Gemeentemonitor 2009 - Gemeente Voerendaal

Gemeentemonitor
Voerendaal
Rapportage burgeronderzoek Parkstad Limburg 2009
door bureau Onderzoek en Statistiek van de gemeente Heerlen
Telefoon: 045 5604747/5604740
E-mail: o&s@heerlen.nl
Internet: www.parkstadmonitor.nl
Gegevens mogen worden overgenomen, mits met bronvermelding. Verveelvoudiging voor eigen of
intern gebruik is toegestaan.

INHOUDSOPGAVE
INLEIDING 3
LEESWIJZER 4
1. LEEFBAARHEID 7
1.1 Algemene kwaliteit woonomgeving 8
1.2 Fysieke kwaliteit woonomgeving 9
1.3 Sociale kwaliteit woonomgeving 10
1.4 Tevredenheid buurtvoorzieningen 13
1.5 Buurtbetrokkenheid 15
1.6 Woonsituatie 17
1.7 Woningwaardering 17
2. OPENBARE ORDE EN VEILIGHEID 19
2.1 Onveiligheidsgevoelens en vermijdingsgedrag 20
2.2 Perceptie openbare orde- en veiligheidsproblemen 21
2.3 Slachtofferschap 25
3. BEHEER EN ONDERHOUD 29
3.1 Tevredenheid beheer en onderhoud 30
4. MILIEU 35
4.1 Milieu-overlast 36
5. VERKEER 37
5.1 Waardering verkeerssituatie 38
5.2 Tevredenheid verkeersvoorzieningen 38
6. BEWONERSPROFIEL 41
6.1 Opleiding 42
6.2 Inkomen 44
6.3 Werkzame beroepsbevolking 46
6.4 Maatschappelijke participatie 47
6.5 Gezondheidsbeleving 48
7. MAATSCHAPPELIJKE INDICATOREN (SAMENVATTING) 51
Bijlagen:
1. ONDERZOEKSVERANTWOORDING 57
2. VRAGENLIJST 61

INLEIDING
In het beleid van de gemeente Voerendaal bestaat veel aandacht voor zaken die spelen op het niveau
van de kernen. Bij het ontwikkelen van een dergelijk beleid is het een noodzakelijke voorwaarde om te
beschikken over op de kernen toegesneden informatie. Deze Gemeentemonitor Voerendaal voorziet
hierin. Hij geeft inzicht in de kwaliteit van de leefbaarheid van de Voerendaalse kernen anno 2009.
Een grote meerwaarde daarbij is dat de uitkomsten van 2009 vergeleken worden met die van 2001,
2003, 2005 en 2007. Op die manier ontstaat een beeld hoe de leefbaarheid in de Voerendaalse
kernen zich in de afgelopen jaren ontwikkeld heeft en wordt in het Voerendaalse beleid daadwerkelijk
invulling gegeven aan monitoring: het volgen van maatschappelijke ontwikkelingen in de tijd.
De in deze Gemeentemonitor gepresenteerde informatie is afkomstig uit het burgeronderzoek
Parkstad Limburg 2009. Dit onderzoek is in de vorm van een schriftelijke enquête afgenomen onder
ruim 24.000 inwoners in Parkstad Limburg. In Voerendaal hebben 1.580 inwoners een vragenlijst
ontvangen; 830 van hen hebben zich de moeite genomen de uitgebreide vragenlijst (zie bijlage 2) in te
vullen en te retourneren; een tevredenstellende onderzoeksrespons van 53%!
In de vragenlijst zijn de volgende thema’s aan de inwoners voorgelegd: leefbaarheid, wonen,
veiligheid, beheer en onderhoud, milieu en afval, verkeer en vervoer, winkelen, vrijetijdsbesteding en
gezondheid en zorg.
Over een selectie van deze onderwerpen wordt in deze Gemeentemonitor gerapporteerd. Het gaat
dan met name om die thema’s die een beeld geven van de beleving van de directe woon- en
leefomgeving door de burger: leefbaarheid, wonen, veiligheid, beheer en onderhoud, milieu, verkeer in
de buurt en gezondheid.
Over de andere thema’s die niet of minder te maken hebben met de beleving van de directe
woonomgeving wordt gerapporteerd in de zgn. Parkstadmonitor, waarvan een papieren en een
digitale versie bestaat (www.parkstadmonitor.nl).
De Gemeentemonitor Voerendaal is in feite een specifiek op Voerendaal toegespitste verdieping van
de Parkstadmonitor. De thema’s die in de Parkstadmonitor op het schaalniveau van Parkstad Limburg
en de gemeenten zijn gepresenteerd worden in de Gemeentemonitor voor Voerendaal verder
uitgesplitst naar het niveau van de kernen. Daarbij worden deze afzonderlijke uitkomsten per kern
afgezet tegen het gemiddelde van de gemeente Voerendaal.
De Gemeentemonitor Voerendaal en de Parkstadmonitor vullen elkaar dus aan en geven samen een
goed totaalbeeld van de kwaliteit van wonen en leven in Parkstad Limburg, de gemeente Voerendaal
en de Voerendaalse kernen.
Om een vinger aan de pols te kunnen houden zullen overigens vervolgmetingen nodig zijn; alleen zo
kan worden vastgesteld hoe de leefbaarheid in de Voerendaalse kernen zich in de komende jaren
verder ontwikkelt. De eerstvolgende meting is voorzien voor 2011.
Voor meer informatie over deze Gemeentemonitor kunt u contact opnemen met mw. A. Steijns-
Bodelier van de gemeente Voerendaal of mevr. G. Cools-Tummers van het bureau Onderzoek en
Statistiek van de gemeente Heerlen.
3

LEESWIJZER
Hieronder worden enkele punten toegelicht die van belang zijn bij het lezen en interpreteren van de in
deze Gemeentemonitor gepresenteerde onderzoeksuitkomsten. Voor onderzoekstechnische
achtergrondinformatie wordt verwezen naar de onderzoeksverantwoording die als bijlage bij dit
rapport is opgenomen.
Algemeen
De onderzoeksresultaten zijn gebaseerd op enquêteonderzoek, waarin de inwoners over allerlei
onderwerpen zijn bevraagd. Dit betekent dat niet per se de feitelijke situatie, maar de beleving/
perceptie ervan door de burger in beeld is gebracht. Het gaat dus om opvattingen, meningen en
gerapporteerd gedrag, of anders gezegd: de werkelijkheid gezien door de ogen van de burger.
Om een compleet beeld van de maatschappelijke realiteit te krijgen is het wenselijk naast deze
‘subjectieve’ informatie ook ‘objectieve’ informatie uit gegevensbronnen van bijvoorbeeld overheidsorganisaties
en maatschappelijke instellingen te verzamelen. Op die manier kan getoetst worden in
hoeverre de maatschappelijke realiteit zoals vastgelegd in registraties, overeenkomt met de beleving
ervan door de burger. Deze matching van subjectieve en objectieve informatie valt echter buiten het
kader van dit rapport. In de digitale Parkstadmonitor (www.parkstadmonitor.nl) is deze mix van
subjectieve en objectieve gegevens wél opgenomen, niet alleen op regionaal en gemeentelijk niveau,
maar ook op het niveau van de kernen.
Opbouw rapport
De hoofdstukken in deze Gemeentemonitor zijn niet allemaal van dezelfde orde. Aan de opbouw van
het rapport ligt de volgende structuur ten grondslag:
- Hoofdstukken 1 t/m 5 (leefbaarheid, openbare orde en veiligheid, beheer en onderhoud, milieu,
verkeer)
In deze hoofdstukken worden de thema’s uit het burgeronderzoek inhoudelijk behandeld. De
uitkomsten hebben betrekking op de beleving van de directe woonomgeving door de bewoners.
Het referentiekader is dus de buurt/kern waarin men woont.
- Hoofdstuk 6 (bewonersprofiel)
In dit hoofdstuk wordt aan de hand van een aantal kenmerken een ‘profiel’ van de bevolking van
de Voerendaalse kernen geschetst. Dit bewonersprofiel kan gebruikt worden als achtergrond bij
de in de voorgaande hoofdstukken gepresenteerde informatie.
- Hoofdstuk 7 (maatschappelijke indicatoren)
Een deel van de gepresenteerde gegevens wordt in het laatste hoofdstuk vertaald in
‘maatschappelijke indicatoren’. Het gaat dan in feite om basisgegevens die een indicatie geven
van de beleving van de woonomgeving door de burger. Op basis hiervan kunnen de Voerendaalse
buurten op een compacte manier met elkaar vergeleken worden, zowel voor wat betreft
de stand van zaken in 2009 als voor wat betreft de recente ontwikkelingen tussen 2007 en 2009.
De indicatorenvergelijking is weergegeven in de vorm van een mozaïekplaatje dat de uitkomsten
samenvat.
Als bijlagen treft u de onderzoeksverantwoording (bijlage 1) en de vragenlijst (bijlage 2) aan.
4

Weergave onderzoeksuitkomsten
De onderzoeksuitkomsten worden gepresenteerd in de vorm van grafieken, tabellen en aanvullende
commentaren.
Grafieken
Per thema of subthema wordt de informatie op hoofdlijnen weergegeven in de vorm van een grafiek.
Hierin worden de uitkomsten van de gemeente Voerendaal en de 5 afzonderlijke kernen voor de jaren
2001, 2003, 2005, 2007 en 2009 in de vorm van een staafgrafiek weergegeven, waarbij de exacte
uitkomsten in de staven zijn opgenomen.
Tabellen
In de tabellen worden de in de grafieken gepresenteerde algemene onderzoeksuitkomsten
gedetailleerd door ze op te splitsen in de samenstellende onderzoeksitems. Deze meer gedetailleerde
uitkomsten worden voor de afzonderlijke Voerendaalse kernen en voor de gemeente Voerendaal in
totaliteit weergegeven. De tabellen kunnen dus gezien worden als verfijningen van de grafieken.
Aanvullende commentaren
De aanvullende commentaren zijn ondersteunend aan de grafieken en tabellen.
Voorafgaand aan de grafieken of tabellen wordt steeds toegelicht hoe een bepaald thema in het
onderzoek is geoperationaliseerd en hoe het in de grafiek/tabel is weergegeven.
Na de grafieken of tabellen wordt het beeld dat hieruit naar voren komt inhoudelijk van een
beschrijvend commentaar voorzien.
Uitkomstscores
Bij het presenteren van de onderzoeksuitkomsten in de grafieken, tabellen en commentaren wordt
gebruik gemaakt van de volgende drie vormen van uitkomstscores:
- percentages
- schaalscores
- rapportcijfers.
Voor een goede interpretatie van de onderzoeksuitkomsten moeten over het gebruik van deze
uitkomstscores vooraf de volgende technische opmerkingen worden gemaakt.
Percentages
De berekening van percentages is gebaseerd op alle respondenten (onderzoeksdeelnemers) die een
antwoord op de vraag gegeven hebben, inclusief ‘weet niet/geen mening’. De enige uitzondering
hierop is het thema ‘tevredenheid buurtvoorzieningen’ (par. 1.4), waarbij de percentages volgens
landelijke richtlijnen exclusief de categorie ‘weet niet/geen mening’ zijn berekend.
Bij tevredenheidspercentages is er verder voor gekozen alleen het percentage ‘tevredenen’ weer te
geven. Dit betekent echter niet dat het ‘ontbrekende’ restpercentage alleen betrekking heeft op
personen die óntevreden zijn; aangezien bij de antwoordmogelijkheden ook de neutrale antwoordcategorie
‘niet tevreden/niet ontevreden’ is opgenomen, bestaat de genoemde restcategorie zowel uit
ontevreden respondenten als uit respondenten die tevreden noch ontevreden zijn.
In een aantal gevallen is in de vragenlijst gewerkt met een zgn. vijfpuntsschaal. Dit betekent dat de
respondenten bij het invullen van de vragenlijst behalve voor een “neutraal” antwoord (bijv. “niet
tevreden/niet ontevreden”) ook hebben kunnen kiezen voor de genuanceerde antwoordmogelijkheden
“tevreden” en “zeer tevreden”, of “ontevreden” en “zeer ontevreden”. Bij het weergeven van de
antwoordpercentages in dit rapport zijn in die gevallen de twee categorieën “tevreden” en “zeer
5

tevreden” samengevoegd tot één categorie, namelijk “(zeer) tevreden”. Op dezelfde manier zijn ook
de andere in het onderzoek voorkomende antwoordmogelijkheden “eens” en “helemaal eens”
samengevoegd tot “(helemaal) eens”, “prettig” en “zeer prettig” tot “(zeer) prettig”, en “gehecht” en
“zeer gehecht” tot “(zeer) gehecht”.
Schaalscores
Bij de berekening van schaalscores zijn de in de vragenlijst gegeven valide antwoorden omgerekend
naar een schaal van 0 t/m 10, waarbij deze schaal een indicatie geeft van b.v. de mate van
tevredenheid over een onderwerp, de mate waarin men het eens is met een stelling, of de frequentie
waarin een verschijnsel voorkomt.
De schaalscore voor tevredenheid komt bijvoorbeeld als volgt tot stand: alle respondenten die
tevreden zijn over een bepaald onderwerp krijgen 10 punten, de respondenten die tevreden noch
ontevreden zijn 5 punten, en de respondenten die ontevreden zijn 0 punten. Door op die manier de
punten van alle respondenten te middelen, wordt er één schaalscore voor tevredenheid berekend die
ligt tussen 0 (= zeer laag) en 10 (= zeer hoog). De aldus berekende schaalscores voor tevredenheid
kunnen globaal zo geïnterpreteerd worden dat een score van 5 inhoudt dat precies evenveel mensen
tevreden als ontevreden zijn; scores van beneden respectievelijk boven de 5 geven aan dat een
meerderheid van de mensen ontevreden respectievelijk tevreden is. Schaalscores voor tevredenheid
zijn vergelijkbaar met de van school bekende rapportcijfers. Op vergelijkbare manieren worden ook de
schaalscores berekend voor de mate waarin men het eens is met een stelling of de mate waarin een
verschijnsel voorkomt. Een score van 7 op een stelling (waarbij 0 = helemaal oneens en 10 =
helemaal eens) betekent bijvoorbeeld dat een ruime meerderheid van de mensen het eens is met de
betreffende stelling; een score van 2 in relatie tot het vóórkomen van een verschijnsel (waarbij 0 =
komt niet voor en 10= komt heel vaak voor) betekent dat een verschijnsel weinig voorkomt.
Rapportcijfers
Incidenteel wordt in deze rapportage ook gebruik gemaakt van rapportcijfers. In die gevallen is de
respondent gevraagd een waarde-oordeel over een onderwerp te geven in de vorm van een cijfer dat
loopt van 1 (= zeer slecht) t/m 10 (= zeer goed).
Door de toegekende rapportcijfers van alle respondenten te middelen komt er een gemiddeld
rapportcijfer tot stand dat een indicatie geeft van de waardering die de burger voor een bepaald
onderwerp heeft.
Geografische indeling
De volgende tabel geeft een overzicht van de in deze monitor onderscheiden kernen van Voerendaal,
inclusief de inwoneraantallen per 1 januari 2009.
Overzicht kernen in gemeente Voerendaal, per 1-1-2009
Kernen Inwoners
Klimmen 3280
Kunrade 3717
Ransdaal 1007
Ubachsberg 1629
Voerendaal 3113
GEMEENTE VOERENDAAL 12746
6

