Postnatale depressie / Acné / Giftige planten / Wondverzorging
Postnatale depressie / Acné / Giftige planten / Wondverzorging
Postnatale depressie / Acné / Giftige planten / Wondverzorging
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Gratis<br />
EEN UITGAVE VAN DE NEDERLANDSTALIGE<br />
BEROEPSVERENIGINGEN VAN APOTHEKERS<br />
EDITIE LENTE 2003 - Nr.24<br />
Lente<br />
EDITIE<br />
• Boordevol<br />
interessante<br />
tips!<br />
• Met handig<br />
overzicht<br />
giftige<br />
<strong>planten</strong><br />
• Diabetes<br />
en voeding<br />
KRANT<br />
<strong>Postnatale</strong><br />
<strong>depressie</strong>!<br />
<strong>Acné</strong>! <strong>Giftige</strong><br />
<strong>planten</strong>!<br />
Wond-<br />
verzorging!<br />
Het verzorgen van brandwonden: eerst water, de rest komt later! (zie pag. 2)<br />
ACNE OF JEUGDPUISTJES:<br />
combinatietherapie is troef!<br />
De best gekende vorm van acne is<br />
acne juvenilis (ook acne vulgaris<br />
genoemd) of simpelweg jeugdpuistjes.<br />
Acne is een huidaandoening die voorkomt<br />
bij 80% van de jongeren tussen<br />
11 en 30 jaar. Maar acne kan<br />
ook voorkomen vóór de puberteitsjaren<br />
en zelfs tot de leeftijd van 70<br />
jaar. Bij de één zijn het enkele<br />
puistjes, bij de ander is het een uitgebreide<br />
huidaandoening die veel<br />
psychische problemen kan geven en<br />
het plezier in het dagelijks leven kan<br />
vergallen. Met veel puistjes ga je<br />
immers liever niet naar feestjes. Net nu<br />
je in de leeftijdsfase bent gekomen<br />
waarin sociaal contact heel belangrijk<br />
is! De huidige behandelingsmethoden<br />
hebben dan ook tot doel om de ernst<br />
en de duur van de huidaandoening te<br />
verminderen, het ontstaan van littekens<br />
te voorkomen en het zelfbeeld<br />
van de patiënt terug op te krikken. Om<br />
een optimale controle over deze aandoening<br />
te verkrijgen worden meestal<br />
een aantal therapieën gecombineerd.<br />
Hoe ontstaat acne?<br />
Acne is een ontsteking van de afvoerkanaaltjes<br />
van de talgkliertjes in de huid.<br />
Talgkliertjes zijn verbonden aan een haarzakje,<br />
de groeiplaats van onze lichaamshaartjes.<br />
Talg (huidsmeer) is een olieachtige<br />
stof die wordt aangemaakt in<br />
talgkliertjes en via een afvoerkanaaltje<br />
naar de huidporiën wordt afgevoerd. Zo<br />
wordt de huid en het lichaamshaartje, dat<br />
uit diezelfde porie uit de huid komt, soepel<br />
gehouden . Acne komt vooral voor op<br />
plaatsen waar veel talgkliertjes aanwezig<br />
zijn, zoals je gezicht, nek, borst, boven-<br />
rug of bovenarmen.<br />
De symptomen<br />
van acne<br />
worden veroorzaakt<br />
door een<br />
combinatie van<br />
verschillende factoren.<br />
Overproductie<br />
van talg onder<br />
invloed van mannelijke<br />
geslachtshormonen<br />
Vanaf de puberteit beginnen talgklieren<br />
onder invloed van mannelijke hormonen<br />
meer talg te produceren. Ook meisjes<br />
(vrouwen) produceren mannelijke hormonen,<br />
maar de hoeveelheid is kleiner dan<br />
bij jongens (mannen). Het mannelijk hormoon<br />
testosteron wordt in de talgklier<br />
omgezet tot dihydrotestosteron. Deze<br />
stof stimuleert de aanmaak van talg. Het<br />
geproduceerde huidsmeer wordt afgevoerd<br />
naar de huid via een kanaaltje. Dit<br />
is geen probleem zolang de talgafvoerkanaaltjes<br />
niet verstopt geraken!<br />
Verstopping van het<br />
talgafvoerkanaaltje<br />
door een sterk<br />
verhoornde huid<br />
Onze huidcellen worden regelmatig<br />
vervangen door nieuwe cellen waarbij<br />
de oude cellen netjes afschilferen en<br />
afgestoten worden. Dit wordt mooi geïllustreerd<br />
door het verbleken van de huid<br />
bij terugkomst in onze streken na een<br />
verblijf in een zonnig klimaat. Bij acne<br />
gebeurt dit afstoten niet snel genoeg. De<br />
afgeschilferde dode cellen blijven kleven<br />
op het huidoppervlak rond de afvoerkanaaltjes<br />
van de talgklier. Dit heeft als<br />
gevolg dat de afvoerkanaaltjes worden<br />
afgesloten. Samen met de overproductie<br />
aan talg, die nu niet meer wordt afgevoerd,<br />
ontstaat er een propje. Dit is het<br />
startsignaal voor de vorming van meeeters<br />
(comedonen). Er bestaan twee soorten<br />
meeëters: de open vorm (zwarte puntjes)<br />
en de gesloten vorm (witte puntjes).<br />
De zwarte kleur bij open meeëters is te<br />
wijten aan melanine (huidkleurstof)<br />
afkomstig van dode huidcellen. De witte<br />
kleur bij gesloten meeëters is afkomstig<br />
van de grote hoeveelheid opgestapelde<br />
talg.<br />
Bacteriële infectie<br />
Elk haarzakje bevat bacteriën (Propionibacterium<br />
acnes). Deze bacterie voedt<br />
zich met talg en breekt het huidsmeer af<br />
tot irriterende stoffen (vrije vetzuren)<br />
waardoor er een huidontsteking ontstaat.<br />
Dit is een normale lichaamsreactie en<br />
heeft tot doel de huid te beschermen<br />
tegen een overmatige groei van acnebacteriën<br />
en de vrijgekomen afvalproducten<br />
uit een opengesprongen meeëter (afgebroken<br />
talg, haren, dode huidcellen) op te<br />
ruimen. Helaas verergeren al deze goed<br />
bedoelde lichaamsreacties de huidaandoening.<br />
Ontstoken haarzakjes worden<br />
een harde rode pukkel (papel), een zacht<br />
puistje met etter (pustel) of een grotere<br />
ontsteking (cyste) met later eventueel<br />
abcessen en littekens. In een zuurstofarme<br />
omgeving, zoals een afgesloten<br />
talgafvoerkanaaltje, vermenigvuldigt de<br />
acnebacterie zich razendsnel.<br />
Vreemde stoffen<br />
Ook vreemde stoffen kunnen acne veroorzaken:<br />
smeerolie (garagehouder), teer<br />
(dakbekleders, wegenwerkers), broom,<br />
fluor, chloor, gechloreerde koolwaterstoffen<br />
(verven, lakken, vernissen,…).<br />
Daarnaast kunnen sommige geneesmiddelen<br />
en cosmetica comedogeen zijn. Dit<br />
betekent dat ze bij veelvuldig gebruik het<br />
ontstaan van meeëters veroorzaken of<br />
verergeren. Daarom is het veiliger zogenaamde<br />
niet-comedogene cosmetica te<br />
gebruiken. Dit staat meestal op de verpakking<br />
vermeld. Bij twijfel kan je raad<br />
vragen aan je apotheker.<br />
Behandelingsmethoden<br />
Acne verdwijnt niet van de ene dag op de<br />
andere. Zelfs lichtere vormen van acne<br />
vereisen vaak langdurige aandacht. Een<br />
optimale behandeling omvat een passen-<br />
de huidhygiëne, een controle over de<br />
symptomen (verhoogde talgafscheiding,<br />
toegenomen verhoorning en huidontstekingsreactie)<br />
en huidhydratatie als irriterende<br />
stoffen (zoals isotretinoïne) worden<br />
