School! nr. 3 - VOS/ABB

School!
teamwork geeft
minder werkdruk
hoogbegaafdenonderwijs:
zo kan het ook
Magazine voor het openbaar onderwijs
Nummer 3, mei 2013
Verplichte eindtoets:
politieke farce of zinvol besluit?

Bezoek
www.voion.nl
Voor iedereen in het vo op zoek naar
kennis en ervaringen op het gebied van:
• Arbeidsmarkt & mobiliteit
• Opleiding & professionalisering
• Veilig, gezond & vitaal werken
Voion, kennis en advies van en voor het voortgezet onderwijs
www.rapportomslagen.nl
voor rapportomslagen
en meer!
Vraag vrijblijvend
een proefmodel aan.
050 - 549 11 05
info@rapportomslagen.nl
www.voion.nl

Lucy Beker
Hoofdredacteur
Hoofdredacteuren Lucy Beker
en Michiel Jongewaard schrijven
beurtelings een column.
School! is hét magazine voor het openbaar onderwijs.
Het is een gezamenlijke uitgave van de Vereniging
Openbaar Onderwijs (voo.nl) en VOS/ABB (vosabb.nl).
Jaargang 4 - nr. 3, mei 2013
ISSN: 2211-0062
Verschijnt 7x per jaar - Oplage 12.000
Vereniging
Openbaar
Onderwijs
redaCtioneeL
Als je de kranten moet geloven, lijkt het vaak of ‘het onderwijs’ genoeg heeft van
wéér een onderwijsvernieuwing. Maar ik heb een heel ander beeld: het onderwijs
is juist op alle fronten bezig met innovatie. Dat zie je als je op de scholen zelf komt.
Het is het leukste deel van mijn werk als onderwijsjournalist dat ik nogal eens in de
keuken van het onderwijs mag kijken. Ik kom op grote en kleine scholen, traditionele
en moderne scholen, en steeds weer valt me op hoeveel bevlogen mensen er werken;
mensen die zich continu inzetten om het onderwijs verder te verbeteren.
beeLd: Martine sprangers
Niet dirigeren, maar faciliteren
Zit de pers er dan zo naast? Nee, dat denk ik niet. Het is allebei waar: het onderwijs
heeft geen zin meer in oekazes van bovenaf, die ook zomaar weer herroepen kunnen
worden. Ze bedenken liever zélf hoe ze het onderwijs kunnen ontwikkelen en
versterken, en dat doen ze met veel inzet en inspiratie.
Ik proefde het onlangs weer op een bijeenkomst van scholen die met het vernieuwende
concept Slim Fit experimenteren. Directies, besturen en leerkrachten waren
bij elkaar in – hoe toepasselijk – het Denksport Centrum in Utrecht, om ervaringen
uit te wisselen. De hele dag ging over deze nieuwe methode van teamonderwijs, die
een stapje verder gaat dan het al langer bestaande Teamonderwijs Op Maat. De teams
in de Slim Fit-scholen bestaan namelijk niet alleen uit leerkrachten. Het zijn bredere
teams, samengesteld uit leerkrachten én onderwijsassistenten, stagiaires en zelfs
ondersteuning van buiten de school. De scholen vullen het op allerlei manieren in
en deden verslag van hun ervaringen aan de hand van films en presentaties. Daarop
kwamen tal van vragen en werden veel details besproken. Uit de reacties begreep
ik dat de leerkrachten in deze scholen met meer plezier werken dan vroeger. Een wat
oudere kleuterjuf zei bijvoorbeeld: ‘Het was ook wel eens eenzaam, altijd alleen in
je eigen klas. Nu we met een team voor de groepen staan en het werk verdelen, is het
veel leuker’. En een ander zei: ‘Het móet echt anders, het klassikale systeem is failliet’.
En heel vaak hoorde ik: ‘Voor de kinderen is dit een goede aanpak, ze komen beter uit
de verf en zijn happy.’ Duidelijke taal onder geïnspireerde leerkrachten die op zoek
zijn naar het beste onderwijs voor hun leerlingen.
Voor mij is het helder: de overheid moet geen onderwijsvernieuwingen dirigeren, maar
wél faciliteren. Gelukkig gebeurt dat met Slim Fit. U leest er meer over op pagina 18
en 19 van dit nummer. <
Redactie-adres: Vereniging Openbaar Onderwijs
Postbus 60182, 1320 AE Almere
E redactie@voo.nl | T 036 533 15 00 | F 036 534 04 64
Hoofdredactie: Michiel Jongewaard (Vereniging
Openbaar Onderwijs), Lucy Beker (VOS/ABB)
Redactie: Jaap Adema, Jan Barendse, Dennis Bode,
Martin van den Bogaerdt, Lineke Eerdmans,
Fred Kruidenberg en Fred Timmermans.
Aan dit nummer werkten mee: Karin van Breugel,
Arjan de Graaf, Bert-Jan Kollmer, Sanne van der Most,
Eric Muijderman, Rob Oostwegel, Jeroen Schipper,
Merijn van der Vliet.
Foto omslag: Saskia Beek.
Cartoon: Maarten Wolterink.
Drukwerk: SDA Print + Media
Vormgeving: SDA Print + Media
Aryen Bouwmeester, Dirk van der Burgh
Lidmaatschap Vereniging Openbaar Onderwijs: Leden
van de VOO ontvangen automatisch één gratis abonnement
op School!. Dit geldt voor zowel persoonlijke leden, als de
MR, ouderraad en schoolbesturen. Voor meer informatie:
www.voo.nl/lidmaatschap. Het lidmaatschap loopt van
1 januari t/m 31 december. Opzegging dient schriftelijk te
gebeuren voor 1 december.
Lidmaatschap VOS/ABB: Leden van VOS/ABB
ontvangen automatisch één gratis abonnement op
School!. Dit geldt voor schoolbesturen én hun scholen.
Bovenschoolse directies kunnen op aanvraag ook één
gratis abonnement ontvangen. Voor meer informatie:
www.vosabb.nl/abonnementen.
Abonnementen: Een los abonnement voor niet-leden
kost € 24,50 per jaar (tarief 2013). Abonneren kan via
www.vosabb.nl of www.voo.nl.
Advertenties: Recent Amsterdam
Contactpersoon Ray Aronds
E info@recent.nl | T 020 330 89 98
Nummer 4 van School!
verschijnt rond 27 juni 2013.
Magazine voor het openbaar onderwijs | 03

Ik zoek een...
juf/meester!
juf/meester
Voor álle
vacatures in in
het primair
onderwijs!
www.Onderwijsvacaturebank.nl
Toe aan een
uitdagende hobby?
Word reisleider!
7343
ACSI Kampeerreizen zoekt u!
Wij zijn op zoek naar enthousiaste nieuwe reisleiders om het
huidige team van reisleiders te versterken. Ieder jaar gaan ruim
50 reisleiders op pad om ACSI Kampeerreizen te begeleiden.
Een reisleidersechtpaar…
• Is een enthousiast caravanner of camperrijder
• Kan goed met mensen omgaan
• Heeft kennis/interesse in cultuur en historie
• Kan goed communiceren in het Nederlands, Engels en Duits
• Is beschikbaar in het voor- of naseizoen
• Heeft leidinggevende ervaring
• Is in goede gezondheid
• Heeft een leeftijd tussen 50-67 jaar
• Is een belangrijk aandeel in het succes van een reis
Herkent u zich in bovenstaand profiel en heeft u interesse?
Neem dan contact met ons op via touroperating@acsi.eu
of bel 0488-420810 en vraag naar Sophie Berns.
Wij zijn ook op zoek naar technische assistenten,
kijk op onze website.
Kijk voor meer informatie over de ACSI Kampeerreizen op www.ACSIreizen.nl

Vrij om het zelf
te bedenken
De kracht van openbaar onderwijs
12
Hoogbegaafdenonderwijs
Zo kan het ook: met Thalysgroepen
26
Verplichte eindtoets
Politieke farce of zinvol besluit? School! peilde de meningen.
14
Teamwork
voor de klas geeft minder werkdruk.
De eerste ervaringen met Slim Fit.
18
En verder:
03 Redactioneel
06 Kort nieuws
09 Column
door Bert-Jan Kollmer
10 De vijf vragen:
Oud-Beijerland
16 De kleine school
20 Nationale Onderwijsprijs
voor Porta Mosana in
Maastricht
22 Collectieve inkoop
23 Aan het woord:
JeroenSchipper
30 TOP-School
Hogeschool
Arnhem Nijmegen
26 Stichting Move
28 Het Gebouw: Focus
32 School! antwoordt
34 School! en excursie:
Planetarium en
Museum Martena
35 School! en recht
36 Opmerkelijk
inhoud
Magazine voor het openbaar onderwijs | 05

kort nieuws
VOO zoekt trainers medezeggenschap
De Vereniging Openbaar Onderwijs (VOO) wil het aantal cursusleiders medezeggenschap uitbreiden en is daarom op zoek naar
ervaren en enthousiaste trainers.
In het scholingsaanbod medezeggenschap
leren MR-leden alles over de theorie
en de praktijk van de medezeggenschap.
De VOO zoekt mensen die:
• direct betrokken zijn bij het onderwijs:
als ouder, leerkracht, (bovenschools)
directeur, onderwijsadviseur of als
beleidsmedewerker onderwijs;
• goed zijn ingevoerd in de theorie en
praktijk van de medezeggenschap;
• ervaring hebben in het overbrengen
van kennis en vaardigheden aan volwassenen;
Wetswijzigingen ten gunste
van openbaar onderwijs
De Wet op het primair onderwijs (WPO) en de Wet op de expertisecentra
(WEC) worden op drie voor het openbaar onderwijs
belangrijke punten gewijzigd. De door staatssecretaris Sander
Dekker van OCW voorgestelde wetswijzigingen zijn na advies
van de Raad van State ingediend bij de Tweede Kamer.
De drie punten waarop de WPO en de WEC worden gewijzigd,
zijn de afgelopen jaren door VOS/ABB regelmatig onder de aandacht
gebracht bij kabinet en parlement. Zo krijgt een stichting
voor openbaar onderwijs het recht om bij de gemeenteraad een
verzoek in te dienen tot het stichten van een nieuwe openbare
basisschool. Tot nu toe moet hiervoor de weg via het college van
B&W worden bewandeld, waardoor het openbaar onderwijs
afhankelijk is van de politieke medewerking van het college. De
nieuwe situatie, waarin de stichting zich tot de gemeenteraad
zal kunnen wenden, doet recht aan de bestuurlijke zelfstandigheid
van het openbaar onderwijs en aan de lokale democratie.
De wet wordt ook gewijzigd op het punt dat een stichting voor
openbaar onderwijs zelf mag beslissen om een openbare school
op te heffen. De gemeenteraad kan vervolgens besluiten dat
de gemeente deze school zelf in stand houdt. Hiermee wordt
voorkomen dat het schoolbestuur wordt geconfronteerd met de
financieel onverantwoorde situatie om een school tegen beter
weten in open te houden, alleen omdat de gemeenteraad dat
zo graag wil.
De derde wijziging betreft het recht van ouders om onder bepaalde
voorwaarden het initiatief te nemen tot het stichten van
een nieuwe openbare school. Het komt erop neer dat dit in de
WPO en de WEC wordt geregeld zoals het ooit was vastgelegd
in de Lager onderwijswet. <
06 | sChooL! 3 - Mei 2013
• het belang van medezeggenschap goed
over het voetlicht kunnen brengen;
• op enthousiaste en inspirerende wijze
medezeggenschapsscholing kunnen
verzorgen.
De VOO, de grootste aanbieder van scholing
en dienstverlening bij medezeggenschap
in het onderwijs, biedt:
• een instructiebijeenkomst ter introductie;
• een jaarlijkse bijscholingsbijeenkomst;
• werken met een overzichtelijke handleiding
en materialen;
• regelmatig overzicht van actuele ontwikkelingen
op het gebied van medezeggenschap;
• een vergoeding per uitgevoerde bijeenkomst.
< Meer informatie op
www.voo.nl/medezeggenschap
of bel naar 036-5331500. U kunt u aanmelden
door een brief met motivatie
en CV te sturen naar drs. Janny Arends,
beleidsadviseur medezeggenschap:
jarends@voo.nl
Trainingen voor goede
medezeggenschap
VOS/ABB en de Vereniging Openbaar Onderwijs (VOO) organiseren
een nieuwe reeks trainingen over medezeggenschap
op scholen. Er zijn aparte trainingen voor schoolleiders in
het primair respectievelijk voortgezet onderwijs.
De reeks bestaat uit een basistraining en een verdiepingstraining.
Het is mogelijk ze los van elkaar te volgen, maar
u ook kunt kiezen voor beide trainingen. De basistraining
staat in het teken van de theoretische beginselen en de Wet
medezeggenschap op scholen (WMS). Met de verdiepingstraining,
het woord zegt het al, gaat u meer de diepte in.
Centrale vraag is hoe u als schoolleider samen met uw MR
het beste uit medezeggenschap kunt halen. Er wordt gewerkt
met casuïstiek en er komen tips & tricks aan bod.
De trainingen in september, oktober, november en februari
worden verzorgd door Janny Arends en Rein van Dijk van
VOO en Janine Eshuis en Simone Baalhuis van VOS/ABB. <
Meer informatie staat op www.vosabb.nl en www.voo.nl.
Databank jurisprudentie
Gerechtelijke uitspraken die relevante zijn voor het primair
en/of voortgezet onderwijs staan voortaan in de online
VOS/ABB-jurisprudentiedatabank.
De databank staat op het besloten ledengedeelte van
www.vosabb.nl. De gegevens worden nog door de
Helpdesk van VOS/ABB bijgewerkt. De webmaster
moet de werking ervan nog optimaliseren. Het geheel
is dus nog niet af, maar al wel te gebruiken. <
Zie www.vosabb.nl (Helpdesk).