1. LEEFBAARHEID
In 2009 bedraagt de kwaliteit van de woonomgeving in Voerendaal gemiddeld een 7,8 ,
waarbij de scores van de afzonderlijke kernen met een minimum van een 7,6 in de kern
Voerendaal tot een maximum van 8,2 in Ransdaal redelijk dicht bij elkaar liggen. Kijken
we naar de ontwikkeling van de algemene kwaliteit van de woonomgeving dan zien we
dat deze in de afgelopen jaren in de gemeente Voerendaal als geheel weinig veranderd
is.
Verloedering in de buurt bedraagt in 2009 gemiddeld een 3,9, waarbij de scores fors
uiteenlopen van 2,4 in Ransdaal tot 5,1 in de kern Voerendaal. Tussen 2003 en 2009 is
de verloedering gemiddeld genomen gestegen (van 3,2 in 2003 naar 3,8 in 2009).
Sociale cohesie bedraagt in 2009 een 6,5, waarbij de scores variëren van een 6,2 in
Kunrade tot een 7,4 in Ransdaal.
In 2009 wordt overlast in de buurt met een 2,1 gewaardeerd. Ransdaal laat de meest
gunstige score zien (0,9), terwijl in de kern Voerendaal de relatief hoogste overlast
gemeten wordt (2,6). De overlast wordt vooral veroorzaakt door jongeren.
Meer dan de helft van de inwoners is in 2009 tevreden over de buurtvoorzieningen (58%).
Gemiddeld genomen zien we een lichte daling in de tevredenheid tussen 2007 en 2009.
In Voerendaal is het gemiddeld aandeel mensen dat in 2009 aangeeft in een koopwoning
te wonen aanzienlijk groter dan het aandeel dat in een huurwoning woont (85% resp.
15%).
In 2009 bedraagt het gemiddelde rapportcijfer voor de woning in de gemeente Voerendaal
een 7,9. Dit is 0,3 punt hoger dan in 2001. De uitkomsten van de kernen variëren in 2009
tussen 7,8 in de kern Voerendaal en 8,0 in Kunrade en Ubachsberg.
7

Dit eerste hoofdstuk gaat over de wijze waarop de bewoners hun buurt als woon- en leefomgeving
ervaren. De leefbaarheid van de buurt staat dus centraal. Eerst komen in de paragrafen 1.1 t/m 1.3 de
algemene, fysieke en sociale kwaliteit van de buurt, gezien door de ogen van de burger, aan de orde.
Daarna volgen de tevredenheid over de buurtvoorzieningen (1.4) en de buurtbetrokkenheid (1.5).
Tenslotte komen de perceptie van de woonsituatie (1.6) en de woningwaardering (1.7) aan de orde.
1.1 Algemene kwaliteit woonomgeving
Hoe waarderen de mensen het woon- en leefklimaat in hun buurt? Wonen ze er graag of niet? Om
deze vragen te kunnen beantwoorden is de bewoners in het burgeronderzoek een aantal stellingen
over de leefbaarheid van de buurt voorgelegd met het verzoek om aan te geven of men het ermee
eens is of niet. Het gaat om de volgende leefbaarheidsstellingen:
- De mensen in deze buurt blijven hier graag wonen.
- Het is vervelend om in deze buurt te wonen.
- Als het maar enigszins mogelijk is ga ik uit deze buurt verhuizen.
- Als je in deze buurt woont heb je het goed getroffen.
- Het is prettig wonen in deze buurt.
Vervolgens zijn de reacties op deze stellingen omgerekend naar een schaalscore voor de algemene
kwaliteit van de woonomgeving die loopt van 0 (= zeer laag) t/m 10 (= zeer hoog). Grafiek 1 toont hoe
de Voerendaalse kernen in de periode 2001-2009 op de algemene kwaliteit van de woonomgeving
scoren, waarbij ook de gemiddelde score voor de gemeente Voerendaal weergegeven is.
Grafiek 1: Algemene kwaliteit woonomgeving
Voerendaal
Ubachsberg
Ransdaal
Kunrade
Klimmen
Gem. Voerendaal
6,5
7,8
7,9
7,8
8,0
7,6
7,0
8,1
8,0
7,9
8,0
7,9
8,3
8,2
8,0
8,3
8,2
8,0
8,0
7,9
8,1
7,9
7,8
8,0
7,9
7,7
7,8
8,0
8,0
7,9
8,0
7,8
7,5
8
8,0
schaalscore 0 = zeer laag en 10 = zeer hoog
8,5
9,0
2009
2007
2005
2003
2001

Uit grafiek 1 blijkt dat de score voor de kwaliteit van de woonomgeving in de gemeente Voerendaal in
2009 gemiddeld een 7,8 bedraagt. De scores van de afzonderlijke kernen liggen met een minimum
van 7,6 in de kern Voerendaal tot een maximum van 8,2 in Ransdaal redelijk dicht bij elkaar.
Kijken we naar de ontwikkeling van de algemene kwaliteit van de woonomgeving dan zien we dat
deze in de afgelopen jaren in de gemeente Voerendaal als geheel weinig veranderd is. Opvallend is
wel dat in 2009 de laagste gemiddelde score is behaald. Overigens is alleen in Klimmen de score in
2009 iets hoger dan in 2007. In de ander kernen is in 2009 sprake van een lichte daling ten opzichte
van 2007. In de kern Voerendaal is in 2009 de sterkste teruggang in de schaalscore van de algemene
kwaliteit van de woonomgeving te zien.
1.2 Fysieke kwaliteit woonomgeving
De algemene kwaliteit van de woonomgeving wordt voor een deel bepaald door de fysieke kwaliteit.
Hiermee wordt het aanzien van de bebouwde omgeving bedoeld. Ziet alles er verzorgd uit of is er
sprake van verloedering?
Om een indicatie te krijgen van de fysieke kwaliteit van de woonomgeving is de inwoners van
Voerendaal in het burgeronderzoek gevraagd om aan te geven in welke mate de volgende aspecten
van verloedering naar eigen idee in de buurt voorkomen:
- bekladding van muren en/of gebouwen
- vernieling van telefooncellen of bushokjes
- rommel op straat
- hondenpoep op straat.
De antwoordpercentages zijn omgerekend naar een schaalscore voor verloedering die loopt van
0 (= komt niet voor) t/m 10 (= komt heel vaak voor). Grafiek 2 geeft deze schaalscores voor
verloedering in de periode 2001-2009 voor de Voerendaalse kernen weer, waarbij ook het gemiddelde
voor de gemeente Voerendaal getoond wordt.
9

Grafiek 2: Verloedering in buurt
Voerendaal
Ubachsberg
Ransdaal
Kunrade
Klimmen
Gem. Voerendaal
2,0
3,1
3,2
2,5
2,7
2,8
2,8
3,1
2,7
3,1
2,4
2,8
2,4
2,6
2,7
3,1
2,5
3,6
3,7
3,3
3,2
3,5
3,7
3,9
3,0
4,3
4,6
3,7
3,7
4,1
4,3
4,3
5,1
3,5
10
4,0
4,5
schaalscore 0 = zeer laag en 10 = zeer hoog
De gemiddelde schaalscore voor verloedering bedraagt in 2009 3,9 voor de gemeente Voerendaal.
Kijken we in 2009 naar de scores van de afzonderlijke kernen dan zien we dat deze variëren van 2,4
in Ransdaal tot 5,1 in de kern Voerendaal.
Tussen 2003 en 2009 is de verloedering gemiddeld genomen iets gestegen (van 3,2 in 2003 naar 3,9
in 2009). De afzonderlijke buurten laten qua ontwikkeling een gevarieerder beeld zien. In de kern
Voerendaal is een onafgebroken toename te zien. Hier is de schaalscore voor verloedering
toegenomen van 3,6 in 2001 tot 5,1 in 2009. Ransdaal daarentegen laat in 2009 met een schaalscore
voor verloedering van 2,4 juist de laagste score van de afgelopen 5 metingen zien.
Bij analyse van de afzonderlijke aspecten van verloedering blijkt dat ‘hondenpoep op straat’ in 2009
nog steeds het meest voorkomende probleem is; gemiddeld geven 4 op de 10 inwoners van
Voerendaal aan dat dit vaak voorkomt in de eigen buurt. ‘Vernieling van telefooncellen’ en ‘rommel op
straat’ wordt gemiddeld door resp. 18% en 12% van de inwoners als een frequent voorkomend punt
genoemd.
1.3 Sociale kwaliteit woonomgeving
De kwaliteit van de woonomgeving heeft behalve een fysieke component ook een sociale component.
Hoe gaan de mensen in de buurt met elkaar om? Leeft men op een prettige manier samen of heeft
men (over-)last van elkaar? Om deze vragen over de sociale kwaliteit te beantwoorden is in het
burgeronderzoek enerzijds de sociale cohesie en anderzijds de overlast in de buurt onderzocht.
5,0
5,5
2009
2007
2005
2003
2001

De sociale cohesie is gemeten door de inwoners te vragen in hoeverre ze het met de volgende
stellingen eens of oneens zijn:
- De mensen gaan in deze buurt op een prettige manier met elkaar om.
- Ik woon in een gezellige buurt waar veel saamhorigheid is.
- Ik voel me thuis bij de mensen die in deze buurt wonen.
- De mensen kennen elkaar in deze buurt nauwelijks.
De antwoordpercentages zijn omgerekend naar een schaalscore voor sociale cohesie die loopt van
0 (= zeer laag) t/m 10 (= zeer hoog). Grafiek 3 toont de uitkomsten voor de gemeente Voerendaal en
de kernen voor de jaren 2001, 2003, 2005, 2007 en 2009.
Grafiek 3: Sociale cohesie in buurt
Voerendaal
Ubachsberg
Ransdaal
Kunrade
Klimmen
Gem. Voerendaal
5,5
6,6
6,4
6,5
6,8
6,4
6,2
6,6
6,4
6,5
6,2
6,3
6,8
6,5
6,6
6,6
6,5
6,7
6,6
6,8
6,5
6,0
7,1
7,0
6,9
7,0
7,0
7,2
7,2
7,2
7,6
7,4
6,5
7,0
11
7,5
schaalscore 0 = zeer laag en 10 = zeer hoog
In de gemeente Voerendaal scoort de sociale cohesie in 2009 gemiddeld 6,5, waarbij de scores
variëren van 6,2 in Kunrade tot 7,4 in Ransdaal.
Kijken we naar de ontwikkeling van de sociale cohesie dan zien we dat deze gemiddeld genomen in
de gemeente Voerendaal na wat lichte toenames in 2003 en 2007 met een schaalscore van 6,5 weer
terug is op het niveau van 2001. Op het niveau van de kernen is de stijging tussen 2005 en 2007 in
2009 gevolgd door een gelijkblijvende schaalscore voor Ubachsberg en Klimmen en een afname van
de schaalscore sociale cohesie voor Voerendaal (-0,4), Ransdaal (-0,2) en Kunrade (-0,3).
Uit de reacties op de afzonderlijke stellingen met betrekking tot sociale cohesie kan geconcludeerd
worden dat in 2009 bijna 8 op de 10 inwoners van Voerendaal (77%) de stelling onderschrijft dat de
mensen in de eigen buurt prettig met elkaar omgaan. Bijna zeven op de 10 inwoners voelt zich thuis
bij de mensen in de buurt (67%). Gemiddeld vindt circa de helft van de inwoners dat ze in een
8,0
8,5
2009
2007
2005
2003
2001

gezellige buurt met veel saamhorigheid wonen (48%). Circa 1 op de 5 (18,3%) inwoners zegt dat de
mensen elkaar nauwelijks kennen in de buurt. De verschillen tussen de buurten zijn soms zeer groot.
Zo lopen de scores op de stelling “mensen kennen elkaar nauwelijks in de buurt” in 2009 uiteen van
10,3% in Ransdaal en 11,5% in Ubachsberg tot 23,2% in Kunrade en 24,5% in de kern Voerendaal.
Een tweede aspect van de sociale kwaliteit van de woonomgeving betreft de overlast die men in de
eigen buurt ervaart. Deze overlast is gemeten door de inwoners in het burgeronderzoek te vragen in
welke mate de volgende twee vormen van overlast naar eigen idee in de buurt voorkomen:
- overlast van groepen jongeren
- overlast door omwonenden.
De antwoordpercentages zijn omgerekend naar een schaalscore voor overlast die loopt van 0 (= komt
niet voor) t/m 10 (= komt heel vaak voor). Grafiek 4 geeft deze overlastscores voor de gemeente
Voerendaal en de afzonderlijke kernen voor de jaren 2001, 2003, 2005, 2007 en 2009 weer.
Grafiek 4: Overlast in buurt
Voerendaal
Ubachsberg
Ransdaal
Kunrade
Klimmen
Gem. Voerendaal
0,0
0,9
1,6
1,4
1,2
1,1
1,2
0,5
1,6
1,5
1,6
1,4
1,5
1,3
1,2
1,8
1,8
1,9
1,9
2,0
2,1
1,0
2,4
2,3
2,3
2,6
2,3
2,3
2,7
2,0
2,3
1,9
2,3
1,5
12
2,0
2,5
schaalscore 0 = zeer laag en 10 = zeer hoog
De gemiddelde schaalscore voor overlast bedraagt in de gemeente Voerendaal in 2009 2,1, waarbij
de scores variëren van 0,9 in Ransdaal tot 2,6 in de kern Voerendaal.
In de afgelopen jaren is de overlastbeleving gemiddeld genomen licht toegenomen in de gemeente
Voerendaal. Op het niveau van de kernen wordt een dalende trend gemeten in Ransdaal. In deze
kern is tussen 2005 en 2009 een afname van de schaalscore te zien van 1,6 naar 0,9. De
overlastbeleving is tussen 2007 en 2009 vooral toegenomen in de kernen Voerendaal en Kunrade
(beide +0,3).
3,0
3,5
2009
2007
2005
2003
2001

Uit nadere analyse van buurtoverlast blijkt dat in 2009 gemiddeld genomen door de bewoners meer
buurtoverlast van groepen jongeren wordt ervaren dan overlast door omwonenden (9% resp. 5%). Met
name de jongerenoverlast verschilt fors tussen de kernen; deze varieert in 2009 van nihil in Ransdaal
tot 18% in de kern Voerendaal.
Uit de ontwikkeling van de gemeentelijke overlastpercentages blijkt dat de jongerenoverlast en
overlast door omwonenden licht is toegenomen. Tussen de kernen zien we grote verschillen. Zo is
bijv. jongerenoverlast tussen 2001 en 2009 fors toegenomen in de kern Voerendaal (van 6% in 2001
via 12% in 2005 naar 18% in 2009), terwijl de jongerenoverlast in Ransdaal is afgenomen van 5% in
2003 naar 0% in 2009.
1.4 Tevredenheid buurtvoorzieningen
De kwaliteit van de leefbaarheid van de buurt hangt voor een belangrijk deel samen met de
waardering die de inwoners hebben voor de voorzieningen in hun directe woon- en leefomgeving.
Om deze waardering in beeld te brengen is de mensen in het burgeronderzoek gevraagd in hoeverre
ze tevreden of ontevreden zijn over de volgende buurtvoorzieningen:
- winkels voor de dagelijkse boodschappen
- speelmogelijkheden voor kinderen
- straatverlichting
- groenvoorzieningen
- openbaar vervoer
- parkeergelegenheid
- basisonderwijs
- voorzieningen voor jongeren
- sportgelegenheden
- buurthuizen/gemeenschapshuizen.
De antwoordpercentages voor bovengenoemde buurtvoorzieningen zijn omgerekend naar één
tevredenheidspercentage voor buurtvoorzieningen. Grafiek 5 op de volgende pagina geeft de
tevredenheidsscores voor de gemeente Voerendaal en de kernen in de periode 2001-2009 weer.
13

