Toolbox deontologie bij de politiediensten.pdf - Algemene Directie ...

‘Octopusoverleg’. De vroegere controverses werden snel overwonnen en na een aantal weken
werd een algemene overeenkomst bereikt (“Octopusakkoord”). De wet tot organisatie van een
geïntegreerde politiedienst, gestructureerd op twee niveaus werd nog geen half jaar na indiening
gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad. 6
Aldus werd in de laatste twee decennia geleidelijk het pad geëffend naar deze convergentie van
de drie politiediensten (Maesschalck, 2002). In de jaren voor de hervorming werd de
gelijkwaardigheid tussen de Rijkswacht, gemeentepolitie en gerechtelijke politie meer en meer
gerealiseerd.
• De Rijkswacht werd gedemilitariseerd, waardoor het beheer over dit korps werd
overgeheveld aan de Minister van Binnenlandse Zaken en deels aan die van Justitie. 7
• De gerechtelijke politie kreeg een piramidale structuur. 8
• De gemeentepolitie werd in aanzienlijke mate geprofessionaliseerd en gemoderniseerd.
Via Koninklijke- en Ministeriële Besluiten werden tal van maatregelen getroffen om de
werving, selectie en opleiding van het lagere en hogere kader te verbeteren, terwijl de
financiële capaciteit van de gemeentepolitie uitgebreid werd om de materiële
infrastructuur en uitrusting van het korps te moderniseren (Fijnaut, 1993).
De federale politie is operationeel sinds 1 januari 2001, de lokale politiekorpsen, op een paar
pilootzones na, sinds 1 januari 2002. De lokale politie omvat 196 lokale politiezones. Hierbij
worden zowel eengemeentezones als meergemeentezones gevormd. In een meergemeentezone
wordt de lokale politie zodanig georganiseerd dat er één of meerdere politieposten zijn in elke
gemeente.
Op het vlak van beheer en gezag over de lokale politie, zijn de bestuurlijke en gerechtelijke
overheden bevoegd (burgemeester, gemeenteraad, college van burgemeesters en schepenen,
Minister van justitie, Minister van binnenlandse zaken, parket,…) in een eengemeentezone. In
een meergemeentezone werden twee nieuwe organen in het leven geroepen. De bevoegdheden
op het gebied van organisatie en beheer worden uitgeoefend door een zogenaamde politieraad
(in eengemeentezone de gemeenteraad) en politiecollege (in eengemeentezone het college van
burgemeesters en schepenen). Bovendien wordt in elke lokale zone een zonale veiligheidsraad
opgericht, de opvolger van het voormalige vijfhoeksoverleg (Goossens, 2001).
De federale politie wordt geleid door een commissaris-generaal, onder wie alle algemene
directies en diensten van de federale politie ressorteren. 9 De algemene directies op hun beurt
6
Gedr. St. Kamer, 1998, nr. 1676/1.
7
Wet 18 juli 1991 tot wijziging van de wet van 2 december 1957 op de Rijkswacht en van de wet van 27 december 1973
betreffende het statuut van het personeel van het actief kader van het operationeel korps van de Rijkswacht en houdende
demilitarisering van de Rijkswacht, B.S. 26 juli 1991.
8
K.B. 2 september 1991 betreffende het commissariaat-generaal van de gerechtelijke politie bij de parketten, B.S. 21
september 1991.
66