Foto: anp
Koning Willem-Alexander met zijn gezin.
Koningsspelen nieuwe traditie?
De Koningsspelen worden misschien wel een traditie. Dat zei oud-tennisser
Richard Krajicek na de opening van de eerste editie op 26 april, kort voor de
inhuldiging van Koning Willem-Alexander.
Volgens Krajicek, lid van het Nationaal
Comité Inhuldiging, die al sprak over
de Eerste Koningsspelen, zou niet alleen
het Comité, maar ook de koning
hopen dat het een jaarlijks terugkerend
evenement wordt. Willem-Alexander
was er in elk geval heel blij mee dat
zoveel scholen dit jaar meededen. ‘In
het hele koninkrijk, van Enschede tot
Bonaire, gaan 1,3 miljoen kinderen tegelijk
sporten’, zei hij bij de start van de
landelijke sportdag. ‘En het is ongeloof-
Input gevraagd!
lijk belangrijk dat kinderen bewegen.’
Veel scholen hadden een mooi spelprogramma
opgezet, waar de kinderen plezier
aan beleefden, maar helaas vielen
de Koningsspelen toch in grote delen
van het land letterlijk in het water omdat
het uitgerekend die dag slecht weer
was met veel regen. Een reden te meer
om het draaiboek volgend jaar weer
tevoorschijn te halen? De gemeente
Amsterdam heeft al laten weten het
voortaan elk jaar te doen. <
Vindt u dat VOS/ABB genoeg doet voor het openbaar en algemeen toegankelijk
onderwijs?
Op vrijdagochtend 7 juni organiseert
VOS/ABB in Woerden een bijeenkomst
om van de leden input te krijgen. Doen
wij wat wij doen goed? Vindt u dat
wij bepaalde onderwerpen onderbelicht
laten? Of vestigen wij aandacht
op zaken die er voor u niet toe doen?
Laat het ons weten! De bijeenkomst
begint om 09.30 uur en wordt om 12.30
uur afgesloten met een (eenvoudige)
lunch.
< Aanmelden kan via secretariaatvereniging@vosabb.nl
onder vermelding
van ‘Ledenbijeenkomst 7 juni’.
Ouderorganisaties
dringen aan
op bindende
geschillenregeling
Helpdesk
0800 - 2700 400
kort nieuws
De landelijke ouderorganisaties in het
bijzonder onderwijs en de Vereniging
Openbaar Onderwijs (VOO) vinden dat
de uitspraken van de tijdelijke geschillencommissie
voor passend onderwijs
bindend moeten zijn.
Geschillen tussen ouders en schoolbestuur
(bevoegd gezag), bijvoorbeeld over
de weigering om een kind in te schrijven
op de eerste school van keuze, kunnen
formeel worden voorgelegd aan de landelijke
geschillencommissie passend onderwijs.
De landelijke ouderorganisaties zijn
echter ontevreden over de formulering
in de Algemene Maatregel van Bestuur
(AMvB). Daarin staat dat het oordeel van
de geschillencommissie wordt voorgelegd
aan het bevoegd gezag, dat ‘zo spoedig
mogelijk schriftelijk aan de ouders meedeelt
wat er met het oordeel van de commissie
wordt gedaan’. Het bevoegd gezag
kan dus besluiten het ‘oordeel’ van de geschillencommissie
naast zich neer te leggen,
terwijl uitspraken van een geschillencommissie
in de regel bindend zijn.
In de brief pleiten de VOO, OUDERS&COO,
NKO, LOBO, CG Raad en Balans voor een
geschillenregeling die vergelijkbaar is
met de geschillenregeling zoals die in de
Wet medezeggenschap op scholen van
kracht is. Daar doet de LCG WMS een bindende
uitspraak bij een geschil. Beroep
kan dan eventueel worden aangetekend
bij de Ondernemingskamer. <
steunpunt
medezeggenschap
passend onderwijs
Magazine voor het openbaar onderwijs | 07

kort nieuws
Miljoen Europese handtekeningen
voor onderwijs
De Vereniging Openbaar Onderwijs heeft zich verbonden met MEET, de Movement
for European Education Trust.
Deze groep betrokkenen uit verschillende
Europese landen wil met een Europees
Burgerinitiatief werken aan hoogwaardig
en toegankelijk onderwijs voor
iedereen in de Europese lidstaten. Het
Europees Burgerinitiatief is een vorm
van directe democratie. Wanneer een
miljoen EU-burgers, die de nationaliteit
hebben van ten minste een kwart van de
lidstaten van de Unie, hun handtekening
zetten onder een burgerinitiatief, roepen
zij de Europese Commissie op om wetgeving
voor te stellen. MEET greep deze
mogelijkheid aan om het onderwijs dat
8 | sChooL! 3 - Mei 2013
Goed crisismanagement
bestaat in de Europese scholen breder
toegankelijk te maken en te verbeteren.
Het initiatief van MEET is het achtste officieel
geregistreerde initiatief.
Tot nu toe heeft bijna geen van de geregistreerde
burgerinitiatieven het vereiste
aantal handtekeningen gehaald.
MEET heeft tot 1 november 2013 de tijd
om een miljoen handtekeningen te verzamelen.
De website www.euroedtrust.
eu bevat meer informatie en een link
naar het online hand tekeningeninzamelingssysteem.
<
Bestuurder Hendrik-Jan van Arenthals van de openbare Mondia Scholengroep
op Walcheren laat zien hoe een school effectief kan reageren op een plotselinge
crisissituatie.
Arenthals vertelt in VO-magazine,
het online blad van de VO-raad, hoe
hij reageerde op de negatieve publiciteit
die het Scheldemond College in
Vlissingen in maart over zich heen
kreeg, toen bleek dat de aula op een
zaterdag was afgehuurd voor een bezoek
van de omstreden Amerikaanse
imam Khalid Yasin.
Van Arenthals kwam er pas maandagochtend
achter dat de imam in
de aula een lezing had gehouden,
toen de Telegraaf daarover berichtte.
Hij erkende in de media direct
dat de school een fout had gemaakt
en distantieerde zich van de imam.
Diens uitspraken over onder anderen
homo’s en niet-moslims botsen met
de kernwaarden van het openbaar
onderwijs, waarin onder meer wederzijds
respect centraal staat.
Arenthals in VO-magazine: ‘Bij iedere
calamiteit is de essentie van
het protocol hetzelfde. Je verzamelt
meteen een crisisteam om je heen
van mensen die ertoe doen en je
neemt zo snel mogelijk zelf de regie
en communicatie in handen.
Alle communicatie moet via één
mond, zodat je een eenduidige en
consistente boodschap overbrengt.
Ik heb meteen mijn informatie ingewonnen
en gezorgd dat ik evenveel
wist als de media. Als eerste heb
ik iedereen die ertoe doet geïnformeerd,
dus de ouders, het personeel
en de raad van toezicht. Vervolgens
heb ik de veiligheidsdriehoek van de
gemeente gebeld en daarna pas de
pers. Ik heb zelf contact gezocht met
de lokale krant om in een interview
openheid van zaken te geven, nadat
ik ook Omroep Zeeland had geïnformeerd’.
<
Waaruit blijkt
de identiteit
van openbaar
onderwijs?
De identiteit van de openbare school
blijkt vooral uit de visie op kinderen en
uit de onderwijskundige aanpak. Dit
blijkt uit onderzoek van CPS Onderwijsontwikkeling
en Advies en de Marnix
Academie.
Respondenten uit het openbaar, protestants-christelijk
respectievelijk rooms-katholiek
onderwijs reageren verschillend
op de vraag waaruit de identiteit van de
school blijkt. In het openbaar onderwijs
wordt die vraag vooral beantwoord met:
de visie op kinderen en de onderwijskundige
aanpak. In het protestants-christelijk
onderwijs wordt de identiteit vooral
ontleend aan de dagopening en de godsdienstles,
terwijl dat in het rooms-katholiek
onderwijs veel minder als bepalend
wordt gezien.
Vooral in het protestants-christelijk onderwijs
kiest het personeel bewust voor
de denominatie. In het katholiek onderwijs
is dat veel minder. In het openbaar
onderwijs kiest ruim de helft van het
personeel bewust voor een openbare
school. < De onderzoeksresultaten staan
als pdf-document bij het bericht ‘Waaruit
blijkt de identiteit van openbaar onderwijs’
van 19 april op www.vosabb.nl
(home>nieuws).
Lipdub over
identiteit
De openbare Thorbeckeschool in Den
Helder heeft een lipdub gemaakt om
de kracht van het openbaar onderwijs
te laten zien en horen. Het filmpje staat
op Youtube onder de titel Thorbecke lipdub.
Gekozen is voor het nummer ‘Hallo
Wereld’, dat volgens schooldirecteur
Wietske Wijnands perfect aansluit bij
de identiteit van openbaar onderwijs,
waarin diversiteit een kernwaarde is. De
Thorbeckeschool valt onder het bestuur
van de bij VOS/ABB aangesloten Stichting
Meerwerf.

Bert-Jan Kollmer
Directeur Vereniging
Openbaar Onderwijs
Ritske van der Veen,
directeur VOS/ABB, en
Bert-Jan Kollmer, directeur
Vereniging Openbaar
Onderwijs, schrijven
beurtelings een column.
Kwaliteit gebaat
bij intern toezicht
In het pas verschenen onderwijsverslag ‘De staat van het onderwijs’ constateert de
onderwijsinspectie dat we er goed voor staan, maar vooral niet tevreden moeten
zijn. Een conclusie waar ik me graag bij aansluit. Internationaal behoren we
minimaal tot de subtop, maar er blijven altijd uitdagingen.
Extern toezicht van rijkswege speelt daarbij een belangrijke rol, maar de grootste
prikkel moet toch van binnenuit komen. Want extern toezicht is functioneel, maar
intern toezicht is beter. Daarmee bedoel ik de dialoog met alle stakeholders op
school, al of niet geformaliseerd in de medezeggenschap.
Het onderwijsverslag kent vier lijnen, waarvan de eerste die van de basiskwaliteit
is. Het aantal zwakke scholen is flink geslonken, maar in de grote groep scholen met
een voldoende basiskwaliteit zit niet zoveel beweging. Terecht maant de inspectie
besturen en schoolteams hier geen genoegen mee te nemen.
De tweede lijn is die van de leerling zelf. De vraag is of we blij moeten zijn met het
feit dat er procentueel gezien steeds minder vmbo-leerlingen zijn. Angstig blijft
dat deze keuze vooral wordt bepaald op basis van de meetlat Cito-score. Dat blijft
een enge momentopname die lang niet alle ontwikkelaspecten van de leerling
meet. Verder dient de toegankelijkheid van het onderwijs een punt van aandacht
te blijven. Niet alleen vanwege de al dan niet vrijwillige ouderbijdragen, waar
Tros Radar terecht aandacht aan besteedde, maar zeker ook omdat de Inspectie
constateert dat de schoolloopbaan afhangt van de beleidskeuzes van de school.
Het scheelt dus nogal of je door de school gezien wordt als iemand met potentieel,
of als iemand met een mogelijk risico. Als ouder zou je moeten weten wat een
school met je kind voor heeft.
Dan de derde lijn, de leraar. Gemiddeld genomen zit dat in de basis wel goed. Maar
meer complexe vaardigheden – bijvoorbeeld voor passend onderwijs – ontbreken
nog bij veel docenten. Dat betekent dat we moeten blijven investeren in scholing
en nascholing.
Tot slot is er de vierde lijn, de besturen. De excessen, zoals we die helaas zagen bij
Amarantis en BOOR, zijn ons allemaal bekend. Toezicht en governance kunnen
beter. Maar over de gehele linie constateert de inspectie dat de kwaliteitsborging
beter kan en dan rijst toch de vraag of onderwijskwaliteit wel voldoende prioriteit
krijgt. Interessant is wel de conclusie dat er geen samenhang bestaat tussen
schaalgrootte en basiskwaliteit.
In de cyclus van het landelijk vaststellen van (kern)doelen, beleidsvorming en
evaluatie speelt de onderwijsinspectie een belangrijke en gerespecteerde rol. De
beperking van dit model is dat het alleen werkt als we het overzichtelijk en meetbaar
(en het liefst vergelijkbaar) maken. Deze kwantificering geeft meteen ook een
beperking in de kwaliteit van het oordeel. Die discussie voeren we al enige tijd.
Misschien is de oplossing wel te vinden in meer zelfregulering en interne dialoog.
Het regelmatige gesprek in de school tussen alle relevante partijen, personeel, management,
ouders en leerlingen over onderwijskwaliteit is enorm belangrijk. De
medezeggenschap kan hierbij een belangrijke rol spelen. Dat iemand van buiten
met je meekijkt is goed, maar regelmatig zelf in de spiegel kijken, is vaak veel
beter. <
CoLuMn
Magazine voor het openbaar onderwijs | 09

10 | sChooL! 3 - Mei 2013
‘De grond bij de entree is nu schoon’

De peuken
zijn verdwenen
tekst en beeLd: Martin van den bogaerdt
een algeheel rookverbod op scholen, ook buiten. dat wil het Longfonds. het openbare
hoeksch Lyceum voor mavo, havo en vwo in oud-beijerland is een van de scholen die nu al
rookvrij zijn. plaatsvervangend rector Luc van heeren houdt zijn longen graag schoon.
Er mag nergens meer worden gerookt?
‘Nee, echt helemaal nergens meer, door
niemand. We hadden eerst nog aparte
rookhoeken voor docenten en leerlingen,
maar sinds augustus zijn we daar helemaal
van af. Een halfjaar daarvoor had
binnen ons bestuur voor openbaar voortgezet
onderwijs het Actief College voor
vmbo, waar ik ook bestuurder van ben, al
een rookverbod ingesteld. Dat ging goed,
dus wilden wij het hier ook. We hebben
het besproken in de medezeggenschapsraad,
waarin ook leerlingen zitten, en die
vond het een prima plan. Er zijn gelukkig
al steeds minder leerlingen die roken. Wij
willen als school met het algehele rookverbod
het goede voorbeeld geven. Of ik
zelf rook? Nee, nooit gedaan!’
Werkt het verbod?
‘Jazeker. Er is natuurlijk altijd nog wel iemand
die stiekem een sigaret opsteekt,
maar daar zegt de conciërge dan wat van.
Wat je wel ziet, is dat leerlingen buiten
het schoolterrein roken. Dat kun je niet
Zien roken, doet roken?
tegenhouden. Onderbouwleerlingen
mogen in de pauzes het terrein niet af,
maar leerlingen uit de bovenbouw wel.
Je hebt als school geen invloed op wat je
leerlingen thuis of op de sportclub doen.
Zo kunnen we ook niet verbieden dat ze
op straat roken. Waar het ons om gaat, is
dat wij als school laten zien dat roken er
niet bij hoort.’
De school als opvoeder?
‘Absoluut. De school heeft niet alleen een
didactische, maar ook een pedagogische
opdracht. Het past in het beeld dat de
school meer doet dan alleen lesgeven. Bij
die opdracht hoort dat je, ook als docent,
Het Longfonds (voorheen Astmafonds) wil voorkomen dat kinderen gaan roken en
roept daarom schooldirecteuren in het voortgezet onderwijs op hun schoolterrein
rookvrij te maken. ‘Want gezonde longen, moeten gezond blijven.’
De helft van de rokers begint op het schoolplein. Kinderen gaan sneller roken als hun
vrienden dat ook doen: zien roken, doet roken. Hoe eerder een kind begint met roken,
hoe waarschijnlijker het is dat het verslaafd raakt. Op www.longfonds.nl/schoolterrein
staat een stappenplan om het schoolterrein rookvrij te maken. Ook staan er op
de website feiten en cijfers over kinderen en roken en kunt u inspirerende filmpjes
downloaden van schooldirecteuren die al een rookvrij schoolterrein hebben.
let op je gedrag. Buiten schooltijd ga je er
niet over, maar je kunt het er op school natuurlijk
wel over hebben. Roken is zo’n on-
‘Wij laten zien dat roken
er niet bij hoort’
derwerp. Dat kun je bespreekbaar maken.
Met het algehele rookverbod laat je expliciet
zien waar je op dit punt voor staat.’
Een profileringskans?
‘Daar is het ons in eerste instantie niet
om te doen. We schreeuwen het niet van
de daken, het is voor ons geen pr-middel.
Wel merk ik dat ouders het erg waarderen,
maar of dat een oorzaak is van het
stijgende aantal aanmeldingen, dat weet
ik niet. Er zijn natuurlijk ook ouders die
het betuttelend vinden, omdat hun kinderen
thuis wel mogen roken. Misschien
is het ook wel betuttelend, maar daar zit
ik niet mee. Rokende leerlingen geven
op school in elk geval niet meer het verkeerde
signaal af.’
Waar wilt u gefotografeerd worden?
‘Bij de ingang, want daar werd vroeger
veel gerookt door leerlingen. Het was altijd
een beetje een troep hier, met peuken
op de grond. Dat is sinds we het rookverbod
hebben niet meer zo. De peuken zijn
verdwenen en daardoor heeft de entree
van de school een gezonde uitstraling
gekregen. Dat is een bijkomend voordeel
van ons rookverbod!’ <
vijF vragen
Magazine voor het openbaar onderwijs | 11