Grafiek 5: Tevredenheid buurtvoorzieningen
Voerendaal
Ubachsberg
Ransdaal
Kunrade
Klimmen
Gem. Voerendaal
40%
54%
50%
53%
51%
50%
45%
56%
53%
55%
56%
58%
59%
54%
55%
56%
54%
64%
61%
61%
68%
62%
61%
59%
58%
61%
58%
65%
67%
62%
67%
62%
50%
55%
14
60%
percentage inwoners
In 2009 is gemiddeld 58% van de inwoners van de gemeente Voerendaal tevreden over de
buurtvoorzieningen. Kijken we naar de afzonderlijke kernen dan zien we dat het tevredenheidspercentage
het laagst is in Ubachsberg (50%) en het hoogst in de kernen Voerendaal en Kunrade (beide
62%).
Gemiddeld genomen laat de tevredenheid over de buurtvoorzieningen tussen 2007 en 2009 een lichte
daling zien (-3 procentpunten). Op kernniveau valt in deze periode vooral de daling op in de kernen
Voerendaal (-6 procentpunten) en Kunrade (-5 procentpunten).
Het is ook interessant om te weten hoe de afzonderlijke buurtvoorzieningen gewaardeerd worden. Uit
nadere analyses blijkt dat een (ruime) meerderheid van de inwoners van de gemeente Voerendaal
over de meeste buurtvoorzieningen in 2009 tevreden is. Over buurthuizen (46%), onderhoud wegen
(44%), speelmogelijkheden (42%) en vooral jongerenvoorzieningen (14%) is een minderheid van de
inwoners van Voerendaal content. De tevredenheidsverschillen tussen de Voerendaalse kernen zijn
ook in 2009 soms (zeer) groot, m.n. op de aspecten ‘winkels’ (van 14% in Klimmen tot 97% in de kern
Voerendaal), en ‘speelmogelijkheden in de buurt’ (van 34% in Ransdaal tot 76% in Ubachsberg).
Een blik op de ontwikkeling laat zien dat gemiddeld genomen tussen 2007 en 2009 m.n. de
tevredenheid over de buurthuizen afgenomen is van 61% naar 46%, terwijl de tevredenheid over het
openbaar vervoer een toename laat zien van 57% naar 67%.
65%
70%
75%
2009
2007
2005
2003
2001

1.5 Buurtbetrokkenheid
De gemeente en maatschappelijke organisaties proberen samen met de inwoners problemen in de
buurten op te lossen. Een voorwaarde hiervoor is dat de mensen zich betrokken voelen bij hun directe
woon- en leefomgeving.
Om deze betrokkenheid te meten is in het burgeronderzoek onder meer de vraag gesteld in welke
mate de inwoners zich gehecht voelen aan hun buurt. Grafiek 6 geeft de gehechtheid aan de buurt
weer voor de jaren 2001, 2003, 2005, 2007 en 2009 weer.
Grafiek 6: Gehechtheid aan buurt
Voerendaal
Ubachsberg
Ransdaal
Kunrade
Klimmen
Gem. Voerendaal
50%
55%
74%
75%
71%
80%
66%
72%
73%
68%
73%
65%
72%
73%
68%
73%
63%
74%
75%
71%
76%
68%
60%
82%
76%
75%
81%
78%
82%
76%
71%
82%
83%
65%
70%
15
75%
percentage inwoners
Gemiddeld genomen is de buurtgehechtheid in Voerendaal tussen 2007 en 2009 afgenomen van 76%
naar 68%. De buurtgehechtheid varieert van 63% in Klimmen tot 83% in Ransdaal.
Opvallend is dat recentelijk, tussen 2007 en 2009, de buurtgehechtheid in een aantal kernen flink is
afgenomen, waarbij m.n. in de kern Voerendaal, Klimmen en Kunrade sprake is van een flinke daling
(resp. -14, -10 en -8 procentpunten). In deze kernen is zelfs sprake van de laagst gemeten waarde
sinds de start van de metingen in 2001.
80%
85%
90%
2009
2007
2005
2003
2001

Voorwaarde voor een (actieve) betrokkenheid bij bijvoorbeeld buurtgericht werken is dat de mensen
zich medeverantwoordelijk voelen voor wat er speelt in de buurt. Ook dit is in het burgeronderzoek
onderzocht. Grafiek 7 laat zien hoeveel procent van de inwoners zich in 2001-2009 medeverantwoordelijk
voelt voor de leefbaarheid in de eigen buurt.
Grafiek 7: Medeverantwoordelijkheidsgevoel voor leefbaarheid buurt
Voerendaal
Ubachsberg
Ransdaal
Kunrade
Klimmen
Gem. Voerendaal
75%
80%
87%
91%
90%
93%
89%
86%
86%
85%
95%
93%
92%
92%
92%
91%
90%
96%
98%
93%
92%
89%
90%
90%
91%
91%
91%
91%
91%
90%
90%
89%
85%
16
90%
percentage inwoners
In 2009 voelt gemiddeld 89% van de inwoners van de gemeente Voerendaal zich medeverantwoordelijk
voor de leefbaarheid in de buurt. Het medeverantwoordelijkheidsgevoel voor de leefbaarheid in de
buurt is in Voerendaal dus zeer groot. De percentages van de kernen liggen dicht bij elkaar. De
laagste waarde werd gemeten in Klimmen met 85% en de hoogste waarde in Ransdaal met 93%.
Gemiddeld genomen is het medeverantwoordelijkheidsgevoel in de gemeente Voerendaal de
afgelopen jaren licht dalend (van 91% in 2001 naar naar 89% in 2009). In de kern Klimmen is ook
sprake van een dalende lijn sinds 2001 (van 91% in 2001 naar 85% in 2009).
95%
100%
2009
2007
2005
2003
2001

1.6 Woonsituatie
Een indicator voor de woonsituatie is de verhouding tussen het aantal mensen dat in een koopwoning
resp. huurwoning woont. Daarom is de inwoners in het burgeronderzoek gevraagd of ze in een eigen
woning dan wel gehuurd wonen. Grafiek 8 geeft de woonsituatie naar koop/huurverhouding in 2009 in
de gemeente Voerendaal en de Voerendaalse kernen weer.
Grafiek 8: Woonsituatie naar koop/huurverhouding, 2009
Voerendaal
Ubachsberg
Ransdaal
Kunrade
Klimmen
Gem. Voerendaal
0%
6%
16%
15%
14%
15%
10%
25%
20%
30%
75%
84%
40%
85%
86%
85%
94%
50%
17
60%
percentage inwoners
70%
80%
90%
100%
koopwoning
huurwoning
In 2009 woont 85% van de inwoners van de gemeente Voerendaal in een koopwoning en 15% in een
huurwoning. Het aandeel koopwoningen loopt uiteen van 75% in de kern Voerendaal tot 94% in
Klimmen.
In de afgelopen jaren is de koop-/huurverhouding licht verschoven in die zin dat iets meer mensen in
een koopwoning zijn gaan wonen en (daaraan gespiegeld) iets minder mensen in een huurwoning.
Vooral in de kernen Voerendaal en Klimmen wordt een duidelijke trend in deze richting gemeten.
1.7 Woningwaardering
De woningwaardering is in het burgeronderzoek onderzocht door de mensen te vragen om hun
woning met een rapportcijfer van 1 t/m 10 te beoordelen.
Tabel 1 op de volgende pagina geeft de rapportcijfers voor de woning, voor 2001-2009, weer.

Tabel 1: Rapportcijfer woning
2001 2003 2005 2007 2009
Klimmen 7,7 7,9 7,9 8,0 7,9
Kunrade 7,7 7,7 7,7 7,9 8,0
Ransdaal 7,9 8,0 7,8 7,8 8,2
Ubachsberg 7,6 7,8 7,7 7,9 8,0
Voerendaal 7,4 7,6 7,7 7,9 7,8
GEM. VOERENDAAL 7,6 7,8 7,8 7,9 7,9
In 2009 bedraagt het gemiddelde rapportcijfer voor de woning in de gemeente Voerendaal een 7,9.
Dit is 0,3 punt hoger dan in 2001. De uitkomsten van de kernen variëren in 2009 tussen 7,8 in de kern
Voerendaal en 8,2 in Ransdaal.
In 2009 is het rapportcijfer voor de woning in alle kernen hoger dan in 2001. In 2009 ligt het
gemiddelde rapportcijfer voor de woning in de kernen 0,2 tot 0,4 punt hoger dan in 2001. Ransdaal
kent in 2009 met 8,2 het hoogste rapportcijfer voor de woning.
18

2. OPENBARE ORDE EN
VEILIGHEID
In 2009 voelt (evenals in 2007) 26% van de inwoners van Voerendaal zich wel eens
onveilig in de eigen buurt. Deze onveiligheidsgevoelens zijn het hoogste in de kern
Voerendaal (32%) en het laagste in Ransdaal (13%).
De gemiddelde schaalscore voor vermogensdelicten bedraagt in 2009 een 2,9 in de
gemeente Voerendaal. Dit cijfer is gelijk aan de schaalscore in 2007. In 2009 lopen de
schaal- scores van de afzonderlijke kernen uiteen van 2,1 in Ransdaal tot 3,7 in de kern
Voerendaal.
Dreiging wordt in 2009 gemiddeld genomen met 0,5 gewaardeerd, waarbij de scores
variëren van 0,3 in Ubachsberg en Ransdaal tot 0,8 in de kern Voerendaal.
In 2009 geeft gemiddeld 29% van de Voerendalenaren aan in de afgelopen 12
maanden slachtoffer te zijn geweest van één of meer misdrijven in de eigen buurt.
Hierbij is slachtofferschap van autodelicten gemiddeld met 14% het grootst. De
percentages slachtofferschap lopen fors uiteen van 17% in Ransdaal tot 36% in de kern
Voerendaal.
19

In dit hoofdstuk worden gegevens gepresenteerd over de openbare orde en veiligheid in Voerendaal,
en vooral de beleving hiervan door de burger. In de eerste paragraaf staan de onveiligheidsgevoelens
en vermijdingsgedrag in de buurt centraal. In de tweede paragraaf wordt weergegeven in welke mate
de inwoners openbare orde- en veiligheidsproblemen in hun buurt ervaren. De derde paragraaf laat
zien in hoeverre de inwoners slachtoffer zijn geweest van misdrijven.
2.1 Onveiligheidsgevoelens en vermijdingsgedrag
Voor het persoonlijk welzijn is het van belang dat men zich veilig voelt. Daarom is in het burgeronderzoek
gevraagd of men zich weleens onveilig voelt in de eigen woonbuurt. Grafiek 9 toont hoeveel
procent van de inwoners de gemeente Voerendaal en van de Voerendaalse kernen zich wel eens
onveilig voelt in de eigen buurt.
Grafiek 9: Onveiligheidsgevoelens in buurt
Voerendaal
Ubachsberg
Ransdaal
Kunrade
Klimmen
Gem. Voerendaal
0%
10%
5%
24%
20%
19%
16%
15%
24%
19%
13%
13%
16%
10%
26%
25%
22%
24%
20%
23%
18%
25%
23%
23%
23%
24%
29%
26%
26%
26%
32%
15%
38%
36%
20%
20
25%
percentage inwoners
In 2009 voelt gemiddeld 26% van de Voerendalenaren zich weleens onveilig in de eigen buurt. De
buurtgerelateerde onveiligheidsgevoelens variëren van 13% in Ransdaal tot 32% in Voerendaal.
Een blik op de ontwikkeling laat zien dat de onveiligheidsgevoelens in de gemeente Voerendaal - na
een aanvankelijke daling tussen 2001 en 2003 - recentelijk tussen 2005 en 2009 op een onveranderd
niveau blijven van 26%. De ontwikkeling in de kernen geeft een wisselend beeld. Overigens moeten
de in deze paragraaf weergegeven onveiligheidspercentages gerelativeerd worden, aangezien het
gaat om de mensen die zeggen zich ‘weleens’ onveilig te voelen in de buurt (standaard-omschrijving
30%
35%
40%
45%
2009
2007
2005
2003
2001

in veiligheidsonderzoek). Uit het burgeronderzoek blijkt dat van de inwoners van Voerendaal die zich
weleens onveilig voelen in de buurt gemiddeld 5% zich ‘vaak’ onveilig voelt, 64% zich ‘soms’ onveilig
voelt en 31% zich ‘zelden’ onveilig voelt.
In het verlengde van onveiligheidsgevoelens is het ook van belang om inzicht te krijgen in het
vermijdingsgedrag: Mijdt men plekken uit veiligheidsoverwegingen? Daarom is de mensen gevraagd
of er bepaalde plekken in hun buurt zijn waar zij uit veiligheidsoverwegingen liever niet komen.
In tabel 2 wordt weergegeven hoeveel procent van de inwoners plekken in hun buurt in 2003, 2005,
2007 en 2009 uit veiligheidsoverwegingen mijdt. Aangezien het vermijdingsgedrag in 2003 voor het
eerst in het burgeronderzoek Parkstad Limburg onderzocht is, zijn voor 2001 geen gegevens
beschikbaar.
Tabel 2: Vermijdingsgedrag in buurt
2003 2005 2007 2009
Klimmen 16% 18% 29% 24%
Kunrade 18% 16% 7% 18%
Ransdaal 11% 13% 11% 5%
Ubachsberg 12% 10% 13% 15%
Voerendaal 21% 32% 19% 31%
GEM. VOERENDAAL 17% 20% 17% 22%
In 2009 mijdt gemiddeld 22% van de inwoners van de gemeente Voerendaal uit veiligheidsoverwegingen
plekken in de eigen buurt. De vermijdingspercentages lopen uiteen van 5% in Ransdaal tot 31%
in Voerendaal.
Tussen 2007 en 2009 is het vermijdingsgedrag gemiddeld genomen weer iets toegenomen (+5
procentpunten). Evenals bij de onveiligheidsgevoelens springt ook nu de duidelijk ongunstige
ontwikkeling in de kern Voerendaal in ’t oog (+12 procentpunten).
2.2 Perceptie openbare orde- en veiligheidsproblemen
Waar het in de vorige paragraaf gaat om de algemene veiligheidsbeleving in de buurt komt in deze
paragraaf een iets manifester onderwerp aan de orde, namelijk de manier waarop inwoners de
omvang van concrete openbare orde- en veiligheidsproblemen in hun buurt inschatten. Het gaat
daarbij dus wel nog steeds om de perceptie van de OOV-problemen door de burger. Daarvoor is de
mensen in het burgeronderzoek een aantal vervelende voorvallen en misdrijven voorgelegd met het
verzoek om aan te geven of deze naar eigen idee vaak, soms of (bijna) nooit voorkomen in de buurt.
De voorvallen en misdrijven die aan de inwoners zijn voorgelegd kunnen worden teruggebracht tot
enkele hoofdcategorieën. Eén van die categorieën is vermogensdelicten. Deze heeft betrekking op de
volgende vervelende voorvallen en misdrijven:
- fietsendiefstal
- diefstal uit auto’s
- beschadiging of vernieling aan auto’s en diefstal vanaf auto’s, bijvoorbeeld wieldoppen
- inbraak in woningen.
21

