In dit nummer: Raadgevend congres zegt ja tegen De ... - FNV Bouw

In dit nummer:
● Raadgevend congres zegt ja
tegen De Nieuwe Vakbeweging
● Meester maakt met cnc-machine
‘alles’ van hout
● Er komt geen steen of staal te
pas aan het Nur Holz-huis
MAGAZINE VOOR LEDEN VAN
JAARGANG 5 | NUMMER 3 | MEI 2012 | FNVMEUBELENHOUT.NL

Wij staan voor u klaar! Bel 0900 368 26 89 (lokaal tarief)

eeld Chris Pennarts
Echt vakwerk
Wesley Radstaak (29) werkt op de spuitafdeling bij meubelfabriek Rutgers.
“Ik ben hier ooit achter de cnc-machine begonnen, maar dat werd
me na verloop van tijd een beetje te eentonig. Je voert een tekening in,
drukt op een knop en het werk komt eruit. Toen ze iemand zochten in de
spuiterij ben ik eens gaan kijken en was vrijwel direct verkocht. Het is
echt vakwerk. Je moet er ervaring voor opdoen. Ik spuit vooral het speciale
werk zoals orgels, kerkbanken en winkelinterieurs.”
WEGWIJS
Leden van FNV Meubel & Hout kunnen met vragen of problemen bij hun bond terecht.
Dat kan persoonlijk bij de vakbondscentra en de lokale afdelingen of telefonisch op nummer
0900 368 26 89 (lokaal tarief). Dit nummer is bereikbaar op werkdagen van 8.00 tot
17.30 uur. Zie verder voor servicegegevens pagina 21.
MEI 2012
IS ONDERDEEL VAN FNV BOUW
Krul
in dit nummer
rubrieken
Inhoud
6 Ja tegen De Nieuwe Vakbeweging
Een raadgevend congres van FNV
Bouw sprak op 25 april in Den Haag over de
vernieuwing van de FNV. De bond moet zich
aansluiten bij De Nieuwe Vakbeweging, zo
adviseerde het congres.
12 Meester op de cnc-machine
“Als het van hout is, kan ik het
maken”, zegt Jules Bosma uit Heerenveen.
Zijn producten lijken ambachtelijk gemaakt,
maar Bosma is een meester op het gebied
van cnc-machines en ziet de meest opvallende
opdrachten als een uitdaging.
18 Huis alléén van hout
In Roosendaal wordt een modelwoning
gebouwd volgens het Duitse Nur Holz
bouwsysteem. Zoals het woord al zegt: alleen
van hout dus. Er komt bij de bouw geen
steen of staal aan te pas. Zelfs de schroeven
zijn van hout.
4 Krullen
5 Uitgelicht
8 Branche
10 In beeld
15 Spaanders
21 Service
24 Lekker bezig!
26 Bondig
29 Puzzel
30 FNV Voordeel
WEBSITE
Voor informatie en nieuws: fnvmeubelenhout.nl
HOOFDKANTOOR
FNV Meubel & Hout, Postbus 520, 3440 AM
Woerden. Opzegging lidmaatschap schriftelijk
aan dit adres of naar
ledenadministratie@fnvbouw.nl.
3

4
Krullen
Liburna te water
Krul
Na twee jaar hard werken is in Millingen
de voormalige Liburna, een replica van een
Romeinse militair vrachtschip (zie Krul 8,
2011) te water gelaten. Tijdens die gebeurtenis
werd het compleet uit hout vervaardigde
schip omgedoopt tot Rufia Materna.
De naam is een verwijzing naar de oudste
Romeinse grafsteen die in de buurt is gevonden
en waarop de gelijknamige godin
wordt vereerd. Scheepsbouwer Kees Sars,
die naast een team van deskundigen ook
samenwerkte met verschillende leerlingen
van onder meer het HMC en bouwopleiding
Born, sprak van een bijzondere dag. Zijn
schip fungeerde tijdens de bouw al als trekpleister
voor toeristen en zal die functie blijven
behouden. Met het schip en bijbehorend
infocentrum naast de werf wordt het Romeinse
verleden van nederzetting Millingen
onder de aandacht gebracht. FOTO WIL GIPMAN
Deur doet vergeten
Je kent het vast wel: onderweg naar een
andere ruimte om iets te pakken, vergeet je
ineens waar je naar op zoek bent. Dan is de
kans groot dat je onderweg een deur gepasseerd
bent. Deuren maken namelijk vergeetachtig,
zo stellen Amerikaanse onderzoekers.
Ze lieten mensen spullen in kisten opbergen
om even later te vragen wat ze in welke kist
hadden gestopt. Eén groep moest daarvoor
eerst via een deur naar een andere kamer.
Bij terugkomst wisten ze zich minder objecten
te herinneren dan de achterblijvers.
‘Dirty Harry’ is boos
op meubelmakerij
De Amerikaanse meubelmakerij Evofurniture heeft het aan de stok
gekregen met niemand minder dan Clint Eastwood. De 81-jarige
acteur kan het namelijk maar moeilijk verkroppen dat Evofurniture
meubelen verkoopt met namen als Clint en Eastwood, zo meldt The
Hollywood Reporter. Op internet werden de gewraakte stukken zelfs
aangeboden met slogans waarin verschillende titels van bekende
Eastwood-films verwerkt zaten. De acteur vindt het schandalig dat
zijn goede naam en imago enkel gebruikt worden om aandacht te
genereren. Hij eist dan ook dat Evofurniture per direct stopt met
haar praktijken. Daarnaast vindt Eastwood een flinke schadevergoeding
op z’n plaats. Evofurniture zal daar naar alle waarschijnlijkheid
weinig moeite mee hebben, want uitgerekend dankzij deze rechtszaak
heeft het bedrijf nog nooit zoveel media-aandacht gehad. Zelfs
diverse Amerikaanse cabaretiers hebben het onderwerp omarmd in
hun shows. Zo roepen ze meubelmakers bijvoorbeeld op om uit voorzorg
alle kastjes met
namen als Ron Wood
en Woody Allen ook
maar direct uit de
schappen te halen,
voordat ze eveneens
voor de rechtbank
zullen moeten verschijnen.
FOTO GOOGLE IMAGES
MEI 2012

tekst Charlie Schuurman beeld Dutchphoto
MEI 2012
Krul
Uitgelicht
Larense houthandel herrijst
tijdelijk uit de as door expositie
Een grote brand maakte vorig jaar een einde aan Houthandel
L. van Dijk uit het Noord-Hollandse Laren. Met een tentoonstel-
ling en een boek over de bijna 140-jarige geschiedenis neemt de
Historische Kring Laren waardig afscheid van het bedrijf.
De geschiedenis van Houthandel L. van Dijk
in Laren gaat terug tot 1874. In die tijd
liep aannemer Bart van Dijk bijna dagelijks
voor zijn werk met een kruiwagen vol gereedschap
vanuit zijn woonplaats Hoogland
naar het Gooi. Een stevige wandeltocht van
dik 15 kilometer. Een kopje koffie ging er
daarna meestal wel in. Dat dronk hij vaak
bij weduwe Banis, die een eigen timmerwinkeltje
had. Van het één kwam het ander en
de twee besloten in het huwelijksbootje te
stappen. Van Dijk bemoeide zich vanaf dat
moment ook met de timmerwinkel en begon
met de inkoop van bomen die verzaagd konden
worden. Daarmee was Houthandel van
Dijk geboren, zo is te lezen in de archieven.
In deze rubriek belicht Krul bijzondere
mensen en projecten uit de sector.
Heeft u een tip voor de redactie?
Laat het ons weten via krul@bdu.nl.
Sindsdiens heeft het bedrijf altijd een prominente
plaats ingenomen in het centrum
van Laren. Temeer vanwege de karakteristieke
kraanbaan die al sinds de oprichting
van de houthandel de boomstammen op het
terrein verplaatste. De ontzetting in het dorp
was dan ook groot toen in de nacht van 13
november 2011 een vlammenzee de houthandel
volledig in de as legde. Tot opluchting
van onder meer de Historische Kring
Laren, zijn toch nog veel voorwerpen en documenten
uit de vlammen gered. Daarmee
is nu een bijzondere tentoonstelling over de
houthandel ingericht. Bezoekers wanen zich
bij binnenkomst direct op de werf van het
bedrijf. De vele boomstammen en de diverse
producten van verschillende houtsoorten
vertellen, aangevuld met oud beeldmateriaal
de geschiedenis van het bedrijf. Daarnaast
is er een film te bekijken uit 1938, waarop
te zien is hoe destijds de bomen per trein
werden aangevoerd en verder per paard en
wagen naar de zagerij werden gebracht. Met
drie man sterk worden de boomstammen
overgeheveld. Verder laat de film zien hoe
het er in die tijd in de zagerij zelf aan toe
ging. Naast de tentoonstelling verschijnt er
binnenkort ook een boek over de Larense
houthandel. De expositie is tot en met 8
september elke zaterdag te bezichtigen tussen
14.00 en 16.00 uur bij het Historisch
Centrum aan de Burgemeester van Nispenstraat
29. Voor meer informatie zie:
historielaren.nl. ●
5