taLentontwikkeLing
tekst: MiChieL jongewaard
beeLd: eriC MuijderMan
12 | sChooL! 3 - Mei 2013
Vrij om het zelf
te bedenken
de kracht van het openbaar onderwijs schuilt erin dat iedereen hier niet alleen acteur,
maar ook regisseur van zijn eigen leven kan zijn. steven pont, ontwikkelingspsycholoog en
gastspreker tijdens het congres ‘talentontwikkeling op school’, vindt dat openbare scholen
daarmee een grote troef in handen hebben.
mens is tegelijkertijd acteur
en regisseur. Ik bedoel daarmee
dat je de manier waarop je je eigen
‘Ieder
acteren vormgeeft, zelf bepaalt’,
aldus Pont, die betoogde dat dat in het bijzonder
onderwijs toch anders ligt. ‘Daar
bepaalt de Bijbel hoe je naar je eigen
gedrag kijkt. In de pedagogiek van het
christelijk onderwijs vind je dat terug.
En denk bijvoorbeeld aan deze spreuk
op de muur van een christelijke school:
‘Door de liefde van God ben je geduldig en
vriendelijk en doe je niet vervelend’. Je bepaalt
dus niet zelf wat voor mens je bent,
Steven Pont kreeg de handen op elkaar tijdens het VOO-congres.
dat wordt van buitenaf aangeleverd.’
‘Die luxe of pech heeft het openbaar onderwijs
niet. Als het niet bepaald is, is de
positieve kant dat je helemaal vrij bent
om het zelf te bedenken. Daarom moet
het openbaar onderwijs als geen ander
nadenken over de vraag wat voor mensen
we uiteindelijk van onze kinderen
willen maken. Daar ligt een taak voor
de onderwijzer. Hij speelt een belangrijke
rol in de ontwikkeling van het zelfbeeld
van kinderen. Er komt geen hulp van buiten,
er is geen boekje waar het in staat.
Onderwijzers in het openbaar onderwijs
moeten zelf dingen belangrijk maken.
Die bewustwording kan hier en daar nog
wel een kontje gebruiken.’
Zelfbeeld
Pont sprak op dit congres van de Vereniging
Openbaar Onderwijs voor ruim 100
directeuren, leerkrachten en ouders uit
het openbaar onderwijs. Voorafgaand
aan de workshops, die onder meer gingen
over talentontwikkeling en profilering,
gaf hij een inspirerend inkijkje in de
persoonlijke ontwikkeling van kinderen.
Daarin benadrukte Pont de sociaal-emotionele
taak van scholen. ‘Uit elk onderzoek
blijkt dat wanneer kinderen zich
ongelukkig voelen, gepest worden of zich
in sociaal opzicht buitengesloten voelen,
de cognitieve prestaties eronder lijden. Je
kunt als school niet de cognitieve prestaties
op nummer 1, 2 en 3 zetten zonder de
sociaal-emotionele ontwikkeling erbij te
betrekken.’
Volgens Pont wordt het zelfbeeld van
kinderen bepaald door de manier waarop
anderen reageren. ‘Gedrag is op zichzelf
betekenisloos. Wij geven het betekenis.
Hoe we reageren op een kind, dat vervliegt,
maar wat achterblijft, is de conclusie
van het kind. Een kind bouwt zijn
eigen zelfbeeld op basis van de reacties
die hij krijgt. Een voorbeeld; ik vertel
aan ouders dat hun kind ADHD heeft.
De vader omhelst zijn zoon en zegt: “Je
bent een echt Van Dijkje.” Bij een ander
gezin zegt de vader na een seconde of

Steven Pont: ‘Die bewustwording kan nog wel een kontje gebruiken’.
Kinderen missen tegenwoordig
leerzame ervaringen
acht – wat lang is – tegen mij: “Meneer
Pont, u vergist zich, dat komt in onze
familie niet voor.” Het zit hem in de
reactie! Vader Van Dijk herkende zichzelf
dertig jaar geleden en door zijn reactie
weet zijn zoon dat hij erbij hoort.’
Leerzame ervaringen
Wat Pont zorgen baart, is dat ouders en
leerkrachten vanuit bezorgdheid steeds
vaker proberen te voorkomen dat kinderen
negatieve ervaringen opdoen. Risico’s
worden zoveel mogelijk uitgebannen,
waardoor kinderen op jonge leeftijd leerzame
ervaringen missen. Nederlandse
kinderen, hoewel ze zich tot de gelukkigste
ter wereld mogen rekenen, voelen
zich daardoor als adolescent steeds minder
opgewassen tegen de harde kanten
van de maatschappij. Pont pleit voor het
belang van ervaringen bij het leren, ook
als die op dat moment negatief zijn.
‘Wij zijn steeds meer een instructiegerichte
maatschappij. Dat gaat ten
koste van de ervaring. Ik was laatst op een
kinderdagverblijf waar een meisje van
2,5 jaar een blokkentorentje in elkaar
zet. Ze wil het laatste blokje erop zetten,
maar er komt een pedagogisch medewerker
naar haar toe. “Doe maar niet, schat,
want dan valt ie om.” Er zullen in het
leven van dit meisje nog heel veel blokkentorentjes
omvallen, maar daardoor
wordt haar spier van teleurstelling en
jezelf weer herpakken juist getraind. Wij
moeten daar dus niet met onze dikke pedagogische
neus doorheen wandelen.’ <
Nieuwe leden Raad van Toezicht VOO
Korrie Louwes, Metin Çelik, Erik de Groot en Jeroen Hatenboer treden toe tot
de Raad van Toezicht van de Vereniging Openbaar Onderwijs. Zij zijn benoemd
tijdens het jaarlijkse ledencongres in Amersfoort, dat dit jaar in het teken stond
van talentontwikkeling op school.
De Raad van Toezicht van de Vereniging Openbaar Onderwijs (VOO) nam ook
afscheid van een aantal leden. Eric Balemans beëindigde zijn lidmaatschap
in februari en Yvonne Kemmerling (wethouder D66 in Soest) en Peter Buijs
(bovenschools directeur openbaar onderwijs West-Brabant) waren aftredend
en niet herkiesbaar. Voorzitter Marijke van Hees bedankte hen voor hun jarenlange
inzet voor het openbaar onderwijs en de VOO in het bijzonder.
Korrie Louwes (1966) is als D66-wethouder actief in Rotterdam en treedt nu
toe tot de Raad van Toezicht. Dat laatste geldt ook voor Metin Çelik (hoofdinspecteur
politie in Rotterdam en ex-Tweede Kamerlid PvdA), Erik de Groot
(advocaat in Amsterdam en PvdA-fractievoorzitter Amsterdam-West) en Jeroen
Hatenboer (wethouder in Enschede voor de VVD en RvT-lid van de Nationale
Jeugdraad).
Magazine voor het openbaar onderwijs | 13

Cito-toets
tekst: karin van breugeL
beeLd: arjan de graaF e.a.
Verplichte eindtoets:
politieke farce of zinvol besluit?
vanaf volgend schooljaar krijgt het basisonderwijs te maken met een verplichte eindtoets,
die op een later moment in het jaar zal worden afgenomen dan nu het geval is. Magazine
school! peilde de reacties in het veld.
Maurits Verweij Voorzitter van de MR van basisschool De Driestam in Eindhoven
‘Schooladvies is meer gefundeerd’
‘De basisschool
van mijn kinderen
neemt sowieso bij
alle leerlingen de
Cito-eindtoets af.
De school wordt dus
niet geconfronteerd
met een maatregel
waar het team op
tegen is – alles gaat eigenlijk door zoals
voorheen. Grootste verandering is de latere
afname van de eindtoets. Dat vind
ik heel positief. Daardoor blijven de
leerlingen een aantal maanden langer
actief met de stof bezig en zijn zij nog
beter voorbereid op de eindtoets.
14 | sChooL! 3 - Mei 2013
Het is ook goed dat vo-scholen zich
straks niet meer uitsluitend op de Cito-
eindtoets mogen baseren. Die toets
geeft namelijk een te beperkt beeld
van de leerling. Wat mij betreft zou
het schooladvies áltijd leidend moeten
zijn. De basisschool neemt vanaf groep
1 regelmatig Cito-toetsen af en heeft
dus heel goed inzicht in de prestaties
en de ontwikkeling van het kind. Die
meerjarige toetsgegevens in combinatie
met het oordeel van de leerkracht
levert mijns inziens een gefundeerd
schooladvies op.
Overigens zou ik het toejuichen als er
meer gestructureerd feedback wordt ge-
Luc Stevens Algemeen directeur NIVOZ
‘We leven in een low trust society’
‘Laat ik voorop
stellen dat ik niets
tegen toetsen heb.
Toetsen zijn legitiem
en horen er
nu eenmaal bij.
Waar ik me wel
tegen verzet, is de
toetscultuur die
we de laatste pakweg tien jaar zien.
Het hele Nederlandse basisonderwijs
werkt voor de toetsen. De toetsen zijn
een doel geworden en dat is nu net de
vrees van elke serieuze toetsenmaker!
Die toetscultuur is schadelijk voor het
leerproces.
Het is het gevolg van de onbedwingbare
neiging van politiek en overheid om alles
onder controle te willen houden. We
leven in een low trust society. De overheid
doet alsof ze met niksnutten te
maken heeft, of in ieder geval met dreigende
onbekwaamheid. De toetsen zijn
een middel om daar een stokje voor te
steken.
De eindtoets wordt straks enkele maanden
later afgenomen, maar enkele jaren
later zou een betere keus zijn geweest.
Finland toetst bijvoorbeeld pas op 16-jarige
leeftijd. Onderzoek en praktijk wijzen
uit dat dit voor een belangrijk deel
van de kinderen beter is. Dan hebben zij
organiseerd op de Cito-eindtoets en het
schooladvies. Je zou over meerdere jaren
moeten volgen in hoeverre het schooladvies
overeenkomt met de uitslag van
de eindtoets. Als blijkt dat het schooladvies
structureel hoger of lager is, kan de
basisschool daar veel van leren. Ook is
er op dit moment relatief weinig communicatie
tussen vo-scholen en basisscholen
over oud-leerlingen. Het zou
goed zijn als vo-scholen terugkoppelen
of een leerling conform het schooladvies
presteert. Dan ontstaat echt een
lerend systeem, dat de kwaliteit van de
advisering ten goede kan komen.’ <
meer kans om zich te ontwikkelen en
om te rijpen. Met een latere selectie bied
je méér kinderen een faire kans.
Maar goed, we komen natuurlijk niet af
van die eindtoets op 12-jarige leeftijd.
En als die toets dan toch plaatsvindt,
zorg er dan ieder geval voor dat hij een
vanzelfsprekend onderdeel is van het
curriculum. De eindtoets in de huidige
vorm is voor kinderen (en hun ouders)
zeer stressvol. Als de toets een normaal
onderdeel is van het hele schoolgebeuren,
komt dat de betrouwbaarheid van
de uitslag zondermeer ten goede.’

Theo Offerman Ib’er en adjunct-directeur obs De Klimop, Rotterdam
‘Schooladvies krijgt meer gewicht’
‘Ik heb geen bezwaar tegen een verplichte
eindtoets. Op dit moment gaan
scholen nogal verschillend om met hun
eindtoets, sommige laten bijvoorbeeld
bepaalde zwakke leerlingen niet meedoen.
Dat maakt een objectieve vergelijking
tussen scholen onmogelijk. Het is
goed als dat allemaal veel transparanter
wordt.
Zelf gebruiken we voor al onze leerlingen
al jaren de Cito-eindtoets én de
drempeltoets. In combinatie met het
leerlingvolgsysteem geeft dat een heel
goed beeld. Op basis van deze drie ge-
gevens kunnen wij een weloverwogen
schooladvies geven. Dit schooljaar bleek
weer eens hoe belangrijk al deze gegevens
zijn. Vijf leerlingen presteerden bij
de Cito-eindtoets onverwacht slecht.
Als je uitsluitend zou kijken naar het
kale Cito-cijfer, komen deze kinderen
niet op de school terecht waar ze gezien
hun capaciteiten thuishoren.
Het is goed dat de eindtoets op een later
moment gaat plaatsvinden. Nu hebben
kinderen na die toets vaak een beetje
het gevoel: we zijn klaar, we hebben het
gehad. Het is dan lastig om hen gemoti-
Joke Gaasbeek-Luursema Rector Stedelijk Gymnasium Schiedam
‘Inzicht in het volgsysteem is waardevol’
‘De Cito-toets is
oorspronkelijk bedoeld
als benchmark
voor basisscholen;
de toets
maakt duidelijk
hoe hun leerlingen
het doen ten opzichte
van andere
scholen. Deze opzet
is in de loop van de jaren verloren gegaan,
de toets is nu min of meer verworden
tot een rapportcijfer per leerling.
Doordat de Cito-toets straks op een later
tijdstip wordt afgenomen, kunnen vo-
scholen er niets meer mee. Wij moeten
immers voor 1 mei onze formatieplanning
rond hebben. Als de uitslagen pas
in mei bekend worden, is dat dus simpelweg
te laat. Overigens hechtte onze
school toch al niet zoveel waarde aan de
Cito-eindtoets. Voor ons telde het advies
van de basisschool altijd al het zwaarst.
Elk jaar nemen wij relatief veel leerlingen
aan die buiten onze Cito-norm (545
of hoger) vallen. Soms nemen wij zelfs
leerlingen aan met een score onder 540,
omdat de basisschool een goed onderbouwd
verhaal heeft.
Op dit moment krijgen wij van een
veerd te houden. Bij een latere afname
ondervang je dat probleem en voorkom
je dat bepaalde stof in die laatste maanden
wegzakt.
Het is overigens nog wel de vraag
hoe vo-scholen hierop gaan reageren.
Misschien gaan zij zelf toetsen, hoewel
dat nu ook al gebeurt. Kijk hier in
Rotterdam bijvoorbeeld naar een populaire
tweetalige opleiding. Daarvoor is
zoveel belangstelling, dat die school zelf
al selecteert aan de poort.’ <
aantal basisscholen inzicht in het volledige
leerlingvolgsysteem. Dat vind ik
zeer waardevol. Zo krijgen wij een goed
beeld van de leerling en van de meerjarige
ontwikkeling die hij heeft doorgemaakt.
En omdat we inzicht hebben
in de sterke en zwakkere punten van de
leerling kunnen we veel beter een doorgaande
leerlijn realiseren. En dat wil je
natuurlijk! Omdat straks het schooladvies
belangrijker wordt, ligt het voor de
hand dat méér basisscholen de informatie
uit hun leerlingvolgsysteem met ons
gaan delen. Dat zou ik een heel positieve
ontwikkeling vinden.’ <
Magazine voor het openbaar onderwijs | 15

kriMp
tekst: jan barendse en LuCy beker
beeLd: MiChieL jongewaard
16 | sChooL! 3 - Mei 2013
Veel beroering over
kleine scholen
het recente voorstel van de onderwijsraad om op termijn alle basisscholen met minder
dan 100 leerlingen te sluiten, heeft niet alleen gezorgd voor beroering onder ouders en
personeel van scholen die in de gevarenzone zitten. onbedoeld heeft de raad ook gezorgd
voor veel positieve aandacht voor de kleine school.
Naar aanleiding van het bewuste
advies ‘Grenzen aan
kleine scholen’ mocht Dick
Knip, directeur van twee
kleine scholen in de Noord-Hollandse gemeente
Zeevang, op de regionale omroep
TV-Noord-Holland uitleggen waarom
zijn dorpsscholen onmisbaar zijn. Op de
vraag of een school van deze omvang wel
voldoende onderwijskwaliteit kan leveren,
antwoordde Knip: ‘Onze resultaten
wijken niet af van grotere scholen die
onder ons bestuur vallen. Soms vallen
ze zelfs hoger uit.’
En dat terwijl ‘zijn’ Meester Hayeschool
48 leerlingen telt. Als we het een paar
dagen later nog eens uitgebreider bespreken,
neemt hij er geen woord van
terug: ’Dat je onder de 100 leerlingen de
kwaliteit niet meer kunt garanderen is
een fabeltje. Op de Meester Hayeschool
zijn de resultaten van de NIO-eindtoets
minstens zo goed als die van de grootste
basisschool in onze gemeente, die in
Oosthuizen met 300 leerlingen. In Beets
werken we met drie leeftijdsgroepen in
één lokaal. Ik zeg niet dat dat een fluitje
van een cent is, maar voor een goede leerkracht
is het zonder meer te doen.’
Onbegrijpelijk
De gemeente Zeevang wordt gevormd
door de kernen Beets, Oosthuizen, Middelie,
Kwadijk, Hobrede, Schardam en
Warder. Het dorpje Beets telt ruim 500
inwoners en hier staat de Meester Haye-
Dick Knip
school, die een bewogen tijd achter de
rug heeft. In de nabijgelegen kleine
nieuwbouwwijk daalde het aantal kinderen
sterk. Bovendien had de school
geen peuterspeelzaal en geen buitenschoolse
opvang, waardoor een aantal
ouders kozen voor een school buiten het
dorp. Maar er gloorde enige hoop toen
de dorpsraad van Beets een prachtig
plan bedacht om de dorpskern nieuw
leven in te blazen. Knip: ‘Er zouden 14
starterswoningen worden gebouwd en
de school zou een nieuw gebouw kunnen
krijgen. Een gebouw dat eventueel
vrij simpel omgebouwd kon worden tot
4 koopwoningen aan het water. Het plan
leek kansrijk, maar mede door de invloed
van een nieuwe wethouder van onderwijs,
die voorstander was van maar één
‘Kleine scholen
houden
dorpskernen
leefbaar’
basisschool voor de gehele gemeente,
was er geen meerderheid in de raad voor
te vinden. Van de drie opties nieuwbouw,
verbouw of sluiting viel nieuwbouw uiteindelijk
af. Er gingen zelfs stemmen op
om te school te sluiten, maar gelukkig
koos men voor de middenweg: renovatie
van het huidige gebouw. Toch een trieste