Grafiek 10 geeft weer in welke mate de inwoners van de gemeente Voerendaal en de kernen in 2001,
2003, 2005, 2007 en 2009 inschatten dat vermogensdelicten voorkomen in hun woonomgeving. Dit
wordt uitgedrukt in een schaalscore die loopt van 0 (= komt niet voor) t/m 10 (= komt heel vaak voor).
Grafiek 10: Perceptie vermogensdelicten in buurt
Voerendaal
Ubachsberg
Ransdaal
Kunrade
Klimmen
Gem. Voerendaal
0,0
0,5
2,1
2,1
1,6
2,6
2,5
2,1
2,5
2,5
2,6
2,1
1,0
3,0
3,2
4,3
3,8
3,7
3,3
3,0
3,4
2,7
3,0
2,0
2,0
2,6
2,9
2,5
2,6
2,6
3,1
2,9
2,9
1,5
2,0
2,5
22
3,0
3,5
4,0
schaalscore 0 = zeer laag en 10 = zeer hoog
Evenals in 2007 bedraagt in 2009 de gemiddelde schaalscore voor buurtgerelateerde vermogensdelicten
een 2,9 in de gemeente Voerendaal. De scores van de afzonderlijke kernen lopen fors uiteen
van een 2,1 in Ransdaal tot een 3,7 in de kern Voerendaal.
In alle kernen, met uitzondering van Kunrade, is de schaalscore voor buurtgerelateerde vermogensdelicten
in 2009 iets gedaald. In Ransdaal is in 2009 een afname geregistreerd van -0,5 en in Klimmen
van -0,4. Opvallend is de toename in Kunrade met +0,3.
Hoe zit het met de afzonderlijke categorieën van vermogensdelicten? Tabel 3 op de volgende pagina
laat dit zien. Ze geeft voor de vier onderscheiden vormen van vermogensdelicten weer hoeveel
procent van de inwoners zegt dat deze vaak voorkomen in de eigen buurt.
4,5
5,0
2009
2007
2005
2003
2001

Tabel 3: Perceptie vermogensdelicten in buurt verbijzonderd, in procenten
23
Fietsendiefstal Diefstal uit auto’s
2001 2003 2005 2007 2009 2001 2003 2005 2007 2009
Klimmen 0% 0% 0% 0% 2% 0% 2% 1% 4% 1%
Kunrade 3% 1% 8% 4% 7% 6% 4% 6% 0% 1%
Ransdaal 0% 0% 1% 1% 0% 1% 2% 1% 0% 0%
Ubachsberg 0% 0% 2% 1% 2% 2% 1% 0% 1% 2%
Voerendaal 3% 4% 12% 6% 9% 6% 4% 10% 7% 6%
GEM. VOERENDAAL 2% 1% 5% 3% 5% 3% 3% 4% 3% 3%
Beschadiging of diefstal aan/vanaf auto’s Woninginbraak
2001 2003 2005 2007 2009 2001 2003 2005 2007 2009
Klimmen 1% 1% 1% 7% 6% 5% 9% 14% 26% 12%
Kunrade 7% 5% 12% 6% 6% 18% 9% 10% 9% 13%
Ransdaal 2% 2% 1% 0% 0% 10% 7% 6% 29% 16%
Ubachsberg 4% 4% 1% 1% 6% 3% 7% 3% 19% 9%
Voerendaal 8% 7% 15% 9% 12% 13% 9% 10% 14% 15%
GEM. VOERENDAAL 5% 4% 7% 6% 8% 11% 8% 10% 18% 13%
In 2009 het meest voorkomend in de beleving van de Voerendalenaar is woninginbraak (13%),
gevolgd door beschadiging of diefstal aan/vanaf de auto (8%), fietsendiefstal (5%) en diefstal uit
auto’s (3%). De verschillen tussen de kernen zijn relatief groot. Zo varieert ‘woninginbraak’ van 9% in
Ubachsberg tot 16% in Ransdaal.
Tussen 2007 en 2009 is de perceptie van m.n. woninginbraak gemiddeld afgenomen (-5 procentpunten).
De grootste dalingen worden gemeten in Klimmen (-14 procentpunten), Ransdaal (-13
procentpunten) en Ubachsberg (-10).
Behalve naar vermogensdelicten is in het burgeronderzoek ook gekeken naar het vóórkomen van
dreiging in de buurt. Het gaat dan om de volgende vervelende voorvallen en misdrijven:
- bedreiging
- dronken mensen op straat
- vrouwen en mannen die op straat worden lastig gevallen
- geweldsdelicten
- drugsoverlast
- tasjesroof.
Grafiek 11 op de volgende pagina geeft weer in welke mate de inwoners van Voerendaalse kernen in
2001, 2003, 2005, 2007 en 2009 inschatten dat dreiging voorkomt in de eigen kern. Daarbij wordt
gebruik gemaakt van een schaalscore die loopt van 0 (= komt niet voor) t/m 10 (= komt heel vaak
voor).

Grafiek 11: Perceptie dreiging in buurt
Voerendaal
Ubachsberg
Ransdaal
Kunrade
Klimmen
Gem. Voerendaal
0,0
0,3
0,2
0,2
0,3
0,3
0,4
0,4
0,3
0,2
0,3
0,4
0,3
0,5
0,2
0,4
0,3
0,3
0,4
0,4
0,4
0,4
0,4
0,4
0,4
0,5
0,2
0,6
0,7
0,6
0,6
0,8
0,4
24
0,6
0,8
schaalscore 0 = zeer laag en 10 = zeer hoog
In 2009 bedraagt de schaalscore voor buurtdreiging een 0,5 in de gemeente Voerendaal, waarbij de
scores variëren van een 0,3 in Ubachsberg en Ransdaal tot een 0,8 in de kern Voerendaal. Daarmee
komt buurtdreiging in absolute zin weinig voor in Voerendaal; op een schaal van 0 (= komt niet voor)
t/m 10 (= komt heel vaak voor) zijn dreigingsscores van 0,3 tot 0,8 immers zeer laag.
In de afgelopen jaren is de buurtdreiging in de gemeente Voerendaal gemiddeld nauwelijks of niet
veranderd.
Tabel 4 op de volgende pagina laat meer in detail zien in welke mate de Voerendaalse burger
buurtdreiging ervaart. Voor de zes verschillende vormen van dreiging wordt weergegeven hoeveel
procent van de inwoners zegt dat deze vaak voorkomen in de buurt.
1,0
2009
2007
2005
2003
2001

Tabel 4: Perceptie dreiging in buurt verbijzonderd, in procenten
25
Bedreiging Dronken mensen op straat
2001 2003 2005 2007 2009 2001 2003 2005 2007 2009
Klimmen 0% 0% 1% 2% 1% 1% 0% 0% 3% 1%
Kunrade 1% 1% 1% 0% 1% 3% 2% 2% 1% 1%
Ransdaal 0% 1% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0%
Ubachsberg 1% 0% 0% 0% 0% 1% 0% 0% 2% 5%
Voerendaal 0% 0% 1% 1% 4% 2% 4% 2% 4% 7%
GEM. VOERENDAAL 0% 0% 1% 1% 2% 2% 1% 1% 2% 2%
Vrouwen en mannen die op straat worden lastig
gevallen
Geweldsmisdrijven
2001 2003 2005 2007 2009 2001 2003 2005 2007 2009
Klimmen 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 1%
Kunrade 1% 0% 0% 0% 0% 1% 0% 1% 0% 0%
Ransdaal 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0%
Ubachsberg 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0%
Voerendaal 0% 0% 0% 1% 1% 0% 1% 0% 1% 2%
GEM. VOERENDAAL 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 1%
Drugsoverlast Tasjesroof
2001 2003 2005 2007 2009 2001 2003 2005 2007 2009
Klimmen 0% 0% 0% 1% 2% 0% 0% 0% 0% 0%
Kunrade 1% 1% 1% 2% 4% 0% 0% 1% 0% 0%
Ransdaal 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0%
Ubachsberg 0% 0% 1% 1% 2% 0% 0% 0% 0% 0%
Voerendaal 4% 6% 3% 2% 4% 0% 1% 0% 1% 0%
GEM. VOERENDAAL 1% 2% 1% 1% 3% 0% 0% 0% 0% 0%
De meeste vormen van buurtdreiging komen in de ogen van de Voerendalenaren niet of nauwelijks
voor, waarbij men overigens wel dient te beseffen dat het om vrij ernstige vormen van (be)dreiging
gaat. Ook op het niveau van de kernen worden nauwelijks verschillen gemeten.
In de afgelopen jaren is de perceptie van de verschillende dreigingsvormen nauwelijks veranderd.
2.3 Slachtofferschap
Het is een bekend gegeven dat een deel van de criminaliteit zich onttrekt aan de waarneming en
registratie van de politie. Zo blijkt uit eerder burgeronderzoek dat ruim 50% van de inwoners die in een
bepaald jaar slachtoffer zijn geweest van een misdrijf hiervan géén aangifte heeft gedaan bij de politie.
Om deze ‘verborgen’ criminaliteit mee in beeld te brengen is in het burgeronderzoek aan de mensen
zelf gevraagd of ze in de afgelopen 12 maanden slachtoffer zijn geweest van een misdrijf.

De lijst van misdrijven die aan de inwoners is voorgelegd omvat de volgende vijf hoofdcategorieën:
- woninginbraak (diefstal uit woning of poging tot inbraak)
- autodelicten (diefstal uit de auto, diefstal vanaf de buitenkant van de auto, vernieling aan de auto)
- fietsendelicten (fietsendiefstal)
- vernieling (vernieling of beschadiging van persoonlijk bezit, bijvoorbeeld aan huis of tuin)
- geweldsmisdrijven (beroving met geweld, mishandeling, bedreiging met lichamelijk geweld).
Grafiek 12 op de volgende pagina toont hoeveel procent van de inwoners in 2001, 2003, 2005, 2007
en 2009 in de eigen buurt slachtoffer is geweest van één of meer van de hierboven genoemde
misdrijven.
Grafiek 12: Slachtofferschap in buurt, in procenten
Voerendaal
Ubachsberg
Ransdaal
Kunrade
Klimmen
Gem. Voerendaal
0%
5%
21%
25%
18%
27%
28%
19%
25%
18%
13%
17%
10%
23%
26%
27%
23%
15%
33%
20%
20%
21%
24%
30%
28%
24%
31%
27%
29%
36%
41%
36%
36%
41%
20%
25%
26
30%
percentage inwoners
In 2009 geeft gemiddeld 29% van de Voerendalenaren aan in de afgelopen 12 maanden slachtoffer te
zijn geweest van één of meer misdrijven in de eigen buurt. De slachtofferschapspercentages lopen
ook in 2009 fors uiteen van 17% in Ransdaal tot 36% in de kern Voerendaal. Op het niveau van de
kernen worden tussen 2007 en 2009 tegengestelde ontwikkelingen gemeten: in Kunrade is het
slachtofferschap afgenomen (-4 procentpunten), terwijl in Klimmen, Ransdaal en Ubachsberg een
toename wordt gemeten (resp. +6, +4 en +1 procentpunten).
Hoe ziet het slachtofferschap er meer in detail uit? Tabel 5 geeft dit weer door percentages
slachtoffers per afzonderlijke misdrijfcategorie te verbijzonderen.
35%
40%
45%
50%
2009
2007
2005
2003
2001

Tabel 5: Slachtofferschap in buurt verbijzonderd, in procenten
27
Woninginbraak Autodelicten
2001 2003 2005 2007 2009 2001 2003 2005 2007 2009
Klimmen 4% 3% 3% 9% 8% 10% 9% 10% 13% 14%
Kunrade 10% 4% 6% 3% 5% 18% 13% 22% 16% 9%
Ransdaal 4% 5% 3% 7% 3% 6% 14% 10% 5% 10%
Ubachsberg 3% 7% 3% 9% 8% 13% 13% 11% 14% 14%
Voerendaal 9% 6% 9% 9% 7% 20% 12% 25% 19% 18%
GEM. VOERENDAAL 7% 5% 5% 7% 6% 15% 12% 17% 15% 14%
Fietsdelicten Vernieling
2001 2003 2005 2007 2009 2001 2003 2005 2007 2009
Klimmen 1% 2% 0% 2% 3% 7% 4% 9% 9% 13%
Kunrade 3% 0% 6% 6% 4% 12% 11% 17% 10% 9%
Ransdaal 1% 2% 0% 0% 0% 11% 9% 6% 1% 7%
Ubachsberg 0% 1% 1% 2% 3% 8% 8% 8% 11% 14%
Voerendaal 4% 3% 5% 6% 3% 9% 10% 16% 14% 17%
GEM. VOERENDAAL 2% 2% 3% 4% 3% 9% 8% 13% 10% 13%
Geweldsmisdrijven
2001 2003 2005 2007 2009
Klimmen 2% 4% 2% 1% 3%
Kunrade 2% 3% 3% 0% 2%
Ransdaal 4% 2% 2% 2% 0%
Ubachsberg 2% 1% 1% 3% 2%
Voerendaal 2% 4% 4% 4% 3%
GEM. VOERENDAAL 2% 3% 3% 2% 3%
In 2009 is het slachtofferschap van autodelicten met gemiddeld 14% het grootst, gevolgd door
vernieling (13%), woninginbraak (6%), fietsdelicten en geweldsmisdrijven (beide 3%). Hierbij moet
men beseffen dat het in feite gaat om niet vergelijkbare soorten delicten. Woninginbraak en vooral
geweldsmisdrijven zijn door de inbreuk op de persoonlijke integriteit veel ernstiger vormen van
criminaliteit dan autodelicten en vernieling, en komen normaliter dan ook minder voor. Op het niveau
van de kernen worden soms behoorlijke verschillen gemeten. Zo varieert bijv. het slachtofferschap
van autodelicten in 2009 van 9% in Kunrade tot 18% in de kern Voerendaal.
Kijkend naar de ontwikkeling van de verschillende slachtofferschapscategorieën valt op dat recentelijk,
tussen 2005 en 2009, vooral het slachtofferschap van autodelicten in de gemeente Voerendaal is
afgenomen (van 17% in 2005 via 15% in 2007 naar 14% in 2009). In Ransdaal is het slachtofferschap
van autodelicten tussen 2007 en 2009 verdubbeld (5% in 2007; 10% in 2009).