Themacongres
“We gaan op weg naar een club waar iedereen bij wil horen”
tekst Peter van der Aa beeld Martin de Bouter
Raadgevend congres FNV Bouw
steunt De Nieuwe Vakbeweging
Volmondig ja! Als het aan het themacongres ligt dat FNV Bouw op 25 april in Den Haag organiseerde,
sluit de bond zich aan bij De Nieuwe Vakbeweging. Maar liefst 95 procent van de deelnemers bleek
daar voorstander van. “We gaan op weg naar een club waar niemand omheen kan en waar iedereen
bij wil horen”, concludeerde voorzitter John Kerstens.
Dit voorjaar wordt gebouwd aan de contouren
van wat voorlopig De Nieuwe Vakbeweging
wordt genoemd. Dat gebeurt op grond
van de besluiten die de voorzitters van de
FNV-bonden begin december in Dalfsen formuleerden.
Een groep kwartiermakers, onder
leiding van PvdA-prominent Jetta Klijnsma,
oriënteerde zich breed binnen de samenleving
en werkte de besluiten van Dalfsen
Het congres stemt over de beslissende vraag: moet FNV Bouw meedoen met De Nieuwe Vakbeweging?
6
Casco Krul
verder uit. Op 23 juni vindt het oprichtingscongres
van De Nieuwe Vakbeweging plaats.
FNV Bouw grijpt in de maanden daaraan
voorafgaand alle middelen aan om zijn achterban
te raadplegen over de plannen. Eén
daarvan is het themacongres in Den Haag.
De uitspraken van het congres zijn niet
besluitvormend, maar raadgevend naar de
bondsraad - het parlement van de bond - die
op 31 mei en 1 juni de uiteindelijke inzet
van FNV Bouw bepaalt.
Lef en vertrouwen
Al in 2009 besloten de vakcentrale FNV en
een aantal bonden, waaronder FNV Bouw,
dat de vakbeweging dringend moet vernieuwen.
Algemeen secretaris Ruud Baars herinnerde
het congres daar nog eens aan. Door
de pensioenruzie van vorig jaar kwam dat
proces in een stroomversnelling, zodat in
2012 meteen spijkers met koppen worden
geslagen. Dat betekent dat alle negentien
FNV-bonden ingrijpend op de schop moeten.
“Dat vergt lef en vertrouwen”, aldus voorzitter
John Kerstens. “Vertrouwen, dat juist
door die ruzie een flinke deuk heeft opgelopen.
Maar de leden hebben daar geen boodschap
aan. Zij willen verandering en een
eind aan het gekrakeel.”
Vormen van lidmaatschap
Het congres boog zich over drie centrale
vraagstukken rond de vernieuwing van de
vakbeweging en deed daar uitspraken over.
Elk onderwerp werd kort ingeleid door twee
gastsprekers met een tegengesteld standpunt.
Bijvoorbeeld over vormen van lidmaatschap.
Worden mensen rechtstreeks lid
van De Nieuwe Vakbeweging en kiezen ze
vervolgens bij welke sector ze willen horen,
of worden ze lid van een sectorale club die
zich vervolgens bij De Nieuwe Vakbeweging
aansluit? De opvatting van het congres was
MEI 2012

Het themacongres in Den Haag adviseert de bondsraad die uiteindelijk de inzet van FNV Bouw bepaalt
helder: 94 procent voelt voor een rechtstreeks
lidmaatschap. Minder eensgezind
was het congres over de vraag of er één vorm
van lidmaatschap moet komen, dan wel een
basislidmaatschap met beperkte rechten
met daarnaast de keuze voor extra’s. Voor
het basislidmaatschap koos 53 procent, terwijl
de overige 47 procent opteerde voor een
standaardvorm.
Werk en inkomen
Hoe breed moet De Nieuwe Vakbeweging
eigenlijk zijn? Is die er alleen voor werk en
inkomen of horen er ook maatschappelijke
MEI 2012
vraagstukken bij, zoals zorg, milieu en
huurdersbelangen? Voor zo’n bredere opzet
koos 65 procent. Een grote meerderheid (91
procent) was het ook eens met de stelling
dat de koepel van De Nieuwe Vakbeweging
strategisch moet kunnen bepalen welke
sectoren en dwarsverbanden meer aandacht
behoeven. Daar moeten dan extra mensen
en middelen voor worden ingezet. In dat
verband maakte het bondsbestuur duidelijk
dat FNV Bouw sterk hecht aan de uitruil tussen
de grote en de kleinere bonden, zoals in
Dalfsen overeengekomen. De grote moeten
zich omvormen tot kleinere, herkenbare een-
Casco Krul
Themacongres
heden. En de kleine moeten erkennen dat
hun autonomie “niet tot in lengte van jaren
in beton gegoten is”, zoals de bondsvoorzitter
het formuleerde. Aan het einde van het
congres kwam de beslissende vraag: moet
FNV Bouw zich aansluiten bij De Nieuwe
Vakbeweging? Het was toen al geen verrassing
meer dat de uitslag niets aan duidelijkheid
te wensen over zou laten: 95 procent
zei daar volmondig ja op.
Toe aan vernieuwing
Met de uitspraken van het congres en de
uitkomsten van de andere vormen van ledenraadpleging,
heeft de bondsraad op
zijn jaarvergadering van 31 mei en 1 juni
de instrumenten in handen om besluiten
te nemen over de inzet van FNV Bouw met
betrekking tot De Nieuwe Vakbeweging. De
bond zal aansturen op de inrichting van
een bouwkolom als één van de pijlers onder
de nieuwe organisatie. “We zijn toe aan
vernieuwing”, constateerde bondsvoorzitter
John Kerstens in zijn slotwoord. “Wat FNV
Bouw betreft gaan we op weg naar een club
waar niemand omheen kan en waar iedereen
bij wil horen.” ●
Klijnsma: meer
macht voor leden
Op 1 mei, de Dag van de Arbeid, presenteerden
Jetta Klijnsma en haar collegakwartiermakers
hun ideeën over De Nieuwe
Vakbeweging als opvolger van de FNV.
Klijnsma wil dat de leden meer macht krijgen
in de nieuwe organisatie. Er komt als
het aan haar team ligt een gekozen ledenparlement
en een rechtstreeks door de leden
gekozen voorzitter. Mensen bepalen zelf
waar zij lid van zijn: van zelfstandige sectoren
zoals bouw of onderwijs en/of van doelgroepen,
bijvoorbeeld jongeren of zzp’ers.
Op de contouren voor de nieuwe vakbeweging
kan tot 1 juni worden gereageerd op de
website devakbeweging.nu. Op zaterdag 23
juni vindt de officiële oprichting plaats en
kunnen bonden en organisaties zich gaan
aansluiten.
7

Branche
Snel en slim gatzaagsysteem
Snel wisselen van gatzaag en het verwijderen van de zaagprop (de ronde schijf van
het uitgezaagde materiaal dat in de gatzaag achterblijft red.) kan een stuk sneller
met het Click & Drill-systeem van Profit. Wie een centreerboor in de gatzaag
plaatst, kan direct boren. De zaagprop komt vrij door na het boren de gatzaag naar
achter te klikken. Dit is volgens de producent een radicale verbetering die veel ergernis
en tijd scheelt. Met het Click & Drill-systeem kan een bestaand gat worden
vergroot door een tweede gatzaag op de centreerboor te klikken, met de diameter
van het bestaande gat. Deze tweede gatzaag wordt gebruikt om te centreren, de
eerste vergroot het gat naar de gewenste diameter. Op profitholesaw.com zijn filmpjes
te vinden, waarin dit nieuwe systeem stap voor stap wordt uitgelegd. De Click
& Drill is geschikt voor elke gatzaag van ProFit, waarbij de Multi Purpose gatzagen
het beste van pas komen bij het zagen van hout en verschillende hout composieten.
Zie voor meer informatie: profitholesaw.com.
FOTO BOORWERKBV
Veelzijdige kantenfreesmachine
Makita introduceert een kantenfreesmachine die zowel te gebruiken
is als trimmer, bovenfrees én (velling)kantenfrees. Dankzij de vier
verschillende voeten is de frees eenvoudig aan te passen aan diverse
freesbewerkingen. De RT0700CX3 is als bovenfrees uitgerust met een
diepte-instelling in drie standen, een plunjerdiepte tot 35 millimeter en
een variabel toerental voor een breed toepassingsbereik. De meegeleverde
afstandsvoet maakt het mogelijk om 18 millimeter van de aanslag
te frezen. De machine wordt standaard geleverd met een spantang voor
6- en 8 millimeter frezen. Doordat de hals en voeten zijn gemaakt van
gegoten aluminium, is de machine licht van gewicht. Makita levert hem
met een standaard trimvoet, een kantelvoet, een voet voor de bovenfrees
en een afstandsvoet voor diverse doeleinden. Twee adapters voor stofafzuiging,
een handvat voor extra grip en diverse geleiders complementeren
de set. Zie voor meer informatie: makita.nl.
FOTO MAKITA
8
Krul
Voldraad gevelschroef
Voor de bevestiging van profielhout op een houten
onderconstructie
biedt Heco nu
de Unix-top
gevelschroef.
Net als
alle leden
van de Heco Unixfamilie
beschikt
deze schroef over
de voldraad met samentrekeffect.
De voldraad
met veranderlijke
schroefdraadspoed trekt de
gevelplanken veilig op de
onderconstructie, zonder dat
de kop diep in het hout hoeft
te worden verzonken. Hierdoor
is een vormvaste en optisch aantrekkelijke
afwerking mogelijk.
Het houtbeschot wordt middels de
schroefdraad vastgezet, waardoor hogere
treklasten kunnen worden bereikt.
Dit vereist aanzienlijk minder bevestigingspunten
en ook voorboren hoeft niet.
De Heco Unix-top gevelschroef is verkrijgbaar
met diameters van 4,5 tot 5,0 millimeter
en lengten van 50- tot 80 millimeter.
Zie voor meer informatie: heco-schrauben.com.
FOTO HECO
MEI 2012