afloop van een mooi plan. Een onbegrijpelijk
besluit ook. Het achterstallig onderhoud
aan het gebouw bedroeg zes ton.
Precies het bedrag dat een nieuwe school
zou kosten. Voor de te bouwen woningen
hadden zich al 22 stellen ingeschreven.’
SPOOR
Het voortbestaan van de Meester Hayeschool
hangt overigens niet in de eerste
plaats af van het gemeentebestuur. ‘De
vijf basisscholen van Zeevang, vertelt
Dick Knip, ‘vallen onder het schoolbestuur
SPOOR, samen met nog 19 andere
scholen, allemaal rondom Purmerend.
Toen de Zeevangse scholen zich in 2004
bij dit bestuur aansloten, wilde de gemeente
er zeker van zijn dat ook de
kleine scholen in stand zouden blijven.
Behalve de scholen in Beets en Warder en
de grote in Oosthuizen zijn er namelijk
nòg twee kleine scholen: in Middelie (78
leerlingen) en in Kwadijk (58 leerlingen).
De gevraagde verzekering konden we
krijgen. SPOOR had hetzelfde idee als de
gemeente toentertijd: het openhouden
van dorpskernscholen om zo de dorpen
leefbaar te houden. SPOOR bestuurt nog
meer kleintje scholen, onder andere in
Oostzaan en Den Ilp en toch krijgt dit
bestuur nog steeds de begroting rond.
Dat komt door de kleine-scholentoeslag
die het rijk uitkeert.’
De toekomst ziet Dick Knip gematigd positief
in. ‘De school in Warder, ’t Tilletje,
doet het goed. Er komen ook ouders uit
Oosthuizen naartoe, omdat ze de school in
hun eigen dorp te groot vinden. ‘t Tilletje
heeft nu 90 leerlingen. De Meester Hayeschool
is de kleinste. Maar we hebben
nu op beide locaties een peuterspeelzaal
en buitenschoolse opvang en dat zorgt
voor stabiliteit. Ik zou niet graag zien
dat de gemeente Zeevang met zijn zeer
uitgestrekte grondgebied maar één basisschool
zou hebben, een kolos. Straks
slaat de grootschaligheid in het basisonderwijs
net zo hard door als in het voortgezet
onderwijs, met alle narigheid van
dien. Daar gaan ze nu weer kleinere units
maken.’ <
Overal moties tegen sluiting kleine scholen
Overal in het land komen gemeenteraden in het geweer tegen de door de Onderwijsraad
voorgestelde sluiting van kleine scholen. In tal van gemeenten is inmiddels een motie
aangenomen, waarin de raadsleden een dringend beroep doen op de staatssecretaris om
dit voorstel van de adviesraad niet over te nemen.
In de protestmotie geven de gemeenteraden allemaal aan dat kwaliteit van onderwijs
niet afhankelijk is van het aantal leerlingen. Ook vinden ze dat het lokale bestuur behoort
te beslissen over eventuele sluiting van een school, om de regionale situatie te kunnen
meewegen. ‘Dit is geen zaak van Den Haag.’
Een goed voorbeeld is de gemeente Neerijnen in de Betuwe. Deze gemeente omvat
10 dorpen (Hellouw, Haaften, Tuil, Waardenburg, Neerijnen, Est, Opijnen, Heesselt, Varik
en Ophemert), en telt 11 basisscholen. Drie daarvan (in Tuil, Est en Opijnen) hebben minder
dan 100 leerlingen en zouden dus volgens de Onderwijsraad hun deuren moeten sluiten.
‘Dit treft niet alleen jonge gezinnen, maar heeft ook grote gevolgen voor de leefbaarheid in
de dorpen’, aldus de gemeenteraad. De plaatselijke schoolbesturen Fluvium voor openbaar
onderwijs en de Vereniging Protestants Christelijk Onderwijs ondersteunen de motie.
Algemeen directeur Anita Burlet van Stichting Fluvium: ‘Op de tekentafel bij de Onderwijsraad
lijkt het simpel, maar kijk eens hoe de werkelijkheid is. Dit gebied wordt doorsneden
door grote rivieren, snelwegen en spoorlijnen, waaronder de Betuwelijn. Veel
kernen hebben maar één school, en als we die dan moeten sluiten omdat er minder dan 100
leerlingen zijn, wordt het onderwijs door al die
barrières slecht bereikbaar.’ Ook Burlet wijst
erop dat de kwaliteit in de kleine scholen op
orde is: ‘Dankzij het grotere bestuursverband
met 15 scholen kunnen we in die kleine scholen
toch veel voor elkaar krijgen. Dat is zichtbaar
in de resultaten.’
Behalve in Neerijnen is dezelfde motie inmiddels
in tal van gemeenten aangenomen: van
Dantumadiel tot Moerdijk, en van Schagen tot
‘Tekentafel
lijkt niet op de
werkelijkheid’
Twenterand. De gemeenteraad van Zeevang heeft ook gereageerd: niet met een motie,
maar met een brief aan staatssecretaris Dekker met het dringende verzoek niet zomaar
scholen te sluiten om getalsmatige redenen. ‘De gemeenteraad vindt het voor de leefbaarheid
van de kleine kernen van belang dat de kleine schooltjes blijven bestaan’, zegt griffier
Tjaard Heikens van Zeevang. ‘Zeker omdat we weten dat dat de kwaliteit daar goed is.
Daarom investeren we ook in renovatie van de Meester Hayeschool.’
Magazine voor het openbaar onderwijs | 17

innovatie
tekst: LuCy beker
beeLd: obs wereLdwijzer
18 | sChooL! 3 - Mei 2013
geen eigen klas?
Minder werkdruk
iedere leerkracht een eigen klas? niet meer op de 60 scholen die werken met het
slim Fit-concept. neem obs de torenuil in ijsselstein. de drie groepen 5 krijgen les van
een team leerkrachten en onderwijsassistenten of pabo-stagiaires. ‘Mijn klas’ is hier
‘onze klas’ geworden, en het resultaat is: meer handen, minder werkdruk.
Het onderwijsconcept Slim Fit
is gebaseerd op een andere
inzet van het onderwijspersoneel.
Eén van de hoofddoelen
is de werkdruk van leerkrachten
te verminderen, wat wordt bereikt door
gedifferentieerde teams, waarin leerkrachten
samenwerken met stagiaires
en onderwijsassistenten. ‘Want waarom
ervaren leerkrachten in Nederland zo’n
hoge werkdruk?’, vraagt Ed Booms, een
van de projectleiders. Hij geeft zelf het
antwoord: ‘Omdat ze hier zoveel taken
moeten doen waarvoor ze niet zijn opgeleid.
Ze moeten bijvoorbeeld ook hun
lokaal op orde houden, de planten water
geven en excursies organiseren. Terwijl
‘Voor grote en kleine
scholen’
Het Slim Fit-concept (Slim staat voor: minder
(werkdruk), en Fit staat voor: topvorm)
is niet alleen geschikt voor grote scholen
met parallelgroepen. Ook op kleine scholen
wordt dit concept met veel succes ingezet.
Hier werken de teams met verticale units,
en juist daar ervaren de leerkrachten heel
snel lastenverlichting. Zoals op obs De Driemaster
in Sneek. ‘Ik zag op dag één al dat dit
beter werkt dan de combinatieklassen die
we tot dan toe hadden’, zegt één van de leerkrachten.
< Meer informatie over Slim Fit op
www.innovatieimpulsonderwijs.nl.
‘Iedereen levert meer kwaliteit’
een onderwijsassistent die dingen óók
heel goed kan doen’.
Nog een factor: ‘Leerkrachten moeten
hier generalist zijn: ze moeten álle lessen
aan hun klas geven, van rekenen
tot muziek. Dat heeft ook effect op de
ervaren werkdruk, want iedereen heeft
sterke en minder sterke punten. Binnen
een Slim Fit-team kan iedere leerkracht
zich toeleggen op zijn kwaliteiten en
werk delen: de een wordt taalexpert, de
ander rekenspecialist. De ondersteuning
wordt verleend door assistenten en stagiaires
en het is zelfs mogelijk om informeel
personeel in te zetten: pensionado’s
uit de wijk bijvoorbeeld, die ook weer een
eigen expertise hebben. Onderwijs wordt
teamwork, en dat leidt tot een professionele
dialoog.’
‘Samenwerken is leuker’
Booms, clusterdirecteur bij het schoolbestuur
Robijn voor Regionaal Openbaar
Basisonderwijs in IJsselstein en
Nieuwegein, krijgt bijval van leerkrachten
die inmiddels werken met Slim Fit.
‘Samenwerken is veel leuker dan altijd
alleen zijn in je eigen klas en al die ballen
in de lucht houden’, zeggen ze. ‘We kijken
nu met elkaar naar de kinderen, en we
kunnen ieder onze lessen beter voorbe-
reiden, omdat een collega een andere
les voor haar rekening neemt. Iedereen
levert zo meer kwaliteit en we kunnen
meer ingaan op niveauverschillen. En de
kinderen gedijen beter!’
Deze reacties zijn te horen op de centrale
Slim Fit-dag in Utrecht, in april, waar
vertegenwoordigers zijn van de deelnemende
scholen. Hier delen ze de opgedane
kennis en ervaringen met elkaar.
De ene school is verder of doet het anders
dan de andere. Een matrix laat negen
verschillende configuraties van Slim Fit
zien: werken met horizontale of verticale
units of clusters, geheel of gedeeltelijk
groepsoverstijgend.
Geen bezuiniging
Het experiment Slim Fit wordt ondersteund
vanuit de InnovatieImpuls Onderwijs,
dat zoekt naar een manier om – met
gelijkblijvende onderwijskwaliteit –
in de toekomst lerarentekorten op te
vangen, die door de vergrijzing al vanaf
2016 worden verwacht. Slim Fit is hiervoor
geselecteerd. Op 60 scholen mag
het concept verder worden ontwikkeld,
terwijl de effecten wetenschappelijk
worden onderzocht en vergeleken met
een controlegroep van scholen die er niet
mee werken.

Govind (11) aan het
werk in ‘de unit’ van
Wereldwijzer: ‘Veel fijner
dan een gewone klas’.
‘Slim Fit gaf het laatste zetje’
Obs Wereldwijzer in Hoorn is een van de scholen die meedoet aan het experiment Slim Fit. Directeur Marietje de Jong-Varwijk zegt dat
Slim Fit veel veranderd heeft in haar school: ‘Leerkrachten kunnen nu werkzaamheden verdelen en dat geeft rust. Ze bespreken ook
meer met elkaar. De kinderen waren er snel aan gewend en de ouders zijn positief.’
Wereldwijzer is een multi-culturele school met 147 leerlingen. ‘Wij hebben te maken met enorme niveauverschillen tussen de leerlingen.
Onze leerkrachten werkten zich een slag in de rondte om elk kind het juiste onderwijs te bieden. Daarom bedachten we al in
2006 dat het anders moest. We kozen voor TOM, Teamonderwijs Op Maat. We werkten dus al in teams, maar Slim Fit bracht ons net
dat laatste zetje om het concept nog krachtiger neer te zetten en door te ontwikkelen naar gedifferentieerde teams.’
De Jong zet soms ook ‘informeel personeel’ in: ‘De opa van één van de kinderen, die vroeger technisch onderwijsassistent was, gaat
een keer per jaar met groepjes kinderen slootwater onder de microscoop bekijken. Dat is een geweldige toegevoegde waarde, en het
ontlast de leerkracht, die op die momenten weer andere kinderen instructie kan geven.’
Taalwerkplaats en ontdekwerkplaats
De 11-jarige Govind uit groep 8 is in elk geval enthousiast over de aanpak van Wereldwijzer. ‘Ik vind de unit veel beter dan een gewone
klas’, zegt hij, en legt uit: ‘Groep 6, 7 en 8 zitten nu bij elkaar, met de schuifdeuren open. Het lokaal van groep 7/8 is de taalwerkplaats
en het lokaal van groep 6/7 is de ontdekwerkplaats. De taalwerkplaats is bedoeld voor stil werken, in de schrijfhoek, de leeshoek
of de taalhoek. In de ontdekwerkplaats doen we proefjes en maken we werkstukken. Omdat we samen met groep 6 en 7 werken,
kennen we die kinderen nu ook allemaal. Er is altijd een thema en daardoor leren we veel meer dingen. Dit is een héél leuke school
en ik haal goeie cijfers!’
Landelijk projectleider Marius Berendse
heeft het plan van Slim Fit in 2010 samen
met Booms geschreven vanuit het
gedachtegoed van TOM (Teamonderwijs
Op Maat). Booms zegt nadrukkelijk dat
het niet is bedoeld om een bezuiniging
op het onderwijs te realiseren. ‘Nee, scholen
houden bij deze aanpak hetzelfde
budget, maar ze krijgen de ruimte om
soms te kiezen voor 1,5 onderwijsassistent
in plaats van één leerkracht. Dat
leidt uiteindelijk tot méér mensen voor
de groep, meer steun voor de leerkracht.
Maar het kan alleen als er met teams
wordt gewerkt, zodat er wel voor elk kind
een bevoegde leerkracht beschikbaar is.’
Volgens Booms doen de meeste scholen
trouwens vooral mee omdat ze zoeken
naar een innovatieve manier van onderwijs.
‘Omdat ze voordelen zien in het
werken met gedifferentieerde teams, en
omdat ze constateren dat het klassikale
onderwijs zijn beste tijd heeft gehad.’
Booms en de deelnemende scholen verwachten
dat de onderwijskwaliteit door
Slim Fit zelfs zal verbeteren, terwijl de
werkdruk voor de leerkrachten zal afnemen.
‘Dat heeft wel wat tijd nodig.
Aanvankelijk neemt de werkdruk misschien
wat toe, omdat leraren moeten
wennen aan een nieuwe werkwijze en
hun specialisme moeten ontwikkelen.
Een kwaliteitsverbetering zie je niet in
één jaar’, zegt Booms.
Dat klopt. Onlangs werden de uitkomsten
van de eerste effectmeting, na één
jaar, gepresenteerd. Er werd geen significante
verbetering gesignaleerd, maar
wel een positieve tendens op de onderdelen
onderwijskwaliteit en arbeidsproductiviteit.
Het project loopt vier jaar. <
Magazine voor het openbaar onderwijs | 19