3. BEHEER EN ONDERHOUD
In 2009 bedraagt de gemiddelde waardering voor het beheer en onderhoud in de buurt
een 6,2 in de gemeente Voerendaal, waarbij de scores variëren van een 5,6 in de kern
Voerendaal tot een 6,5 in Klimmen. Zowel in de gemeente Voerendaal als in de meeste
kernen is de tevredenheid over het beheer en onderhoud in de buurt tussen 2007 en
2009 (soms flink) gedaald.
Analyse van de afzonderlijke categorieën van beheer en onderhoud (openbare weg,
openbaar groen, openbare speelvoorzieningen en openbare straatverlichting) laat zien
dat men het meest tevreden is over de branduren van de straatverlichting (70%), het
beheer en onderhoud van de openbare straatverlichting (66%) gevolgd door onderhoud
groen (53%).
29

In dit hoofdstuk staat het gemeentelijk beheer en onderhoud in de buurt centraal. Het gaat dan met
name om de vraag in hoeverre de inwoners tevreden zijn over de kwaliteit van het beheer en
onderhoud in hun woonomgeving.
3.1 Tevredenheid beheer en onderhoud
In het burgeronderzoek is de inwoners een aantal aspecten van beheer en onderhoud voorgelegd,
met de vraag om aan te geven of men hierover in de eigen buurt tevreden of ontevreden is. Deze
aspecten hebben betrekking op de volgende vier beheer- en onderhoudcategorieën:
- openbare weg
- openbaar groen
- openbare speelvoorzieningen
- openbare straatverlichting.
De antwoordpercentages zijn omgerekend naar één waarderingsscore die loopt van 0 (= zeer laag)
t/m 10 (= zeer hoog). Grafiek 13 geeft aan de hand van deze score de tevredenheid over het beheer
en onderhoud in buurt weer.
Grafiek 13: Tevredenheid beheer en onderhoud in buurt
Voerendaal
Ubachsberg
Ransdaal
Kunrade
Klimmen
Gem. Voerendaal
4,0
4,5
5,6
6,2
6,2
5,0
6,4
6,5
6,3
6,8
6,8
6,6
5,9
6,0
6,2
6,2
7,1
6,8
7,2
7,1
7,2
6,4
6,5
6,5
7,0
6,8
6,7
6,9
6,2
7,6
7,2
7,3
5,5
7,3
6,0
30
6,5
7,0
schaalscore 0 = zeer laag en 10 = zeer hoog
In 2009 bedraagt de gemiddelde waardering voor het beheer en onderhoud in de buurt een 6,2 in de
gemeente Voerendaal. De scores van de kernen variëren van een 5,6 in Voerendaal tot een 6,5 in
Klimmen.
7,5
8,0
2009
2007
2005
2003
2001

Tussen 2007 en 2009 laat de tevredenheid over het beheer en onderhoud gemiddeld een daling zien
van -0,7. In de meeste kernen heeft de tevredenheid zich tussen 2007 en 2009 ongunstig ontwikkeld;
Ransdaal en Klimmen zijn een uitzondering op dit beeld (stabiel gebleven).
Het is interessant om te bekijken of, en zo ja, in welke mate de afzonderlijke beheer en onderhoudcategorieën
(openbare weg, openbaar groen, openbare speelvoorzieningen en openbare straatverlichting)
anders gewaardeerd worden door de bewoners van de Voerendaalse kernen. Onderstaande
tabellen laten dit zien.
Tabel 6 geeft weer in welke mate de inwoners in 2001, 2003, 2005, 2007 en 2009 tevreden zijn over
het beheer en onderhoud van de openbare weg, en met name de volgende vier aspecten:
- onderhoud wegen, straten en pleinen
- schoonhouden wegen, straten en pleinen
- onderhoud trottoirs
- onderhoud fietspaden.
Tabel 6: Tevredenheid beheer en onderhoud OPENBARE WEG in buurt, verbijzonderd
Onderhoud wegen, straten en pleinen Schoonhouden wegen, straten en pleinen
2001 2003 2005 2007 2009 2001 2003 2005 2007 2009
Klimmen 55% 51% 50% 40% 33% 63% 61% 63% 57% 46%
Kunrade 60% 60% 56% 64% 47% 62% 70% 67% 65% 56%
Ransdaal 48% 38% 31% 29% 23% 66% 65% 62% 59% 50%
Ubachsberg 54% 43% 36% 59% 45% 62% 53% 54% 58% 57%
Voerendaal 58% 51% 52% 59% 38% 65% 56% 56% 60% 41%
GEM. VOERENDAAL 57% 52% 48% 53% 39% 63% 61% 60% 60% 49%
Onderhoud trottoirs Onderhoud fietspaden
2001 2003 2005 2007 2009 2001 2003 2005 2007 2009
Klimmen 37% 39% 43% 31% 30% 39% 36% 41% 42% 30%
Kunrade 37% 44% 49% 44% 34% 49% 59% 47% 51% 46%
Ransdaal 32% 37% 38% 33% 23% 23% 24% 27% 20% 13%
Ubachsberg 33% 29% 37% 38% 37% 32% 24% 26% 30% 33%
Voerendaal 37% 31% 33% 34% 25% 47% 37% 33% 46% 33%
GEM. VOERENDAAL 36% 37% 40% 36% 30% 42% 41% 37% 42% 34%
In 2009 is gemiddeld 40 à 50% van de inwoners van de gemeente Voerendaal tevreden over het
onderhoud (39%) en schoonhouden van de wegen, straten en pleinen (49%). De waardering voor het
onderhoud van trottoirs en fietspaden is met respectievelijk 30% en 34% een stuk lager.
De tevredenheid over de vier aspecten van beheer en onderhoud van de openbare weg is in 2009,
zowel gemeentebreed als in de meeste kernen, fors afgenomen.
31

De tevredenheid over het beheer en onderhoud van het openbaar groen in de buurt is bekeken voor
de volgende twee aspecten:
- onderhoud groen
- inrichting groen.
In tabel 7 wordt getoond hoeveel procent van de inwoners van Voerendaal hierover tevreden is.
Tabel 7: Tevredenheid beheer en onderhoud OPENBAAR GROEN in buurt, verbijzonderd
Onderhoud groen Inrichting groen
2001 2003 2005 2007 2009 2001 2003 2005 2007 2009
Klimmen 66% 60% 52% 52% 56% 54% 53% 49% 42% 52%
Kunrade 65% 68% 63% 60% 55% 53% 62% 58% 55% 47%
Ransdaal 55% 54% 52% 56% 56% 44% 42% 44% 47% 49%
Ubachsberg 51% 56% 51% 56% 48% 47% 43% 45% 52% 55%
Voerendaal 57% 52% 52% 62% 50% 51% 41% 44% 54% 48%
GEM. VOERENDAAL 61% 59% 54% 58% 53% 51% 51% 49% 40% 49%
Over het onderhoud van het groen is in 2009 meer dan de helft van de inwoners van de gemeente
Voerendaal tevreden (53%); de gemiddelde waardering voor het groenonderhoud is met 53% iets
hoger dan die voor de groeninrichting (49%).
In de afgelopen jaren zien we dat de tevredenheid over het groenonderhoud gemiddeld genomen iets
is afgenomen.
Een derde beheer- en onderhoudcategorie waarvan de tevredenheid onderzocht is, zijn de openbare
speelvoorzieningen in de buurt en met name de volgende twee aspecten hiervan:
- onderhoud speelveldjes/speelplaatsen
- veiligheid speelveldjes/speelplaatsen.
Tabel 8 geeft weer hoeveel procent van de inwoners over deze beide aspecten tevreden is.
Tabel 8: Tevredenheid beheer en onderhoud OPENBARE SPEELVOORZIENINGEN in buurt,
verbijzonderd
Onderhoud
speelveldjes/speelplaatsen
32
Veiligheid
speelveldjes/speelplaatsen
2001 2003 2005 2007 2009 2001 2003 2005 2007 2009
Klimmen 33% 30% 25% 29% 27% 33% 26% 24% 23% 28%
Kunrade 18% 25% 20% 24% 20% 15% 22% 16% 21% 17%
Ransdaal 11% 8% 15% 11% 20% 10% 7% 14% 12% 21%
Ubachsberg 34% 38% 37% 46% 31% 30% 33% 33% 40% 28%
Voerendaal 19% 13% 16% 19% 11% 17% 15% 16% 22% 12%
GEM. VOERENDAAL 24% 24% 22% 26% 21% 22% 22% 20% 24% 20%
Ook in 2009 is de gemiddelde waardering voor het beheer en onderhoud van de openbare
speelvoorzieningen duidelijk lager dan die voor de openbare weg en het openbare groen (zie tabellen
6 en 7). Waar over beide laatstgenoemde categorieën gemiddeld 30% tot 50% van de mensen
tevreden is, is over het beheer en onderhoud van de speelvoorzieningen ongeveer 20% van de

inwoners van Voerendaal tevreden. Hierbij dient overigens opgemerkt te worden dat de relatief lage
percentages m.b.t. de speelvoorzieningen gedeeltelijk toegeschreven kunnen worden aan het feit dat
bijna de helft van de respondenten geen mening heeft over het beheer en onderhoud van deze
voorzieningen.
In de afgelopen jaren is de tevredenheid over het onderhoud en de veiligheid van speelveldjes/
speelplaatsen gemiddeld genomen licht afgenomen.
Tenslotte is ook de tevredenheid over het beheer en onderhoud van de openbare straatverlichting in
de buurt onderzocht. Het gaat dan in het bijzonder om de volgende twee aspecten:
- onderhoud straatverlichting
- brand-uren straatverlichting.
In tabel 9 wordt weergegeven hoeveel procent van de inwoners hierover in 2001, 2003, 2005, 2007 en
2009 tevreden is.
Tabel 9: Tevredenheid beheer en onderhoud OPENBARE STRAATVERLICHTING in buurt,
verbijzonderd
Onderhoud straatverlichting Branduren straatverlichting
2001 2003 2005 2007 2009 2001 2003 2005 2007 2009
Klimmen 75% 74% 72% 65% 63% 73% 76% 72% 73% 67%
Kunrade 72% 71% 80% 79% 64% 67% 71% 75% 73% 70%
Ransdaal 75% 76% 69% 67% 65% 73% 75% 70% 70% 69%
Ubachsberg 71% 70% 63% 61% 74% 71% 68% 69% 66% 79%
Voerendaal 70% 74% 72% 72% 68% 58% 67% 64% 73% 69%
GEM. VOERENDAAL 72% 73% 72% 70% 66% 68% 72% 70% 72% 70%
In 2009 is gemiddeld 66% van de inwoners van Voerendaal tevreden over het onderhoud van de
openbare straatverlichting in de buurt en 70% is tevreden over de branduren van de openbare
straatverlichting in de buurt.
In de afgelopen jaren is de tevredenheid in de gemeente Voerendaal over het onderhoud van de
openbare straatverlichting in de buurt afgenomen van 73% in 2003 naar 66% in 2009. Dit is vooral te
verklaren door de afnemende tevredenheid over het onderhoud van de openbare straatverlichting in
de kernen Klimmen en Kunrade.
33

4. MILIEU
In 2009 bedraagt de gemiddelde schaalscore voor milieu-overlast in de buurt 2,3 in de
gemeente Voerendaal. De scores van de kernen variëren in 2009 tussen 1,4 in
Ransdaal en 2,8 in de kern Voerendaal. De ontwikkeling tussen 2005 en 2009 laat een
forse afname zien voor de gemeente Voerendaal als geheel en de meeste kernen.
35

Het woon- en leefplezier kan beïnvloed worden door het al dan niet vóórkomen van milieu-overlast in
de eigen buurt. In dit hoofdstuk kunt u lezen in hoeverre de inwoners van Voerendaal geluidsoverlast,
stankoverlast of andere vormen van milieu-overlast in hun buurt ervaren.
4.1 Milieu-overlast
In het burgeronderzoek is de inwoners gevraagd om aan te geven wat de belangrijkste vormen van
milieu-overlast in de eigen buurt zijn. Daarbij kon men een of meerdere hinderbronnen aankruisen
binnen de volgende drie hoofdcategorieën :
- geluidsoverlast
- stankoverlast
- andere milieu-overlast (o.a. zwerfvuil, hondenpoep, bodem- en waterverontreiniging).
De antwoordpercentages zijn omgerekend naar één schaalscore voor milieu-overlast die loopt van 0
(= komt niet voor) t/m 10 (= komt heel vaak voor). Grafiek 14 geeft de overlastscores in 2001, 2003,
2005, 2007 en 2009 voor de gemeente Voerendaal en de kernen weer.
Grafiek 14: Milieu-overlast in buurt
Voerendaal
Ubachsberg
Ransdaal
Kunrade
Klimmen
Gem. Voerendaal
0,0
0,5
1,4
2,1
2,1
1,0
3,6
3,9
4,1
3,0
2,8
2,8
2,5
2,8
2,8
2,8
3,1
3,2
2,8
2,8
2,3
1,5
3,8
3,6
3,8
3,6
3,7
3,8
3,6
3,9
3,8
3,8
3,5
3,8
2,0
2,5
36
3,0
3,5
4,0
schaalscore 0 = zeer laag en 10 = zeer hoog
In 2009 bedraagt de gemiddelde schaalscore voor milieu-overlast in de buurt een 2,3 in de gemeente
Voerendaal. De scores van de kernen variëren in 2009 tussen 1,4 (Ransdaal) en 2,8 (Voerendaal).
Tussen 2005 en 2009 is milieu-overlast fors gedaald, zowel op gemeenteniveau als op het niveau van
de kernen.
4,5
5,0
2009
2007
2005
2003
2001

5. VERKEER
Inwoners van Voerendaal waarderen de verkeerssituatie in hun directe woonomgeving
in 2007 en 2009 met een 6,3. De rapportcijfers van de kernen variëren in 2009 meer
dan in 2007 en lopen uiteen van 5,5 in Ubachsberg tot 7,2 in Ransdaal. Het rapportcijfer
is in 2009 in de kern Ransdaal opvallend toegenomen (van 6,1 in 2007 naar 7,2 in
2009) en in de kern Ubachsberg opvallend afgenomen (van 6,2 in 2007 naar 5,5 in
2009).
De gemiddelde schaalscore voor de tevredenheid over de verkeersvoorzieningen in de
buurt bedraagt in 2009 gemiddeld een 5,9. Hierbij lopen de scores uiteen van 5,0 in
Ubachsberg tot 6,8 in Kunrade. Gemiddeld genomen is de tevredenheid tussen 2007 en
2009 iets afgenomen (-0,4).
37

In dit hoofdstuk staat het onderwerp verkeer centraal, waarbij het met name gaat om het verkeer in de
directe woonomgeving. Eerst wordt in paragraaf 5.1 beschreven hoe de inwoners van Voerendaal de
verkeerssituatie in de eigen buurt in algemene zin waarderen. Daarna laat paragraaf 5.2 zien in
hoeverre de inwoners tevreden zijn over een aantal specifiekere verkeerssituaties en -voorzieningen
in hun woonomgeving.
5.1 Waardering verkeerssituatie
Om de algemene tevredenheid over het verkeer in de directe woonomgeving te meten is de inwoners
in het burgeronderzoek gevraagd de verkeerssituatie in de buurt door middel van een rapportcijfer van
1 t/m 10 te beoordelen. Tabel 10 geeft de algemene waardering voor het verkeer in de buurt aan de
hand van deze rapportcijfers weer.
Tabel 10: Rapportcijfer verkeerssituatie in buurt
2001 2003 2005 2007 2009
Klimmen 6,3 6,1 6,4 6,2 6,1
Kunrade 6,1 6,4 6,2 6,4 6,7
Ransdaal 6,2 6,2 6,2 6,1 7,2
Ubachsberg 6,3 6,1 5,9 6,2 5,5
Voerendaal 6,3 6,3 6,3 6,5 6,4
GEM. VOERENDAAL 6,2 6,2 6,2 6,3 6,3
Evenals in 2007 waarderen de inwoners van de gemeente Voerendaal in 2009 de verkeerssituatie in
hun buurt met gemiddeld een 6,3; een voldoende dus. De rapportcijfers van de kernen variëren in
2009 van een 5,5 in Ubachsberg tot een 7,2 in Ransdaal.
Het rapportcijfer is in 2009 in de kern Ransdaal sterk toegenomen (van 6,1 in 2007 naar 7,2 in 2009)
en in de kern Ubachsberg sterk afgenomen (van 6,2 in 2007 naar 5,5 in 2009).
5.2 Tevredenheid verkeersvoorzieningen
De tevredenheid over het verkeer in de buurt is ook meer in detail onderzocht. Dit is gebeurd door de
inwoners in het burgeronderzoek te vragen of ze tevreden of ontevreden zijn over de volgende
specifieke aspecten van verkeer in de eigen buurt:
- verkeersdrukte op wegen en straten
- verkeerssnelheid op wegen en straten
- parkeergelegenheid
- trottoirs en voetpaden
- oversteekplaatsen voetgangers
- veiligheid schoolroutes
- fietsvoorzieningen
- busverbindingen
- voorrangsregelingen.
38