Zwiters zakmes onder de
boormachines
Protool brengt met
de QuaDrill naar
eigen zeggen het
Zwitsers zakmes
onder de (klop-)
boormachines op
de markt. De Qua-
Drill is namelijk te
gebruiken als boormachine,schroevendraaier,
haakse
boor- en schroefmachine
en als
droogbouwschroefmachine
met diepteaanslag.
Door het
Fast fix-systeem is de functie van deze machine zonder speciaal gereedschap
snel te verwisselen. In de eerste versnelling is de QuaDrill een
schroevendraaier voor schroeven tot een diameter van 10 millimeter.
In de tweede en derde versnelling is het een universele boormachine
voor al uw boorwerkzaamheden. Bij de vierde versnelling, met 4000
omwentelingen, gaat het om een boormachine voor kleine diameters of
een droogbouwschroefmachine met diepteaanslag voor bijvoorbeeld bij
het monteren van gipsplaten of bij het werk aan voorgevels. De QuaDrill
weegt slechts 1,7 kilo. Zie voor meer informatie: protool.nl. FOTO PROTOOL
Expositie ‘Een leven vol stoelen’
Van 12 tot en met 26 mei vindt bij Baptist voor Houtbewerkers in Arnhem
de expositie ‘Een leven vol stoelen’ plaats. Daarvoor is een bijzondere
selectie van Stefan
During te bezichtigen.
During is stoelenmaker
én auteur van het gelijknamige
boek over zijn
leven. Hij begon ooit als
geoloog en werd later
meubelmaker, waarbij
hij zich in het bijzonder
richt op stoelen. Na
veertig jaar heeft hij een
eigenzinnig ‘oeuvre’ opgebouwd,
waarvan een
deel nu bij Baptist te bekijken
is. Zie voor meer
informatie: during.nl en
baptist.nl. FOTO DURING
MEI 2012
Krul
Branche
Houthelden gezocht!
Ben jij mijn houtheld? Dat is de vraag van de nieuwe
campagne van Hou ’t veilig. Een initiatief van de sociale
partners in de houtsector die de machineveiligheid
onder de aandacht brengt in de sector. Er gebeuren in
de houtwereld nog altijd onnodig veel ongelukken met
machines omdat die niet altijd goed worden bediend.
Daarom richt deze nieuwe campagne zich juist op
de vaklieden die wel goed weten hoe ze veilig met de
machines om moeten gaan en die kennis delen met
collega’s. Want dan ben je een echte houtheld en kom
je in aanmerking voor leuke prijzen. Je kunt jezelf,
maar ook collega’s opgeven die de veiligheid op de
werkvloer hoog in het vaandel hebben staan. Vanaf
mei tot en met december wordt elke maand door een
deskundige jury iemand tot houtheld uitgeroepen.
Aan het eind van het jaar wordt vervolgens uit alle
maandwinnaars de houtheld van het jaar gekozen.
Deze held wint een volledig georganiseerde borrel voor
het hele bedrijf. Krul zal in samenwerking met Hou ‘t
veilig verslag doen van de houtheld-wedstrijden. Zie
voor meer informatie over de campagne en deelname:
houtveilig.nl. FOTO HOUTVEILIG
9

10
In beeld
Krul
beeld Topshots
MEI 2012

MEI 2012
Krul
In beeld
Technische
meiden
Techniek, bèta of ict niets voor meisjes? Natuurlijk
wel, vindt VHTO. Dit landelijk expertisebureau
stimuleert jonge meisjes om een
technisch beroep te kiezen. Dat doet het
bureau onder meer door ze bij bedrijven uit
te nodigen op de zogeheten Girlsday, dit jaar
gehouden op op 26 april. Ruim zevenduizend
meisjes bezochten op deze donderdag
zo’n 260 grote en kleine bedrijven in heel
Nederland. De meisjes, in de leeftijd van 10
tot 15 jaar, programmeerden robots, deden
proefjes, ontleedden haaien, oefenden met
lassen, ontwierpen apps, maar gingen ook
op bezoek bij bouw- en werkplaatsen. De
meiden van basisschool Het Koggeschip uit
Medemblik kregen in hun eigen stad een
rondleiding bij jachtbouwer Contest Yachts.
Daar mochten ze al hun vragen over boten
en botenbouw stellen en wellicht gaan ze
over een paar jaartjes zelf aan de slag in de
werkplaats. ●
11

Bedrijf
tekst Charlie Schuurman beeld Topshots/CNCwerk
Jules Bosma gaat veel verder dan enkel het indrukken van een knopje
Bijna ambachtelijk houtbewerken
met geavanceerde CNC-machines
Cnc-machines voor houtbewerking worden doorgaans gebruikt in de timmerindustrie. Daar draaien ze
op volle toeren en produceren ze voornamelijk seriematig werk. Dat je er ook heel diverse producten
mee kunt vervaardigen, bewijst Jules Bosma uit Heerenveen. Hij maakte zich de kunst van het pro-
grammeren meester en deinst onder de naam CNCwerk niet terug voor opvallende opdrachten.
12
Krul
Vanaf een volle vensterbank kijkt een gezicht
van hout het kantoortje van Jules
Bosma in. Het snijwerk dat is vervaardigd
uit een massief stuk hout oogt als een
handgemaakt kunstwerkje. Het portret
is omringd door diverse klossen, stukken
lijstwerk en andere tierlantijntjes met opvallend
veel bochtwerk. Iets verderop staat
een speelgoed dashboard – compleet met
stuurtje – dat is gemaakt van uitgezaagde
en ingefreesde houtplaten. Een eikenhouten
grafmonument en een netjes afgewerkte
speakerkast van berkenmultiplex maken
de bonte verzameling in de werkkamer
compleet. Een onwetende bezoeker zal zich
in het hoofdkwartier van een ambachtelijk
houtbewerker wanen, maar niets is minder
waar. De figuren zijn namelijk stuk voor
stuk vervaardigd door de SCM record 130
of de SCM record 110-prisma. Twee zeer
geavanceerde cnc-machines. De eerste heeft
een drie-assige besturing en is door Bosma
zelf geoptimaliseerd voor het uitsnijden
van plaatmateriaal. Het andere monster is
voorzien van een vijf-assige besturing en is
in staat de meest complexe vormen uit te
frezen en kan daarbij onder elke willekeurige
hoek in het hout snijden.
Toveren met techniek
De verzameling figuren in het kantoor van
Bosma geeft door de variatie in vorm en
houtsoort, een goed beeld van wat er moge-
MEI 2012

Bosma is een ware cnc-specialist die zich het programmeursvak helemaal eigen heeft gemaakt
lijk is op het gebied van machinale houtbewerking.
Met de nadruk op mogelijk, want
lang niet iedereen die met een cnc-machine
overweg kan, is in staat om er dergelijke
voorwerpen uit tevoorschijn te toveren.
Bosma is als oud-docent op dit vakgebied
echter een ware specialist die zich, naast
zijn kennis van hout, ook het programmeursvak
helemaal eigen heeft gemaakt. Met zijn
bedrijf CNCwerk deinst hij dan ook niet snel
terug voor opmerkelijke opdrachten. Integendeel
zo blijkt, als plotseling de telefoon
rinkelt. Het gesprek dat volgt gaat over een
offerte voor een houten wasbak die uit vier
aparte, massieve delen moet worden gevormd.
De conclusie? ‘Moet lukken’. Want,
zo zegt hij later stellig: “Zolang het van hout
is, kan ik het maken”.
Geweldig gevoel
Uiteraard zitten er voor de machinaal houtbewerker
ook grenzen aan de techniek en
aan het materiaal. Maar die mag Bosma
graag opzoeken en daar waar mogelijk zal hij
het niet nalaten deze te verleggen. Bosma:
“Dat is het mooiste onderdeel van mijn
vak. Zo af en toe krijg je aanvragen binnen
waarvan je bijna zeker weet dat het uitvoerbaar
moet zijn. De vraag is dan alleen hoe,
want meestal gaat het om opdrachten die
veel verder gaan dan de handleiding van
de machines. Dan moet je dus zelf gaan
MEI 2012
denken en vooral ook uitproberen. Als het
dan uiteindelijk lukt, geeft dat een geweldig
gevoel.” Bosma hoeft dankzij die instelling
zelden ‘nee’ te verkopen. “Als dat al
gebeurt, dan heb ik daar gegronde redenen
voor”, verzekert hij. “Ik wil namelijk wel
kwaliteit kunnen leveren en achter mijn producten
kunnen staan. Op het moment dat
de kwaliteit in het geding komt, of als iets te
risicovol wordt, dan pas ik ervoor.” Zo wilde
een ontwerper onlangs dat Bosma een grenenhouten
radiatorombouw zou maken. Niet
verstandig, oordeelde de houtbewerker. “Als
dat hout te warm wordt, gaat de hars die
erin zit uitzweten en het hout scheuren. Met
alle gevolgen van dien. De ontwerper had
in dit geval te weinig kennis van de eigenschappen
van het materiaal. Dat komt overigens
wel vaker voor. Samen met de klant ga
ik dan op zoek naar een eventuele oplossing.
Daarnaast kunnen ontwerpen ook wel eens
veel goedkoper uitpakken door bijvoorbeeld
gebruik te maken van een andere houtsoort.
Ook daarin probeer ik te adviseren.”
Meer dan op knopje drukken
Voor Bosma is het gebruik en het bedienen
van een cnc-machine veel meer dan een
tekening maken, invoeren en op een knopje
drukken. Het beeld van redelijk eentonig
productiewerk kleeft echter wel een beetje
aan de machinale houtbewerking. “In de
meeste gevallen is dat ook waar”, beaamt
Krul
Bedrijf
Bosma. “Vooral de timmerindustrie maakt
veel gebruik van cnc-machines en daarbij
gaat het vrijwel altijd om seriematig werk
zoals deuren en kozijnen. Dat doet CNCwerk
ook wel, maar in mindere mate. Wij richten
ons juist op het werk dat daarvan afwijkt.
Daar ligt onze kracht”, zo zegt hij. “Maar
als we ergens een serie van kunnen maken,
zoals wellicht het geval is met een grafkist
die we aan het ontwikkelen zijn, zullen we
dat zeker doen. We moeten immers wel aan
het werk blijven.” Dat lukt Bosma alleraardigst.
Binnen een paar jaar verkaste hij van
een schuurtje aan huis naar een bedrijfspand
van vijfhonderd vierkante meter. Daar
draait hij nu samen met twee medewerkers
de productie. Het geheim van die groei zit
hem, naast het brede scala aan producten,
ook in de diversiteit van de klantenkring.
Nog veel te winnen
“Ik ben niet afhankelijk van één sector,
zoals bijvoorbeeld de timmerindustrie”, vertelt
Bosma. “Die richt zich voornamelijk op
de bouw. Wij doen echter ook veel werk voor
ontwerpers en meubelmakers. Daarnaast
maken we tegenwoordig ook steeds vaker
onderdelen voor de scheepsinterieurbouw.
Vooral in die sector valt nog veel te winnen,
zeker als ik zie wat daar nog allemaal met
de hand gemaakt wordt. Dan denk ik weleens:
dat kan een stuk eenvoudiger, sneller
en dus goedkoper.” ●
Zie voor meer informatie: cncwerk.nl.
puzzelen. Soms kost dat wel een avondje Jules Bosma tovert allerlei vormen uit zijn machines
13