saMenwerking
tekst: karin van breugeL
beeLd: rob oostwegeL
De vmbo-locatie van het
openbare Porta Mosana College
heeft twee afdelingen:
Groen en SDV (sport, dienstverlening
en veiligheid). In het verleden
was er ook een afdeling Zorg & Welzijn,
maar die is enkele jaren geleden afgestoten.
Desondanks trekt de school nog
steeds veel leerlingen die affiniteit hebben
met Zorg & Welzijn. Veel van deze
‘groene’ leerlingen stromen uiteindelijk
door naar de richting Zorg & Welzijn binnen
het mbo. Docent Elise Piers snapt wel
waarom. ‘Groene leerlingen zijn eigenlijk
allemaal heel zorgzame en sociale kinderen.
Logisch, want ze zorgen graag voor
20 | sChooL! 3 - Mei 2013
Zorgproject van
groene vmbo bekroond
met Onderwijsprijs
het porta Mosana College, een groene vmbo-school in Maastricht, is erin geslaagd om een
hechte samenwerking op te zetten met een nabijgelegen tyltylschool en een instelling voor
geestelijke gezondheidszorg. dat leverde de school de nationale onderwijsprijs op.
De Nationale Onderwijsprijs
dieren, planten en voeding. Om deze
leerlingen goed voor te bereiden op een
eventuele doorstroom naar mbo Zorg &
Welzijn en om ze te helpen een weloverwogen
keuze te maken, laten we hen al
in een vroeg stadium kennismaken met
de zorg.’
Open mind
Op een steenworp afstand van Porta
Mosana liggen een Tyltylschool en een
vestiging van Mondriaan, een instelling
voor geestelijke gezondheidszorg. Het
lag dus om praktische redenen voor de
hand om met deze twee zorggerelateerde
instellingen te gaan samenwerken. De
De Nationale Onderwijs wordt elke twee jaar uitgereikt aan een basisschool én een
school voor voortgezet onderwijs. Staatssecretaris Sander Dekker reikte op 20 maart
de Onderwijsprijzen 2011-2013 uit.
Voor deze editie hadden ruim 250 scholen een project uit hun eigen onderwijspraktijk
aangemeld. In de categorie ‘basisonderwijs’ werd de prijs toegekend aan het samenwerkingsverband
tussen basisschool De Laak en zml-school De Kom (Wamel). Het openbare
Porta Mosana College was de winnende vo-school.
De prijs bestaat uit een bronzen beeld van een olifant die door een hoepel springt.
Docent Jo Janssen zegt daarover: ‘Een schitterend beeld, dat symboliseert dat je het
schijnbaar onmogelijke tóch mogelijk kunt maken.’ Aan de prijs is een geldbedrag
van 7000 euro verbonden. < Aanmelden voor de Onderwijsprijs 2013-1015 kan al, via
www.onderwijsprijs.nl
Tyltylschool en Mondriaan werken echter
niet met de makkelijkste doelgroepen.
Op de Tyltylschool zitten kinderen
met een dubbele handicap. Ze zijn lichamelijk
en geestelijk gehandicapt en
functioneren doorgaans op het niveau
van een drie- of vierjarig kind. Bij Mondriaan
worden psychiatrische patiënten
en drugsverslaafden behandeld.
Docent Jo Janssen legt uit dat de leerlingen
van Porta Mosana goed worden
voorbereid op deze ‘doelgroepen’: ‘Er zijn
medewerkers van de Tyltylschool en van
Mondriaan op onze school geweest om
uit te leggen wat onze leerlingen konden
verwachten. Ze hebben duidelijk
gemaakt dat het er soms best heftig aan
toe kan gaan.’
‘Maar toen er eenmaal echt contact was
tussen onze eigen leerlingen en de leerlingen
van de Tyltylschool en de mensen
van Mondriaan, reageerden onze leerlingen
zoals we eigenlijk wel hadden
verwacht: ze vonden het allemaal best
normaal. Volwassenen zouden die kinderen
in hun rolstoel of ‘die gekken van
Mondriaan’ misschien vreemd of zelfs
een beetje eng vinden, maar kinderen
reageren heel anders. Zij accepteren dingen
makkelijker, stellen zich meer open
voor mensen die anders zijn’, legt Elise
Piers uit.

Leerlingen van Porta Mosana en de Tyltylschool werken gezamenlijk aan een
opdracht. De docenten v.l.n.r.: Adri Berkvens (Tyltylschool), Jo Janssen en Elise Piers.
Zorgvuldig gekozen activiteiten
In nauw overleg met medewerkers van
Mondriaan en de Tyltylschool wordt bekeken
welke activiteiten er gezamenlijk
kunnen worden ondernomen. Voor elke
activiteit wordt een aparte ‘lesmodule’
uitgewerkt, die past binnen de Werkplekkenstructuur
en gericht is op ontwikkeling
en leren.
Jo Janssen geeft een aantal voorbeelden:
‘Onze leerlingen hebben bijvoorbeeld
samen met de bewoners van Mondriaan
koekjes gebakken, een houten bakje
voor memoblaadjes gemaakt en bestrating
aangelegd bij een nieuwe stal van
Mondriaan. En met de leerlingen van de
Tyltylschool hebben ze onlangs bloemstukjes
gemaakt en planten verspeend.’
Janssen benadrukt hoe belangrijk het
is om activiteiten te kiezen die voor iedereen
interessant zijn. ‘Onze leerlingen
kunnen bijvoorbeeld wel een mooi
bloemwerk maken, maar als de leerlingen
van de Tyltylschool dan alleen maar
in hun rolstoel kunnen toekijken, heeft
het geen zin.’ Bij het bloemstuk dat de
leerlingen van beide scholen onlangs
voor Moederdag maakten, kon je goed
zien hoe samenwerking eruit kan zien,
vertelt Janssen. ‘In dat bloemstuk moest
bijvoorbeeld een lint worden vastgestoken
met spelden. Onze leerlingen leidden
toen de hand van de Tyltylleerlingen. Het
was echt een gezamenlijk projectje. Dat
soort momenten zijn geweldig om te
zien!’
Stevige basis
Elise Piers benadrukt overigens dat het
nog niet eens zozeer gaat om wat de leerlingen
doen. ‘Het belangrijkste is dat de
kinderen door dit soort activiteiten in
aanraking komen met de zorg, dat ze
leren omgaan met volwassenen en kinderen
die anders zijn dan zijzelf, dat ze
leren om zich aan te passen en om samen
te werken. Nogal wat pubers denken dat
alles om henzelf draait, maar door de
samenwerking met de Tyltylschool en
Mondriaan leren ze om zich bloot te geven
en om iets voor een ander te doen. Eigenlijk
zonder dat ze daar heel veel voor
terugkrijgen….’
Janssen is ervan overtuigd dat leerlingen
door de gezamenlijke activiteiten
een stevige basis krijgen om naar het
mbo te gaan. ‘Het mbo vraagt helemaal
niet van ons dat we leerlingen afleveren
die al heel veel vakkennis hebben. Het
wil leerlingen die gemotiveerd zijn, een
gefundeerde keuze voor een bepaalde
sector hebben gemaakt, kunnen samenwerken
en zelfstandig zijn. Dat soort
competenties zijn vele malen belangrijker
dan vakkennis. Die vakkennis biedt
het ROC zelf wel aan.’
Enorme impact
Piers en Janssen zijn enorm trots op de
prijs die ze gewonnen hebben. ‘Dat is echt
een kroontje op ons werk’, zegt Piers. De
school realiseerde zich trouwens van
tevoren niet welke impact de Nationale
Onderwijsprijs zou hebben. ‘De prijs
heeft veel gevolgen gehad voor ons, voor
de organisatie en voor de naam van onze
school. En niet te vergeten: voor onze
leerlingen. Het was voor hen zo’n kick
om deze prijs te winnen!’ Na de prijsuitreiking
stroomden van alle kanten de
felicitaties binnen. Van ouders, samenwerkingspartners,
wethouder, bestuur,
noem maar op.
‘Door alle reacties realiseerden we ons
dat we echt een voorbeeld hebben gesteld’,
vertelt Jo Janssen. ‘Opeens zijn heel
veel mensen geïnteresseerd in onze aanpak.
In die zin zijn wij nu een soort ambassadeur
voor een andere manier van
werken. We hopen dat we andere scholen
op ideeën brengen. In ieder geval hebben
we heel veel zorginstellingen uit de regio
op ideeën gebracht: de aanvragen stromen
binnen. Variërend van het verzoek
om een workshop te verzorgen tot en met
de vraag om samen met cliënten van een
instelling tuintjes aan te leggen. De mogelijkheden
om voor onze leerlingen een
realistische leeromgeving te creëren, liggen
echt voor het oprapen!’ <
Magazine voor het openbaar onderwijs | 21

LedenvoordeeL
tekst: Martin van den bogaerdt
Veel geld besparen met
collectieve inkoop
Kes werkt sinds december 2011
bij NUOVO. Daarvoor zat ze als
inkoper bij het ministerie van
Sociale Zaken en Werkgelegenheid,
waar ze zich onder andere bezighield
met de inkoop van opleidingen en
kantoormeubilair. In Den Haag werkte
ze ook voor de ministeries van Binnenlandse
Zaken en van Justitie en had ze
veel contact met het ministerie van OCW.
Toen ze de overstap naar NUOVO maakte,
viel het haar op dat daar geen kennis
was over collectief inkopen. ‘Elke school
regelde het zelf, er zat geen enkele structuur
in. Van een school hoorde ik dat ze
daar de aanbiedingen van de Action in
de gaten hielden. De conciërge ging dan
22 | sChooL! 2 - april 2013
scholen zijn zich nog onvoldoende bewust van de grote financiële voordelen die zij
met collectieve inkoop kunnen behalen. dat zegt inkoper eva kes van nuovo,
de stichting voor openbaar voortgezet onderwijs in utrecht.
Schoolinkoop.nl
op stap om daar kantoorartikelen in te
kopen. Wat werd vergeten, is dat de conciërge
geld kost, dat er reiskosten worden
gemaakt en dat parkeren niet gratis
is. Bovendien is het maar de vraag of de
aanbieding van de Action wel zo aantrekkelijk
is. Nu is het zo geregeld dat de scholen
eerst met mij contact opnemen. Als je
met bedrijven goede inkoopvoorwaarden
afspreekt, kun je daar echt geld mee besparen.
Het organisatorische- en kwali-
Het bedrijf Yellow Way heeft in samenwerking met VOS/ABB en andere besturenorganisaties
een collectieve Europese aanbesteding voor kantoorartikelen
uitgevoerd. Scholen kunnen op ieder moment instappen.
Omdat al veel schoolbesturen meedoen, wordt geprofiteerd van volumeeffect.
Bovendien is bedongen dat er geen leveringskosten worden gerekend,
ongeacht de bestelhoeveelheid. Ook de besparingen op de indirecte kosten
zijn aanzienlijk. Elke school kan meerdere bestellers aanwijzen met een
eigen inlogcode voor de webshop. Alle individuele bestellingen komen op
één maandfactuur terecht. Dat scheelt veel tijd. Een ander voordeel is het
gemak. Aan een aanbesteding zitten juridische haken en ogen, waar de
school zich niet meer druk om hoeft te maken. Ten slotte staat de collectieve
inkoop van kantoorartikelen via leverancier Lyreco garant voor kwaliteit.
Voor meer informatie gaat u naar www.schoolinkoop.nl of neemt u contact
op met senior beleidsmedewerker Janine Eshuis van VOS/ABB: 06-30041175,
jeshuis@vosabb.nl.
teitsaspect zijn ook belangrijk. We weten
nu wat we waaraan uitgeven, in plaats
van al die ad-hoc-koopjes. We kopen nu
in op ónze voorwaarden, en niet meer op
‘Wij kopen nu in op ónze voorwaarden’
die van de leverancier. Natuurlijk, ook ik
kost geld, maar ik weet zeker dat NUOVO
mij ruimschoots terugverdient.’
Voordeel groter dan verwacht
Voor de inkoop van kantoorartikelen
heeft NUOVO zich aangesloten bij het
collectieve inkooptraject dat VOS/ABB
via het bedrijf Yellow Way aanbiedt. Het
voordeel dat leden van VOS/ABB met dit
inkooptraject kunnen behalen, is groter
dan verwacht, zo blijkt in de praktijk
bij scholen die hieraan deelnemen. Verwacht
werd dat het voordeel gemiddeld
ongeveer 20 procent zou bedragen ten
opzichte van de reguliere marktprijzen,
maar in de praktijk blijkt dit gemiddeld
circa 40 procent te zijn. Afhankelijk van
de omvang van de organisatie kan dit
honderden tot vele duizenden euro’s per
jaar schelen.
Het openbaar voortgezet onderwijs in
Utrecht is een vrij grote organisatie met
acht scholen met in totaal circa 4200
leerlingen, maar volgens Kes is het ook
voor kleinere schoolbesturen zeker lonend
om collectief in te kopen. Ze kunnen
dat bijvoorbeeld samen met andere
besturen in de regio doen.

‘Ik zie wat muziek
doet met kinderen’
Ook u kunt met een column in School!
staan. Mail naar redactie@voo.nl. De
redactie behoudt zich het recht voor
bijdragen aan te passen of te weigeren.
Muziek maakt mens
aan het woord
jeroen schipper is vakdocent muziek in primair- en speciaal onderwijs en schrijver van twee
liedbundels voor het basisonderwijs. Meer informatie op www.jeroenschipper.info.
‘‘Waarom zou je eigenlijk muziekles geven?’ Dit vraag ik vaak aan basisschoolteams
die hun muziekonderwijs willen opfrissen. Veelgehoorde antwoorden
zijn: ‘Muziek verbindt’, ‘Even lekker stoom afblazen’ of ‘De kinderen
genieten ervan’. Dat vind ik fijne antwoorden. En dat klopt.
‘Muziek maakt slim!’ hoor je tegenwoordig ook vaak. En ook dat klopt. In de
media kom ik regelmatig wetenschappelijke studies tegen die aantonen dat
muziekonderwijs een positieve invloed heeft op de cognitieve ontwikkeling.
Ook op sociaal-emotioneel gebied en bij taalverwerving zou muziekles veel
goeds doen. Muziekpedagogen grijpen dergelijke onderzoeksresultaten gretig
aan om ons vak te legitimeren. En terecht; de wankele positie van het huidige
muziekonderwijs wordt verstevigd door dit soort argumenten.
Maar toch, als je het om zou draaien dan zie je hoe vreemd dat eigenlijk is. Lees
je ooit ergens hoe goed rekenonderwijs is voor het maat- en ritmegevoel? Of
dat jonge kinderen die veel lezen later makkelijker muzieknotatie leren? Of dat
Engelse les als belangrijk bijeffect heeft dat een kind meer inzicht krijgt in popmuziek?
Natuurlijk niet. Rekenen, lezen en Engels zijn gewoon belangrijke vakken
bij de voorbereiding van het kind op een volwaardige rol in de samenleving.
Maar het vak muziek lijkt legitimatie buiten zichzelf nodig te hebben. Dat zit
mij dwars. De samenleving is doordrenkt van muziek. Op iPod’s en smartphones.
In de media. Op betekenisvolle momenten als een huwelijk of een uitvaart.
Bij belangrijke maatschappelijke gebeurtenissen zoals sporttoernooien. Of een
troonsopvolging... En wat dacht je van de invloed van muziek op de identiteitsontwikkeling?
Gevoelens uitdrukken
Muziek heeft die belangrijke rol omdat het een unieke vorm van communicatie
is waarin menselijke ideeën en gevoelens uitgedrukt kunnen worden die
niet op een andere manier uitgedrukt kunnen worden. Kinderen daarmee in
aanraking brengen en daarmee vertrouwd te maken, dát is voor mij het belang
van muziekonderwijs. Andere positieve bijeffecten zijn mooi meegenomen.
Ik geef geen muziekles om muzikanten te kweken. Ik geef ook geen muziekles
voor de gezelligheid. Ik geef muziekles omdat ik zie wat muziek doet met kinderen.
Bijvoorbeeld met een leerling als Brian: een meervoudig gehandicapte
jongen die op veel gebieden moeilijk meekomt, maar in mijn muzieklessen letterlijk
staat te springen van plezier, op de piano speelt en op zijn gehoor tweede
stemmen verzint bij liedjes.
Ik geef geen muziekles omdat je er slim van wordt. Ik geef muziekles omdat je
er mens van wordt’. <
beeLd: Merijn van der vLiet
Magazine voor het openbaar onderwijs | 23

