zwemwaterrichtlijn. Uit de toetsingen van de jaren 2003 tot en met 2006
blijkt dat deze locatie in de kwaliteitsklasse ‘aanvaardbaar’ valt en indien het ‘slechte’ jaar 2004
niet wordt meegenomen dan valt deze locatie in de klasse ‘goed’. Indien we de gemeten E. coli
en intestinale enterococcen van het jaar 2006 nemen dan is de uitslag voor E. coli ‘slecht’ voor
intestinale enterococcen ‘goed’.
Maatregelen zullen genomen moeten worden om deze locatie te kunnen handhaven als
zwemwaterlocatie.
Maatregelen en aanbevelingen met betrekking tot de locatie(beheer) en informatievoorziening
De informatievoorziening ten tijde van een zwemverbod of een waarschuwing moet beter.
Aanbevolen wordt om
• bij iedere strandovergang een bord of sticker te plaatsen die duidelijk afwijkt van kleur als
de andere gebruikte kleuren op de informatieborden (bv rood);
• de reddingsbrigade ten tijde van een waarschuwing of verbod (per dag) op de hoogte te
houden van de stand van zaken van deze waarschuwing en/of verbod;
• Duidelijk aangeven voor welke stranden deze waarschuwing of verbod NIET geldt, zodat
men weet waar men wel veilig kan gaan zwemmen.
Verder wordt geadviseerd om op een afstand van het kanaal borden te plaatsen waarop
aangegeven staat, dat het verboden is om in de directe nabijheid van de monding van het kanaal
te zwemmen. Dit advies is tweeledig:
• bij laagwater blijft er water in de monding staan, dit water (met een mindere waterkwaliteit)
is mogelijk een favoriete speelplaats is voor kinderen.
• Bij malen is er een flinke stroming wat gevaarlijk is voor zwemmers. Na uitbreiding van de
pompcapaciteit van het gemaal zal deze stroming nog sterker zijn.
Maatregelen en aanbevelingen in het achterland van het Katwijkskanaal
Uit het zwemwaterprofiel en uit eerder uitgevoerd modelonderzoek is naar voren gekomen dat
het Katwijkskanaal een bron van verontreinigingen is. Om de waterkwaliteit op deze locatie te
verbeteren is het van belang om de overstorten in het achterland te saneren, of de vuillast terug
te dringen. Het Hoogheemraadschap van Rijnland heeft in 2005 en 2006 een aantal van de
potentiële verontreinigingsbronnen in het achterland bemonsterd en geanalyseerd op
zwemwaterparameters. Momenteel wordt dit onderzoek afgerond.
• Indien effluent(en) van een zuivering een belangrijke bijdrage leveren aan de
verontreinigingen in het Katwijkskanaal wordt aanbevolen om een extra zuiveringsstap
(zogenaamde vierde trap) aan het proces toe te voegen. Hierbij zal deze stap vooral
gedimensioneerd moeten zijn op het effectief verwijderen van ziekteverwekkers.
• Indien overstortingen een belangrijke bijdrage leveren aan de verontreinigingen in het
Katwijkskanaal zal nader onderzocht moeten worden of deze overstorten verplaatst of
gesaneerd kunnen worden. Dit zal vaak lastig zijn. Een andere optie is om te onderzoeken of
‘anders omgaan met het hemelwater’(niet meer in de riolering) de overstortfrequentie kan
verminderen.
13/99074882/IL, revisie D1
Pagina 21 van 22

Maatregelen en aanbevelingen
Maatregelen en aanbevelingen aan de Noordzeekust
Maatregelen in het Katwijkskanaal zijn maatregelen die niet op heel korte termijn gerealiseerd
kunnen worden. Hierdoor zullen de aankomende jaren mogelijk nog steeds problemen op deze
locatie ontstaan. Er zijn verschillende opties hoe hiermee om te gaan. Enkele daarvan zijn:
• accepteren dat de aankomende jaren nog problemen met de waterkwaliteit kunnen
voorkomen en zorg te dragen voor goede informatievoorziening naar de badgasten (ook over
wat er gebeurt om de waterkwaliteit te verbeteren in de toekomst);
• een optie is om nabij de mond van het Katwijkskanaal een soort pier neer te leggen, zodat
het water van het Katwijkskanaal op een grotere afstand van het badstrand de Noordzee in
stroomt.
Overige aanbevelingen en aandachtspunten
Uit ZWEMPROF is naar gekomen dat onder de huidige omstandigheden gemaal
Scheveningen/Verversingskanaal niet van invloed is op de zwemwaterkwaliteit. In 2007 wordt
de capaciteit van het gemaal bijna verdubbeld. Indien het gemaal op volle capaciteit draait is er
sprake van een geringe invloed op de zwemwaterkwaliteit, geadviseerd wordt om dit in het
reeds opgestelde Noordzeemodel nader te onderzoeken.
13/99074882/IL, revisie D1
Pagina 22 van 22