Arbeidsmarkt
Flex rukt op en verdringt vast
werk, ook in houtsectoren
tekst Peter van der Aa beeld Tom Janssen
Flex is ongekend populair, althans bij werkgevers. Hoe minder vast personeel hoe beter, lijkt het
devies. Flexibel inzetten van mensen is goedkoper. En je kunt gauw weer van ze af. Het gebeurt ook
steeds vaker dat werkgevers vaste mensen ontslaan om ze als uitzendkracht of zzp’er terug te huren.
De kans op een vaste baan daalt fors. In
2010 werden nog 83 duizend mensen direct
in vaste dienst aangenomen. In 2011 daalde
dat aantal tot tweeduizend. “De kans op een
vaste baan is historisch laag”, concludeerde
het UWV, dat deze cijfers publiceerde.
Geen keus
Vast werk verschuift naar allerlei vormen
van flexwerk. Daar is niets mis mee, vindt
FNV Meubel & Hout, zolang werknemers er
zelf voor kiezen. Voor de meeste mensen
betekent een flexbaan echter het ontbreken
van werk- en inkomenszekerheid. Maar vaak
hebben ze geen keus. Ze worden zzp’er of
gaan werken via een uitzendbureau omdat
ze geen vaste baan kunnen krijgen.
Kwalijke ontwikkeling
Het komt steeds vaker voor dat werkgevers
vaste krachten ontslaan en die vervolgens
als flexwerkers inzetten. Dat is een kwalijke
ontwikkeling. Volgens minister Kamp gebeurt
dat mondjesmaat. In de laatste vier
maanden van 2011 overkwam dat maar 45
mensen in de bouw, zo schreef hij in januari
aan de Tweede Kamer. FNV Meubel & Hout
bestrijdt dat. “Onze waarneming is dat dit
verschijnsel zich in onze sectoren veel voordoet”,
zegt beleidsmedewerker Hannie van
de Roemer. “Volgens Kamp gaat het om een
beperkt aantal werkgevers dat om die reden
een ontslagaanvraag indient. Dat klopt niet.”
De juristen van de bond zien die ontslagaanvragen
regelmatig langskomen. Ze spelen
vooral in de bouw maar in mindere mate ook
in houtsectoren als de tentoonstellingsbouw
en de houtverwerkende industrie. Bij een
14
Krul
schoolvoorbeeld ervan was procesjurist Arno
Brinkman van de bond zelf betrokken. In de
provincie Groningen wilde een bedrijf (“om
bedrijfseconomische redenen”) van een
aantal werknemers af en diende daarvoor
een ontslagaanvraag in. Het UWV weigerde
de vergunning en baseerde dat onder meer
op het feit dat de werkgever alle werknemers
in contact had gebracht met een uitzendorganisatie.
“Hij had zijn werknemers
voorgehouden dat zij als flexwerker of zzp’er
gelijk weer aan de slag kunnen om hetzelfde
werk te verrichten”, schrijft het UWV in zijn
besluit. Dat het hier niet om een grote uitzondering
gaat, bleek ook uit onderzoek van
de vakcentrale FNV en uit de vele reacties
die zij vorig jaar kreeg op een meldpunt voor
ervaringen met flex. De signalen dat flexwerk
vast werk verdringt en dat flexcontracten
structureel worden ingezet, zijn legio. Bijna
de helft van de flexwerkers zegt minder te
verdienen dan vaste werknemers in dezelfde
functie. Ook zeggen ze minder opleidingsmogelijkheden
te hebben. De helft van
werkend Nederland heeft in eigen omgeving
meegemaakt dat vaste mensen werden ontslagen
en als flexwerker terugkeerden. 70
procent daarvan ging hetzelfde werk doen
als daarvoor. “Het werk is continu maar de
mensen die het doen kunnen alleen maar
kiezen tussen draaideurconstructies”, concludeert
de FNV. ●
MEI 2012

Nieuwe kledinglijn van bamboe
Waar bamboe al niet goed voor is! De nieuwste toepassing betreft een
heuse kledinglijn die helemaal is gemaakt van deze grassoort. California
Christiania Republic (CCR Brand) tilt er naar eigen zeggen de jumpsuittrend
mee naar een hoger plan. Sterren als Rihanna, Katy Perry en
Britney Spears schijnen te zweren bij de fraaie pakjes, net als de Nederlandse
Ben Saunders. De collectie is gemaakt van bamboevezel, de
snelst groeiende plant ter wereld. Bamboevezel wordt gezien als één
van de meest natuurlijke en eco-vriendelijke textielsoorten die er zijn.
Door de vezels zijn de pakken sneldrogend, kreukloos, comfortabel en
verkoelend. En door de microgaatjes in de vezels kan de kleding sneller
zweet absorberen en doen verdampen, wat in de zomer een verkoelend
effect geeft en in de winter een wat warmer gevoel. De CCR-pakken zijn
verkrijgbaar in de pastelkleuren geel, roze, mintgroen en babyblauw.
Zie voor meer informatie: www.ccrbrand.nl.
FOTO CCRBRAND
MEI 2012
Krul
Spaanders
In actie voor fatsoenlijke cao ttb
Maandenlang onderhandelen over een nieuwe cao voor de werknemers bij tentoonstellingsbedrijven
heeft nog niets opgeleverd. FNV Meubel & Hout wil een
fatsoenlijke cao afsluiten. De werkgevers willen niet meer geven dan een minimale
loonsverhoging en eisen totale flexibiliteit van de werknemers. Begin april voerde
de bond actie bij een congres van werkgeversorganisatie CLC-Vecta in Utrecht. Bezoekers
van het congres stuitten bij de ingang van de Jaarbeurs op bestuurders en
kaderleden van de bond, die aandacht vroegen voor de patstelling die is ontstaan
door de halsstarrige opstelling van de werkgevers. Die lieten onlangs weten wel
weer met de bond te willen praten, maar niet van plan te zijn om inhoudelijk ook
maar een fractie te bewegen. FNV Meubel & Hout pikt dat niet. Een overmaat aan
flex ontwricht het privéleven van werknemers in de tentoonstellingsbedrijven. En
een loonsverhoging is niet meer dan redelijk. Als de werkgevers de bond niet tegemoetkomen,
volgen er meer acties in de sector.
FOTO FOTOTEAM KENM NIEUWEGEIN
FNV Meubel & Hout
en Leolux in gesprek
over ontslagzaak
FNV Meubel & Hout is in gesprek met Leolux over
het ontslag van zestien medewerkers. De aankondiging
daarvan kwam onlangs voor de bond als een
volslagen verrassing. Dat schoot regiobestuurder
Henk Panhuizen van FNV Meubel & Hout in het
verkeerde keelgat. In een radio-interview nam hij
daarover geen blad voor de mond. Daarop kreeg
hij alsnog een uitnodiging van de meubelfabriek in
Venlo om te komen praten. “Het gaat heel slecht
in de branche, dat weet iedereen”, zegt Panhuizen.
“Maar dat neemt niet weg dat je de bond
behoort in te schakelen bij dreigende ontslagen.
Gelukkig heb ik van Leolux gehoord dat de betrokken
werknemers een van-werk-naar-werk-traject
via de Stichting Scholing en Werkgelegenheid
Meubel aangeboden hebben gekregen. Dat vind ik
positief.” Bij de directie van Leolux bleek enige
wrevel te bestaan over het negatieve commentaar
van FNV Meubel & Hout in de media. Panhuizen:
“Ik heb vier jaar lang geprobeerd om met het
bedrijf in gesprek te komen. Nu is dat uiteindelijk
gelukt, naar aanleiding van het radio-interview. Er
is tweemaal een reorganisatie geweest zonder ons.
Dat kan niet. In zulke gevallen dient FNV Meubel
& Hout daarbij te worden betrokken. Ik ben niet de
vijand van de werkgevers, maar streef wel naar zo
goed mogelijke regelingen voor de werknemers.”
15

Veiligheid
Valgevaar ligt altijd op de loer in de tentoonstellingsbouw
tekst Charlie Schuurman beeld Martin Kuijper en CAMP Safety
Aan het einde van de dag wil je
niemand slecht nieuws brengen
Per jaar lopen zo’n drieduizend personen in de tentoonstellingsbouw serieuze verwondingen op door
een val. De oorzaak is vaak een gebrek aan bewustzijn, of het overschatten van de gevaren tijdens
het werken op hoogte. Dat bleek tijdens de Praktijkdag Tentoonstellingsbouw, waar veilig werken het
thema was. Krul ging er op zoek naar tips die de veiligheid van werknemers ten goede komen.
Een dag voor Building Holland, een grote
beurs op het gebied van ontwerpen in de
bouw, vindt in de Amsterdamse RAI de
Praktijkdag Tentoonstellingsbouw plaats.
Werkgevers en werknemers volgen diverse
workshops en krijgen een rondleiding tijdens
de opbouw van het evenement. Ook
luisteren zij in de ochtend aandachtig naar
de toespraak van onder meer de kwali-
Tijdens de Praktijkdag kregen de deelnemers een rondleiding bij de in opbouw zijnde beurs Building Holland
16
Krul
teitsmanager van de RAI. Terwijl hij uit de
doeken doet hoe het evenementenbedrijf de
afgelopen jaren een nieuw veiligheidshandboek
heeft ontwikkeld, klinkt er gemor in
de zaal. De maatregelen die getroffen zijn,
zoals een maximumsnelheid voor heftrucks,
het verscherpte toezicht op het laden en
lossen voor nooduitgangen en vooral het vernieuwde
beveiligingssysteem roepen vragen
op. Hoewel het plan dat voldoet aan zowel
Nederlandse als Europese wetgeving ervoor
zorgt dat het werken in de RAI een stuk
veiliger wordt, zien de deelnemers van de
Praktijkdag nog veel beren op de weg. Die
hebben vooral betrekking op de uitvoering
van de werkzaamheden, die in hun ogen
vertraging oploopt door de strengere regels.
Daarnaast vraagt men zich af waarom het allemaal
zo streng moet. In het buitenland is
dat wel anders, zo wordt gesteld.
Niet moeten maar willen
Als Josje Salentijn aan het woord komt,
wordt het plotseling veel stiller in de zaal.
De arbeidsdeskundige, die nauw betrokken
is bij de samenstelling van de Arbocatalogus
voor de branche, legt de vinger namelijk op
een pijnlijke plek: “We kunnen het hier wel
over ‘moeten’ hebben, maar ik praat veel
liever over ‘willen’. Je kunt wel het gevoel
hebben dat je aan veel – en misschien niet
altijd even praktische – voorschriften moet
voldoen, maar die zijn er niet voor niets.
Want zeg nu zelf: niemand ‘wil’ aan het
einde van de dag slecht nieuws brengen aan
iemands geliefde. Niemand wil op die bel
drukken om vervolgens uit te leggen dat er
een ongeluk is gebeurd op het werk.” De
Arbocatalogus biedt allerlei oplossingen op
het gebied van veiligheid. Recent is aan
dat boekwerk een hoofdstuk over valgevaar
toegevoegd. Volgens Salentijn gebeuren er
namelijk nog zo’n drieduizend serieuze on-
MEI 2012