top-sChoLen
tekst en beeLd: Martin van den bogaerdt
Dialoog-pabo benut kracht
van openbaar onderwijs
TOP-scholen
met de E-factor
Dit is de twaalfde aflevering van een
reeks artikelen over TOPscholen.
TOP staat voor Talentvol Openbaar
Praktijkvoorbeeld. TOP-scholen zijn
excellent in een bepaald domein: ze
hebben de E-factor!
VOS/ABB wil hiermee laten zien dat
goed onderwijs meer inhoudt dan
prestaties op het gebied van taal en
rekenen. Werkt u op een TOP-school
of kent u zo’n school?
Stel die school dan kandidaat via excellent@vosabb.nl.
De criteria waaraan
TOP-scholen moeten voldoen,
staan op www.vosabb.nl (thema’s >
kwaliteit en excellentie).
Een overzicht van alle TOP-scholen
en de criteria waar zij aan moeten
voldoen, vindt u op www.vosabb.nl.
24 | sChooL! 2 - april 2013
de meeste studenten van de pabo van de hogeschool
van arnhem en nijmegen (han) kiezen voor het diploma
openbaar onderwijs. eén van hen is vierdejaarsstudente
ayse duvan, die zegt: ‘ik heb er niet alleen veel aan gehad
voor mijn opleiding, maar ook voor mijn persoonlijke
ontwikkeling.
Lange tijd bestond er geen openbare
equivalent van het diploma
om les te kunnen geven in het protestants-christelijke
en rooms-katholieke
basisonderwijs. VOS/ABB en de
Vereniging Openbaar Onderwijs (VOO)
vonden het hard nodig om deze hiaat
op te vullen, omdat ten onrechte de gedachte
leefde dat openbare basisscholen
geen duidelijke identiteit zouden hebben.
Juist de brede aandacht voor aspecten
als diversiteit, goed burgerschap, godsdienst,
levensbeschouwing en normen
en waarden vereist dat pabo-studenten
daar kennis over hebben.
Het eerste Diploma Openbaar Onderwijs
werd in mei 2009 in de Hogeschool Rotterdam
officieel overhandigd aan toenmalig
staatssecretaris Sharon Dijksma
van OCW. Leraren in het primair onderwijs
die over dit diploma beschikken,
kunnen de openbare identiteit in de volle
breedte over het voetlicht brengen, zowel
bij leerlingen als bij ouders.
De mogelijkheid om met ondersteuning
van VOS/ABB en VOO het Diploma Openbaar
Onderwijs aan te bieden, is overgenomen
door 13 pabo’s in het hele land. Die
van de HAN in Arnhem, die zich ‘dialoogpabo’
noemt, is er daar één van. Arris
Lueks is er docent levensbeschouwelijke
vorming. Ze legt uit dat de studenten na
hun gezamenlijke gedeelte, waarin aandacht
is voor geestelijke stromingen en
filosoferen met kinderen, zich specialiseren
in openbaar, protestants-christelijk
of rooms-katholiek onderwijs. Van de
tweedejaarsstudenten in Arnhem kiest
60 procent voor openbaar onderwijs. Van
de overige 40 procent specialiseren de
meeste pabo’ers zich in rooms-katholiek
onderwijs, terwijl een minderheid de
protestants-christelijke richting kiest.
Arnhem heeft niet de mogelijkheid voor
studenten om zich te specialiseren in
islamitisch basisonderwijs, omdat daar
nauwelijks vraag naar is.
Actieve pluriformiteit
Lueks was samen met haar collega Kitty
de Laat betrokken bij de ontwikkeling
van het Diploma Openbaar Onderwijs.
De Laat is inmiddels met pensioen, maar
heeft naar eigen zeggen ‘maar kort achter
de geraniums gezeten’. Ze werkt weer
voor twee dagen per week voor de HAN.
‘Ik wilde heel graag dat het Diploma
Openbaar Onderwijs er zou komen. Het
is belangrijk voor het openbaar onderwijs
om uit te gaan van de eigen kracht.
De meerwaarde van de openbare school
is dat leerlingen met verschillende achtergronden
elkaar ontmoeten. Dat komt
tot uiting in de actieve pluriformiteit.

Blij met Diploma
Openbaar Onderwijs:
van links naar rechts:
Arris Lueks, Stephan
Verhees, Kitty de Laat
en Ayse Duvan.
De openbare identiteit over
het voetlicht brengen
Zo zit de maatschappij ook in elkaar. Je
maakt gebruik van wat de leerlingen
zelf inbrengen. Hun vragen nodigen uit
tot een gesprek. Als openbare school wil
je bereiken dat kinderen van elkaar leren,
in de hoop dat er wederzijds respect
ontstaat. Als je daar als school toe kunt
bijdragen, heb je veel bereikt.’
Docent Stephan Verhees, die nu wordt ingewerkt
om het volledige programma over
openbaar onderwijs te geven, benadrukt
dat dialoog, openstaan voor de ander en
respect voor elkaar tot de kernwaarden
van de pabo behoren. Dit sluit nauw aan
bij de kernwaarden van het openbaar en
algemeen toegankelijk onderwijs, waarin
onder andere aandacht is voor seksuele di-
versiteit. ‘Je kunt als docent in de openbare
school voor de vraag komen te staan hoe je
al met kleuters het thema homoseksualiteit
kunt bespreken. Dat doe je natuurlijk
op een heel andere manier dan in groep
8. Dood en rouw is een ander onderwerp.
Wat antwoord je als een leerling van wie
opa is overleden, vraagt of die nu in de
hemel is? Ook dat kun je koppelen aan
actieve pluriformiteit. Iedereen mag zijn
eigen visie hebben, waarbij het vanzelfsprekend
is dat je daar zeker bij jongere
kinderen voorzichtig mee omgaat.’
Beeld compleet
Ayse Duvan is vierdejaarsstudente aan
de pabo van de HAN en moslima. Zij koos
heel bewust voor het Diploma Openbaar
Onderwijs. ‘Ik heb goede lessen gehad,
onder meer over actieve pluriformiteit,
zingeving en dialoog. Ik heb er niet alleen
veel aan gehad voor mijn opleiding,
maar ook voor mijn persoonlijke ontwikkeling.
Er ontstond veel meer samenhang,
het beeld was ineens compleet.’
De kennis die ze met het behalen van
het Diploma Openbaar Onderwijs heeft
vergaard, kon ze toepassen tijdens een
stage op een islamitische basisschool.
‘Ik heb daar bijvoorbeeld een les gegeven
over het christendom. Ook heb ik een
ontmoeting begeleid met leerlingen van
een openbare basisschool in de buurt, om
elkaars culturen te leren kennen.’
Volgens De Laat is het duidelijk dat het
Diploma Openbaar Onderwijs veel te
bieden heeft, niet alleen aan pabo-studenten
en aan leerkrachten, maar zeer
zeker ook aan openbare schoolbesturen
en -directies. ‘Ik vind dat directeuren en
werkgevers er nu nog te weinig aandacht
voor hebben en merk zelfs dat sommigen
er negatief tegenover staan. Het zou mooi
zijn als de meerwaarde die onze studenten
in het Diploma Openbaar Onderwijs
zien, door steeds meer scholen en hun
besturen wordt herkend en erkend als
een middel om de kracht van openbaar
onderwijs te benutten.’ <
Openbaar onderwijs
verbindt
VOS/ABB en de Vereniging Openbaar Onderwijs
hebben de brochure ‘DAAROM! Openbaar
onderwijs verbindt’ uitgebracht. Deze brochure
gaat in het licht van het Diploma Openbaar
Onderwijs in op de zes kernwaarden van de
openbare scholen, zoals algemene toegankelijkheid
en benoembaarheid. Ook wordt
uitgelegd wat het voor een leraar in de openbare
basisschool betekent om interpersoonlijk,
pedagogisch-didactisch, vakinhoudelijk
en organisatorisch competent te zijn. < U kunt
de brochure downloaden van www.vosabb.nl
(downloads>brochures).
Magazine voor het openbaar onderwijs | 25

urgersChap
tekst en beeLd: sanne van der Most
Iedere grote studentenstad kent ze
wel. Wijken waar het niet zo best is
gesteld met de sociale cohesie. Bewoners
leven een beetje langs elkaar
heen en de buurt zou wel een opfrisser
kunnen gebruiken. Stichting Move zet
zich in voor deze aandachtswijken in
studentensteden. Met interactieve maatschappelijke
projecten maken ze wijken
leuker, brengen ze kinderen en jongeren
in contact met studenten en zorgen ze
dat de verschillende groepen in de wijk
elkaar beter leren kennen. Met als doel:
het bieden van ontwikkelingskansen
aan deze groepen én het vergroten van
de sociale cohesie in de wijk.
Twee mooie ontwerpen
‘Het oorspronkelijke idee voor een
graffiti muur kwam vanuit de buurtsuper’,
vertelt Laurens Klijmij, projectcoördinator
bij Stichting Move. ‘Om de
buurt een beetje op de knappen wilden
ze graag iets met de kale muren in de
Nolensstraat in de Utrechtse Staatsliedenbuurt
doen.’
Stichting Move heeft dat idee opgepakt
en samen met wooncorporatie Mitros,
de gemeente, studenten van vereni-
26 | sChooL! 3 - Mei 2013
Schilderingen
brengen bewoners
dichter bij elkaar
iets betekenen voor je eigen wijk, bewoners dichter bij elkaar brengen en samen met je
klasgenoten een bijzonder project uitvoeren. dat is de gedachte achter de projecten van
stichting Move. de leerlingen van de dr. bosschool én de Fakkelschool in de utrechtse
staatsliedenbuurt maakten twee megagrote muurschilderingen.
ging Spontaan, een aantal kunstenaars
én kinderen van de openbare Dr. Bosschool
en de Fakkel is het project voor
de muurschildering opgezet. ‘Een graffitimuur,
zoals de leerlingen eerst wilden,
werd lastig’, vertelt Laurens. ‘Dat heeft
toch een slecht imago. Daarom werden
het muurschilderingen.’ En dat sprak
iedereen aan. ‘Het is echt heel tof om
te zien hoe onze eigen tekeningen nu
op de muur staan’, zegt Kim, die nu in
groep 8 zit. ‘Vorig jaar kwam Laurens bij
ons in de klas een praatje houden over
de wedstrijd van Stichting Move. We
mochten allemaal iets verzinnen om
de wijk leuker te maken. Onze ideeën
Wijken versterken
kun je nu op de muren hier in de straat
zien. Supercool toch?’
De buurt bij elkaar brengen
Klasgenootje Hajar is supertrots dat
onderdelen van haar tekening nu megagroot
op de muren te zien zijn. ‘In de
klas hebben we allemaal huisjes getekend
als basis voor het ontwerp. Met
een groepje van tien kinderen zijn we
eraan gaan werken. Een ontwerpbureau
heeft al onze ideeën gecombineerd tot
twee mooie ontwerpen. Omdat de mensen
die hier in de straat wonen ze natuurlijk
ook mooi moeten vinden, zijn
we flyers in de bus gaan doen. Op die
De Stichting Move is een organisatie die maatschappelijke projecten organiseert
om de sociale cohesie in zwakke wijken te versterken. Behalve in de
Utrechtse staatsliedenbuurt zijn ook al projecten ontwikkeld in Rotterdam,
Amsterdam, Delft en Leiden. Schoolkinderen bedenken hoe hun woonwijk
leuker kan worden, knappen samen met studenten een trapveldje op of doen
mee aan sportactiviteiten met studenten. < Meer informatie en meer projecten
op www.stichtingmove.com.

Trotse kinderen bij een van ‘hun’ grote muurschilderingen.
‘Ik ken nu veel meer kinderen’
manier konden zij ook meedenken over
de ontwerpen.’
Uiteindelijk zijn de beide ontwerpen
samen met de kinderen gecombineerd
tot twee grote schilderingen die nu in
de straat te zien zijn, op twee tegenover
elkaar staande muren. ‘Eentje met veel
groen en een koe erop en de ander met
allemaal grote gebouwen’, legt Hajar uit.
‘De hele straat fleurt ervan op.’ Ook klasgenoot
Menno is enthousiast over het
project. ‘Ik vond het vooral heel erg leuk
om de mensen hier in de buurt een beetje
bij elkaar te brengen. Dat was ook het
idee erachter. Nu kunnen ze samen naar
de schilderingen kijken en erover praten.
Zo leren ze elkaar toch wat beter kennen.
Dat is toch wel heel mooi. Door dit project
ga ik nu veel meer om met kinderen uit
de klas die ik vroeger nauwelijks kende.
Dat was anders nooit gebeurd.’
Geen kindertekeningen
maar échte kunst
Tijdens het project kregen de kinderen
ondersteuning vanuit verschillende
hoeken. ‘Het maken van een grote muurschildering
is niet niks’, zegt projectcoordinator
Annemarte van Kruchten. ‘De
kinderen zijn daarom goed voorbereid op
het maken van de schilderingen. Samen
met kunstenaars uit de wijk en studenten
van vereniging Spontaan, is een aantal
lessen in elkaar gezet. Daar leerden ze
wat er allemaal komt kijken bij het opzetten
van zo’n groot project. Ook kregen ze
achtergrondinformatie over schilderen.
Hoe belangrijk achtergrond is, dat een
boom niet altijd een stam met bladeren
hoeft te zijn maar dat het ook abstract
kan. Dat is heel goed in de muurschildering
terug te zien. Het zijn geen typische
kindertekeningen, maar échte kunst.’
Hun eigen project
Hoewel het heel erg leuk was, heeft het
schilderproject veel van de kinderen gevraagd.
‘Er kwam echt zo veel bij kijken’,
zegt Kim. ‘Daar had ik geen idee van.
Een planning maken, geld loskrijgen,
overleggen met het ontwerpbureau. Allemaal
dingen dien ik nooit eerder had
gedaan. Ik ben niet zo’n regeltype dus
voor mij was het hartstikke goed om
eens zoiets te doen.’
Laurens heeft dan ook alle respect voor
de kinderen. ‘Ze moesten iedere week
vergaderen en serieus blijven meedoen.
Maar toch vonden ze het allemaal hartstikke
leuk en waren ze enorm gemotiveerd.
Ze hebben heel erg goed meegedacht
in het creatieve proces, maar ook in
het regelen en flyeren en dat soort zaken.
Ze deden echt van alles zelf. De muren
opmeten, bedenken hoe het eindfeest
moest worden en een eindpresentatie
voor de gemeente maken. Het is dus ook
echt hun eigen project geworden. En dat
was ook de bedoeling.’ <
Magazine voor het openbaar onderwijs | 27

het gebouw
tekst en beeLd: LuCy beker
het nieuwe gebouw van de openbare
praktijkschool Focus in heerhugowaard is
niet alleen volledig energieneutraal, maar
het heeft ook een chique uitstraling.
‘de leerlingen zijn er echt trots op’, zegt
directeur Martin nuchelmans, die zelf ook
tevreden is, want: ‘dit gebouw faciliteert
ons onderwijs optimaal’.
28 | sChooL! 3 - Mei 2013
Transparante gevel met veel glas.
de energieneutrale school
De praktijkschool deelt het gebouw met de
vmbo-leerweg handel en administratie van
het eveneens openbare Huijgens College. De
vmbo’ers huizen op de tweede etage, maar
komen de pro-leerlingen dagelijks tegen in het atrium,
dat als een dorpsplein midden tussen de praktijklokalen
van Focus ligt. De pro-leerlingen werken hier onder
meer in een horecakeuken en een winkeltje, van
waaruit ze in de pauzes hun producten verkopen. Van
zelfgebakken broodjes en pizza’s tot flesjes fris en bakjes
yoghurt. Daar komen de vmbo’ers graag shoppen.
‘Vroeger zaten vmbo en pro in aparte scholen en hadden
de leerlingen een bepaald beeld van elkaar. Nu hebben
In het hoge, lichte atrium kunnen de leerlingen chillen in de pauze.