gebruikt tijdens de therapie. De meeste<br />
van de beschreven producten worden in<br />
de vorm van een crème, gel of vloeistof<br />
op de huid aangebracht. Sommige stoffen<br />
moeten worden ingenomen (capsules).<br />
Vraag aan je apotheker de nodige<br />
uitleg om wegwijs te raken in het uitgebreide<br />
assortiment.<br />
Een aangepaste<br />
huidhygiëne<br />
Het dagelijks gebruik van een adequate<br />
huidreiniger is onontbeerlijk om dode cellen,<br />
make-up en overtollige talg te verwijderen.<br />
Gewone zepen zijn meestal alkalisch<br />
(hoge pH) en moeten vervangen<br />
worden door synthetische producten met<br />
een lagere pH (pH 5.5) die de normale pH<br />
van de huid (pH 5.5) nabootsen. Deze<br />
producten worden soms aangeduid met<br />
de afgekorte term "syndets" en komen<br />
voor in tabletten, gels, oliën, lotions en<br />
melk. Dankzij deze aangepaste pH wordt<br />
de groei van de acnebacteriën niet beïnvloed.<br />
Gewone zeep daarentegen stimuleert<br />
de bacteriegroei, wat acne in de<br />
hand werkt. Syndets kunnen de huid<br />
hydrateren (vocht inbrengen), dit is zeker<br />
van toepassing tijdens het gebruik van<br />
irriterende producten zoals isotretinoïne.<br />
Het verwijderen van<br />
meeëters: voorkom<br />
erger door eraf te<br />
blijven!<br />
Door op meeëters te duwen, worden de<br />
symptomen meestal erger. Door het<br />
duwen komt de inhoud (talgresten, bacteriën,<br />
dode huidcellen) terecht in het<br />
omliggende weefsel waardoor een ernstige<br />
ontstekingsreactie ontstaat.<br />
vervolg op pagina 2<br />
1
Vroeger dacht men dat een wonde het<br />
best kon genezen door ze te laten drogen<br />
aan de lucht. Als je hierover vandaag een<br />
steekproef binnen de Belgische bevolking<br />
houdt, dan zal de meerderheid nog<br />
steeds overtuigd zijn van dit principe. En<br />
toch is het fout! Een wonde zal meestal<br />
veel beter genezen als ze afgedekt wordt<br />
en vochtig wordt gehouden. Talrijke<br />
onderzoeken hebben aangetoond dat het<br />
vocht dat door de wonde zelf geproduceerd<br />
wordt alle stoffen bevat die nodig<br />
zijn om de wonde snel te genezen!<br />
Wat gebeurt er tijdens<br />
het genezen van een<br />
wonde?<br />
Het herstellen van beschadigde huid<br />
gebeurt in drie grote fasen. Het helingsproces<br />
begint met een ontstekingsreactie<br />
die tot doel heeft de wonde tegen infecties<br />
te beschermen en het bloedverlies<br />
te beperken. Het bloed gaat stollen.<br />
Deze ontstekingsreactie gaat gepaard<br />
2<br />
KRANT<br />
WONDVERZORGING:<br />
vocht als ‘wond’-ermiddel!<br />
Het nieuwe zonnegamma voor de gevoelige huid<br />
van de Dermatologische Laboratoria Avène<br />
vervolg van pagina 1<br />
ACNE<br />
Vermijd het zelf uitknijpen van meeëters,<br />
je doet er best aan om dit over te laten<br />
aan ervaren huidspecialisten! Als je toch<br />
dat ene zwart puntje wenst te verwijderen<br />
was dan eerst je handen en ontsmet de<br />
huid voor en na met alcohol. Gebruik<br />
voor het uitduwen een speciaal apparaatje<br />
(vraag raad aan je apotheker).<br />
Cosmetisch pellen<br />
(peeling)<br />
Je kan bij de huidspecialist ook terecht<br />
voor een peeling. Dit heeft het meest<br />
effect bij acne met meeëters. Papels en<br />
pustels reageren veel trager. De peeling<br />
(afpellen) wordt uitgevoerd met alfahydroxyzuren<br />
(vooral glycolzuur) en verbetert<br />
het afschilferen van de huid.<br />
Chemische peelings zijn ten strengste<br />
verboden tijdens een infectie met het<br />
herpesvirus (koortsblaasjes) om verspreiding<br />
van dit virus te vermijden. Tijdens<br />
deze behandeling mag je absoluut niet in<br />
de zon komen zonder afdoende bescherming.<br />
Soorten acne en de<br />
behandeling<br />
Om een aangepaste behandeling voorop<br />
te stellen worden er twee vormen van<br />
acne onderscheiden: acne met vooral<br />
meeëters (open en/of gesloten) en acne<br />
met voornamelijk papels en pustels<br />
(ontstekingen).<br />
Bij acne met vooral meeëters volstaat het<br />
om een aangepaste huidreiniger te com-<br />
met roodheid, warmte, zwelling en pijn.<br />
Als reactie op de kwetsuur en om lokale<br />
infecties te bestrijden zullen de bloedvaten<br />
die in de omgeving van de wonde liggen<br />
meer bloed aanvoeren (dit verklaart<br />
het rood en warm worden) en zullen de<br />
kleine bloedvaatjes (haarvaatjes) beter<br />
doorlaatbaar worden voor weefselvocht<br />
(dat rijk is aan belangrijke stoffen) en cellen<br />
van ons afweersysteem. Door deze<br />
vochtopstapeling kan er rond de wonde<br />
een pijnlijke zwelling ontstaan. De cellen<br />
van ons afweersysteem bestaan uit witte<br />
bloedcellen die een eventuele infectie<br />
bestrijden en macrofagen. Macrofagen<br />
zijn cellen die dood weefsel en bacteriën<br />
kunnen opeten waardoor de wonde<br />
wordt gereinigd. Het woord macrofaag<br />
komt uit het Grieks en betekent letterlijk<br />
"het opeten van grote deeltjes". Deze<br />
macrofagen zijn heel speciaal omdat ze<br />
bepaalde groeistoffen kunnen aanmaken<br />
die de vorming van nieuw weefsel stimuleren.<br />
De macrofagen scheiden deze<br />
groeistoffen af in het weefselvocht in de<br />
wonde.<br />
Zo komen we in de tweede fase van het<br />
helingsproces: de aanmaak van nieuw<br />
weefsel. Eerst en vooral zijn er weefselcellen<br />
(fibroblasten) die antwoorden op<br />
de groeistoffen van de macrofagen door<br />
snel te gaan delen en de wonde op te vullen.<br />
Deze opvulling wordt granulatieweefsel<br />
genoemd en heeft een typische rozige<br />
rode kleur, omdat er ook nieuwe bloedvaatjes<br />
worden gevormd. Deze kleine<br />
bloedvaatjes voeren noodzakelijke zuurstof<br />
en bouwstoffen aan om de vermenigvuldiging<br />
van de cellen mogelijk te<br />
maken. De wonde is nu gesloten.<br />
In de derde en laatste fase zal er een<br />
nieuw laagje huid over dit granulatie-<br />
bineren met een product dat de afschilfering<br />
van de huid verbetert. Om vlugger<br />
resultaat te hebben kan je de meeëters<br />
laten verwijderen in twee tot drie sessies.<br />
Bij acne met ontstekingsverschijnselen<br />
(papels, pustels en cysten) is het nodig<br />
om producten die de afschilfering van de<br />
huid verbeteren ook te combineren met<br />
ontstekingswerende producten (crème of<br />
capsules). Bij heel ernstige acné is het<br />
onvermijdelijk om het huidirriterende isotretinoïne<br />
te slikken. Vergeet in dit laatste<br />
geval echter niet je huid voldoende te<br />
rehydrateren met een aangepast huidhygiënemiddel.<br />
Laat je niet ontmoedigen door een eerder<br />
