Toolbox deontologie bij de politiediensten.pdf - Algemene Directie ...

normen voorop die richtinggevend zijn voor de beroepsuitoefening, zonder deze
gedetailleerd uit te werken in concrete richtlijnen. Een waardencode is bij uitstek een
stimulerend instrument (cf. Deel I, 3.).
Onderzoek over de effectiviteit van codes genereert geen eenduidige resultaten. Dit komt
doordat niet alle codes op een zelfde manier tot stand komen (top-down / bottom-up), de
codes inhoudelijk van elkaar verschillen, verschillende plaatsen innemen in het
integriteitsbeleid (enige instrument of onderdeel globaal integriteitsbeleid), op
verschillende manieren worden geïmplementeerd (opgehangen aan de muur of
onderdeel dagelijkse praktijk) en op verschillende wijzen worden gehandhaafd
(vrijblijvend of onderdeel beloning/bestraffing). De effectiviteit hangt in de eerste plaats af
van de mate waarin de code aansluit bij de praktijk en daadwerkelijk gebruikt wordt. De
aansluiting zou beter zijn als de code bottom-up wordt opgesteld en deel uitmaakt van
een globaal integriteitsbeleid. In de beleving van werknemers vormt de code een
belangrijk instrument om integriteitsschendingen te voorkomen (Lamboo, 2005).
• Procedures en regels. Korpsen dienen werkprocessen die gevoelig zijn voor
integriteitsschendingen, te identificeren. Hiervoor dienen procedures ontwikkeld te
worden die controle en transparantie faciliteren. Vaak gaat het om administratieve
organisatie. Enkel de meest gebruikte middelen worden hier besproken (Lamboo, 2005;
Maesschalck, 2005).
Het kan risicovol zijn om controle en verantwoordelijkheden in handen
van één persoon te leggen. Men kan dit proberen te voorkomen door
functiescheiding.
Ook het langdurig werken in dezelfde functie of dezelfde geografische
regio kan bepaalde risico’s in zich dragen en vermindert ook de
mogelijkheden van controle. Dergelijke risico’s worden voorkomen door
geregelde functieroulatie.
Een overdaad aan regels en procedures kan leiden tot
integriteitsschendingen doordat de regels te gedetailleerd en daardoor
onwerkbaar zijn. Ook al lijkt dit paradoxaal: het reduceren van regels kan
een positief effect hebben op integriteit.
Daarnaast is het wel belangrijk om de bestaande en noodzakelijke regels
ook daadwerkelijk af te dwingen via verscherpte interne controle, regels
en procedures.
Om corruptie en belangenverstrengeling te voorkomen, worden
procedures voor nevenwerkzaamheden en voor de melding van
46