Toolbox deontologie bij de politiediensten.pdf - Algemene Directie ...

medewerking en het verkrijgen van eerlijke antwoorden bemoeilijkt. Bovendien is de
mate van integer gedrag moeilijk te meten, waardoor onderzoek zich meestal richt op
gerapporteerd gedrag of tot attitudes (Lamboo, 2005: 25-26).
In een aantal Nederlandse en internationale publicaties worden algemene eisen of voorwaarden
geformuleerd waaraan een integriteitsbeleid moet voldoen, opdat het effectief zou zijn. Hieronder
worden de voorwaarden besproken die volgens Lamboo noodzakelijk zijn om een effectief
integriteitsbeleid te bewerkstelligen, toegespitst op de mate waarin de doelgroep zich conform het
beleid gedraagt.
1. Definiëring van integriteit als complex organisatieprobleem. Schendingen vormen een
complex probleem en zijn verbonden met verscheidene risicofactoren. Een brede
definitie van integriteitsschendingen dient in het beleid vooropgesteld te worden (niet
enkel oog voor corruptie). Daarnaast moet ook aandacht besteed worden aan de
positieve invulling van integriteit: het op een ethisch aanvaardbare manier omgaan met
ethische dilemma’s waarbij er geen sprake is van schendingen, maar er een complexe
afweging van waarden moet worden gemaakt.
2. Contextspecifiek beleid. De aard en omvang van integriteitsschendingen en de relevante
risicofactoren zullen per organisatie verschillen, evenals het type organisatie en
organisatiecultuur. Het is belangrijk dat organisaties hun integriteitsbeleid afstemmen op
de organisatie en niet zomaar een bestaande oplossing overnemen (OESO, 2000). Op
basis van de literatuur kan men vier manieren onderscheiden om een integriteitsbeleid
aan de organisatiecontext aan te passen (Lamboo, 2005).
• Het integriteitsbeleid moet worden toegespitst op de urgentie van het
integriteitsprobleem. De dringende noodzakelijkheid wordt bepaald door de
omvang van het aantal schendingen en de perceptie van de ernst van de
schendingen. Dringende problemen dienen door de leidinggevenden met
voorrang aangepakt te worden, met een nadruk op repressie. Slepende
problemen vereisen een andere aanpak doordat de medewerkers er zich niet
van bewust zijn dat een integriteitsschending gepleegd wordt: het beleid dient
zich te richten op bewustwording en preventie.
• Het integriteitsbeleid moet toegespitst zijn op de typen integriteitsschendingen en
dilemma’s die in de organisatie voorkomen, aangezien per type verschillen
kunnen bestaan in de condities waaronder schendingen al dan niet worden
gepleegd of dilemma’s zich al dan niet voordoen.
51