januari 2013 - Vastgoedvergelijker.nl

EXCLUSIEF interview
met voormalig topman
Delta Lloyd Vastgoed:
‘Er zijn genoeg kansen’
Hoewel door de huidige marktomstandigheden moeilijk
realiseerbaar, is de trend ‘van direct naar indirect’ bij
pensioenfondsen nog steeds waarneembaar. Deze
tendens zal de komende jaren doorzetten. Dat verwacht
Egbert Dijkstra, oprichter en eigenaar van DijkRaad
en daad in vastgoed; gespecialiseerd in onafhankelijke
advisering en consultancy.
Pensioenfondsen zoeken naast hun core portefeuille
ook veelal groeimarkten met een goed risico-
“Ik ben geen buitenlandspecialist maar ik vraag me wel
altijd af hoe je als Nederlandse vastgoedbelegger de
markten in Hongkong goed kan beoordelen?” Volgens
Dijkstra, voormalig directeur Delta Lloyd Vastgoed,
kunnen kleine pensioenfondsen nog prima in Nederland
terecht. Er zijn voldoende beleggingsproducten waarin
belegd kan worden. “De gekte is grotendeels uit de
markt; premies worden discounts. Het wordt voor
ondernemende beleggers steeds interessanter om in te
stappen”.
Nog lange weg te gaan
Dijkstra stelt dat de markt niet om duurzaamheid heen
kan. “Het weegt maatschappelijk steeds zwaarder. De
vraag is alleen waar haal je als eigenaar/belegger de
en te verduurzamen. Niet bij banken en ook niet bij de
participanten”, weet Dijkstra. “Het zal er op neerkomen
dat eigenaren in hun tienjaarsplanning geld moeten
reserveren voor het verduurzamen van het object.”
Er is volgens Dijkstra nog een lange weg te gaan.
“Leegstaande kantoren op locaties zonder goede
toekomstverwachtingen dienen te worden herbestemd
of in het uiterste geval te worden gesloopt. Maar daarbij
speelt ook weer de vraag: Wie gaat dat betalen. Niemand
pakt graag zijn verlies.”
INTERVIEW
Maar beleggers, overheden en bedrijven kunnen
niet langer hun kop in het zand steken. Zij zullen de
komende jaren als gevolg van de crisis voor zeker €37
miljard moeten afwaarderen op bedrijfspanden. Voor
Nederlandse banken kan die waardedaling grote gevolgen
hebben. Zij hebben voor €80 miljard aan leningen
uitstaan in commercieel vastgoed. “Als eigenaren van
onroerend goed bij banken komen aankloppen voor
de gebouwen dienen toch als onderpand. Als die minder
Wederom is de vraag: wie gaat dat gat dichten?”
Dijkstra ziet Nederland ook niet zo snel uit het diepe
kantorendal krabbelen. “Daar is stevig economisch
herstel voor nodig. Grote hoeveelheden vierkante meters
wegzetten, gaat in ieder geval niet meer zo snel lukken
als in het verleden en het ombouwen van kantoren naar
hotels houdt op een gegeven moment ook wel op.”
Veel vastgoedbeleggers
dreigen de boot te missen
Dijkstra roemt de ondernemersgeest van partijen als NSI,
Chalet Groep en Annexum die nieuwe kantoorformules
worden gerealiseerd. “Het is vooruitstrevend om te
investeren in dit soort initiatieven”, aldus Dijkstra. Hij is
ervan overtuigd dat deze beleggers straks een streepje
voor hebben op de rest. “Zij kijken naar de wensen van
de toekomstige gebruikers, zien de trends en spelen
daar met de invulling van een dergelijk kantorenconcept
op in. Vele vastgoedbeleggers wachten af en lopen het
risico de boot te missen.”
Dijkstra maakt zich zorgen over de plannen van minister
en een maximalisering van de huur op 4,5% van de
WOZ-waarde in te voeren. Hierdoor komen tientallen
voor een groot aantal van hen faillissement. “Dit zou
een regelrechte ramp zijn voor de (sociale) huursector.”
Hij hoopt dan ook dat het niet zover komt.
Goede kredietrating
Hij voorziet wel dat corporaties zullen nadenken
26