Maak altijd eerst een pas op de plaats voordat je op hoogte gaat werken
gelukken per jaar, waarbij een val de oorzaak
is. “En dan heb ik het niet over het vallen
van een keukentrapje”, verduidelijkt ze. Voor
elke partij in de sector is er op dat gebied
nog veel te leren, zo luidt de conclusie.
Pas op de plaats
In een zaal verderop geeft hogere veiligheidsdeskundige
Rien van de Laar samen
met zijn collega’s van 356/Keurcompany
een workshop over het onderwerp. Als specialist
op onder meer het gebied van veilig
werken op hoogte, weet hij ook precies te
vertellen waar werknemer en werkgever op
moeten letten als men de hoogte in gaat.
Speciaal voor Krul zet hij enkele tips op een
rij. Allereerst wil hij iedereen op het hart
drukken een pas op de plaats te maken alvorens
omhoog te gaan. Van de Laar: “Met
name de tentoonstellingsbranche is een
wereld van niet lullen maar vullen. Daar is
helemaal niets mis mee, maar vaak wil men
net iets te snel aan de slag met een klus
en deze vervolgens ook zo gauw mogelijk
klaren. Daarbij wordt soms voorbij gegaan
aan de controle van het materiaal, terwijl dit
essentieel is voor je veiligheid. Werknemers
MEI 2012
gaan er dikwijls te gemakkelijk vanuit dat de
spullen die de baas heeft uitgedeeld wel in
orde zijn. Gelukkig is dat in de meeste gevallen
ook zo, maar je kunt maar beter zeker
zijn. Bij een operatie in een ziekenhuis, benoemt
een chirurg eerst de stappen voordat
hij aan de slag gaat. Daarmee voorkomt hij
dat er bijvoorbeeld een verkeerd been wordt
afgezet. Dat benoemen is een goede tip
voor iedereen die weleens op hoogte werkt.
Eigenlijk vraagt elke nieuwe werksituatie
daarom. Of dit nu tien keer per dag is, elke
ochtend, of één keer per maand maakt daarbij
niets uit. Het gaat daarbij niet alleen om
je eigen materiaal en werkplek, maar ook om
die van je maten en hun veiligheid. Controleer
bijvoorbeeld ook samen of de steiger die
je gaat beklimmen wel voldoende geschoord
is. Check of de ladder waarop je moet werken
niet zomaar weg kan glijden. Het is
eenvoudig om daarbij gebruik te maken van
een handig controlelijstje of een aanvinkkaartje,
zodat je zeker weet dat je alles
gecontroleerd hebt. Want beter een dubbele
check, dan een val op het betondek. Anders
kom je zo op de operatietafel van de eerder
genoemde chirurg te liggen.”
Krul
Veiligheid
Stift op de banden
Op het gebied van persoonlijk beschermingsmiddelen
dient ook het één en ander
gecontroleerd te worden. Van de Laar: “Kijk
daarbij goed naar de banden en sluitingen
van je harnas. Let op rafels en kijk of alle
stiksels nog in goede staat zijn. Schrijf daarnaast
nooit met een stift op de banden van
het harnas, ook al is het je persoonlijke set.
De weekmakers die in de inkt zitten kunnen
het materiaal namelijk verzwakken. Repareer
ook nimmer je eigen spullen. Het komt
wel eens voor dat iemand bijvoorbeeld een
kapotte sluiting dichtplakt met plakband
of een trekbandje. Levensgevaarlijk!” Alle
beschermingsmiddelen moeten periodiek
gekeurd worden. Omdat je er als werknemer
zelf mee omhoog moet, is het verstandig
om zelf ook in de gaten te houden of dit
netjes gebeurt. Van de Laar waarschuwt
naast valgevaar ook voor ‘niet gecertificeerd
materiaal’ dat wel eens als hijsband gebruikt
wordt. “Steeds vaker zie je dat producenten
van bouwmateriaal mooie gekleurde banden
om de verpakkingen trekken. Die zien er
door de logo’s van de bedrijven zeer professioneel
uit, maar zijn doorgaans bedoeld
voor eenmalig gebruik. Verknippen en weggooien
dus”, zo luidt het devies. Na een
klus is het belangrijk om het materiaal goed
op te bergen. Een harnas moet daarbij na
een klus in de regen goed drogen. “Gooi
deze dus niet zomaar in de bus”, waarschuwt
Van der Laar. “Tot slot is eenset niet
meer veilig als deze ooit een val heeft moeten
breken. De krachten die bij een val in
één keer vrijkomen op het materiaal zijn zo
groot dat je het direct moet vervangen.” ●
Toolboxcarrousel
365/Keurcompany biedt onder de noemer
Toolboxcarrousel diverse cursussen aan op
het gebied van gezond en veilig werken. In
een informele setting gaan de deelnemers
daarbij actief aan de slag en krijgen deskundige
begeleiding van zeer ervaren trainers en
experts. De cursussen kunnen voor elk bedrijf
op maat worden ingericht en aan huis
worden gegeven. Zie voor meer informatie
365.nl/keurcompany.
17

18
Bouwsysteem
Krul
Nieuwe Duitse methode voor het eerst in Nederland toegepast
Puur en snel bouwen met
duurzame houten panelen
tekst Charlie Schuurman beeld Jeroen Poortvliet
Enkel hout. Het is letterlijk de vertaling van een nieuw constructief, houten bouwsysteem uit Duitsland.
Het bestaat uit speciale, prefab panelen waarmee je tot wel tien verdiepingen hoog kunt bouwen,
zonder dat daarvoor andere constructieve middelen zoals staal of steen nodig zijn. In Noord-Brabant
staat op dit moment een modelwoning in de steigers die opgetrokken wordt met dit zogenaamde
Nur-Holzbouwsysteem. Krul nam er een kijkje.
Pal voor de woning in aanbouw, aan de Zundertseweg
in Roosendaal, staat een grote
zaagtafel op de stoep. Er omheen speelt de
wind met het zaagsel dat elke keer vrijkomt
op het moment dat een timmerman er een
plank Accoya op maat zaagt. Het tafereel
doet zich geregeld voor, omdat de complete
gevel van het bewuste pand bekleed wordt
met deze verduurzaamde houtsoort. Hoewel
de wand nog niet helemaal bedekt is met
de planken, is er nu al sprake van een opvallende
uitstraling. Te meer omdat de rest
van de straat gedomineerd wordt door woningen
met een traditionele uitstraling van
bakstenen en dakpannen. Dit huis is echter
alles behalve traditioneel te noemen. Het
betreft hier namelijk een vooruitstrevende,
duurzame demowoning op basis van het
cradle to cradle-principe. Dat wil zeggen dat
de woning na eventuele sloop volledig her
te gebruiken is. Althans, dat is het ultieme
streven van Bouwpuur, een initiatief van
Claudia van Pul, Marco Prins, aannemer Willem
Prins en architectenbureau Ro-Ad. Om
die doelstelling te halen wordt onder meer
gebruik gemaakt van het Nur-Holzbouwsysteem.
Dikke lagen
Nur-Holz, de naam zegt het eigenlijk al:
enkel en alleen hout is de basis van dit
systeem. Het bestaat uit grote prefab panelen
van onbewerkt naaldhout dat uit het
Zwarte Woud komt. De elementen vormen
samen de wanden, vloeren en het dak van
de modelwoning, die daarmee compleet uit
hout is opgetrokken. Nou ja, op de fundering
en de dakbedekking van turf en sedum
na dan. De binnenkant van de demowoning
is inmiddels al zo goed als klaar, maar aan
de zijkanten van de wanden is nog goed
te zien dat de prefab panelen uit verschillende
lagen zijn opgebouwd. Claudia van
Pul wijst ze aan en vertelt: “De binnenste
kern van een Nur-Holzpaneel bestaat uit
een rij planken van 6 tot 8 centimeter dik.
Daar tegenaan worden vervolgens verschillende,
dunnere lagen hout geplaatst in
diverse looprichtingen. De planken kunnen
horizontaal, verticaal of diagonaal een volgende
laag vormen. Op die manier ontstaan
er grote, massieve elementen van 12 tot
maximaal 36 centimeter dik.”
MEI 2012