ze contact en komen ze erachter dat ze niet zoveel verschillen.
Dat is heel mooi’, zegt directeur Nuchelmans.
Van kleur verschoten
Het gebouw, dat sinds november in gebruik is, biedt
plaats aan 180 pro-leerlingen en 200 vmbo’ers. Het is
nog niet helemaal vol, omdat de praktijkschool uit een
veel kleiner gebouw komt. ‘We zaten in een oude lagere
school in Alkmaar, waar we met moeite werkplaatsen
hadden ingericht’, vertelt Nuchelmans. Daar had de
school, die toen nog De Polsstok heette, tot 2006 een
zelfstandig eenpitter-bestuur, dat uiteindelijk meer
toekomst zag in aansluiting bij een groter bestuur. Het
werd SOVON, de Stichting Openbaar Voortgezet Onderwijs
Noord-Holland-Noord. ‘Daarmee verschoten we
officieel van kleur. Van een oecumenische school werden
we openbaar’, aldus Nuchelmans. SOVON had in
Alkmaar al een praktijkschool, De Viaan. ‘Het bestuur
streefde naar nieuwbouw voor beide scholen, maar
dan moest er één naar Heerhugowaard, omwille van
de spreiding van het aanbod. Daar hadden wij wel oren
naar. De laatste jaren hebben wij dus al steeds meer
leerlingen uit Heerhugowaard aangenomen.’
Toch bleek nieuwbouw voor 180 pro-leerlingen onhaalbaar.
Samenwerking met het Huygens College bleek de
oplossing. De schoolteams bepaalden gezamenlijk het
plan van eisen, op basis van de moderne visie op (praktijk)onderwijs.
De gemeente Heerhugowaard, die zich
profileert als Stad van Kansen, stelde daarbij eisen op
het gebied van duurzaamheid.
672 zonnepanelen
Zo kreeg Focus 672 zonnepanelen op het dak voor de
energievoorziening; een WKO-installatie (warmte-koudeopslag),
die aardwarmte gebruikt om het gebouw te
verwarmen of te koelen; en een houtpalletketel, die op
biomassa draait, voor de warmwatervoorziening. Het
gebouw voorziet hiermee vrijwel geheel in het eigen
verbruik. Enige uitzondering zijn de gasfornuizen. Radiatoren
zijn er in het hele gebouw niet te vinden.
‘De vloeren zijn verwarmd en in de gevel zit extra isolerend
glas’, vertelt Nuchelmans. ‘En het werkt: de afgelopen
winter waren er geen klachten over kou. Ook
hebben we geen last van de trein die hier vlak langs
rijdt. We zien hem wel, maar we horen hem niet.’
Het door architect Ector Hoogstad ontworpen gebouw is
compact, om energieverlies te beperken. Iedereen komt
binnen via de hoge kas voor de groen-leerlingen, die als
een klimaatbuffer met veel glas aan de voorkant van de
school is gesitueerd. Vanuit de kas komt de bezoeker in
de centrale hal, met de hoge vide. Daar omheen liggen
de praktijklokalen en werkplaatsen. Twee gymzalen op
de eerste verdieping hebben geluiddempend isolatiemateriaal
in de wanden, en zijn via een aparte opgang
te bereiken, waardoor ze ’s avonds kunnen worden verhuurd
aan sportverenigingen. <
In de pauzes verkopen pro-leerlingen zelfgebakken broodjes
en pizza’s.
De kas met zijn vele glas ligt als een klimaatbuffer
aan de voorkant van het gebouw.
In de techniekwerkplaats bouwen de pro-leerlingen
onder meer aan een boot.
Martin Nuchelmans heeft kamer 007. Dat kan geen toeval zijn!
Magazine voor het openbaar onderwijs | 29

hoogbegaaFdheid
tekst en beeLd: Martin van den bogaerdt
‘kom maar eens bij ons kijken’, twittert directeur ellen van der Ligt van openbare
basisschool ridderspoor in houten. aanleiding is een bericht over een gronings onderzoek,
waaruit zou blijken dat basisscholen de talenten van hoogintelligente leerlingen
onvoldoende stimuleren. de directeur uit houten laat het tegenovergestelde zien. kinderen
die in sneltreinvaart leren, stappen daar – bij wijze van spreken - in de thalys.
30 | sChooL! 3 - Mei 2013
Houten heeft
zijn eigen Thalys
Het bewuste onderzoek werd
op negen basisscholen uitgevoerd
door onderwijskundige
Simone Doolaard, programmacoördinator
van de academische pabo
van de Rijksuniversiteit Groningen. Haar
conclusie is dat basisscholen weliswaar
onderschrijven dat ze naast de zwakkere
leerlingen ook slimme kinderen extra
moeten stimuleren, maar dat hier in de
IQ ≥ 130
praktijk maar weinig van terechtkomt.
‘Het simpelweg aanbieden van meer en
andere lesstof is niet voldoende. Het is
namelijk niet zo dat slimme leerlingen
zelf wel raad weten met het aanvullende
werk. Voor hen is het extra materiaal net
zo moeilijk als de reguliere lesstof voor de
gemiddelde leerlingen. Extra materiaal,
hoe goed het ook is, is geen zelfwerkend
tovermiddel’, aldus Doolaard.
Los van de Thalysgroepen en het gedifferentieerde onderwijsaanbod van obs
Ridderspoor en de overige openbare basisscholen in Houten, gaat in die gemeente na
de zomervakantie een nieuwe vorm van hoogbegaafdenonderwijs van start.
Op openbare basisschool Klavertje Vier kunnen leerlingen met een IQ van 130 of meer
vanaf het nieuwe schooljaar terecht in aparte groepen met gespecialiseerde leraren. De
kinderen krijgen een eigen programma dat past bij hun leerstijl, maar doen bijvoorbeeld
met de creatieve vakken en gymnastiek mee met de andere leerlingen.
Omdat alleen leerlingen met een IQ van 130 of hoger in aanmerking komen voor het
hoogbegaafdenonderwijs, hoort bij de toelatingsprocedure een test en een oordeel
van een deskundige. Verder wijst volgens de stichting Openbaar Onderwijs Houten
de ervaring uit dat kinderen onder de leeftijd van groep 4 nog geen baat hebben bij
plaatsing in een hoogbegaafdengroep. Deze kinderen kunnen zich al wel inschrijven
op Klavertje Vier, maar worden pas later getest en bij een positief advies in een van
deze groepen geplaatst.
De stichting wil met de hoogbegaafdengroepen in obs Klavertje Vier ouders meer
keuzemogelijkheden bieden en een positieve bijdrage leveren aan de kwaliteit van
het basisonderwijs in Houten. < Meer informatie staat op www.obs-klavertjevier.nl.
Uit haar onderzoek kwam ook naar voren
dat excellente leerlingen vaak onvoldoende
tijd krijgen voor het werken aan
extra opdrachten. ‘Op de meeste scholen
gaan slimme kinderen meerdere korte
momenten per dag aan de slag met de
extra stof, steeds nadat ze hun reguliere
werk af hebben. Maar het is beter als een
leerkracht ervoor zorgt dat deze groep
kinderen gedurende langere tijd onafgebroken
kan werken aan de stof buiten het
reguliere programma. Dat vraagt van de
leerkrachten dat zij hun lesprogramma
goed kunnen organiseren, plannen en
kunnen afstemmen op de diverse groepen
leerlingen in de klas.’
Getrapt werken
Het nieuwsbericht op de website van
VOS/ABB over het Groningse onderzoek
en de tweet daarover, waren voor
directeur Ellen van der Ligt reden om
magazine School! uit te nodigen om in
Houten te komen kijken. Ze vertelt dat
obs Ridderspoor het onderwijs zo heeft
ingericht, dat ook hoogintelligente leerlingen
tot hun recht komen.
‘We werken hier getrapt. Vanaf groep 3
hebben we vijf arrangementen, waarvan
drie in de klas en twee erbuiten. In
de klas werken we met een basis-, een intensief
en een verrijkt arrangement.’ De
school werkt met de methode Alles-in-1,
onder meer vanwege de mogelijkheden

Een van de Thalysgroepen aan het werk in Houten.
tot differentiatie. Obs Ridderspoor werkt
daarnaast, in de klas, met het online programma
Acadin, dat speciaal voor (hoog)
begaafde leerlingen verrijkingsonderwijs
heeft ontwikkeld.
‘Buiten de klas werken we met twee
arrangementen’, vervolgt Van der Ligt,
‘waarvan er één bedoeld is voor hoogintelligente
leerlingen. Die groep hebben
we Thalys genoemd, omdat die leerlingen
in sneltreinvaart door de lesstof
gaan.’ Er zijn drie Thalysgroepen, voor de
groepen 1 tot en met 3, de groepen 4 en 5
en de groepen 6 tot en met 8. In elke Thalysgroep
zitten ongeveer tien leerlingen
die één ochtend in de week met elkaar
aan de slag gaan. ‘Er komen sociaal-emotionele
aspecten aan bod, maar bijvoorbeeld
ook filosofie, omdat deze leerlingen
vaak een creatieve manier van denken
hebben. Ook leren ze hoe ze moeten leren.
Deze kinderen lopen in de reguliere klas
weinig tegen hun intellectuele grenzen
aan. In de Thalysgroep gebeurt dat wel.
Dat is belangrijk, want als ze niet leren
om te gaan met hun grenzen, kan het in
het voortgezet onderwijs lastig voor ze
worden. Het gaat om kinderen die alles
in zich opzuigen, het zijn echt van die
rupsjes-nooit-genoeg. Die kun je niet alleen
maar het reguliere lesprogramma
aanbieden, want dan loop je het risico
dat ze gaan onderpresteren of dat ze zich
in de klas gaan vervelen.’
Toptalent
De extra aandacht die obs Ridderspoor
voor hoogintelligente kinderen heeft,
past in het beleid van het Samenwerkingsverband
WSNS in Houten. ‘Alle
scholen die onderdeel uitmaken van
‘Deze leerlingen gaan
in sneltreinvaart door de stof’
het samenwerkingsverband, werken
met het traject Toptalent. Als team hebben
wij er heel bewust voor gekozen.
Dit betekent dat de leerkrachten intensief
worden begeleid om gedifferentieerd
en handelings- en doelgericht te
werken. Dat is lastig, zeker als je beseft
dat de groepen van nu gemiddeld 27
leerlingen hebben. We organiseren stu-
diedagen met externe begeleiding, bijvoorbeeld
over goed signaleren, en doen
klassenconsultaties. Er worden nu twee
toptalentcoaches opgeleid. Zij doen een
driejarige opleiding om collega’s te kunnen
coachen en begeleiden. Ze zijn in de
school onze specialisten op dit gebied.
We hebben het geluk dat we met 400
leerlingen een grote school zijn en een
ruim scholingsbudget hebben.’
Van der Ligt benadrukt dat de keuze om
extra aandacht te besteden aan toptalent,
goed moet worden gecommuniceerd
met de ouders. ‘Hoogbegaafdheid
wordt soms gezien als een luxeprobleem,
maar dat is het natuurlijk niet. Het is
echt niet altijd een feestje als je kind
hoogbegaafd is, dat kan voor ouders reden
tot zorg zijn. Vorig jaar hebben we
de slag gemaakt om ook deze groep leerlingen
extra aandacht en begeleiding te
bieden, net zoals we dat doen met leerlingen
die dyslectisch zijn of dyscalculie
hebben.’
Het onderzoek
Het Groningse onderzoek ‘Omgaan met
excellente leerlingen in de dagelijkse
onderwijspraktijk’ kan worden gedownload
van de website van het Gronings Instituut
voor Onderzoek van Onderwijs.
Wie googelt naar de titel van het onderzoeksrapport,
komt direct op het goede
document. <
Magazine voor het openbaar onderwijs | 31

sChooL! antwoordt
32 | sChooL! 2 - april 2013
Helpdesk van
VOS/ABB
De Helpdesk van VOS/ABB geeft
dagelijks advies en informatie
aan leden. Mail uw vraag naar
helpdesk@vosabb.nl of bel op de
ochtenden van werkdagen naar
0348-405250.
telefoon 0348-405250
helpdesk@vosabb.nl
Verlof voor artsenbezoek
Hoe dient de tijd die je nodig hebt voor een bezoek aan de tandarts,
dokter of ziekenhuis ingezet te worden? Of is dit bijzonder verlof?
Deze verlofaanvragen kunnen vallen
onder artikel 15.1 van de CAO VO, of
in het PO artikel 8.7 van de CAO PO.
Uitgangspunt is dat een deeltijder
dergelijk te plannen bezoeken regelt
op de dagen dat hij/zij niet werkt. Op
de werkdagen dient de werknemer
namelijk te werken. Wordt het toch
op een werkdag gepland, dan is dit
in beginsel onbezoldigd. Het is wel
raadzaam om na te gaan hoe je als
werkgever in het verleden hier mee
om bent gegaan.
Dossiers REC’s bewaren
Is de betreffende arts echter slechts op
een werkdag beschikbaar, dan valt het
bezoek juist onder de werking van artikel
15.1 CAO VO, want dan zijn het de
omstandigheden waardoor de werknemer
zijn arbeid niet kan verrichten.
Voorts moet de hoeveelheid tijd die
voor zo’n bezoek wordt genomen, wel
redelijk zijn. Een tandartsbezoek voor
controle kost geen dag, maar een bespreking
met een oncoloog die slecht
nieuws brengt, kan tot gevolg hebben
dat het verlof langer duurt. <
Wat gebeurt er met de lopende dossiers van de REC’s en samenwerkingsverbanden
nadat zij op 1 augustus 2014 zijn opgeheven?
De archiefstukken van de ontbonden
stichting of vereniging dienen bewaard
te worden. Daarover hoort een
besluit te worden genomen. Speciale
aandacht hierbij voor het PCL-archief
en voor eventuele leerlingdossiers
waarover het SWV beschikt. U kunt
ervoor kiezen die stukken ter bewaring
over te dragen aan het nieuwe
samenwerkingsverband. Het kan ook
zo zijn, dat in de statuten van de op te
heffen stichting of vereniging nadere
instructies zijn opgenomen over het
bewaren van het archief.
Graag verwijzen we u naar de checklist
met aandachtspunten bij de ontbinding
van een samenwerkingsverband
PO op de website www.vosabb.nl
(onder ‘downloads’ > ‘brochures’) voor
meer informatie. <
Vormgeving ondersteuningsplanraad
Waar moet ik op letten bij het vormgeven van de
ondersteuningsplanraad van het samenwerkingsverband?
Ieder samenwerkingsverband moet
een ondersteuningsplanraad (OPR)
opzetten. Dit is eigenlijk de bovenbestuurlijke
MR. De OPR wordt vormgegeven
door de (gemeenschappelijke)
medezeggenschapsraden van de bij
het samenwerkingsverband aangesloten
besturen. De leden van de OPR
worden afgevaardigd door de leden
van de afzonderlijke (G)MR’s. Niet alleen
(G)MR-leden kunnen zich daardoor
beschikbaar stellen voor een
zetel in de OPR, maar ook ouders/verzorgers
en personeelsleden verbonden
aan de scholen c.q. schoolbesturen die
zijn aangesloten bij het SWV.
De OPR wordt zo ingericht dat de personeels-
en oudergeleding elk de helft
van het aantal leden van de raad invullen,
net als in de ‘gewone’ (G)MR
dus.
Voor meer informatie over de rol van
medezeggenschap bij passend onderwijs,
verwijzen we graag naar de
handreiking die VOS/ABB hierover
hebben opgesteld. Deze is te vinden op
de website onder ‘downloads’ en dan
‘brochures’. < www.vosabb.nl