langzame verbetering. Denk eraan: de<br />
aanhouder wint en een behandeling kan<br />
vier tot zes maanden duren.<br />
Interessante weetjes<br />
• Zonnen verergert op lange termijn de<br />
symptomen van acne (laat je niet vangen<br />
door het meestal gunstige effect<br />
op korte termijn!) Veel anti-acne producten<br />
maken de huid trouwens<br />
gevoeliger voor zonlicht! Informeer je<br />
tijdig bij je apotheker.<br />
• Sommige anti-acne producten (tretinoïne,<br />
isotretinoïne, adapaleen,…) mogen<br />
niet gebruikt worden tijdens een<br />
zwangerschap of wanneer je plant het<br />
te worden. Aarzel niet om aan je huisarts,<br />
huidspecialist, apotheker meer informatie<br />
te vragen over een specifiek<br />
product.<br />
• Voeding is niet rechtstreeks de oorzaak<br />
van acne. Een volledig verbod op chocolade,<br />
frietjes en kaas is niet nodig.<br />
Alhoewel een te vette voeding het terrein<br />
voor acne voorbereidt. Vermijd<br />
daarom zoveel als mogelijk vette voedingsstoffen.<br />
• Acne is niet besmettelijk.<br />
• Acne is erfelijk.<br />
• Benzoylperoxide ontkleurt kledij.<br />
weefsel groeien. Al naargelang de diepte<br />
van de wonde ontstaat deze nieuwe huid<br />
door de vermenigvuldiging van nog intacte<br />
huidcellen afkomstig van cellen aan de<br />
wondranden of van cellen afkomstig uit<br />
de dieper gelegen zweetkliertjes of haarwortelzakjes.<br />
De aangemaakte huidcellen<br />
kruipen naar elkaar toe, van de wondranden<br />
naar het midden van de wonde toe.<br />
Deze verplaatsing van cellen gaat<br />
gemakkelijker als er weefselvocht aanwezig<br />
is. Het wondoppervlak wordt kleiner,<br />
de structuur van het granulatieweefsel<br />
wordt een beetje herschikt, en er wordt<br />
een litteken gevormd dat eerder wit van<br />
kleur is, omdat er minder bloedvaatjes in<br />
voorkomen. Het werk zit er immers op: er<br />
moeten geen zuurstof en bouwstoffen<br />
meer aangevoerd worden waardoor een<br />
deel van de gevormde bloedvaatjes weer<br />
afgebroken worden.<br />
Zo zie je maar dat het vocht dat door de<br />
wonde geproduceerd wordt heel belangrijke<br />
bestanddelen bevat om de drie<br />
fasen van de wondheling te doorlopen.<br />
Als we de wonde uitdrogen dan vertraagt<br />
het helingsproces!<br />
Het verzorgen van<br />
snij- en schaafwonden<br />
Een eenvoudige wonde is niet te groot,<br />
niet te diep, weinig bevuild, zonder vreemde<br />
voorwerpen (splinter, glas, …) en<br />
bloedt weinig. Deze wonden kunnen we<br />
gerust zelf aan zonder een arts te raadplegen.<br />
Hoe gaan we te werk?<br />
• Was altijd eerst je handen!<br />
• Reinig de wondranden en de wonde<br />
met leidingwater. Verwijder eerst al het<br />
vuil rond de wonde door vanaf de<br />
wondranden weg van de kwetsuur te<br />
wrijven en maak dan de wonde zelf<br />
ook schoon. Een bloedende wonde<br />
kan je het best even laten doorbloeden,<br />
zodat ze wordt schoongespoeld.<br />
• Ontsmet de wondranden en de wonde<br />
met een niet-irriterend product. Gebruik<br />
een pijnloos, niet- of licht gekleurd,<br />
waterig ontsmettingsmiddel.<br />
Wrijf opnieuw vanaf de wondranden<br />
weg van de kwetsuur; in de wonde<br />
wrijf je vanuit het centrum naar de<br />
wondranden toe. Laat het ontsmettingsmiddel<br />
drogen. Gebruik een ontsmettingsmiddel<br />
waarop je niet allergisch<br />
reageert, vraag advies aan je<br />
apotheker.<br />
• Dek de wonde af om besmetting te<br />
voorkomen. Als de wonde niet ettert<br />
kan je een gewone pleister of steriel<br />
gaasje gebruiken. Als de wonde wel<br />
ettert dan gebruik je beter een speciaal<br />
ontworpen verbandje dat niet in de<br />
wonde kan kleven. Deze verbandjes<br />
absorberen de etter. Heb je het verkeerde<br />
verband gebruikt en plakt het verband<br />
toch in de wonde? Dan kan je het<br />
losweken met lauw water of een fysiologische<br />
oplossing.<br />
Deze afdekmethodes mogen enkel<br />
toegepast worden om kleine, oppervlakkige<br />
wondjes te verzorgen. Zowel<br />
de gewone pleister, het steriele gaasje<br />
als de niet-klevende verbandjes zullen<br />
de wonde uitdrogen. Zoals hier boven<br />
beschreven zal de genezing hierdoor<br />
Cedium ®<br />
Kleurloos<br />
ontsmettingsmiddel<br />
benzalkonii chlorid. 0,1%<br />
Spray<br />
Cedium ®<br />
• ontsmettingsmiddel<br />
• kleurloos<br />
• prikt niet<br />
• druppels en spray<br />
vertraagd worden. Er zal ook een korst<br />
gevormd worden waaronder het littekenweefsel<br />
zich moet vormen.<br />
Een ernstige wonde is groter, dieper,<br />
sterk bevuild, bevat vreemde voorwerpen<br />
en kan ernstig bloeden. Raadpleeg in<br />
deze gevallen altijd je huisarts!<br />
• Bij een ernstige bloeding moet je die<br />
altijd proberen te stelpen. Als er helderrood<br />
bloed ritmisch uit de wonde<br />
hutst (ritme van de hartslag) dan zal er<br />
een grote slagader geraakt zijn en<br />
moet je de wonde stelpen door de<br />
dichtstbijzijnde slagader (tussen hart<br />
en wonde) dicht te drukken op een bot.<br />
Dit vraagt enige ervaring. Zoek daarom<br />
zo snel mogelijk je huisarts op!<br />
• Vreemde voorwerpen (zand, stukjes<br />
steen, glas, splinters, …) die niet aan<br />
de oppervlakte zitten, mag je niet zelf<br />
verwijderen. Dek de wonde steriel af<br />
en zoek gespecialiseerde hulp.<br />
• Je huisarts kan een sterk bevuilde<br />
wonde onder verdoving reinigen.<br />
• Een grote, diepe of rafelige snijwonde<br />
moet gehecht worden. Zorg ervoor<br />
dat de hechting binnen de zes uur<br />
gebeurt. Je huisarts zal je ook vertellen<br />
wanneer de hechtingen verwijderd<br />
moeten worden. Sommige hechtmaterialen<br />
worden door het lichaam vanzelf<br />
opgelost. Als de wondranden gemakkelijk<br />
bijeengehouden kunnen worden<br />
en de wonde op een plaats zit waar<br />
niet veel trekkracht op gebeurt, dan<br />
kunnen speciale hechtpleisters volstaan<br />
om de wonde samen te houden.<br />
• Een ernstige wonde moet altijd afgedekt<br />
worden met een verband dat de<br />
wonde vochtig houdt! Niet alleen zal<br />
de wonde hierdoor sneller genezen,<br />
het litteken zal ook mooier zijn. Er<br />
bestaat een heel gamma aan verfijnde<br />
wondverbanden die ervoor zorgen dat<br />
het teveel aan etter wordt geabsorbeerd,<br />
terwijl de wonde toch niet kan<br />
uitdrogen. Deze moderne "interactieve<br />
verbanden" versnellen de wondheling<br />
volgens het vochtige principe. Meestal<br />
mag je deze verbanden meerdere<br />
dagen aanhouden. Sommige zijn zelfs<br />
transparant zodat je het verloop van<br />