Houten schroeven
Wat direct opvalt is dat de verschillende
lagen hout niet aan elkaar gelijmd of met
metalen schroeven vastgezet zijn. Nee, zelfs
de verbindingen bestaan uit dikke, gortdroge
schroeven van beukenhout. Deze worden
vanaf de zijkant de panelen ingedraaid. Daar
zuigen ze het restvocht uit de verschillende
lagen naaldhout en zwellen op. Hierdoor
ontstaat er een onwrikbare verbinding. De
schroeven worden tot halverwege de buitenste
laag van het paneel ingedraaid. Daardoor
zijn aan de zogenaamde zichtzijde geen
schroeven te zien. De planken voor deze
laatste laag worden speciaal geselecteerd en
zijn gemaakt van bomen die hoger en dieper
in het Zwarte Woud te vinden zijn. Het hout
van deze bomen is vanwege een gelijkmatiger
groei gladder en ziet er, bijvoorbeeld
als binnenwand, strakker uit dan het hout
dat uit de lagergelegen gebieden van het
woud komt. Voor een zeer glad resultaat
worden eventuele kleine oneffenheden zoals
harsresten eruit geboord en opgevuld. Daar
waar een paneel geen esthetische functie
krijgt, bijvoorbeeld omdat dit na oplevering
wordt betegeld, kan er worden gekozen voor
panelen van ‘niet-zichtkwaliteit’. Hierbij
kunnen de schroeven ook helemaal door en
door ingedraaid worden. Uiteraard zijn deze
panelen goedkoper.
Bouwpakket
De grootte van de verschillende elementen
hangt af van het bouwontwerp. Van Pul: “De
bouwtekening wordt opgestuurd naar de
fabriek die in Duitsland staat. Daar wordt
de tekening omgezet in een soort bouwpakket,
waarna de verschillende onderdelen
worden gefabriceerd. Vervolgens worden de
elementen verpakt en komen ze netjes op
Pavatherm-platen zorgen voor extra isolatie
MEI 2012
Krul
Doorsnedes van Nur-Holzpaneel, rechts met beukenhouten schroef
volgorde op de bouwplaats aan.” Als daar
de fundering al klaar is, kan het snel gaan.
De panelen kunnen makkelijk aan elkaar
gemonteerd worden, waardoor een cascowoning
al binnen enkele dagen staat. Nur-Holz
claimt een kortere bouwtijd dan bijvoorbeeld
houtskeletbouw of stapelbouw. Ook kunnen
direct na montage de kozijnen, ramen en
deuren worden geplaatst. In geval van een
technisch niet al te moeilijk ontwerp, kan zo
binnen een week een compleet huis worden
neergezet. Volgens de producent van het
systeem is het in principe mogelijk om met
het Nur-Holzsysteem gebouwen tot wel tien
verdiepingen te bouwen, zonder dat daarvoor
andere constructieve middelen nodig zijn.
Omdat de panelen nogal zwaar zijn, zeker
die van 36 centimeter dik, moet bij dergelijke
constructies rekening worden gehouden
met dit gewicht. In de demowoning in Roosendaal
lopen bijvoorbeeld de draagmuren
niet van de voor- naar de achtergevel, maar
worden onderbroken. Hierdoor durfde de
constructeur het niet aan om het gewicht
van de verdiepingen erboven erop te laten
steunen. Dat is opgelost door binnenwanden
toe te passen met een hsb-constructie.
Ondanks dat is architect Ro Koster zeer
enthousiast over het Nur-Holzsysteem. Zelf
steekt hij ook graag de handen uit de mouwen
bij de bouw van de woning. “Alles heeft
Bouwsysteem
natuurlijk voor- en nadelen. Het is de uitdaging
om die voordelen zo goed mogelijk te
benutten en daarvan de grenzen op te zoeken.
Want qua materiaal is het niet alleen
heel duurzaam, maar ook fantastisch om
mee te werken”, zegt hij terwijl hij een paar
Accoya-planken tegen de gevelconstructie
niet.
Afwerking
Binnenshuis is enkel onbewerkt hout te
zien. Daar behoeft de zichtzijde van het
Nur-Holzsysteem in principe ook geen verdere
afwerking meer. Maar verven, stuken
of het betegelen van de natte ruimtes is, na
aanbrengen van hiervoor geschikte platen,
wel mogelijk. In Roosendaal is voor de binnenafwerking
van het woongedeelte deels
gekozen voor leemstuc. Vooral vanwege de
vochtbalans in de woning die verder niet
automatisch wordt geventileerd. Over het algemeen
worden ademende afwerkproducten
aanbevolen voor de Nur-Holzpanelen. Buiten
is afwerking zeker nodig en moeten de panelen
tegen vocht beschermd worden met
watervaste isolatie en een gevelbekleding.
Voor de modelwoning is dus gekozen voor
een afwerking met Accoya-planken. “Omdat
je die ook mooi onbewerkt kunt laten vergrijzen”,
legt Van Pul uit. De keuze heeft echter
ook te maken met de isolatie. Want tussen
19

20
Bouwsysteem
Krul
de Nur-Holzpanelen en de gevelbekleding
zijn twee isolerende lagen van Pavatherm
houtvezelplaten aangebracht. Van Pul: “Dit
vanwege twee redenen. Enerzijds omdat we
een goede isolatiewaarde wilden bewerkstelligen
en anderzijds omdat we ook op de kosten
moeten letten. De dikste panelen - die
van 36 centimeter - hebben een Rc-waarde
van 4. Dat is op zich voldoende, maar dikkere
panelen betekent meer lagen hout en
dus meer kosten. Daarom hebben we hier
gekozen voor panelen van 18,5 centimeter
dik en hebben we deze aangevuld met de
Pavatherm-platen en Accoya. Daarmee halen
we straks een Rc-waarde van 5.9 en ziet het
er ook nog eens erg mooi uit.”
Gezonde leefomgeving
Eenmaal gereed zal de voorbeeldwoning, net
als andere gebouwen die gemaakt zijn met
het Nur-Holzsysteem, garant staan voor een
gezonde leefomgeving. Niet alleen vanwege
een evenwichtige vochtbalans, maar ook op
De zichtzijde behoeft geen verdere afwerking
gebied van thermische isolatie, warmteafgifte,
geluiddemping en -isolatie belooft het
product betere resultaten dan houtskeletbouw
of stapelbouw. Omdat er geen chemi-
Wij staan voor u klaar! Bel 0900 368 26 89 (lokaal tarief)
sche verbindingen voorkomen in het systeem
komen er daarnaast bij verbranding geen
giftige gassen vrij. Meer informatie hierover
is te vinden op bouwpuur.nl. ●
MEI 2012

John
John Kerstens
bondsvoorzitter
(Vakbonds)politiek
Vorige keer schreef ik ‘De politiek doet niet aan belangenbehartiging,
maar aan ... politiek’. Inmiddels
hebben we weer kunnen meemaken hoe wáár dat is.
Eerst viel het kabinet. En terwijl de voormalige gedoogpartners
elkaar nog voor rotte vis uitmaakten, werd in
twee dagen tijd een bezuinigingspakket van heb-ik-joudaar
in elkaar gefl anst. Partijen die het daarvóór over
zowat alles met elkaar oneens waren, ‘sprongen over
hun schaduw heen’ en lieten zien hoe ‘daadkrachtig’
de politiek is.
Maar terwijl hun voorlieden op tv trots vertelden wat
een prestatie van formaat ze hadden geleverd, maakte
FNV Bouw de balans op. Het is mooi dat wat pijnlijke
bezuinigingen worden teruggedraaid. Minder mooi is
dat daar nogal wat ellende voor terugkomt. Uit een
lange rij noem ik slechts twee dingen: door het in de
prullenbak gooien van het pensioenakkoord raakt de
door ons voor elkaar gebokste fatsoenlijke AOW op 65
buiten beeld. En de ‘hervorming van de woningmarkt’
treft starters en doorstromers, waardoor de woningmarkt
nog méér in het slot valt en de crisis in onze sectoren
nóg langer voortduurt.
Dat de broekriem moet worden aangehaald, daar is
iedereen het wel over eens. Er zullen pijnlijke keuzes
gemaakt moeten worden, die iedereen zal voelen. Er
valt dus wat te kiezen op 12 september. Ik zelf vind
dat maar een schrale troost. Standpunten en met veel
bravoure verkondigde principes zullen, als het pluche
lonkt, immers zo weer worden ingeruild. Waarvoor? Dat
is onvoorspelbaar. De vakbeweging moet zich dus snel
verenigen achter een eigen agenda. We moeten dan zelf
ook wel stoppen met politiek, met ‘vakbondspolitiek’.
Met geneuzel over onszelf, over structuren en onderlinge
machtsverhoudingen. We moeten over onze eígen
schaduwen heenstappen en laten zien wat we waard
zijn. Wat onze mensen, u dus, ons waard zijn.
MEI 2012
Service
FNV Bouw ledenservice
Vakbondscentra
FNV Bouw heeft in het land dertig vakbondscentra. Daar kunnen
leden bij de vakbondsconsulent terecht met vragen over bedrijfstakeigen
regelingen en met vragen of problemen over werk en inkomen.
Nadere informatie bij de helpdesk van FNV Bouw: 0900 368 26 89.
Lokale afdelingen
FNV Bouw heeft, verspreid over het land, meer dan driehonderd
lokale afdelingen. Leden kunnen bij de vraagbaak van de afdeling
terecht met vragen en problemen. Ook contactgegevens van de
vraagbaak zijn op te vragen via 0900 368 26 89.
Re-integratiebegeleiding
FNV Bouw heeft vrijwilligers die zijn opgeleid om leden te begeleiden
bij hun re-integratieproces, bijvoorbeeld bij ziekte, werkloosheid
of bij (her)keuring voor een WAO/WIA-uitkering. Schakel de reabegeleider
zo vroeg mogelijk in. Bel daarvoor met 0900 368 26 89.
Advies Sociale Voorzieningen (ASV)
FNV Bouw geeft leden met een laag inkomen advies over sociale
voorzieningen. ASV’ers (geschoolde kaderleden) weten alles over bijzondere
bijstand, kwijtscheldingsregelingen, langdurigheidstoeslag,
aanvullende bijstand, zorg- of huurtoeslag. Bel 0900 368 26 89.
Contributietabel FNV Bouw
(per 1 juli 2011)
Krul
Normtarief voor werkende leden
22 jaar en ouder € 15,42
21 jaar € 13,11
20 jaar € 11,56
19 jaar € 9,25
18 jaar € 7,71
17 jaar € 6,17
15 en 16 jaar € 3,85
Aangepast tarief
voor leden met uitkering etc.* 22 jaar en ouder € 9,10
voor leden met uitkering etc.* 21 jaar en jonger € 0,00
leden van 65 jaar en ouder € 5,09
partners van overleden leden zelf niet in loondienst € 4,47
parttimers die 20 uur of minder werken € 9,10
parttimers die 21 tot en met 30 uur werken € 11,56
* leden met WW, IOAW, ZW of bijstand of samenloop met
WIA/WAO/Wajong/WAZ
leden met prepensioen en vut-uitkering
leden met verlaagd loon in het 2de ziektejaar
leden met WIA/WAO/Wajong/WAZ 65% of meer afgekeurd
huismannen (rolwisseling)
21

