Toolbox deontologie bij de politiediensten.pdf - Algemene Directie ...

wanneer hij/zij zelf ook advies wenst, kan diegene die de adviserende rol invult, terecht bij “de
adviseur” (Maesschalck, 2005), die de zaak dan discreet kan behandelen. Die vertrouwelijkheid is
vaak enigszins problematisch. Aan de ene kant is die belangrijk om te verzekeren dat mensen
zich veilig genoeg voelen om de adviseur te consulteren. Praktijkervaringen 61 laten vermoeden
dat vertrouwelijkheid daar een belangrijke voorwaarde voor is. Anderzijds moet, bij ernstige
problemen, de organisatie haar verantwoordelijkheid kunnen nemen en passende maatregelen
kunnen treffen. Vaak wordt dit in de praktijk opgelost doordat de adviseur eventuele problemen in
geanonimiseerde vorm doorgeeft zodat passende algemene beleidsmaatregelen kunnen worden
genomen. Wanneer de beleidsadviseur echter weet krijgt van bijzondere ernstige feiten,
waartegen zou moeten opgetreden worden, maar de persoon die advies vroeg wenst dat die
vertrouwelijk blijven, ontstaat een bijzonder moeilijk moreel dilemma voor die adviseur. Dit wordt
verder behandeld bij de bespreking van de klokkenluidersregeling (zie Deel IV, 4.4.3).
Dat is echter een uitzonderlijke situatie. De belangrijkste functie van adviseur is om medewerkers
te ondersteunen in het omgaan met ethische dilemma’s. Het idee is dat dit hen op termijn
competenter maakt in het omgaan met integriteitsvraagstukken 62
Essentiële eigenschappen om de adviserende functie uit te oefenen, zijn: sociaal, toegankelijk,
oprecht, gezaghebbend, vertrouwd door de medewerkers, een goede verstandhouding hebben
met het management van de organisatie, etc. Het is belangrijk dat diegene die de adviserende rol
invult, bovendien over de nodige ervaring binnen de politieorganisatie beschikt en daardoor een
intern netwerk heeft opgebouwd. Inhoudelijke affiniteit met integriteit is bovendien een must.
Verder is het van belang dat de persoon die de adviserende rol invult gemakkelijk bereikbaar is
(Maesschalck, 2005).
De persoon die de adviserende rol invult, kan ook algemene richtlijnen en adviezen betreffende
integriteitskwesties geven (en werkt daarbij normbeschrijvend, normbevestigend en
normvernieuwend). Omwille van zijn expertise, opgebouwd aan de hand van individuele gevallen,
is hij daarvoor uitstekend geplaatst. 63 Bijvoorbeeld, op basis van zijn ervaring met concrete
dilemma’s rond het aanvaarden van kleine geschenken door politieambtenaren, kan hij hierover
een algemene beleidslijn ontwikkelen die de simplistische en in de praktijk onhaalbare regel dat
men geen enkel geschenk mag aanvaarden (wat met een kop koffie bij een lang huisbezoek?) in
realistische termen vertaalt.
61
‘Handreiking vertrouwenspersoon integriteit’, raadpleegbaar op www.integriteitoverheid.nl
62
Analyse gebaseerd op informatie verkrijgen tijdens de focusgroep van experten omtrent het thema ‘toolbox van
instrumenten’ (Brussel, 10 oktober 2007).
63
Ibid.
87