Naar gym in de pauze
Mag de tijd van de ochtendpauze worden gebruikt om naar de gymzaal te
lopen? Mijn kinderen hebben nu minder pauze dan de andere leerlingen.
Ja, dat mag. De ochtendpauze is onderwijstijd
en daarom mag de school die invullen
op de manier zoals in uw vraag is beschreven.
U kunt dit punt wel aankaarten bij
Afgewezen op één punt
een ouder uit de medezeggenschapsraad
en vragen of de MR dit kan bespreken met
de directeur. Dit kan wellicht leiden tot ander
beleid hieromtrent. <
Mijn kind heeft advies havo maar ze komt bij de Cito-toets één punt te
kort. De school voor voortgezet onderwijs waar ze is aangemeld, heeft haar
geweigerd. Kan de basisschool nog iets beteken?
De basisschool kan proberen de school
voor voortgezet onderwijs ervan te
overtuigen dat uw dochter de havo aan
kan. Maar als de school voor voortgezet
onderwijs strikt vasthoudt aan haar toelatingscriteria,
dan zal dat geen effect
hebben. Wellicht kan een andere toets,
Uitsluiten van schoolreisje?
De penningmeester van de ouderraad heeft mij gezegd dat mijn dochter
wordt uitgesloten van deelname aan de schoolreis als ik de vrijwillige
ouderbijdrage niet voldoe. Mag dit zomaar?
Nee, dit mag niet zomaar. Een besluit
om leerlingen uit te sluiten van zaken
die uit de vrijwillige ouderbijdrage worden
betaald, kan niet alleen door de penningmeester
van de ouderraad worden
genomen. De directie van de school kan
namelijk besluiten leerlingen mee te
laten doen aan diverse activiteiten, ook
wanneer de ouders de vrijwillige ouderbijdrage
niet willen of kunnen voldoen.
U kunt zich dus het beste wenden tot de
directeur van de school om te vragen
welk beleid hij/zij hanteert in dit soort
situaties. De Vereniging Openbaar Onderwijs
is tegen het uitsluiten van leer-
bijvoorbeeld een intelligentietest, worden
afgenomen. Als de school voor voortgezet
onderwijs daaraan wil meewerken,
zou uw dochter bij een gunstige score op
die toets misschien alsnog kunnen worden
toegelaten op de havo. <
Schoolboeken niet meer gratis?
Moeten wij voor het schooljaar 2013/2014 de schoolboeken voor het
voortgezet onderwijs weer zelf gaan betalen?
Het wetsvoorstel met betrekking tot het
niet meer gratis ter beschikking stellen
van schoolboeken is op dit moment in
voorbereiding. Naar verwachting zal
het niet voor de zomer van 2013 zijn af-
gerond, dus voor het komende schooljaar
zal hierin nog niets wijzigen. De boeken
blijven in het schooljaar 2013-2014 gratis
voor de ouders. <
lingen en roept scholen op om hier uiterst
zorgvuldig mee om te gaan zodat kinderen
niet buiten spel komen te staan. De
ouderraad kan, nadat hierover is gesproken
op de jaarvergadering, een voorstel
doen aan de directeur om te regelen hoe
er met niet-betalende ouders wordt omgegaan.
Soms kan een hulpfonds worden
opgericht voor deze kinderen. Soms kan
een externe instantie worden benaderd
om de kosten van de activiteit te betalen.
Het belangrijkste uitgangspunt is en
blijft voor de VOO dat alle kinderen die
mee willen doen aan een activiteit, dat
ook kunnen. <
0800-5010
openbaar
onderwijs
sChooL! antwoordt
Ouders en MR-leden in het openbaar
onderwijs kunnen voor informatie
en advies gratis terecht bij de
Vereniging Openbaar Onderwijs.
De telefonische infolijn 0800-5010
is iedere schooldag geopend, tussen
tien en drie uur. Bel 0800-5010, kies
1 voor onderwijs of stel uw vraag op
www.voo.nl/5010.
telefoon 0800-5010
www.voo.nl/5010
Magazine voor het openbaar onderwijs | 33

sChooL! en exCursie
tekst: LuCy beker
beeLd: pr
Een planetarium in de woonkamer
Het Koninklijk Eise Eisinga Planetarium
in Franeker spreekt nog altijd tot de verbeelding.
Het is een bewegend zonnestelsel
in de woonkamer van een grachtenpand,
gemaakt door de 18e-eeuwse
bewoner Eise Eisinga. Te bedenken dat
mevrouw Eisinga daar indertijd gewoon
onder zat te breien!
Tot op de dag van vandaag werkt het planetarium
zoals Eisinga dat tussen 1774 en
1781 heeft gebouwd, in beweging gehouden
door een op zolder aangebracht uurwerk.
In de woonkamer is te zien hoe de
planeten Mercurius, Venus, Aarde, Mars,
Jupiter en Saturnus rond de zon draaien.
Koning Willem I bezichtigde het planetarium
in 1818, en kocht het in 1825 aan
voor de Nederlandse staat. In 1859 schonk
de staat het aan de Friese stad Franeker.
Tegenwoordig komen 45.000 bezoekers
per jaar dit kunstwerk bekijken. Onlangs
heeft het nog een grote onderhoudsbeurt
gehad, waarbij het hele raderwerk is
gecontroleerd, schoongemaakt en gesmeerd.
Ook het plafond is schoongemaakt
en bijgewerkt en hier en daar van
nieuw bladgoud voorzien. Het ziet er dus
weer als nieuw uit. Een mooi moment om
het met de klas te gaan bekijken.
Scholieren krijgen in de woonkamer
uitleg over het zonnestelsel en er wordt
een film vertoond over het leven van
Eise Eisinga, een hoogbegaafd jongetje
dat als zoon van een eenvoudige
34 | sChooL! 2 - april 2013
Het planetarium in de
woonkamer werkt nog altijd.
Museum Martena
heeft echte
topstukken in huis
De universiteitszaal met het mini-planetarium en de unieke xylotheek.
wolkammer niet mocht studeren, maar
zich desondanks verdiepte in de sterrenkunde.
Het planetarium is al indrukwekkend,
maar als u dan toch met uw groep in
Franeker bent, ga dan meteen even
naar het nabijgelegen Museum Martena,
dat echte topstukken heeft uit de
tijd van Eise Eisinga. Franeker was toen
een universiteitsstad (van 1585 tot 1811).
In de universiteitszaal hangen nu nog
portretten van professoren van toen
en staan instrumenten uit die tijd. Heel
bijzonder zijn de Orrery van Wright and
Cole (een mini-planetarium) en de xylotheek,
een verzameling houten kistjes in
boekvorm, die gebruikt werden voor het
bestuderen van bomen en struiken. De
xylotheek van Franeker is uniek omdat
het de meest complete van Nederland is.
Tweedeklassers uit het voortgezet
onderwijs kunnen meedoen aan een gezamenlijk
project van het Planetarium
en Museum Martena over de Franeker
universiteit en de wetenschap. Voor de
basisschool heeft Martena verschillende
programma’s, waarvan vooral Hessels
Hûs in trek is. Het brengt kinderen van
alle groepen, 1 tot en met 8, terug naar het
leven in de middeleeuwen. Ze bekijken
bijvoorbeeld wat er werd gegeten in de
Middeleeuwen of welke beroepen er toen
waren. Zo komen ze misschien die wolkammer
wel weer tegen: het beroep van
Eise Eisinga en zijn vader. <
Museum Martena in het
Friese stadje Franeker.

instemmingsgeschil
bij besturenfusie
Het bevoegd gezag verklaart dat het de
MR steeds en tijdig heeft geïnformeerd
over de fusie en de aanleiding daartoe.
De toekomstige structuur van de nieuwe
rechtspersoon, inclusief de wijze waarop
die zal worden geleid, is helder verwoord.
De toekomstige omvang van de directie
zal niet afwijken van de huidige. Wat
betreft het personeelsbeleid streeft men
naar werkgelegenheidsbeleid zoals dat in
de CAO-PO is beschreven. Ook de vermogensrechtelijke
positie van beide fusiepartners
is voldoende duidelijk gemaakt
aan de MR. Het bevoegd gezag heeft aangegeven
deze te willen toelichten tijdens
een overleg. Diverse documenten, waaronder
de fusie-effectrapportage, zijn op
basis van overleg met de MR bijgesteld.
De MR is van mening dat de nieuwe taak-
en bevoegdhedenverdeling onvoldoende
duidelijk is uitgewerkt in een managementstatuut.
De werkgelegenheid van
onder anderen de ambulante begeleiders
kan als gevolg van de invoering van
passend onderwijs in het geding komen.
Daarom dringt de MR aan op een voor
iedere school aparte afvloeiingslijst na
de fusie. Het toekomstige werkgelegenheidsbeleid
zoals dat door het bevoegd
gezag wordt aangeduid, biedt voor het
personeel te weinig duidelijkheid. De
MR mist verder een heldere relatie tussen
het strategisch beleidsplan en de meerjarenbegroting.
Overleg over de vragen
hieromtrent bleek niet mogelijk. Tot slot
geeft de MR aan dat het bevoegd gezag
onvoldoende zwaarwegende omstandigheden
heeft aangevoerd die het besluit
tot fusie rechtvaardigen.
De overweging
Op diverse onderdelen van de bezwaren
van de MR tegen de fusie oordeelt de
Landelijke Commissie Geschillen WMS
dat zij deze onvoldoende acht om instemming
te onthouden. Het gaat daarbij
onder meer om de vermeende onduidelijkheid
omtrent de bestuurlijke verhoudingen
en de omvang van de directie van
de scholen. In beide gevallen oordeelt de
LCG dat de aangeboden stukken van het
bevoegd gezag hiervoor voldoende duidelijkheid
bieden. Gedoeld wordt dan op
het toekomstige RvT-model en de handhaving
van de huidige omvang van de
directies.
Echter, ten aanzien van het geboden
inzicht in de financiële- en vermogenspositie
oordeelt de LCG dat het bevoegd
gezag weliswaar veel informatie heeft
gegeven, maar dat deze informatie ontoegankelijk
is gepresenteerd, zodat niet
gesproken kan worden van deugdelijke
informatievoorziening op grond van art.
8 WMS.
sChooL! en reCht
tekst: rein van dijk, beLeidsadviseur MedezeggensChap voo
beeLd: sierag
twee schoolbesturen plannen een besturenfusie. in een vroeg stadium worden de
medezeggenschapsraden (Mr’en) betrokken en geïnformeerd. plannen worden bijgesteld
en aangescherpt. eén Mr onthoudt echter zijn instemming, waarna het bevoegd gezag van
deze Mr het voorstel toch wil handhaven. daardoor ontstaat een instemmingsgeschil.
Wat de personele gevolgen van de fusie
betreft, oordeelt de LCG dat het bevoegd
gezag weliswaar werkgelegenheidsbeleid
heeft beschreven voor de toekomst,
maar dat nu de regeling ontslagbeleid
onverkort van toepassing is. De gevolgen
van dat beleid zijn onduidelijk. Met name
de mogelijkheid om met twee afvloeiingslijsten
te werken onder één bevoegd
gezag zijn niet duidelijk geworden.
De uitspraak
De LCG is dan ook van mening dat de MR
in redelijkheid tot het onthouden van instemming
heeft kunnen komen en ook
dat er geen sprake is van urgente belangen
die ertoe zouden moeten leiden dat er
geen tijd meer zou zijn om die gebreken
te herstellen. <
Meer informatie over dit geschil is te
vinden op www.onderwijsgeschillen.nl >
medezeggenschap > 105596-13.01/uitspraak
4-1-2013
Meer informatie
Voor meer informatie kunt u contact opnemen
met Rein van Dijk, beleidsadviseur
van de Vereniging Openbaar Onderwijs,
via 036 5331500 of r.vandijk@voo.nl.
Magazine voor het openbaar onderwijs | 35

Opmerkelijk
Ook iets opmerkelijks gehoord? Mail naar: redactie@voo.nl
Mama en papa eisen cadeaus
Ouders van leerlingen van de openbare Jan Thiesschool in het Drentse dorp Rolde zijn
boos, omdat hun kinderen op school geen cadeautjes meer maken voor Moederdag
en Vaderdag.
Directeur Henk Norbart legde op RTV Drenthe
uit dat de school keuzes moet maken uit
de vele activiteiten die op de kinderen afkomen.
Ze hebben het volgens Norbart al druk
genoeg met sporttoernooien, verkeersexa-
Indianenverhalen
De Utrechtse psycholoog en onderwijskundige Casper Hulshof ontzenuwt in zijn boek
Jongens zijn slimmer dan meisjes indianenverhalen uit onderwijs en opvoeding.
Zo ontkracht hij de mythe dat vooral jongens
zouden uitblinken in wiskunde. Hij
noemt dat een ‘ouderwets en seksistisch
beeld’. Volgens hem hebben meisjes net
zoveel aanleg voor wiskunde, alleen worden
ze in Nederland minder gestimuleerd
Krimp van alle tijden
De openbare lagere school in het dorp Nes in de gemeente Dongeradeel was jarenlang
de kleinste school van Nederland.
Omrop Fryslân herhaalde onlangs een
uitzending van ‘Van Gewest tot Gewest’
uit 1973. De openbare lagere school in
Nes was toen al sinds jaar en dag met
amper 10 leerlingen de kleinste school
van het land. In 1983 ging de school dicht,
omdat er toen na de zomervakantie nog
mens, feesten en projecten. Verplicht cadeautjes
maken voor mama en papa wordt
echt te veel. Een van de boze ouders is Anja
Mensies. Zij vindt dat de school Moederdag
en Vaderdag in ere moet houden. <
om die aanleg te gebruiken. Een andere
mythe is dat baby’s slimmer worden van
klassieke muziek. Hulshof weerlegt ook
de stelling dat kinderen van computerspelletjes
niets zouden leren, behalve
geweld. <
maar twee leerlingen zouden zijn. Het
schooltje haalde geregeld het nieuws,
bijvoorbeeld als er griep heerste en er
maar één leerling naar school kwam.
Of toen de auto van de directeur kapot
was en daardoor het schoolreisje niet
kon doorgaan. <
Papier hier
De 80-jarige Harko Bijma heeft ervoor
gezorgd dat alle leerlingen van openbare
basisschool De Molshoop in het Groningse
dorp Noordhorn een eigen tablet hebben
gekregen.
Bijma is de Groningse variant van Holle
Bolle Gijs uit de Efteling. Hij haalt al 35 jaar
op zijn fiets met aanhanger voor de school
oud papier op. De opbrengst was genoeg
om voor alle leerlingen tablets te kopen. De
Molshoop heeft de oudpapierman uitgebreid
in het zonnetje gezet. <
Niet zuipen!
De gemeente Rotterdam is begonnen
met een alcoholpreventiecampagne voor
9-jarigen.
Radio Rijnmond besteedde aandacht aan
groep 6 van openbare basisschool De Driehoek
in Delfshaven, die voorlichting kreeg
over de gevaren van alcohol. Een kwart van
de Rotterdamse kinderen in groep 7 zegt
al wel eens alcohol te hebben gedronken.
Daarom wil de gemeente kinderen op een
jongere leeftijd informeren over de gevaren
ervan. <
Fruitmachines op
school?
Ouders in Den Haag keken gek op toen ze
hoorden dat de gemeente fruitmachines
wil laten plaatsen op Haagse scholen. Na
enige navraag bleek het gelukkig niet te
gaan om de beruchte eenarmige bandieten,
maar om automaten waar fruit uitkomt
in plaats van snoep.
De Fruit-o-matic is ontworpen door studenten
uit Tiel en paste bij een campagne die
in Den Haag is gestart met de al even opmerkelijke
slogan ‘Gezond is vet’. ‘Vet cool’,
bedoelt wethouder Rabin Baldewsingh,
die de campagne startte. Hij gaat zelf het
goede voorbeeld geven: hij wil 10 kilo afvallen.