24
Lekker bezig!
Krul
Jan Post,
scheepsreparateur
tekst en beeld Pieter Jansen
“Op dit moment ben ik op de werf
Dijkzicht in Zwolle het roer van een
schip van de Havendienst aan het
schilderen. Het krijgt een nieuwe laag
speciale coating die voorkomt dat er
teveel schelpen en algen aangroeien.
Ook komen er nieuwe anodes op.
Schepen in de beroepsvaart krijgen
ieder jaar zo’n beurt, we noemen het
‘knippen en scheren’. Particulieren
geven hun jacht minder vaak een knip-
en scheerbeurt, vanwege de kosten.”
“Ik zit nu al 12 jaar in de scheepsreparatie,
sinds mijn 18e. De afwisseling
is leuk, er is altijd wat te doen. Hier op
de werf komen ook scheepseigenaren
zelf klussen aan hun boot. Behalve het
grote werk, dat is ons pakkie ’an.” ●
MEI 2012

Of het nu gaat om persoonlijke ontwikkeling of
veranderingen in het vakgebied: niemand is te oud
om te leren. Daarom zet Krul enkele opleidingen en
cursussen op een rij.
Nieuwe opleiding
Google SketchUp
Voor veel klanten is een simpele werktekening niet meer genoeg,
liever ziet men een ontwerp in 3D. 3D-tekenprogramma’s zijn dan
ook populairder dan ooit. Helaas zijn deze programma’s vrij kostbaar.
Niet Google SketchUp. Dit tekenprogramma is net als de andere
Google-diensten gratis online te gebruiken. Wie zich het programma
niet via YouTube-instructiefilmpjes eigen wil maken, maar liever een
docent het hemd van het lijf vraagt, kan terecht bij HMC Cursus en
Training in Amsterdam en Rotterdam. Deze opleider voor de meubel-
en houtsector start met een nieuwe cursus, geheel gewijd aan het
tekenprogramma. Met SketchUp kan alles in 3D worden getekend,
zoals gebouwen, interieurs en meubels. In de basiscursus wordt de
cursisten in vier avonden geleerd om met het programma te werken.
Van het maken van aanzichten, tot het tekenen van een plattegrond
en het optrekken van diezelfde plattegrond tot een 3D-tekening.
De eerste cursus loopt van 14 mei tot en met 11 juni 2012. Naar
verwachting zullen binnenkort echter cursusdata voor na de zomer
bekend gemaakt worden. Houd hiervoor hmccursusentraining.nl in
de gaten. ● Google SketchUp is gratis te downloaden is via sketchup.google.com.
MEI 2012
Krul
Opleidingen
16 mei
CTH-moduul 3: naaldhout
Een cursus bedoeld voor het opdoen van
praktisch toepasbare kennis van diverse
soorten naaldhout. Kwaliteit, maten, toepassingen
en bewerkingen komen daarbij
aan bod. Behandeld worden onder meer:
Europees vuren, Europees grenen, Canadian
spruce-pine-fir en Lariks. De cursus
omvat drie studiedagen en een examen
van één dagdeel. Bij voldoende resultaat
krijgt de deelnemer een certificaat. Na
het behalen van zes certificaten, ontvangt
de cursist het diploma Commercieel
Technisch medewerker Houthandel.
Locatie: SHR Wageningen/HOC Almere,
hmccursusentraining.nl.
12 juni
Visueel sorteren constructief naaldhout
Na het volgen van deze cursus kan de
cursist − sorteerders en bestekzoekers
− hout voor constructieve toepassingen
visueel op sterkte sorteren. Deze cursus
leidt op tot een door de SKH-erkend diploma.
Naast een korte theoretische uitleg,
wordt er met name aandacht besteed
aan het aanleren van de vaardigheden
door middel van praktijkgerichte oefeningen.
Dit betekent dat de deelnemers veel
zelf aan de slag zullen gaan. De cursus
duurt drieënhalve dag.
Locatie: Amsterdam, evanbuytendijk.nl.
19 juni
Passiefhuis en geveltimmerwerk
Een cursus voor bedrijfsleiding, verkoopmedewerkers
buiten- en binnendienst,
calculatoren, tekenaars en werkvoorbereiders.
Na het volgen van deze studiedag
weet de deelnemer wat passiefhuis
inhoudt en wat de gevolgen zijn voor kozijnen,
deuren en houtskeletbouwelementen,
kent hij de termen Ugl, Uw en Ufr en
heeft hij inzicht in de invloed hiervan op
de EPC waarde van een woning.
Locatie: Mevo te Helmond,
evanbuytendijk.nl.
Kent u een opleiding of cursus die interessant
is voor collega’s? Mail naar: krul@bdu.nl.
25

Bondig
Politiek bezuinigt Nederland kapot
De partijen (VVD, CDA, GroenLinks, D66 en de Christen Unie), die na de val van het
kabinet-Rutte vliegensvlug een bezuinigingspakket van ruim 14 miljard overeenkwamen,
bezuinigen Nederland kapot. FNV Bouw vreest dat het vertrouwen van mensen in
de economie en de politiek tot onder het vriespunt daalt door dit beleid dat in strijd is
met alle adviezen van economen en internationale organisaties als het IMF. De gewone
werknemers zijn volgens de bond de klos. Het zwaar bevochten pensioenakkoord is van
de baan en de bouwvakker kan fluiten naar een fatsoenlijke AOW op zijn 65e jaar. De
afspraken over de hypotheekrente-aftrek en de arbeidsmarkthervormingen hebben een
averechts effect. “Triest dat de partijen die zichzelf ‘het verstandige midden’ noemen
de sociale partners zo bot buitenspel zetten”, zegt bondsvoorzitter John Kerstens.
Bouw ‘winnaar’ van FNV Foto Alarm
Jaarlijks overlijden wereldwijd
2,3 miljoen mensen
door hun werk. Zij worden op
Workers Memorial Day (28
april) door de vakbeweging
herdacht. De FNV organiseerde
dit jaar een FNV Foto
Alarm. Inzendingen moesten
onveilige of ongezonde
werksituaties in beeld brengen.
Winnaar werd Frans
Pothuizen met dit beeld van
‘de veiligheidsman’ van een
aannemingsbedrijf die balanceert
op een gevaarlijke
steiger.
FOTO FRANS POTHUIZEN
Baas moet ook voor zzp’er zorgen
Zelfstandigen zonder personeel (zzp’ers) kunnen opdrachtgevers die hun zorgplicht
niet naleven, aansprakelijk stellen bij een bedrijfsongeval. Dat heeft de Hoge Raad
bepaald in een zaak van een zzp’er die door een bedrijf was ingehuurd als reparateur.
De beslissing betekent een doorbraak voor de positie van zelfstandigen. FNV
Bouw reageert verheugd op de uitspraak. Die verbetert de positie van werkenden in
alle sectoren van de bond. Het oordeel van het hoogste rechtscollege dat ons land
kent betekent dat de plicht van werkgevers om actief maatregelen te treffen ten
behoeve van de veiligheid van hun werknemers, tegenwoordig geldt voor alle groepen
werkenden. In de bouw en aanverwante sectoren wordt hetzelfde werk vaak
uitgevoerd door groepen werkenden met verschillende rechtsposities. FNV Bouw
staat op het standpunt dat deze verschillen onwenselijk zijn en moeten verdwijnen.
Gelijk werk betekent voor FNV Bouw gelijke bescherming tegen de gevaren ervan.
Dat standpunt is nu door de Hoge Raad bevestigd.
26
Casco Krul
‘Werknemer heeft
recht op reële
km-vergoeding’
Werknemers worden op kosten gejaagd
door de almaar stijgende benzineprijzen.
Oók als ze reizen voor de baas.
Mensen in de sectoren waar FNV Bouw
actief is − bouw, afbouw, meubel en
hout en woondiensten − zijn veelal
aangewezen op eigen vervoer. Werknemers
in de bouw bijvoorbeeld maken
vaak veel kilometers voor hun werk en
daarom hebben ze recht op een reële
vergoeding, vindt de bond. Het is toch
te gek als werknemers eigen geld mee
moeten nemen als ze gaan tanken
om voor hun baas te rijden. Een paar
jaar geleden wilden de werkgevers de
kilometervergoeding verlagen. FNV
Bouw was daar fel op tegen en kwam in
actie. Nu is er opnieuw een probleem.
De benzineprijs ging half april aan de
pomp door de historische grens van 2
euro per liter. Door de voortdurende
stijging van de benzineprijs, komen
werknemers niet meer uit met hun
kilometervergoeding. Tijdens de onderhandelingen
over een nieuwe bouw-cao
was dat de reden dat de vergoeding is
aangepast. Ook in aanverwante sectoren
is het billijk om de vergoeding aan
te passen. FOTO ANP
MEI 2012