De antwoordpercentages zijn omgerekend naar één waarderingsscore voor verkeersvoorzieningen
die loopt van 0 (= zeer laag) t/m 10 (= zeer hoog). Grafiek 15 geeft de tevredenheid weer over de
verkeersvoorzieningen in de buurt in 2001, 2003, 2005, 2007 en 2009.
Grafiek 15: Tevredenheid verkeersvoorzieningen in buurt
Voerendaal
Ubachsberg
Ransdaal
Kunrade
Klimmen
Gem. Voerendaal
3,0
3,5
4,8
5,3
4,8
4,6
5,2
4,0
6,1
5,5
5,6
5,5
5,5
4,9
4,7
5,0
5,3
5,4
5,7
6,0
6,2
6,8
6,3
7,0
6,8
5,7
5,9
5,9
6,3
5,9
4,5
6,8
6,5
6,6
5,0
39
5,5
6,0
6,5
schaalscore 0 = zeer laag en 10 = zeer hoog
In 2009 bedraagt de gemiddelde schaalscore voor de tevredenheid over de verkeersvoorzieningen in
de buurt 5,9 in de gemeente Voerendaal. De uitkomsten van de kernen lopen uiteen van 5,0 in
Ubachsberg tot 6,8 in Kunrade.
Gemiddeld genomen is de tevredenheid tussen 2007 en 2009 iets afgenomen (-0,4). Op kernniveau
wordt recentelijk, tussen 2007 en 2009, een toename van tevredenheid gemeten in Ransdaal en
Ubachsberg (resp. +0,6 en +0,3). De kernen Klimmen, Voerendaal en Kunrade laten een afname zien
van respectievelijk -0,9, -0,8 en -0,2.
Bij nadere analyse van de afzonderlijke aspecten van verkeer in de buurt kan geconcludeerd worden
dat iets minder dan de helft van de inwoners van Voerendaal tevreden is over de voetgangersoversteekplaatsen
(43%), parkeermogelijkheden (48%) en trottoirs en voetpaden in de buurt (46%).
Het minst te spreken zijn de Voerendalenaren over de busverbindingen (36%), de verkeerssnelheid
(31%) en met name over de veiligheid van schoolroutes (24%). Dit laatste lage percentage wordt
echter voor een deel verklaard door het feit dat een relatief grote groep inwoners geen mening heeft
over dit onderwerp.
In de afgelopen jaren zijn de Voerendalenaren gemiddeld genomen over vrijwel alle verkeersvoorzie-
7,0
7,5
2009
2007
2005
2003
2001

ningen (iets) negatiever in hun oordeel. De tevredenheid over de trottoirs en voetpaden laat relatief de
sterkste daling zien (-10 procentpunten tussen 2007 en 2009). Alleen de tevredenheid over de
busverbindingen laat een duidelijke toename zien van 24% in 2003 via 27% in 2005 en 33% in 2007
naar 36% in 2009.
40

6. BEWONERSPROFIEL
In 2009 heeft gemiddeld 26% van de inwoners van 18 tot en met 64 jaar in Voerendaal
een lager opleidingsniveau. Het aandeel lager opgeleiden varieert duidelijk naar kern: van
22% in Ransdaal en Kunrade tot 29% in Klimmen. In de afgelopen jaren zien we het
aandeel lager opgeleiden in Voerendaal als geheel en de meeste kernen geleidelijk
afnemen.
Gemiddeld heeft 4% van de inwoners in 2009 een laag inkomensniveau (< € 950).
Klimmen heeft het hoogste aandeel inwoners met een laag inkomensniveau (8%);
Ubachsberg het laagste (0%).
Driekwart van de 18-65 jarige inwoners van Voerendaal verricht in 2009 betaalde
werkzaamheden voor 12 uur of meer per week. Het aandeel ‘actieven’ varieert van 70% in
de kern Voerendaal tot 78% in Ransdaal.
De maatschappelijke participatie bedraagt gemiddeld een 3,9. Tussen de kernen zien we
nauwelijks verschillen. Tussen 2007 en 2009 is gemiddeld genomen een lichte afname
geconstateerd (-0,2).
In 2009 ervaart gemiddeld 15% van de inwoners van Voerendaal de eigen gezondheid als
matig of slecht. Deze negatieve gezondheidsbeleving varieert van 11% in Kunrade tot
19% in Ubachsberg en de kern Voerendaal.
Tussen 2007 en 2009 heeft de gezondheidsbeleving zich in Voerendaal als geheel en de
meeste kernen (licht) positief ontwikkeld.
In 2009 voelt 13% van de Voerendalenaren zich wel eens eenzaam (waarvan 2% vaak en
11% soms). De percentages ‘eenzaamheid’ lopen uiteen van 11% in Kunrade en
Ubachsberg tot 19% in de kern Voerendaal.
41

In dit hoofdstuk wordt een ‘profiel’ van de bevolking van Voerendaal geschetst. Dit bewonersprofiel
kan gebruikt worden als achtergrond bij de in de vorige hoofdstukken gepresenteerde informatie. Het
gaat achtereenvolgens om de onderwerpen opleiding, inkomen, werkzame beroepsbevolking,
maatschappelijke participatie en gezondheidsbeleving.
6.1 Opleiding
Het opleidingsniveau is een belangrijke indicator voor de sociaal-economische positie van de
bevolking. Om een beeld van dit opleidingsniveau te krijgen is de inwoners in het burgeronderzoek
gevraagd om aan te geven wat de hoogst genoten schoolopleiding is die met een diploma is afgerond.
Daarbij kon men kiezen uit één van de volgende antwoordmogelijkheden:
- lager onderwijs (incl. lavo en vglo)
- lager beroepsonderwijs (lts, lhno, etc.)
- middelbaar algemeen voortgezet onderwijs (mavo, mulo)
- middelbaar beroepsonderwijs (mts, meao, etc.)
- hoger algemeen voortgezet onderwijs (havo)/voorbereidend wetenschappelijk onderwijs (vwo)
- hoger beroepsonderwijs (hts, heao, etc.)
- wetenschappelijk onderwijs.
Grafiek 16 geeft het aandeel inwoners met een lager opleidingsniveau in 2001, 2003, 2005, 2007 en
2009 weer, uitgedrukt in een percentage van de 18 tot en met 64 jarigen (relevante groep voor
arbeidsmarktbeleid). Het gaat om mensen van wie het hoogst behaalde opleidingsniveau maximaal
mavo is (eerste drie antwoordmogelijkheden).
Grafiek 16: Lager opleidingsniveau
Voerendaal
Ubachsberg
Ransdaal
Kunrade
Klimmen
Gem. Voerendaal
0%
5%
10%
25%
21%
22%
31%
34%
32%
27%
29%
22%
35%
34%
33%
28%
29%
38%
36%
35%
30%
26%
15%
42%
44%
49%
38%
48%
43%
34%
30%
26%
33%
43%
20%
25%
30%
42
35%
40%
percentage inwoners (18-64 jaar)
45%
50%
55%
60%
2009
2007
2005
2003
2001

Uit de grafiek blijkt dat in 2009 gemiddeld 26% van de inwoners van 18 tot en met 64 jaar van
Voerendaal een lager opleidingsniveau heeft. Het aandeel lager opgeleiden varieert duidelijk naar
kern en loopt uiteen van 22% in Ransdaal en Kunrade tot 29% in Klimmen.
In de afgelopen jaren neemt het aandeel lager opgeleiden in Voerendaal als geheel en in de meeste
kernen geleidelijk af.
Hoe is de verdeling van álle onderzochte opleidingscategorieën in de gemeente Voerendaal en de
kernen? Tabel 11 laat dit zien; per onderwijssoort wordt weergegeven hoeveel procent van de 18 tot
65-jarigen deze als hoogst genoten opleiding met een diploma heeft afgerond.
Tabel 11: Opleidingsniveau verbijzonderd, in procenten
Basisonderwijs
(lager onderwijs)
43
Lager beroepsonderwijs Mavo
2001 2003 2005 2007 2009 2001 2003 2005 2007 2009 2001 2003 2005 2007 2009
Klimmen 4% 5% 5% 3% 4% 16% 14% 14% 14% 10% 14% 15% 15% 11% 15%
Kunrade 3% 6% 2% 0% 3% 10% 10% 6% 8% 8% 21% 16% 19% 21% 10%
Ransdaal 7% 10% 5% 6% 0% 12% 14% 12% 5% 9% 13% 18% 17% 10% 13%
Ubachsberg 14% 6% 4% 4% 2% 19% 20% 10% 9% 11% 15% 17% 20% 17% 13%
Voerendaal 9% 9% 6% 8% 4% 14% 17% 17% 15% 11% 20% 18% 26% 16% 11%
GEM. VOERENDAAL 7% 7% 4% 4% 3% 14% 14% 12% 11% 10% 18% 16% 19% 16% 12%
Middelbaar beroepsonderwijs Havo/vwo
2001 2003 2005 2007 2009 2001 2003 2005 2007 2009
Klimmen 16% 32% 23% 17% 19% 15% 8% 10% 18% 13%
Kunrade 20% 24% 23% 22% 21% 22% 13% 13% 11% 17%
Ransdaal 26% 26% 19% 30% 25% 13% 7% 11% 12% 9%
Ubachsberg 16% 21% 24% 27% 30% 16% 11% 11% 8% 11%
Voerendaal 25% 24% 18% 18% 22% 15% 10% 14% 10% 17%
GEM. VOERENDAAL 20% 26% 22% 21% 23% 17% 11% 12% 12% 14%
Hoger beroepsonderwijs Wetenschappelijk onderwijs
2001 2003 2005 2007 2009 2001 2003 2005 2007 2009
Klimmen 28% 20% 28% 31% 29% 7% 7% 6% 5% 10%
Kunrade 21% 24% 29% 33% 35% 3% 7% 9% 4% 5%
Ransdaal 26% 19% 30% 34% 31% 4% 5% 8% 2% 13%
Ubachsberg 14% 21% 27% 29% 23% 6% 4% 6% 5% 11%
Voerendaal 12% 18% 13% 24% 25% 5% 4% 7% 9% 10%
GEM. VOERENDAAL 20% 21% 24% 30% 29% 5% 5% 7% 6% 8%
In 2009 heeft 26% van de 18 tot en met 64 jarige inwoners van de gemeente Voerendaal een lager
opleidingsniveau (basisonderwijs, lager beroepsonderwijs, mavo), 37% een middelbaar opleidingsni-

veau (mbo, havo/vwo) en 37% een hoger opleidingsniveau (hbo,wo). In grafiek 16 zagen we al dat het
aandeel mensen met een lager opleidingsniveau nogal varieert naar kern. Kijken we naar verschillen
in hoger opleidingsniveau (hbo en wo samengeteld) dan blijkt dat het aandeel hoger opgeleiden in
2009 uiteenloopt van 34% in de kern Ubachsberg tot 44% in Ransdaal.
6.2 Inkomen
Naast het opleidingsniveau is ook het inkomensniveau een indicator voor de sociaal-economische
positie van de inwoners. Om een indicatie van dit inkomensniveau te krijgen is de inwoners van
Voerendaal gevraagd om aan te geven in welke klasse het gezamenlijke netto inkomen per maand
van hun huishouden valt. Hierbij hadden ze de mogelijkheid om te kiezen uit 5 inkomenscategorieën,
namelijk:
- minder dan 950 euro
- 950 tot 1300 euro
- 1300 tot 1900 euro
- 1900 tot 3150 euro
- meer dan 3150 euro
Hierbij moet natuurlijk wel de opmerking gemaakt worden dat het gaat om zelfgerapporteerde
antwoorden en niet om objectieve gegevens (van bijv. de belastingdienst). Het is namelijk reëel dat
respondenten niet altijd dezelfde definitie hebben van het netto-loon, aangezien het per respondent
kan verschillen wat er wel en niet van het netto-inkomen aan bedragen afgegaan is (bijv. bij sommige
werkgevers wordt de zorgverzekeringspremie of vakbondscontributie meteen van het loon
ingehouden). Enige voorzichtigheid bij de interpretatie van de uitkomsten is dus op zijn plaats.
Voor exacte inkomensgegevens kan men gebruik maken van Regionaal Inkomensonderzoek (CBS),
dat voornamelijk gebaseerd is op gegevens van de belastingdienst.
Grafiek 17 op de volgende pagina geeft weer hoeveel procent van de inwoners het eigen huishouden
in 2009 tot de laagste inkomens rekende, namelijk minder dan 950 euro.
44

Grafiek 17: Laag inkomensniveau, 2009
Voerendaal
Ubachsberg *
Ransdaal
Kunrade
Klimmen
Gem. Voerendaal
0%
2%
1%
4%
4%
2%
6%
3%
8%
4%
5%
45
6%
percentage inwoners
* In Ubachsberg heeft 0% van de respondenten aangegeven een netto huishoudinkomen te hebben van minder dan 950 euro.
In 2009 geeft gemiddeld 4% van de inwoners van Voerendaal aan een netto huishoudinkomen te
hebben dat lager is dan 950 euro per maand. Hierbij heeft in 2009 Ubachsberg relatief het laagste
aandeel huishoudens met het laagste netto huishoudinkomen (0%) en de kern Klimmen het hoogste
(8%).
Om een gedetailleerd overzicht te krijgen van de verdeling van alle inkomenscategorieën in
Voerendaal en de kernen geeft tabel 12 weer welk aandeel van de inwoners een gezamenlijk netto
huishoudinkomen per maand heeft van resp. minder dan 950 euro, 950 tot 1300 euro, 1300 tot 1900
euro, 1900-3150 en meer dan 3150 euro per maand.
Tabel 12: Gezamenlijk netto huishoudensinkomen per maand in categorieën, 2009*
7%
< 950 euro 950-1300 euro 1300-1900 euro 1900-3150 euro > 3150 euro
Klimmen 8% 3% 14% 43% 32%
Kunrade 4% 8% 15% 40% 34%
Ransdaal 6% 9% 22% 41% 22%
Ubachsberg 0% 8% 17% 48% 27%
Voerendaal 2% 10% 28% 39% 20%
GEM. VOERENDAAL 4% 8% 19% 41% 28%
* Tot het gezamenlijk netto huishoudensinkomen is meegerekend: uitkeringen, pensioengelden, alimentatie e.d. Niet
meegerekend zijn: vakantiegeld, kinderbijslag, zorgtoeslag, huursubsidie, huurtoeslag en kinderopvangtoeslag.
8%
9%
10%