het wondproces kan volgen. Je apotheker<br />
kan je het nodige advies bezorgen.<br />
Tetanusvaccinatie<br />
Vaccinatie tegen de klem (tetanus) moet<br />
om de tien jaar herhaald worden. Of de<br />
wonde nu groot of klein is, er bestaat<br />
altijd gevaar voor infectie. Als deze infectie<br />
bestaat uit tetanusbacillen dan kan de<br />
besmetting een fatale afloop kennen.<br />
Neem dus je voorzorgen en laat je om de<br />
tien jaar opnieuw vaccineren. Tetanusbacillen<br />
zijn bijna altijd aanwezig in aarde,<br />
mesthopen, geroeste spijkers, maar kunnen<br />
ook overgebracht worden door een<br />
beet van een huisdier (hond, kat). Bij verdachte<br />
wonden zal je huisarts beslissen<br />
om vroeger de herhalingsinjectie te<br />
geven.<br />
Het verzorgen<br />
van brandwonden:<br />
eerst water,<br />
de rest komt later!<br />
Brandwonden zijn misschien wel de<br />
meest voorkomende ongelukjes in huiselijke<br />
kring. Naast hete vloeistof, vuur en<br />
extreme koude, kunnen ook ontploffingen<br />
en scheikundige stoffen (vb. poetsmiddelen)<br />
verbrandingen veroorzaken.<br />
De ernst van het letsel hangt af van de<br />
diepte, de uitgebreidheid en de plaats<br />
van de wonde.<br />
Algemene regel: houd het verbrande<br />
lichaamsdeel minstens vijftien minuten<br />
onder koud stromend leidingwater.<br />
Gebruik desnoods water uit vijver, beek<br />
of zwembad! Dit afkoelen met water kalmeert<br />
de pijn, beperkt het verder doorbranden<br />
en vermindert de latere zwelling.<br />
Koeling is tot een half uur na de verbranding<br />
nog zinvol, maar probeer er zo snel<br />
mogelijk mee te beginnen.<br />
Bij een eerstegraads brandwonde is de<br />
huid rood en droog, maar zonder blaren.<br />
De verbrande plaats doet pijn. De genezing<br />
gaat vlug en laat geen littekens achter.<br />
Een tweedegraads brandwonde kan<br />
oppervlakkig of diep zijn. Bij een oppervlakkige<br />
tweede graad is de huid rood en<br />
nat, ze vertoont blaren en is pijnlijk. De<br />
genezing duurt ongeveer twee weken. Is<br />
de wonde dieper dan treden er wollige<br />
rode vlekken op, al dan niet pijnloos.<br />
Herstel duurt al vlug een maand. De huid<br />
ziet er nadien bleek en vlakglanzend uit<br />
zonder haartjes.<br />
Bij een derdegraads brandwonde is het<br />
huidoppervlak vuilwit tot bruinzwart<br />
gekleurd. De diepere huidlagen waarin de<br />
zenuwen liggen, zijn aangetast. Daarom<br />
voel je ook geen pijn meer. Na een langdurig<br />
genezingsproces blijven er altijd<br />
duidelijke littekens achter.<br />
Wanneer moet je<br />
deskundige hulp<br />
inschakelen (huisarts,<br />
apotheker,<br />
spoedopname)?<br />
• Diepe tweedegraads en derdegraads<br />
brandwonden worden altijd in een ziekenhuis<br />
verzorgd.<br />
• Als bij volwassen meer dan 10% van<br />
het lichaamsoppervlak verbrand is.<br />
Om dit te kunnen inschatten worden<br />
de lichaamsdelen ingedeeld in percentages:<br />
arm (9%), been, borst en rug<br />
(elk 18%). Bij kinderen mag niet meer<br />
dan 5% van het totale lichaamsoppervlak<br />
verbrand zijn.<br />
• Als de brandwonden de ogen, mond,<br />
handen en voeten hebben aangetast.<br />
vervolg op pagina 4
GIFTIGE PLANTEN:<br />
een vermomming van de natuur<br />
De natuur of "natuurlijk" is zeker niet<br />
altijd synoniem voor veilig. Onze mooie<br />
natuur herbergt immers een hele reeks<br />
giftige <strong>planten</strong>. <strong>Giftige</strong> <strong>planten</strong> zijn <strong>planten</strong><br />
die vergiftigingsverschijnselen veroorzaken<br />
wanneer er kleine hoeveelheden<br />
van worden opgegeten, of ontstekingen<br />
of andere huidaandoeningen veroorzaken<br />
wanneer ze worden aangeraakt. Bij<br />
sommige <strong>planten</strong> zijn alleen bladeren,<br />
vruchten, wortel, tak, bloem of sap giftig.<br />
Bij andere <strong>planten</strong> bevatten alle plantdelen<br />
giftige stoffen.<br />
<strong>Giftige</strong> <strong>planten</strong> kunnen slaap verwekken,<br />
de huid irriteren en/of overgevoelig<br />
maken voor zonlicht, de slijmvliezen aantasten,<br />
kramp of buikloop veroorzaken,<br />
de hartslag doen versnellen, de bloeddruk<br />
laten dalen... en zelfs dodelijk zijn.<br />
Het Antigifcentrum behandelt dagelijks<br />
een tiental oproepen voor <strong>planten</strong>: om de<br />
2 dagen is er een oproep afkomstig van<br />
iemand met een ernstige vergiftiging. De<br />
meeste ongevallen lopen gelukkig goed<br />
af, wat niet wegneemt dat deskundige<br />
hulp nodig is! Van zodra je vermoedt dat<br />
bepaalde lichamelijke ongemakken iets<br />
te maken kunnen hebben met het opeten<br />
of het aanraken van <strong>planten</strong> of plantdelen,<br />
neem je best contact op met je huisarts,<br />
je apotheker of het Antigifcentrum.<br />
ANTIGIFCENTRUM 070/245 245<br />
Wie loopt het<br />
grootste risico?<br />
Bij 60% van de vergiftigingen door <strong>planten</strong><br />
zijn jonge kinderen het slachtoffer:<br />
vooral kleine kinderen tussen nul en vier<br />
jaar. Het nieuwsgierige kind onderzoekt<br />
niet alleen met zijn ogen en zijn handen,<br />
maar ook met zijn mond. Kinderen kunnen<br />
geen onderscheid maken tussen giftige<br />
en eetbare vruchten. Bovendien reageren<br />
zij veel sneller op giftige stoffen<br />
dan volwassenen omdat hun lichaamsgewicht<br />
veel lager is. Omdat kleine kinderen<br />
doorgaans in huis of in de tuin spe-<br />
len is het niet verwonderlijk dat vooral<br />
ongevallen met kamer- en tuin<strong>planten</strong><br />
gebeuren.<br />
Naast de peuters en kleuters lopen ook<br />
volwassenen enig gevaar, vooral de mensen<br />
die aan zelfmedicatie doen met<br />
geneeskrachtige <strong>planten</strong>. Kruiden uit de<br />
tuin en medicijnen op basis van kruiden<br />
die vrij in de handel verkrijgbaar zijn, zijn<br />
niet altijd zonder gevaar. Volwassenen<br />
moeten ook steeds op hun hoede zijn<br />
voor <strong>planten</strong> die uiterlijk goed gelijken op<br />
eetbare <strong>planten</strong>. Er bestaan helaas anekdotes<br />
van soepbereidingen met narcisbladeren<br />
die aanzien werden als prei,<br />
bloembollen die verward werden met<br />
uien of mierikswortel die verwisseld werd<br />
met monnikskapwortel.<br />
Welke <strong>planten</strong> zijn giftig?<br />
Wegens plaatsgebrek is het onmogelijk<br />
om een volledige lijst van giftige <strong>planten</strong><br />
op te sommen. Bij het secretariaat van<br />
het antigifcentrum kan je terecht voor een<br />
brochure over giftige <strong>planten</strong>. Het is een<br />
lijst van kamer- en tuin<strong>planten</strong> en wilde<br />
