Marokkaanse jeugddelinquenten: een klasse apart? - Universiteit ...

5. Oriëntatie op Nederlanders en
Marokkanen
Gonneke Stevens, Violaine Veen & Wilma Vollebergh
5.1 Inleiding
In dit hoofdstuk staat de vraag centraal in hoeverre Marokkaanse jongens in preventieve hechtenis en
hun ouders een vergelijkbare oriëntatie op Nederlanders en Marokkanen laten zien als Marokkaanse
jongens en hun ouders uit de algemene bevolking. Gebruikmakende van de sociale controle theorie
(Hirschi, 1969), de general strain theorie (Agnew, 2001) en de social identity theorie (Tajfel & Turner,
1986), kunnen we het volgende verwachten. Hirschi stelt dat jongeren die er niet in slagen om binnen
de belangrijke domeinen in hun leven (waaronder die van de omringende gemeenschap) betekenisvolle
sociale relaties op te bouwen, een groter risico lopen op de ontwikkeling van crimineel gedrag.
Mensen die zich sociaal verbonden voelen met de gemeenschap hebben namelijk veel te verliezen
wanneer zij (bijvoorbeeld) een misdrijf plegen. Niet alleen omdat ze dan vervolgd kunnen worden door
politie en justitie, maar ook omdat dit soort gedrag leidt tot afkeurende reacties van de sociale omgeving.
In het verlengde hiervan kan worden verwacht dat Marokkaanse jongens die weinig gericht zijn
op de Nederlandse en Marokkaanse gemeenschap relatief veel delinquent gedrag vertonen. Voor het
voorliggend onderzoek levert dit de hypothese op dat de preventief gehechte jongens met een Marokkaanse
achtergrond minder georiënteerd zijn op de Nederlandse én de Marokkaanse gemeenschap
dan hun leeftijdsgenoten in de algemene bevolking.
De general strain theorie benadrukt daarentegen dat leden van etnische minderheden die sterk georienteerd
zijn op de maatschappij waarin zij leven relatief veel delinquent gedrag vertonen, omdat juist
voor hen de confrontatie met vooroordelen van of discriminatie door leden van de meerderheidsgroep
leidt tot criminaliteit (Agnew, 2001). De social identity theorie verklaart dit door erop te wijzen dat
individuen die zich sterk oriënteren op (in dit geval) Nederland minder in staat zijn een dergelijke
houding of dergelijk gedrag van de meerderheidsgroep te veronachtzamen (Tajfel & Turner, 1986). Bovenkerk
(2007) verwacht iets vergelijkbaars: ‘Juist bij jonge mannen die snel geïntegreerd zijn ligt het
risico op criminaliteit hoger. Dat komt omdat ze merken dat hun inspanningen om zich aan te passen,
niet veel resultaat opleveren. Ze hebben zo hun best gedaan en krijgen geen werk en geen goede plek
in de samenleving. Ze voelen zich uitgesloten en dat wekt woede op en de woede leidt tot criminaliteit’
(Bovenkerk, 2007, p. 11). In overeenstemming hiermee werd in een aantal Amerikaanse studies
gevonden dat allochtone jongeren die zich sterk richten op Amerika veel delinquent gedrag laten zien
(Samaniego & Gonzales, 1999; Vega, Gil, Warheit, Zimmerman & Apospori, 1993; Wong, 1999). Omdat
verschillende onderzoeken hebben aangetoond dat Marokkanen in Nederland regelmatig te maken
hebben met discriminatie (bv. Andriessen, Dagevos, Nievers & Boog, 2007), kan verwacht worden dat
jongens die zich sterk oriënteren op Nederland juist een verhoogd risico lopen op de ontwikkeling
van delinquent gedrag. Dat zou voor dit onderzoek dus betekenen dat de preventief gehechte Marokkaanse
jongens in sterkere mate georiënteerd zijn op Nederlanders dan de Marokkaanse jongens uit
de algemene bevolking.
Nicis Institute - Marokkaanse jeugddelinquenten: een klasse apart? - 37