Uit bovenstaande blijkt dat gemiddeld genomen 4% van de Voerendalenaren een gezamenlijk netto
huishoudinkomen heeft van minder dan 950 euro. Gemiddeld heeft 1 op de 4 Voerendalenaren (28%)
een gezamenlijk netto huishoudinkomen dat meer dan 3150 euro per maand bedraagt. De categorie
‘1900-3150 euro’ wordt gemiddeld genomen als meest frequent netto huishoudinkomen genoemd
(41%).
6.3 Werkzame beroepsbevolking
Ook het hebben van een betaalde baan is een indicator van de sociaal-economische positie van de
inwoners. Om hiervan een beeld te krijgen is in het burgeronderzoek de vraag gesteld of men
betaalde werkzaamheden voor 12 uur of meer per week verricht.
Grafiek 18 geeft weer hoeveel procent van de inwoners 12 uur of meer per week werkzaam is,
uitgedrukt in een percentage van de 18 tot 65-jarigen. Daarmee ontstaat een beeld van de werkzame
beroepsbevolking. Hierbij moet erop gewezen worden dat waar het begrip ‘beroepsbevolking’ volgens
de officiële definitie betrekking heeft op de 15 tot 65 jarigen, het begrip in dit geval betrekking heeft op
de 18 tot 65 jarigen.
Grafiek 18: Werkzame beroepsbevolking, 2009
Voerendaal
Ubachsberg
Ransdaal
Kunrade
Klimmen
Gem. Voerendaal
50%
55%
70%
60%
74%
74%
78%
77%
75%
65%
70%
46
75%
percentage inwoners
In 2009 verricht gemiddeld 75% van de 18 tot 65 jarige inwoners van de gemeente Voerendaal
betaalde werkzaamheden voor 12 uur of meer per week. Het restpercentage (25%) heeft dus géén
80%
85%
90%

etaalde baan (van 12 uur of meer per week). Het aandeel ‘actieven’ varieert van 70% in de kern
Voerendaal tot 78% in Ransdaal.
6.4 Maatschappelijke participatie
Behalve op het gebied van betaald werk, school of huishouden kunnen mensen ook anderszins actief
zijn, bijvoorbeeld op het terrein van vrijwilligerswerk, hobby’s en vrijetijdsbesteding. In deze paragraaf
wordt een indruk gegeven van de mate waarin en de wijze waarop de inwoners van Voerendaal
participeren in dit soort maatschappelijke activiteiten.
Om de maatschappelijke participatie te indiceren is gebruik gemaakt van de volgende vragen die
inzicht geven in de mate waarin men aan het maatschappelijke leven deelneemt:
- Doet u op de één of andere manier aan sport?
- Gaat u wel eens uit?
- Bent u op de een of andere manier actief als vrijwilliger?
- Heeft u nog andere vrijetijdsactiviteiten en hobby’s?
- Hoe vaak ontmoet u vrienden of familie?
Vervolgens is gevraagd of men bovenstaande activiteiten in sociaal verband (samen met anderen)
uitvoert en of men ze regelmatig (minimaal 1 keer per maand) verricht. Op basis van de antwoorden
op deze vragen is één schaalscore voor maatschappelijke participatie berekend, die loopt van 0 (=
zeer laag) t/m 10 (= zeer hoog). Grafiek 19 geeft de maatschappelijke participatie in de Voerendaalse
kernen aan de hand van deze schaalscore weer.
Grafiek 19: Maatschappelijke participatie
Voerendaal
Ubachsberg
Ransdaal
Kunrade
Klimmen
Gem. Voerendaal
0,0
0,5
1,0
1,5
3,7
3,8
4,0
4,3
3,8
4,4
3,9
4,0
4,3
3,8
4,7
4,3
4,1
4,3
4,0
4,7
4,0
4,0
4,2
4,0
4,3
4,3
3,6
3,8
4,0
4,3
4,1
3,9
4,1
3,9
2,0
2,5
47
3,0
3,5
4,0
4,5
schaalscore 0 = zeer laag en 10 = zeer hoog
5,0
5,5
2009
2007
2005
2003
2001

In 2009 bedraagt de gemiddelde score voor maatschappelijke participatie een 3,9. De participatiescores
lopen uiteen van een 3,8 in Ubachsberg en de kern Voerendaal tot een 4,0 in Ransdaal,
Kunrade en Klimmen.
Nadere analyse van de afzonderlijke vragen m.b.t. maatschappelijke participatie laat zien dat in 2009
gemiddeld 36% van de Voerendalenaren regelmatig (d.w.z. één keer per maand of vaker) samen met
anderen sport, 55% gaat regelmatig uit, 35% is actief als vrijwilliger en 24% doet samen met anderen
aan hobby’s. Het leeuwendeel van de mensen in Voerendaal heeft één keer per maand of vaker
contact met vrienden of familie (92%).
6.5 Gezondheidsbeleving
In het burgeronderzoek 2009 zijn ook vragen gesteld over het thema gezondheid. Concreet gaat het
om de gezondheidsbeleving van de burger. Om deze gezondheidsbeleving te indiceren is de inwoners
gevraagd om een oordeel te geven over hun eigen gezondheid. Hierbij kon men kiezen uit de
volgende antwoordcategorieën (volgens standaard-gezondheidsonderzoek GGD): “uitstekend”, “zeer
goed”, “goed”, “matig” en “slecht”.
Grafiek 20 geeft weer hoeveel procent van de inwoners van de gemeente Voerendaal de eigen
gezondheid als “matig” of “slecht” ervaart, dus in feite een negatieve gezondheidsbeleving heeft.
Aangezien de vraag over gezondheidsbeleving in 2003 voor het eerst in het burgeronderzoek is
opgenomen is hiervoor geen vergelijking met 2001 mogelijk.
Grafiek 20: Gezondheidsbeleving
Voerendaal
Ubachsberg
Ransdaal
Kunrade
Klimmen
Gem. Voerendaal
0%
5%
13%
22%
20%
19%
19%
19%
18%
17%
12%
14%
18%
12%
11%
13%
13%
19%
17%
17%
15%
17%
19%
15%
10%
22%
24%
15%
48
20%
25%
percentage inwoners met negatieve gezondheidsbeleving
30%
2009
2007
2005
2003

In 2009 ervaart gemiddeld 15% van de inwoners van de gemeente Voerendaal de eigen gezondheid
als matig of slecht. De negatieve gezondheidsbeleving varieert van 11% in Klimmen tot 19% in
Ubachsberg en de kern Voerendaal.
De gezondheidsbeleving heeft zich tussen 2007 en 2009 gemiddeld gunstig ontwikkeld.
Als aanvulling op grafiek 20 waarin alleen de negatieve gezondheidsbeleving is weergegeven laat
tabel 13 zien hoe op álle afzonderlijke antwoordmogelijkheden m.b.t. gezondheidsbeleving gescoord
is.
Tabel 13: Gezondheidsbeleving verbijzonderd, in procenten
Uitstekend Zeer goed Goed
2003 2005 2007 2009 2003 2005 2007 2009 2003 2005 2007 2009
Klimmen 3% 9% 9% 9% 22% 18% 22% 21% 61% 56% 52% 59%
Kunrade 7% 4% 8% 8% 20% 24% 17% 24% 62% 58% 56% 56%
Ransdaal 8% 7% 9% 10% 18% 16% 13% 15% 57% 64% 56% 63%
Ubachsberg 6% 8% 9% 6% 20% 24% 19% 19% 56% 50% 48% 56%
Voerendaal 7% 9% 6% 7% 22% 16% 17% 22% 49% 56% 58% 52%
GEM. VOERENDAAL 6% 8% 8% 8% 21% 19% 18% 21% 57% 56% 54% 57%
49
Matig Slecht
2003 2005 2007 2009 2003 2005 2007 2009
Klimmen 12% 14% 15% 11% 1% 3% 3% 0%
Kunrade 9% 11% 16% 10% 3% 4% 2% 2%
Ransdaal 15% 12% 17% 13% 2% 1% 5% 0%
Ubachsberg 16% 16% 21% 16% 3% 2% 3% 3%
Voerendaal 16% 16% 17% 17% 5% 4% 1% 3%
GEM. VOERENDAAL 12% 14% 17% 13% 3% 3% 2% 2%
Uit de tabel is af te leiden dat in 2009 gemiddeld 86% van de inwoners van de gemeente Voerendaal
hun gezondheid als “goed” of nog beter beoordelen. De verschuivingen binnen de categorieën zijn
relatief beperkt.
Naast gezondheidsbeleving is in het burgeronderzoek ook gevraagd naar de mate waarin burgers zich
eenzaam voelen. Eenzaamheid kan gedefinieerd worden als het negatief ervaren verschil tussen de
kwaliteit van de relaties die men onderhoudt en de relaties zoals men die voor zichzelf zou wensen
(de Jong-Gierveld, 1991). De gevolgen van langdurende eenzaamheid kunnen groot zijn. Het bedreigt
de gezondheidssituatie en de hieraan gerelateerde kwaliteit van leven.
Om de mate van eenzaamheid in kaart te brengen en hierop te interveniëren, zijn met ingang van het
burgeronderzoek 2007 vragen gesteld over eenzaamheid.
Allereerst is de vraag gesteld of men zich wel eens eenzaam voelt. Hiertoe had men de mogelijkheid
om te kiezen uit de antwoordcategorieën: vaak, soms, zelden en nooit. Indien respondenten aangeven
dat ze vaak of soms eenzaam zijn, is hun de vervolgvraag voorgelegd wat de reden(en) hiervan is
(zijn). Tabel 14 geeft weer hoeveel procent van de respondenten zich in 2007 en 2009 eenzaam voelt.

Tabel 14: Eenzaamheid, in procenten
Vaak Soms Zelden Nooit
2007 2009 2007 2009 2007 2009 2007 2009
Klimmen 0% 2% 12% 10% 32% 31% 55% 58%
Kunrade 1% 2% 16% 9% 32% 32% 51% 56%
Ransdaal 4% 2% 14% 12% 32% 29% 51% 56%
Ubachsberg 2% 3% 10% 8% 36% 40% 53% 48%
Voerendaal 1% 3% 13% 16% 22% 23% 65% 57%
GEM. VOERENDAAL 1% 2% 13% 11% 30% 31% 56% 56%
Uit bovenstaande tabel blijkt dat in 2009 gemiddeld 13% van de Voerendalenaren zich wel eens
eenzaam voelt (waarvan 2% vaak en 11% soms).
De percentages ‘eenzaamheid’ lopen uiteen van 11% in Kunrade en Ubachsberg tot 19% in de kern
Voerendaal.
Vervolgens is aan de mensen die zich wel eens eenzaam voelen de vraag gesteld wat de reden(en)
hiervoor is (zijn). Hiertoe hadden zij de mogelijkheid om te kiezen uit de antwoordmogelijkheden:
‘weinig of geen familie, vrienden, kennissen in mijn woonomgeving’, ‘moeilijk contacten leggen met
andere mensen’, ‘onvoldoende deelnemen aan sociale activiteiten door slechte gezondheid’,
‘onvoldoende deelnemen aan sociale activiteiten door geldgebrek’, ‘geen ontmoetingsplek in mijn
woonomgeving’ en ‘anders’.
Als meest frequent genoemde reden voor eenzaamheid wordt in 2009 ‘weinig sociale contacten’
(38%) genoemd, gevolgd door ‘slechte gezondheid’ en ‘moeilijk contacten kunnen leggen’ (beide
23%).
50

7. MAATSCHAPPELIJKE INDICATOREN (SAMENVATTING)
In dit afsluitende hoofdstuk worden samenvattend een aantal maatschappelijke indicatoren
gepresenteerd. In feite zijn dit kerngegevens uit de voorgaande hoofdstukken die een indicatie geven
van vooral de wijze waarop de inwoners hun directe woonomgeving beleven.
De perceptie van de woonomgeving wordt voor een belangrijk deel bepaald door de relaties die
bestaan tussen de inwoners en fysieke en sociale aspecten van die woonomgeving. Voor het
operationaliseren van deze relaties worden in deze Gemeentemonitor een aantal indicatoren
onderscheiden. Thematisch geordend gaat het om de volgende maatschappelijke indicatoren:
Leefbaarheid
- algemene kwaliteit woonomgeving
- verloedering
- sociale cohesie
- overlast
- tevredenheid buurtvoorzieningen
- gehechtheid aan buurt
- aandeel koopwoningen
- woningwaardering
Openbare orde en veiligheid
- onveiligheidsgevoelens
- perceptie vermogensdelicten
- perceptie dreiging
- slachtofferschap
Beheer en onderhoud
- tevredenheid beheer en onderhoud
Milieu
- milieu-overlast
Verkeer
- tevredenheid verkeersvoorzieningen
Bewonersprofiel
- opleidingsniveau
- inkomensniveau
- werkzame beroepsbevolking
- maatschappelijke participatie
- gezondheidsbeleving.
51

De scores op deze maatschappelijke indicatoren worden op pagina 57 in een ‘mozaïekoverzicht’
samengevat. Dit overzicht heeft een dubbele functie; voor de betreffende indicatoren geeft het
enerzijds de stand van zaken in 2009 en anderzijds de ontwikkeling tussen 2007 en 2009 weer:
- Stand van zaken kernen 2009
Door middel van de kleuren “groen”, “geel”, “rood” geeft het overzicht voor de 5 afzonderlijke
kernen van Voerendaal weer of ze in 2009 op de betreffende indicatoren relatief gunstig, neutraal
of ongunstig scoren. Referentiepunt daarbij is het Voerendaalse gemiddelde in 2009. Indien een
score minder dan 10% afwijkt van dit Voerendaalse gemiddelde dan is de typering ‘neutraal’; is de
afwijking naar boven of beneden toe 10% of meer dan is de typering ‘gunstig’ resp. ’ongunstig’. Op
deze manier wordt een indicatie gegeven van waar de afzonderlijke kernen in 2009 ten opzichte
van het Voerendaalse gemiddelde staan. In de laatste kolom (Gemeente Voerendaal) worden
uiteraard geen kleuren weergegeven aangezien deze kolom betrekking heeft op het Voerendaalse
gemiddelde.
- Ontwikkeling kernen en gemeente Voerendaal 2007-2009
Door middel van de symbolen “+”, “o” en “-“ geeft het overzicht voor de afzonderlijke kernen weer
of ze zich tussen 2007 en 2009 op de betreffende indicatoren relatief gunstig, neutraal of ongunstig
ontwikkeld hebben. Indien een score in 2009 minder dan 10% afwijkt van de score van 2007 dan is
de typering ‘neutraal’; is de afwijking naar boven of beneden toe 10% of meer dan is de typering
‘gunstig’ resp. ’ongunstig’. Op deze manier wordt een indicatie gegeven van de ontwikkelingsrichting
van de afzonderlijke kernen en van de gemeente Voerendaal in totaliteit op de betreffende
indicatoren.
Bij het lezen c.q. interpreteren van de uitkomsten in het mozaïekoverzicht is het van belang om te
beseffen dat het in beide gevallen gaat om relatieve scores, namelijk (bij de stand van zaken 2009 de
afwijking van de kernen ten opzichte van het Voerendaalse gemiddelde en (bij de ontwikkeling 2007-
2009) de afwijking in 2009 ten opzichte van 2007. De uniform gehanteerde 10%-marge is daartoe een
handig instrument, maar geen harde statistische maat. Een beeld van het absolute niveau van de
beleving van de woonomgeving valt uit de mozaïek niet af te lezen. Daarvoor moet men de grafieken
en tabellen in de voorgaande hoofdstukken van dit rapport raadplegen.
52