<strong>planten</strong> (Tel. 02/264 96 36).<br />
Dat we niet zomaar wilde paddestoelen<br />
moeten eten, daar twijfelt niemand nog<br />
aan. Maar of onze mooie narcissen of<br />
bekoorlijke meiklokjes nu giftig of ongevaarlijk<br />
zijn, daar moeten sommige mensen<br />
nog over ingelicht worden. Ze zijn<br />
gevaarlijk! En zo is het ook gesteld met<br />
nog vele andere <strong>planten</strong> en bloemen die<br />
we dikwijls in onze tuin of huiskamer zien<br />
pronken. Deze onderstaande tabel geeft<br />
een overzicht van enkele veel voorkomende<br />
tuin- en kamer<strong>planten</strong> waarvoor<br />
het antigifcentrum vaak een oproep<br />
krijgt. De bedoeling van deze tabel is om<br />
je attent te maken op de mogelijke gevaren<br />
die jou er hopelijk zullen toe aanzetten<br />
om voorzichtiger om te springen met<br />
de natuur in je directe omgeving.<br />
vervolg op pagina 4<br />
12 <strong>planten</strong> die de meeste oproepen van het antigifcentrum veroorzaken<br />
Plant Latijnse naam Giftigheid Vergiftigingsverschijnselen<br />
Venijnboom Taxus<br />
Tuin<strong>planten</strong><br />
blad, schors, zaad en bessen bij inname, maag- en darmontsteking, duizeligheid,<br />
sap van de bast bij aanraking verwijding van de pupillen, spiersamentrek-<br />
(enkele bessen zijn voor een kind kingen, purperen huidvlekken, onregelmatige<br />
levensgevaarlijk) polsslag, bloeddrukdaling<br />
Lijsterbes Sorbus Zaden, bloemen en bladeren bij inname Bij inname van ‘grote’ hoeveelheden:<br />
maag- en darmontsteking<br />
Goudenregen Cytisus laburnum alle delen (vooral wortels, bast en zaad) braken, brandend gevoel in mond en keel,<br />
bij inname<br />
(acht zaden kunnen reeds dodelijk zijn)<br />
buikloop, opwinding overgaand naar verlamming<br />
Hulst Ilex bessen, blad bij inname<br />
(20 bessen kunnen voor kinderen dodelijk zijn)<br />
braken, buikloop, slaperigheid<br />
Vuurdoorn Pyracantha zaden, wortels, bladeren, bessen bij inname Misselijkheid, braken en droge mond,<br />
(een kind moet meer dan 20 besjes eten verwijding pupillen, versnelde hartslag en koorts<br />
om eventueel last van een beetje buikpijn<br />
te krijgen)<br />
bij inname van bessen, hete, droge huid<br />
Gevlekte Arum maculatum alle delen bij inname maag- en darmontsteking, buikloop, pijn in mond<br />
aronskelk alle delen bij aanraking<br />
(enkele bessen kunnen voor een kind<br />
en keel, krampen, huidontsteking<br />
al dodelijk zijn) Overgevoeligheid voor zonlicht!<br />
Meiklokje Convallaria alle delen bij inname (ook het water in de duizeligheid, braken, misselijkheid,<br />
vaas waarin meiklokjes staan) buikloop, hartstoornissen<br />
Narcis Narcissus blad, narcisbol bij inname (ook het water in<br />
de vaas waarin narcissen staan)<br />
Kamer<strong>planten</strong><br />
Braken, buikloop<br />
Rubberplant Ficus inname van blad - sap bij aanraking irritatie van maag- en darmkanaal<br />
allergische reactie (jeukende zwelling van de<br />
oogleden, tranende ogen, lopende neus,<br />
niezen, kortademigheid)<br />
Kerstster Euphorbia melksap van alle delen bij inname braken, maag- en darmontsteking, buikloop,<br />
pulcherrima en aanraking kramp, geëtste huid, blaren, oogbeschadiging<br />
Overgevoeligheid voor zonlicht!<br />
"dief van Dieffenbachia alle delen bij inname zeer giftig brandend gevoel en zwelling in mond en keel,<br />
Bagdad" sap bij aanraking maag- en darmontsteking, huidirritatie, oogbeschadiging<br />
Clivia Clivia blad, wortel bij inname braken, buikloop<br />
Sommige vrouwen krijgen na de bevalling<br />
een akelig of zelfs <strong>depressie</strong>f gevoel. Dit is<br />
niet zo verwonderlijk: het leven van de<br />
jonge moeder staat na de bevalling compleet<br />
op zijn kop. De belangstelling gaat nu<br />
uit naar de pasgeborene waardoor de moeder<br />
zich alleen voelt. De moeder is nog verzwakt<br />
en toch rust er een zware verantwoordelijkheid<br />
op haar schouders. Het<br />
kindje eist dat de moeder op de vreemdste<br />
tijdstippen komt opdagen om (borst)voeding<br />
te geven. Op zo’n moment kan er<br />
getwijfeld worden aan de eigen capaciteiten<br />
om het kind te verzorgen. Naast het feit dat<br />
er in het lichaam veel verandert, zal het<br />
lichaam ook uiterlijk niet onmiddellijk<br />
dezelfde vorm aannemen van voor de<br />
zwangerschap. Hierdoor voelen sommige<br />
vrouwen zich te dik en onaantrekkelijk. Dit<br />
alles kan ervoor zorgen dat sommige pas<br />
bevallen vrouwen zich niet lekker voelen in<br />
de nieuwe situatie wat tot de ontwikkeling<br />
van een ernstige <strong>depressie</strong> kan leiden.<br />
Bij een postnatale <strong>depressie</strong> ben je maandenlang<br />
bang, onrustig en <strong>depressie</strong>f. De<br />
<strong>depressie</strong>ve stemming begint meestal niet<br />
onmiddellijk, maar binnen een paar weken<br />
na de geboorte. Deze neerslachtige toestand<br />
kan zich ook op een later tijdstip tijdens<br />
het volledige eerste jaar na de geboorte<br />
van de baby ontwikkelen. <strong>Postnatale</strong><br />
<strong>depressie</strong> komt bij ongeveer 10% van de<br />
jonge moeders voor.<br />
Wat is het verschil<br />
tussen een lichte<br />
normale <strong>depressie</strong> na<br />
de bevalling en een<br />
postnatale <strong>depressie</strong>?<br />
In tegenstelling tot de postnatale <strong>depressie</strong><br />
ontstaat de lichte <strong>depressie</strong> bijna<br />
onmiddellijk na de bevalling. De ontlading<br />
van stress en het gevoel niet tegen de<br />
opgaven van het plotse moederschap<br />
opgewassen te zijn, kunnen leiden tot een<br />
toestand van overgevoeligheid en emotionele<br />
labiliteit. Dertig tot tachtig procent van<br />
de vrouwen hebben er tussen de derde en<br />
tiende dag na de bevalling last van. Bij<br />
een lichte <strong>depressie</strong> begin je te huilen zonder<br />
enige aanleiding, je bent prikkelbaar,<br />
gespannen en leeft in angst. Je bent ongerust<br />
en bang voor de nieuwe verantwoordelijkheid<br />
die een kind met zich meebrengt.<br />
Dit is een logische reactie op de nieuwe<br />
situatie. Na een paar dagen verdwijnt deze<br />
zogeheten "babyblues" spontaan en kun je<br />
van je kind genieten. Behandeling bij deze<br />
vorm van <strong>depressie</strong> is meestal niet nodig.<br />
Bij een postnatale <strong>depressie</strong> ben je voortdurend<br />
ongelukkig. Je hebt het gevoel<br />
tekort te schieten, je voelt je geen goede<br />
moeder. Je piekert voortdurend en vraagt je<br />
af waarom je <strong>depressie</strong>f bent, terwijl een<br />
