Marokkaanse jeugddelinquenten: een klasse apart? - Universiteit ...

De Jeugdstrafrechtketen
In de jeugdstrafrechtketen is de politie de eerste schakel. Zij sporen daders van strafbare feiten op, stellen processen-verbaal
op en beslissen of er verdere juridische stappen worden ondernomen. Het Wetboek van Strafrecht
biedt een juridisch kader om minderjarigen, die strafbare feiten van betrekkelijk geringe ernst hebben gepleegd,
via de zogeheten ‘Halt-afdoening’ buiten het justitiële circuit te houden. De politie kan deze Halt-procedure
aanbieden aan jongeren tussen de 12 en 17 jaar, die zich schuldig hebben gemaakt aan bijvoorbeeld eenvoudige
vernieling of winkeldiefstal. Een Halt-afdoening lijkt op een taakstraf: er moet bijvoorbeeld tot maximaal 20
uur worden gewerkt of een excuusbrief worden geschreven. Alleen wanneer de jeugdige de Halt-procedure zonder
problemen heeft doorlopen, seponeert de politie de zaak; dit betekent dat er geen proces-verbaal wordt toegezonden
aan de Officier van Justitie. Als de jeugdige is aangehouden voor een ernstiger delict, zendt de politie het
opgemaakte proces-verbaal naar het Openbaar Ministerie, zodat de Officier van Justitie kan beslissen over verdere
stappen. Het OM is verantwoordelijk voor strafrechtelijke handhaving en kan besluiten de zaak alsnog te
seponeren, de kinderrechter in te schakelen of een strafbeschikking uit te vaardigen. Een strafbeschikking voorkomt
verdere strafvervolging en daarmee tussenkomst van de kinderrechter. Een strafbeschikking kan bestaan uit
bijvoorbeeld een geldboete, een taakstraf van maximaal 60 uur of een schadevergoedingsmaatregel. Wanneer de
kinderrechter wordt ingeschakeld is deze verantwoordelijk voor de waarheidsbevinding, dat wil zeggen dat vanaf
dat moment wordt bepaald of de jeugdige het feit begaan heeft waarvan hij wordt verdacht. Daarnaast spreekt
de kinderrechter uiteindelijk het vonnis uit waarbij hij zich kan laten adviseren door de Raad voor de Kinderbescherming,
het Nederlands Instituut voor Forensische Psychiatrie en Psychologie (NIFP) en in sommige gevallen
de Jeugdreclassering. Bron: www.justitie.nl.
Deze cijfers, plus de maatschappelijke onrust die is ontstaan naar aanleiding van allerlei incidenten
met Marokkaanse jongens in bussen, wijken, zwembaden, winkelcentra, hebben bijgedragen tot een
ongekende aandacht voor criminaliteit van Marokkaanse jeugd. Er is echter opvallend weinig kennis
beschikbaar over de mechanismen die verantwoordelijk zijn voor het criminele gedrag van Marokkaanse
jongens. De kennis op dit gebied is gebaseerd op kleinschalig kwalitatief onderzoek, uitgevoerd
in een specifieke onderzoeksgroep (De Jong, 2007; Pels, 2003; Van Gemert, 1998; Werdmölder,
1990). Dit onderzoek is weliswaar relevant, maar moeilijk generaliseerbaar. Bovendien is er in dit type
onderzoek geen vergelijking gemaakt tussen Marokkaanse jongens die wel en Marokkaanse jongens
die geen crimineel gedrag vertoonden, waardoor de uitspraken over de probleemgroep al snel ten onrechte
gegeneraliseerd werden naar Marokkaanse jongens in het algemeen. Een vergelijking met Marokkaanse
jongens zonder problemen maakt het mogelijk om verschillen te detecteren tussen Marokkaanse
jongens met en jongens zonder crimineel gedrag. Ook werd zelden een vergelijking gemaakt
met Nederlandse jongeren. Dit is eveneens een omissie, omdat een vergelijking met Nederlandse
jongens laat zien in hoeverre de risicofactoren gevonden voor Marokkaanse jongens ook gelden voor
jongens met een Nederlandse achtergrond.
1.2 Doel van het onderzoek
Het doel van dit onderzoek was om risicoprofielen van jongens met een Marokkaanse en Nederlandse
achtergrond die in preventieve hechtenis zijn genomen in een Justitiële Jeugdinrichting met elkaar te
vergelijken. Om dit doel te bereiken werden de volgende vragen beantwoord in deze studie.
12 - Nicis Institute -Marokkaanse jeugddelinquenten: een klasse apart?