Maatschappelijke indicatoren
kernen Voerendaal
+
o
-
= gunstig in 2009 tov Voerendaal gemiddeld
= neutraal in 2009 tov Voerendaal gemiddeld
= ongunstig in 2009 tov Voerendaal gemiddeld
= gunstige ontwikkeling 2007-2009
= neutrale ontwikkeling 2007-2009
= ongunstige ontwikkeling 2007-2009
Leefbaarheid
Klimmen
algemene kwaliteit woonomgeving o o o o o o
verloedering - o + o - o
sociale cohesie o o o o o o
overlast + - + o - o
tevredenheid buurtvoorzieningen o o o o o o
gehechtheid aan buurt - - o o - -
aandeel koopwoningen o o o o + o
woningwaardering o o o o o o
Openbare orde en veiligheid
onveiligheidsgevoelens + - + + - o
perceptie vermogensdelicten + - + o o o
perceptie dreiging o - - o - -
slachtofferschap - + - o o o
Beheer en onderhoud
tevredenheid beheer en onderhoud o - o - - -
Milieu
milieu-overlast + + + + o +
Verkeer
tevredenheid verkeersvoorzieningen - o + o - o
Bewonersprofiel
opleidingsniveau o + o + + +
inkomensniveau
werkzame beroepsbevolking
maatschappelijke participatie o o o - - o
gezondheidsbeleving + + + + o +
53
Kunrade
Ransdaal
Ubachsberg
Voerendaal
GEMEENTE VOERENDAAL

BIJLAGEN
55

BIJLAGE 1: ONDERZOEKSVERANTWOORDING
Hieronder wordt de opzet van het burgeronderzoek 2009 en de verantwoording van de uitvoering
beschreven. Aan de orde komen achtereenvolgens de onderzoeksmethode, steekproeftrekking,
responsverantwoording, representativiteit, betrouwbaarheid en nauwkeurigheid.
Aangezien deze Stads- en Buurtmonitor specifiek op de gemeente Voerendaal betrekking heeft wordt
deze onderzoeksverantwoording toegespitst op het ‘Voerendaalse deel’ van het burgeronderzoek
Parkstad Limburg. Dit betekent dat deze onderzoeksverantwoording afwijkt van de in de Parkstadmonitor
opgenomen onderzoeksverantwoording die betrekking heeft op geheel Parkstad Limburg.
Overigens is de onderzoeksopzet en -uitvoering van het burgeronderzoek 2009 vergelijkbaar 1 met die
van 2001, 2003, 2005 en 2007 (qua onderzoeksmethode, vragenlijst, onderzoeksperiode). Op basis
van deze vergelijkbare opzet zijn betrouwbare vergelijkingen met deze jaren mogelijk.
Onderzoeksmethode
Gelet op het grote aantal onderzoeksvragen is ervoor gekozen het burgeronderzoek uit te voeren in
de vorm van een schriftelijke enquête. Deze enquête is gehouden onder een steekproef van de
bevolking van 18 jaar en ouder. De personen die voor het onderzoek zijn geselecteerd 1 , hebben per
post een schriftelijke vragenlijst en begeleidende brief van de gemeente Voerendaal ontvangen met
het verzoek de vragenlijst in te vullen en binnen 10 dagen in een portvrije antwoordenveloppe te
retourneren. Om de privacy te kunnen waarborgen zijn aan de respondenten geen naam- en
adresgegevens gevraagd, behalve de postcode (nodig om de uitkomsten te kunnen herleiden naar
gemeenten en buurten). Om de respons te verhogen is er na 10 dagen schriftelijk gerappelleerd. Het
veldwerk is uitgevoerd in de periode januari-februari 2009.
Steekproeftrekking
Aangezien het burgeronderzoek niet alleen gegevens dient te genereren op het schaalniveau van
Voerendaal maar ook op het niveau van de kernen, is in de onderzoeksopzet uitgegaan van een op
kernniveau gestratificeerde steekproef. Daartoe is voor alle 5 kernen van Voerendaal een
afzonderlijke steekproef getrokken. Gestreefd werd naar 150 geslaagde enquêtes per kern. Rekening
houdend met variabele responspercentages per kern uit 2007 (variërend van 45% tot 63%) diende de
steekproef derhalve minimaal 300 personen per buurt te bevatten 2 .
Op basis van dit principe is in 2009 uiteindelijk uit de Gemeentelijke Bevolkingsadministratie van
Voerendaal een aselecte steekproef getrokken van in totaal 1.580 inwoners van 18 jaar en ouder.
Gelet op de omvang en moeilijkheidsgraad van de vragenlijst is er - mede op basis van eerdere
ervaringen met burgeronderzoek - voor gekozen bewoners van verzorgings- of verpleegtehuizen
buiten de steekproeftrekking te laten. De totale Voerendaalse onderzoekspopulatie van 18-plussers
waaruit de steekproef is getrokken omvatte in 2009 10.306 inwoners.
1 De onderzoeksopzet wijkt in 2009 gedeeltelijk af van de onderzoeksopzet die in de voorafgaande jaren gehanteerd is. Dit
heeft te maken met de wijze van steekproeftrekking. In 2009 is het burgeronderzoek opgesplitst in een buurtonderzoek (deze
rapportage) waarin op het laagste niveau (kernniveau) een steekproef getrokken is en een stadsonderzoek (niveau van de
gemeente). Deze opzet heeft gevolgen voor de steekproeftrekking, die gestratificeerd is in 2 stappen. Om te voorkomen dat
respondenten twee vragenlijsten krijgen (zowel buurt- als stadsonderzoek) is eerst een steekproef op stadsniveau getrokken.
Hierna is, na het verwijderen van de geselecteerde personen, de steekproef op buurtniveau (t.b.v. onderhavig onderzoek)
getrokken. De uiteindelijke onderzoekspopulatie waaruit de buurtsteekproef getrokken is is hierdoor dus lager dan de feitelijke
onderzoekspopulatie.
2
Doordat de responspercentages uit het verleden per kern fors kunnen verschillen, zijn de steekproefaantallen per buurt
variabel en kunnen de aantallen variëren van 300-340.
57

Responsverantwoording
In 2009 hebben uiteindelijk in Voerendaal 830 personen de vragenlijst ingevuld en geretourneerd,
hetgeen een onderzoeksrespons van 53 % betekent. Met het oog op de lengte en moeilijkheidsgraad
van de vragenlijst (zie bijlage 2) mag deze respons zeer tevredenstellend worden genoemd.
Tabel 1 geeft een overzicht van de respons per kern. Weergegeven zijn het aantal verzonden en
geretourneerde vragenlijsten, en het daaruit resulterende responspercentage.
Tabel 1: Responsverantwoording burgeronderzoek 2009 in de gemeente Voerendaal
Onderzoekspopulatie
(18+)
58
Vragenlijsten
verzonden
(bruto steekproef)
Vragenlijsten
retour
(netto steekproef)
Responspercentage
Klimmen 2.646 310 141 45%
Kunrade 2.990 310 170 55%
Ransdaal 830 300 157 52%
Ubachsberg 1.354 320 170 53%
Voerendaal 2.486 340 170 50%
Buurt onbekend 22
GEM. VOERENDAAL 10.306 1.580 830 53%
De onderzoeksrespons per kern loopt in 2009 uiteen van 45% in de Klimmen tot 55% in Kunrade.
Representativiteit
Bij enquête-onderzoek bestaat het risico dat bepaalde bevolkingsgroepen oververtegenwoordigd of
ondervertegenwoordigd zijn in de responsgroep. In dat geval zijn de respondenten geen goede
afspiegeling van de totale bevolking en is het onderzoek daarmee niet representatief.
In tabel 2 wordt de groep Voerendaalse respondenten van het burgeronderzoek 2009 afgezet tegen
de feitelijke bevolking van de gemeente Voerendaal in 2009, getoetst op de kenmerken geslacht en
leeftijd. Daarmee wordt voor deze kenmerken inzichtelijk gemaakt in hoeverre de personen die in
Voerendaal aan het onderzoek hebben deelgenomen een goede afspiegeling vormen van de totale
(volwassen) bevolking van de gemeente Voerendaal.
Tabel 2: Representativiteit burgeronderzoek in gemeente Voerendaal naar geslacht en leeftijd
Geslacht
Responsgroep
burgeronderzoek in Voerendaal
Totale bevolking
Voerendaal (18+)
- mannen 44,2% 50,0%
- vrouwen
Leeftijd
55,8% 50,0%
- 18 t/m 34 jaar 11,1% 17,9%
- 35 t/m 54 jaar 37,3% 38,6%
- 55 t/m 74 jaar 42,9% 34,4%
- 75 jaar en ouder 8,7% 9,1%
Uit tabel 2 valt af te lezen dat de deelnemers aan het onderzoek qua geslacht en leeftijd een goede
afspiegeling vormen van de Voerendaalse bevolking.

Kijken we naar het geslacht dan zien we dat er sprake is van een lichte ondervertegenwoordiging van
mannen en een lichte oververtegenwoordiging van vrouwen in de responsgroep.
Een blik op de leeftijd laat zien dat m.n. de leeftijdscategorie 55-74 jaar iets is oververtegenwoordigd
en m.n. de leeftijdsgroep 18 t/m 34 jaar iets is ondervertegenwoordigd in de respons .
Om deze afwijkingen naar geslacht en leeftijd te corrigeren heeft weging plaatsgevonden. Dit is een bij
steekproefonderzoek gebruikelijke statistische techniek waarbij de onderzoeksgegevens (door middel
van een vermenigvuldigingsfactor) zodanig worden herberekend dat de samenstelling van de
responsgroep vrijwel exact gelijk is aan de feitelijke bevolkingssamenstelling.
Behalve op geslacht en leeftijd zijn de onderzoeksresultaten verder ook nog gewogen naar woonkern.
Op die manier is ervoor gezorgd dat de personen die aan het onderzoek hebben meegedaan
representatief zijn voor de totale bevolking van de kern waarin ze wonen.
Betrouwbaarheid en nauwkeurigheid
De essentie van steekproefonderzoek is, dat door het ondervragen van een beperkt deel (steekproef)
van de bevolking niet alleen uitspraken worden gedaan over degenen die geënquêteerd zijn maar ook
over de totale populatie waaruit die steekproef is getrokken, in dit geval de (volwassen) bevolking van
Voerendaal.
Daarbij dient men wel steeds te beseffen dat dit steekproefonderzoek een benádering van de
werkelijkheid vormt: geen enkele steekproef is een exacte afspiegeling van de totale bevolking. Dit
hoeft op zich geen bezwaar te zijn zolang de marges waarbinnen de steekproefonnauwkeurigheid valt
bekend (en acceptabel) zijn. Daartoe kunnen de zgn. nauwkeurigheidsmarges van de steekproef
worden berekend; binnen deze marges vallen de ‘werkelijke’ uitkomsten voor de totale bevolking.
Normaliter wordt bij het berekenen van de nauwkeurigheidsmarges uitgegaan van 95% betrouwbaarheid.
Dit betekent dat wanneer het onderzoek 100 maal herhaald wordt, 95 keer een waarde
gevonden wordt die binnen de berekende nauwkeurigheidsmarges ligt.
Tabel 3 laat – uitgaande van een betrouwbaarheid van 95% – voor verschillende steekproefgroottes
en voor verschillende mogelijke antwoordpercentages zien hoe groot de nauwkeurigheidsmarges zijn.
Tabel 3: Nauwkeurigheidsmarges steekproefgroottes, op basis van 95% betrouwbaarheid
Netto steekproefgrootte
(= aantal respondenten)
59
Antwoordpercentages in onderzoek
10% of 90% 20% of 80% 30% of 70% 40% of 60% 50%
100 6,4% 7,8% 9,0% 9,6% 9,8%
200 4,2% 5,5% 6,4% 6,8% 6,9%
300 3,4% 4,5% 5,2% 5,5% 5,7%
400 2,9% 3,9% 4,5% 4,8% 4,9%
500 2,6% 3,5% 4,0% 4,3% 4,4%
1.000 1,9% 2,5% 2,8% 3,0% 3,1%
2.000 1,3% 1,8% 2,0% 2,1% 2,2%
3.000 1,1% 1,4% 1,6% 1,8% 1,8%
4.000 0,9% 1,2% 1,4% 1,5% 1,5%
Een voorbeeld: bij een steekproefgrootte van 500 respondenten en een antwoordpercentage van bijv. 20% is de
nauwkeurigheidsmarge plus of min 3,5%, dat wil zeggen dat het werkelijke percentage in de onderzoekspopulatie tussen 16,5%
en 23,5% ligt.
Door de netto steekproefgrootte van de gemeente Voerendaal en de afzonderlijke kernen (zie tabel 1,
derde kolom) te projecteren op bovenstaande tabel kunnen de nauwkeurigheidsmarges van de in dit
rapport gepresenteerde uitkomsten worden ingeschat.

Voor de gemeente Voerendaal als geheel (met een netto steekproefgrootte van 830) betekent dit dat
de nauwkeurigheidsmarges van de gepresenteerde uitkomsten vergelijkbaar zijn met die van de vijfde
regel van beneden in de tabel; deze bedragen afhankelijk van de antwoordpercentages 3 à 4%; een
geringe onnauwkeurigheid dus.
Voor de afzonderlijke kernen (met netto steekproefgroottes variërend van ca. 140-170) zijn de
nauwkeurigheidsmarges – die impliciet ‘afleesbaar’ zijn tussen de eerste twee regels van de tabel –
met percentages in de orde van 4% à 8% weliswaar groter, maar nog altijd voldoende om
betrouwbare indicaties op kernniveau te geven.
Voor de volledigheid moet nog vermeld worden dat bovenstaande nauwkeurigheidsmarges uitsluitend
betrekking hebben op uitkomstpercentages die een proportie uitdrukken, b.v. het aandeel tevredenen.
Indien de uitkomsten níet gebaseerd zijn op proporties maar op gemiddelden, zoals bij schaalscores
of rapportcijfers, zijn andere nauwkeurigheidsmarges van toepassing. Deze marges zijn kleiner dan
die in bovenstaande tabel, d.w.z. de nauwkeurigheid van deze gemiddelde uitkomsten is (nog) groter.
Zelfs op het laagste analyseniveau, namelijk dat van de kern, zijn de nauwkeurigheidsmarges van
gemiddelden nog alleszins acceptabel; uitgaande van bijvoorbeeld 150 respondenten (het
nagestreefde minimum-aantal geslaagde enquêtes per kern) wijkt de werkelijke waarde van een
gemiddeld rapportcijfer met 95% zekerheid niet meer dan 0,2 à 0,3 punt af. Bij grotere steekproeven,
zoals op het niveau van de gemeenten, zijn de afwijkingen te verwaarlozen.
60

BIJLAGE 2: VRAGENLIJST
61