geboorte toch een blijde gebeurtenis moet<br />
zijn. Zo zadel je jezelf op met een schuldgevoel.<br />
Als de sombere bui weken blijft duren,<br />
is het raadzaam je huisarts te raadplegen.<br />
Uit een gesprek kan hij afleiden of je<br />
<strong>depressie</strong> licht, matig of ernstig te noemen<br />
valt. Bij een matige en ernstige vorm kan je<br />
goed geholpen worden met medicijnen.<br />
KRANT<br />
<strong>Postnatale</strong> <strong>depressie</strong>:<br />
van "baby blues"<br />
tot schuldgevoel<br />
Een lichte vorm kan je ook te boven komen<br />
met gesprekstherapie waarbij je levenspartner<br />
voor jou het ideale luisterende oor kan<br />
betekenen.<br />
Sommige vrouwen vervallen in een ernstiger<br />
aandoening, die psychose wordt<br />
genoemd. Het ene moment zijn ze hyperactief<br />
en uitgelaten, terwijl ze het volgende<br />
moment heel <strong>depressie</strong>f zijn met paniekaanvallen,<br />
zelfmoordneigingen en een verlangen<br />
naar de dood van het kind. Bij een<br />
psychose kan de moeder het kind zelfs<br />
afstoten en weigeren het te zien. Ze kan hallucineren<br />
en waanideeën hebben, stemmen<br />
horen of dingen zien of ruiken, die een<br />
ander niet waarneemt. Gelukkig komt dit<br />
zelden voor. Gemiddeld zal slechts 2 op de<br />
1000 vrouwen na een bevalling in deze ernstige<br />
psychose terechtkomen. Vrouwen die<br />
een psychose ontwikkelen hebben hier vermoedelijk<br />
wel een aanleg voor, want het<br />
komt bijvoorbeeld meer voor in bepaalde<br />
families.<br />
Typische<br />
eigenschappen<br />
• Baby blues: huilbuien.<br />
• <strong>Postnatale</strong> <strong>depressie</strong>: schuldgevoelens.<br />
• <strong>Postnatale</strong> psychose: zelfmoordneigingen<br />
en hallucinaties.<br />
Welke factoren<br />
spelen een rol?<br />
Een postnatale <strong>depressie</strong> heeft altijd te<br />
maken met een combinatie van verschillende<br />
factoren. Het is zeker geen aanstellerij,<br />
geen zoeken naar aandacht en geen teken<br />
van zwakte. Het gaat daarbij om een combinatie<br />
van lichamelijke, geestelijke en maatschappelijke<br />
factoren.<br />
Na de bevalling ondergaat je lichaam heel<br />
grote veranderingen!<br />
vervolg op pagina 4<br />
of… surf naar www.GezondGewicht.be<br />
Minder gewicht voor meer gezondheid.<br />
3
vervolg van pagina 3<br />
4<br />
<strong>Postnatale</strong><br />
<strong>depressie</strong><br />
Vaak zijn er tekorten aan vitaminen (vitamine<br />
B6 en B12) en mineralen (zink, ijzer,<br />
magnesium), te weinig suiker in je bloed of<br />
minder functionele rode bloedcellen (bloedarmoede)<br />
waardoor je verzwakt wordt. Er<br />
zijn grote hormonale veranderingen: het<br />
zwangerschapshormoon progesteron zal in<br />
het bloed sterk gaan dalen, terwijl het<br />
borstvoedingshormoon prolactine in grote<br />
hoeveelheden wordt aangemaakt. Sommige<br />
vrouwen hebben na de bevalling last van<br />
een verstoorde schildklierwerking. Dit kan<br />
aanleiding geven tot <strong>depressie</strong>ve stemmingen.<br />
Ook de cholesterolconcentratie in het<br />
bloed daalt heel snel bij de geboorte. Lage<br />
cholesterolgehaltes kunnen angst veroorzaken.<br />
Vrouwen die heel perfectionistisch zijn,<br />
lopen een groter gevaar <strong>depressie</strong>f te worden<br />
als ze niet slagen in het geven van<br />
borstvoeding. Als je na een eerste zwangerschap<br />
geleden hebt aan een postnatale<br />
<strong>depressie</strong> dan heb je een verhoogd risico te<br />
hervallen na een tweede zwangerschap. Dit<br />
is eveneens zo als je eerder een <strong>depressie</strong><br />
hebt gehad zonder dat een geboorte een rol<br />
speelde. Bepaalde karaktertrekjes zoals<br />
weinig eigenwaarde of zelfvertrouwen en<br />
zichzelf snel wegcijferen ten gunste van<br />
anderen, zijn eigen aan vrouwen die last<br />
krijgen van postnatale <strong>depressie</strong>s. Als je<br />
meestal last hebt van stemmingswisselingen<br />
rond de menstruatie betekent dit dat je<br />
gevoelig bent aan hormonale veranderingen,<br />
wat bij de postnatale <strong>depressie</strong> zeker<br />
een rol speelt. Ook een knagende onrust<br />
door onverwerkte problemen of het verlies<br />
van een geliefd persoon kunnen een aanleiding<br />
zijn om in een postnatale <strong>depressie</strong><br />
terecht te komen.<br />
De situatie waarin je verkeert, speelt een<br />
enorm grote rol! Weinig steun vanuit de<br />
omgeving, relatieproblemen of financiële<br />
problemen zijn zeker niet bevorderlijk.<br />
Stresssituaties zoals een verhuizing tijdens<br />
de zwangerschap of in de kraamtijd zijn<br />
zelfs een goede voedingsbodem voor een<br />
postnatale <strong>depressie</strong>.<br />
Hoe wordt een<br />
postnatale <strong>depressie</strong><br />
behandeld?<br />
Behalve rust, begrip en goede voeding<br />
(eventueel met supplementen aan vitamines<br />
en mineralen) zijn er ook mogelijkheden<br />
voor het mentaal en medisch behandelen<br />
van postnatale <strong>depressie</strong>. Sommige mensen<br />
voelen zich beter met homeopathie,<br />
aromatherapie, massage, enz…. Het allerbelangrijkste<br />
is dat je de kans krijgt en<br />
benut om die <strong>depressie</strong> op alle fronten te<br />
bestrijden! Neem contact op met patiëntenverenigingen<br />
in je buurt waar je via<br />
gesprekstherapieën weer beter kan worden.<br />
Helpen gesprekken onvoldoende dan<br />
kan je huisarts een passend geneesmiddel<br />
voorschrijven.<br />
Met gespecialiseerde hulp en een goed<br />
gekozen antidepressivum, is het mogelijk<br />
om <strong>depressie</strong> te overwinnen. De huidige<br />
antidepressiva geven weinig nevenwerkingen<br />
en werken geen verslaving in de hand.<br />
Je moet wel even geduld (twee tot drie<br />
weken) oefenen vooraleer je de positieve<br />
effecten merkt.<br />
Als je goede effecten bekomt met een antidepressivum<br />
dan mag je er zeker niet<br />
onmiddellijk mee stoppen. Om te voorkomen<br />
dat je terug in een <strong>depressie</strong> terechtkomt<br />
moet je het antidepressivum nog een<br />
4 tot 6 tal maanden verder innemen.<br />
Bij een lichte tot matige <strong>depressie</strong> kan je<br />
ook Sint-Janskruid gebruiken. Bij ernstige<br />
<strong>depressie</strong>s werkt het echter niet. Sint-<br />
Janskruid charmeert in de maand juni<br />
ongeveer iedere veldweg en spoorwegberm<br />
met zijn gele bloemen. Van deze plant worden<br />
aftreksel gemaakt die dan in de vorm<br />
van druppeltjes, capsules of tabletten te<br />
koop worden aangeboden. Vraag steeds<br />