FNV-leden denken en praten
over toekomst van de zorg
De zorg is ook de FNV een zorg. Werknemers hebben belang bij goede
gezondheidszorg. Maar dat is duur en wordt alleen maar duurder. De
toekomst van de zorg staat dan ook al jaren op de politieke agenda.
De FNV wil graag de mening van haar leden over dit onderwerp horen.
Daarvoor worden bijeenkomsten belegd op verschillende locaties. Wie
daar mee wil denken en praten kan zich aanmelden op fnvlokaal@
vc.fnv.nl onder vermelding van naam en datum van de bijeenkomst die
men wil bijwonen. De reeks thema-avonden is al begonnen. Er zijn nog
bijeenkomsten in Roosendaal (21 mei), Middelburg (30 mei), Roermond
(31 mei), Amsterdam (4 juni), Arnhem (5 juni) en Den Haag (11 juni).
Aanvangstijd is steeds 19.30 uur. Voor locaties en andere bijzonderheden
zie het bericht op fnvbouw.nl.
FOTO ANP
MEI 2012
Casco Krul
Bondig
BBZ: Twee miljoen aan schadeclaims
Bureau Beroepsziekten van de FNV (BBZ) heeft vorig jaar twee miljoen euro aan
schadeclaims uit het vuur gesleept voor werknemers met een beroepsziekte. Het
gemiddelde claimbedrag bedroeg in 2011 bijna 50.000 euro. Maar er waren uitschieters,
zoals de zaak tegen een frisdrankenconcern in Limburg dat een schadevergoeding
van 6,5 ton moest betalen aan een jonge elektricien die ernstig invalide
werd door inademing van methanol. Bureau Beroepsziekten FNV werd in 2000
opgericht met als belangrijkste doelstelling een betere belangenbehartiging van
slachtoffers van beroepsziekten. In totaal krijgen jaarlijks twintigduizend mensen
met een beroepsziekte te maken. Vorig jaar meldden zich 272 vakbondsleden
bij BBZ. Naast die belangenbehartiging streeft het bureau naar een collectieve
compensatieregeling voor beroepsziekteslachtoffers en werkt het aan het voorkomen
van beroepsziekten. FNV Bouw is één van de pijlers onder FNV BBZ. Tot de
‘cliënten’ van het bureau behoren ook regelmatig leden van FNV Bouw.
FOTO ANP
Verschuiving eerste
AOW-betaling kan flink
inkomensgat opleveren
Sinds 1 april krijgen mensen die 65 jaar worden
hun AOW-uitkering pas op het moment dat zij jarig
zijn. Voorheen ging de uitkering in op de eerste
dag van de maand waarin zij 65 werden. Dat levert,
zeker voor iemand die laat in de maand jarig
is, een flink inkomensgat op. FNV Bouw was tegen
deze maatregel van het kabinet en protesteerde
daar in FNV-verband tegen, maar daar werd niet
naar geluisterd. Afhankelijk van de verjaardagsdatum,
de leefsituatie en de eventuele partnertoeslag,
moeten mensen rekening houden met een
gat dat kan oplopen tot 1200 euro netto. Toen
het kabinet eind vorig jaar tot de verschuiving
van de AOW-uitkering besloot, tekenden zowel
werkgevers- als werknemerspartijen daartegen
protest aan, maar troffen een dichte deur. Ook de
Stichting van de Arbeid zag niets in de kabinetsplannen.
Dit landelijke orgaan van werknemers
en werkgevers adviseerde de regering om een
overgangstermijn van vier jaar te hanteren. Maar
opnieuw tevergeefs. Minister Kamp van Sociale
Zaken suggereerde dat de pensioenfondsen de
inkomensderving zouden kunnen compenseren.
FNV Bouw vindt dat een gemakzuchtige suggestie,
want de financiële situatie van de pensioenfondsen
bied daar weinig ruimte voor. Toch zijn er
fondsen en cao-partijen die iets proberen te doen.
27

WIJ
STEUNEN
ELKAAR
IK WORD LID
Naam: m / v
Straat | Huisnummer:
Postcode | Plaats:
Telefoonnummer:
E-mail:
Geboortedatum:
Werkt bij:
Plaats:
Beroep:
STEUN OOK JOUW COLLEGA’S
WERF EEN LID!
Gun je collega ook de voordelen van het lidmaatschap van FNV Bouw.
Als dank krijg jij als werver een premie van 10 euro.
Je collega betaalt slechts 15,42 euro per maand.
BETAALWIJZE:
Automatische afschrijving (maandelijks) van rek.nr.:
Acceptgirokaart (€ 0,25 per maand duurder)
OPSTUREN IN EEN ENVELOP (POSTZEGEL NIET NODIG) NAAR: FNV BOUW t.a.v. LEDENADMINISTRATIE, ANTWOORD NUMMER 13, 3440 VB WOERDEN
Datum
Handtekening
EN BEN AANGEMELD DOOR
Naam:
Postcode
Woonplaats
Lidnummer
Maak € 10,– over op rekeningnummer:
FNV Meubel & Hout is onderdeel van FNV Bouw
0900 368 26 89
11-902
FNVBOUW.NL

door Douwe van der Meulen
KRUL IS HET LEDENBLAD VAN
FNV MEUBEL & HOUT
Jaargang 5 nummer 3, mei 2012
EXPLOITATIE
Koninklijke BDU Uitgevers BV
REDACTIE
Peter van der Aa (hoofdredacteur)
E peter.vanderaa@fnvbouw.nl
Marlous Brand
E m.brand@bdu.nl
Charlie Schuurman
E c.schuurman@bdu.nl
MEDEWERKERS
Djanko, Pieter Jansen, Stephanie Jansen,
Bert Janssen, Tom Janssen, Douwe van der
Meulen, Chris Pennarts, Jeroen Poortvliet
REDACTIEASSISTENTIE
Ria van Velzen
E ria.vanvelzen@fnvbouw.nl
CONTACT
Redactie Krul
T 0342 494 851
E krul@bdu.nl
ADVERTENTIES
BDU Vak- en Publieksmedia
Nathalie Davelaar
T 0342 494 261
E n.davelaar@bdu.nl
TECHNISCHE REALISATIE
Koninklijke BDU Grafi sch Bedrijf BV
UITGAVE en COPYRIGHT
Krul is een uitgave van de Stichting FNV Pers.
Overname van teksten is alleen toegestaan
met bronvermelding; op beeld berust
copyright.
ABONNEMENTEN
Krul verschijnt acht keer per jaar. Leden
van FNV Meubel & Hout ontvangen het blad
gratis. Abonnees betalen € 20,- per jaar.
FNV MEUBEL & HOUT IS ONDERDEEL
VAN FNV BOUW
ISSN 1875-4880
MEI 2012
Horizontaal: 1 slappe stopverf 7 olie uit vlaszaad
13 projectieplaatje 14 dorp in Groningen 16 sinds
18 deel van een bijenkorf 20 neerslag 21 competitie
(Eng.) 22 jongensnaam 24 holte 25 glazen veranda
26 wilde kat 28 groep gassen 30 technisch directeur
(afk.) 31 driekroon 33 elektronische post 34 meisjesnaam
35 voorzetsel 37 staat in de V.S. 39 basisonderwijs
(afk.) 40 donkere kamer (afk.) 41 opening
43 automatisch 45 plaats in Gelderland 46 verzoek
48 dicht 49 zwaar ademen 50 door de mond 51 kastijden
53 ontkenning 55 sjerp 56 teerproduct 57 water in
Fryslân 59 nanofarad (afk.) 60 loot 61 damp 63 boosheid
65 luitenant (afk.) 66 kinderen van Uranus en
Gaea 68 degelijk 70 platte aardigheid 71 very important
person (afk.) 73 meisje 74 middagdutje 76 kunstwerk
78 plaats 79 Grieks eiland 80 omtrek 82 grap
(volkst.) 83 plaatmateriaal 84 gereedschap
Oplossing: 51 - 50 - 10 - 17 - 1 - 62 - 58 - 38 - 27
Krul
Puzzel 34
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
13 14 15 16 17
18 19 20 21
22 23 24 25
26 27 28 29 30
31 32 33 34
35 36 37 38 39 40
41 42 43 44 45
46 47 48 49
50 51 52 53 54
55 56 57 58 59
60 61 62 63 64
65 66 67 68 69
70 71 72 73
74 75 76 77 78
79 80 81 82
83 84
Verticaal: 1 muziekinstrument 2 niet eerst 3 middelbaar
onderwijs (afk.) 4 tijdseenheid 5 plaats in Noord-
Brabant 6 toneelleiding 7 touw; streep 8 dun 9 alom
10 regenschoeisel 11 meisjesnaam 12 water (Frans)
13 modderig 15 rangtelwoord 17 tot het leenstelsel behorend
19 plaats in Japan 21 ontelbaar 23 taalkundige
term 25 lijfeigene 27 langzaam 29 zinnebeeld 30
afbeelden met potlood 32 Achter Het Nieuws (afk.)
34 staan in een bos 36 schrijnend 38 oud Mexicaans
cultuurvolk 40 deel van een etmaal 42 manier 44 godin
van de dageraad 45 kleur 47 afroombak 49 halfgod
50 gedenknaald 51 ad rem 52 kansbriefje 54 vlak
maken 56 meisjesnaam 58 plaats in Frankrijk 61 plaats
bij Leek 62 herrie 64 hechtkrammetje 66 geroosterd
brood 67 niemendal 69 socialistische leider
70 mannelijk varken 72 intrige 75 interne remedial
teaching (afk.) 76 doos (Eng.) 77 tweetal 80 cerium (afk.)
81 rijkspolitie (afk.)
In elk nummer van dit magazine staat een puzzel. Stuur uw oplossing met vermelding van bankrekeningnummer
vóór 5 juni naar: redactie bondsmagazines, postbus 520, 3440 AM Woerden of stuur een e-mail met dezelfde gegevens
naar puzzel@fnvbouw.nl. U maakt dan kans op de hoofdprijs van 100 euro of de twee prijzen van 50 euro. De
oplossing van puzzel nr. 33 was: speciebaard. De eerste prijs van 100 euro is gewonnen door G. de Ridder, Noordwijk;
de prijzen van 50 euro door W. van Cappellen, Krimpen a/d IJssel en J. Kooijman, Schoorl.
29