advies aan je apotheker. Gebruik je nog<br />
andere geneesmiddelen? Meld dat dan aan<br />
je apotheker of huisarts. Sint-Janskruid kan<br />
het effect van andere medicijnen beïnvloeden<br />
en maakt je overgevoelig aan zonlicht.<br />
KRANT<br />
Je mag in geen geval Sint-Janskruid combineren<br />
met een ander voorgeschreven<br />
antidepressivum.<br />
Medicijnen<br />
en borstvoeding<br />
Wat je zeker niet mag doen dat is pertinent<br />
weigeren om antidepressiva te<br />
gebruiken, uit schrik dat deze medicijnen<br />
via de borstvoeding een slechte<br />
invloed op je baby zouden hebben.<br />
Een <strong>depressie</strong> onbehandeld laten heeft<br />
immers meer schadelijke gevolgen<br />
voor je baby: de band met je kind kan<br />
nooit zo intens worden en je kind kan<br />
er later leerproblemen en emotionele<br />
problemen (angst, onzekerheid) aan<br />
over houden.<br />
Het innemen van antidepressiva betekent<br />
niet dat je geen borstvoeding mag<br />
geven! Antidepressiva mogen gecombineerd<br />
worden met het geven van<br />
borstvoeding. Gebruik dan wel liever<br />
geen Sint-Janskruid: er zijn nog geen<br />
negatieve gevolgen van gemeld, maar<br />
er is nog onvoldoende over geweten.<br />
Door te kiezen voor borstvoeding kan<br />
je de baby beschermen tegen maagdarmproblemen,ademhalingsproblemen<br />
of allergieën. Spreek erover met je<br />
arts. Hij kan ervoor zorgen dat de<br />
keuze en de dosis van het medicijn<br />
worden aangepast aan jou wensen.<br />
Om je gerust te stellen, ga je het best<br />
ook regelmatig op dokterscontrole met<br />
je baby.<br />
Enkele tips voor<br />
<strong>depressie</strong>ve jonge<br />
moeders<br />
• Neem je klachten serieus en probeer ze<br />
te accepteren.<br />
• Neem tijd en rust voor jezelf, met en zonder<br />
de baby.<br />
• Zorg voor gevarieerd en gezond eten op<br />
regelmatige tijdstippen: veel fruit en<br />
rauwkost, liever geen snoep, koekjes of<br />
chips.<br />
• Laat je partner ook voor de baby zorgen.<br />
• Laat iemand anders de huishoudelijke<br />
taken overnemen.<br />
• Plan hoogstens twee keer per dag kraambezoek<br />
(houd het bezoek kort).<br />
• Praat met je omgeving over je gevoelens<br />
en zorgen, ook al vind je dat moeilijk.<br />
• Sta jezelf 'fouten' toe: moeder zijn leer je<br />
met vallen en opstaan.<br />
• Zoek deskundige hulp als de klachten<br />
lang aanhouden of te hevig zijn.<br />
Meer info:<br />
Oase: 052/21 79 88 of<br />
http://users.skynet.be/oase<br />
Similes: 016/23.23.82 (Nederlandstalig),<br />
02/511.99.99 (Franstalig) of<br />
www.similes.be<br />
vervolg van pagina 2<br />
WONDVERZORGING<br />
Wat kan je zelf doen<br />
bij een eerste- of<br />
oppervlakkige tweedegraads<br />
brandwonde?<br />
• Blaren worden het best niet geopend,<br />
omwille van infectiegevaar. Als ze te<br />
veel pijn doen, kan je ze toch openen<br />
met een steriele naald.<br />
• Ontsmet, na het afkoelen met water,<br />
de wonden met een pijnloos en ongekleurd<br />
ontsmettingsmiddel.<br />
• Dek de wonde af met ontsmettende<br />
brandwondencrème. Gebruik dagelijks<br />
een laag van twee tot drie mm<br />
zalf, gedurende een week. Bovenop<br />
komt dan een steriel gaasje.<br />
• Ook hier zullen "interactieve verbanden"<br />
hun nut bewijzen. Ze absorberen<br />
overtollig vocht en houden de wonde<br />
vochtig om de genezing te versnellen.<br />
Vraag advies aan je apotheker, want<br />
het aanbod is inmiddels heel groot<br />
geworden.<br />
Het verzorgen van<br />
chronische wonden<br />
Sommige wonden willen maar niet genezen.<br />
Het zijn vieze, verzwerende, vaak<br />
slechtruikende wonden. Denken we<br />
maar aan doorligwonden, diepe veneuze<br />
zweren (met aantasting van een ader) of<br />
de diabetische voet. Chronische wonden<br />
worden altijd verzorgd met "interactieve<br />
verbanden" gebaseerd op het vochtig<br />
herstelprincipe. Sommige verbanden zijn<br />
zo gemaakt dat ze de vorm van de<br />
wonde kunnen aannemen, zelfs als er<br />
diepe putten zijn ontstaan.<br />
Naast deze verbanden worden er oplossingen<br />
en zalfjes gebruikt die het stilgevallen<br />
genezingsproces terug op gang<br />
moeten krijgen. Ze bevatten bestanddelen<br />
(o.a. groeifactoren) van normaal weefselvocht<br />
en/of producten die dood weefsel<br />
kunnen afbreken. Ook maden van<br />
groene vleesvliegjes kunnen worden<br />
gebruikt om wonden te reinigen. In de<br />
diabetische voetkliniek (UZ Antwerpen)<br />
kunnen ze je er alles over vertellen. De<br />
maden kunnen je wonde tot op het bot<br />
schoon maken waardoor amputatie<br />
overbodig wordt. Verder zijn er succesrijke<br />
behandelingen met menselijk huidweefsel<br />
dat in laboratoria wordt opgekweekt<br />
en als verband op de wonde<br />
wordt gebruikt.<br />
DIABETES: ongeveer 400.000 patiënten in België…<br />
Insuline laat onze lichaamscellen toe op een weldoordachte manier de glucose uit het bloed te gebruiken.<br />
Bij diabetes gaat dit proces niet zoals het moet. De glucose blijft in het bloed zitten en kan niet<br />
goed verwerkt worden. Diabetes is dus een chronische ziekte die gekenmerkt wordt door een verhoogd<br />
suikergehalte in het bloed.<br />
De eigenlijke oorzaak is nog onbekend. Wel weet men dat deze aandoening vooral volwassenen treft,<br />
ouder dan 40 jaar en vaak zwaarlijvig.<br />
Uw apotheker besteedt bijzondere aandacht aan diabetes. Belangrijke aspecten die hierbij aan bod<br />
komen zijn: het juiste gebruik van de voorgeschreven geneesmiddelen, de voeding, de goede verzorging<br />
van de voeten en de meting van de bloedglucose.<br />
Voorgeschreven medicatie:<br />
Wist je dat nog niet één op twee patiënten zijn geneesmiddelen op een correcte manier gebruikt?<br />
Nochtans is dit erg belangrijk wil men een maximaal effect halen uit de behandeling. Bespreek daarom<br />
met uw apotheker hoe u uw geneesmiddelen precies inneemt en vraag om concrete uitleg en<br />
advies.<br />
Voeding:<br />
De voeding is tevens een belangrijke hoeksteen in de behandeling van diabetes type 2. Hierbij wordt<br />
de nadruk gelegd op: 1) het bestrijden van het overgewicht, het beperken van het vetgehalte, 3) het<br />
matigen van het suikerverbruik.<br />
80 % van de diabeten type 2 zijn zwaarlijvig. Het bereiken van een goed gewicht door middel van energiebeperking<br />
kan in vele gevallen de gestoorde suikerwaarden corrigeren. Het energieverbruik is<br />
afhankelijk van het geslacht, de leeftijd, de lichaamsbouw en de dagelijkse activiteit. De diëtiste kan<br />
berekenen hoeveel energie men per dag nodig heeft.<br />
Eveneens de diëtiste maar ook uw apotheker -(waar u zeer vaak komt )- kunnen u helpen op een verantwoorde<br />
wijze te eten, zodat overgewicht wordt bestreden en teveel aan vet en suiker wordt vermeden.<br />
Dit verantwoorde eten is vaak niet meer dan een gezonde voeding die goed is voor iedereen<br />
en gemakkelijk haalbaar is. Praat er regelmatig over en vraag uw apotheker om advies.<br />
vervolg van pagina 3<br />
GIFTIGE<br />
PLANTEN<br />
Een goede raad is ook dat je de namen<br />
van de <strong>planten</strong> uit je huis en tuin zou kennen<br />
(indien mogelijk zelfs de Latijnse<br />
naam). Als er iets gebeurt zal je de deskundigen<br />
de nodige informatie kunnen<br />
geven waardoor je sneller zal weten wat<br />
de gevolgen zijn en daarom ook sneller<br />
zal kunnen handelen.<br />
Ongevallen voorkomen<br />
• De meest drastische vorm om vergiftiging<br />
door <strong>planten</strong> te voorkomen is alle<br />
giftige <strong>planten</strong> uit de woonkamer en de<br />
tuin te verwijderen. Dit is niet altijd<br />
prettig, maar giftige <strong>planten</strong> wegnemen,<br />
betekent niet dat alle groen en<br />
iedere bloem moeten verdwijnen. Er<br />
zijn meer niet-giftige dan giftige <strong>planten</strong>.<br />
• Wanneer er kleine kinderen zijn, verwijder<br />
je toch best de giftige <strong>planten</strong>.<br />
Indien je dit niet wenst te doen, zorg<br />
dan dat kinderen niet bij giftige <strong>planten</strong><br />
kunnen komen. Houd er rekening mee<br />
dat kinderen graag ergens op klauteren.<br />
• Laat kleine kinderen niet alleen achter.<br />
Momenten van onoplettendheid (rinkelende<br />
telefoon, deurbel) geven vaak<br />
aanleiding tot ongelukjes. Kinderhandjes<br />
zijn zeer vlug.<br />
• Leer de kinderen zo vroeg mogelijk dat<br />
ze niet van kamer- en tuin<strong>planten</strong><br />
mogen eten.<br />
• Leer hen ten gepaste tijde het verschil<br />
tussen eetbare en niet-eetbare, giftige<br />
<strong>planten</strong> en vruchten kennen.<br />
• Leer de kinderen wat er gevaarlijk is.<br />
Laat kinderen bijvoorbeeld nooit fluitjes<br />
maken uit de holle stengel van de<br />
reuzenbereklauw.<br />
• Plant geen gevaarlijke <strong>planten</strong> in de<br />
nabijheid van speeltuinen, zandbakken<br />
of kindercrèches.<br />
• Gebruik tijdens het tuinieren handschoenen<br />
en wrijf niet in je ogen.<br />
Voor de arts of het<br />
Antigifcentrum is het<br />
nuttig als je de<br />
volgende inlichtingen<br />
kan geven:<br />
• De naam van de plant. Ken je de naam<br />
niet, neem dan een stukje van de plant<br />
mee en/of beschrijf ze nauwkeurig.<br />
• Het deel van de plant dat de oorzaak<br />
kan zijn van vergiftiging: bes, tak, blad,<br />
wortel, bloem...<br />
• De (vermoedelijke) hoeveelheid: enkele<br />
Colofon<br />
Hoofdredacteur: Apr. G. Vergote<br />
Redactie: Aprs.: W. Aerts, F. Babylon, E. Blomme, G. De Munck, E. De Troch, G. De Grève, J. Desmidt, J. Janssens, C. François,<br />
M. Haems, P. Hendrickx, L. Hooft, R. Lasseel, A. Lecroart, B. Lelong, A. Masy, J.L. Moens, G. Mues, E. Nerinckx, J. Penne, B. Staelens,<br />
D Van Besien, C. Verhamme - Dr. J. De Rooi, Dr. S. Reubens - mw Veerle De Meyer - dhr Nico Carpriau.<br />
Verantwoordelijke uitgever:<br />
Nederlandstalige versie:<br />
Apr. W. Geerts - Lysenstraat 34 - 2600 Berchem<br />
Franstalige versie:<br />
Apr. E. Blomme - Place du Châtelain 15 - 1050 Brussel<br />
Reclame regie:<br />
KAVA - "Apotheekkrant" en "Le Journal de la Pharmacie"<br />
zijn © KAVA, - Consciencestraat 41 - 2018 Antwerpen<br />
Tel.: 03/280.15.11 - Fax: 03/218.57.40 - http://www.kava.be<br />
e-mail: info@kava.be<br />
Alle rechten voorbehouden.<br />
De Apotheekkrant verschijnt vier maal per jaar.<br />
KAVA D/2003/3286/01<br />
Nieuw<br />
bessen...<br />
• De manier waarop het contact met het<br />
gif tot stand kwam: eten, zuigen, aanraken,<br />
inslikken...<br />
• Het tijdstip waarop het gebeurde.<br />
• De reacties die het slachtoffer vertoont:<br />
buikloop, jeuk, huiduitslag, verwijding<br />
van de pupillen...<br />
• Leeftijd en gewicht van het slachtoffer.<br />
• Typische bijzonderheden in verband<br />
met de gezondheid van het slachtoffer:<br />
geneesmiddelen die ingenomen worden,<br />
doorgemaakte ziekten...<br />
Concrete hulp<br />
Bij vergiftiging door het eten van <strong>planten</strong>,<br />
of delen ervan, waarbij het slachtoffer<br />
bij bewustzijn is:<br />
• Verwijder de <strong>planten</strong>resten uit de<br />
mond en houd ze bij.<br />
• Laat het slachtoffer veel water drinken<br />
(geen zoutwater dit zou kunnen aanleiding<br />
geven tot andere vergiftigingsverschijnselen;<br />
geen melk toedienen,<br />
melk is geen tegengif).<br />
• Bel je huisarts of het antigifcentrum<br />
070/245 245. Wacht zeker niet op de<br />
symptomen vooraleer je contact opneemt!<br />
• Doe het slachtoffer enkel braken op<br />
advies van het antigifcentrum of je<br />
huisarts. Dit kan op volgende manier:<br />
geef het slachtoffer zoveel mogelijk<br />
water, laat het hoofd voorover buigen<br />
en met een omwonden vinger (met zuiver<br />
linnen) in de keel wrijven (de huig<br />
prikkelen).<br />
• Geef medicinale houtskool. Deze<br />
houtskool wordt ook actieve kool<br />
genoemd en is verkrijgbaar bij je apotheker.<br />
Zorg dat je dit in huis hebt,<br />
want het gebruik van actieve houtskool<br />
kan aangeraden worden bij alle soorten<br />
<strong>planten</strong>vergiftigingen (vraag raad<br />
aan je apotheker). Dankzij deze sterk<br />
absorberende houtskool zullen er minder<br />
giftige stoffen uit het maagdarmkanaal<br />
in je lichaam terechtkomen.<br />
Bij aanraking met giftige <strong>planten</strong> die huidirritatie<br />
veroorzaken:<br />
• De huid overvloedig spoelen met water<br />
(10 tot 15 minuten).<br />
• Het slachtoffer uit de zon houden.<br />
• Niet experimenteren met zalfjes en<br />
lotions.<br />
• Raadpleeg liever je huisarts, apotheker<br />
of het Antigifcentrum om een correcte<br />
medicatie te verkrijgen. Dit moet je<br />
zeker doen als de irritatie ernstig is (vb.<br />
brandwonden na contact met reuzenbereklauw).<br />
Meer info: Antigifcentrum, secretariaat<br />
02/264 96 36, urgentielijn 070/245 245;<br />
Rode kruis 02/645 44 58 of<br />
www.redcross.be<br />
www.accu-chek.be<br />
De vertrouwde<br />
bloedglucosemeter<br />
in de kleur van<br />
uw keuze.<br />
Overname van artikels uit de Apotheekkrant is toegestaan, mits dit onder bronvermelding<br />
gebeurt en er een bewijsnummer wordt toegezonden aan de redactie van de Apotheekkrant.<br />
MARKAD