Toolbox deontologie bij de politiediensten.pdf - Algemene Directie ...

3.1.1.1. PREVENTIE
3.1.1.1.1. Bureau integriteit
De kernmissie van het Bureau Integriteit 41 luidt: “de integriteit van de ambtsuitoefening van
bestuurders en medewerkers en van de organisaties van de gemeente te bevorderen”. Integriteit
wordt hierbij opgevat als ‘een professionele verantwoordelijkheid’, d.w.z. dat bestuurders en
ambtenaren zelfstandig en als team in staat zijn om de moreel juiste keuzes te maken in hun
dagelijkse werkpraktijk. Voor de gemeente als werkgever betekent dit de verleidingen zoveel mogelijk
weg te nemen, de risico’s met betrekking tot integriteitsschendingen in kaart te brengen en zo goed
mogelijk te beheersen.
Het Bureau Integriteit (BI) biedt de gemeentelijke organisaties facultatief verschillende diensten en
producten aan om hun integriteitsbeleid vorm te geven. Het BI vertrekt hierbij vanuit zeven
structuurelementen, die in een beleid aanwezig moeten zijn, wil het effectief zijn. Deze visie zou
volgens Van Delden 42 niet enkel voor de gemeente Amsterdam moeten gelden, maar voor alle
overheidsorganisaties. Het werk van overheidsorganisaties kan misschien verschillend zijn, maar niet
de visie op het werk.
De eerste drie elementen vormen samen het zogenaamde “morele leerproces”.
1. De ontwikkeling van een ‘zelfstandig moreel oordeel’ is er allereerst op gericht om
zelfstandig weloverwogen morele keuzes te kunnen maken. Elke persoon is zelf
verantwoordelijk voor zijn gedrag.
2. Aangezien morele oordelen worden gevormd in de context van een organisatie, is het van
essentieel belang om daarnaast gezamenlijk te onderzoeken wat in concrete situaties het
‘moreel juiste’ is. Dit wordt het ‘morele leeroverleg’ genoemd.
3. Als in een organisatie de gewoonte bestaat om veelvoorkomende dilemma’s te bespreken,
ontstaat er kennis. Het is belangrijk vervolgens deze kennis te delen door middel van een
moreel manifest, gedragscode of zelfs een ambtseed. Het Bureau Integriteit heeft bijvoorbeeld
in opdracht van het gemeentebestuur een nieuwe ambtseedtekst en een uitgebreide
toelichting opgesteld. Daarnaast heeft het Bureau Integriteit een gedragscode ontwikkeld.
4. Het vierde element, de ‘regels’, vormt het scharnierpunt. Afgeleid van het moreel leerproces
binnen de organisatie en de samenleving als geheel, kunnen regels opgesteld worden. Zij
vormen de basis van de interne handhaving, maar functioneren ook als afkorting van de
oordeelsprocessen.
5. Elke job gaat gepaard met ‘verleidingen’. De leidinggevenden hebben de
verantwoordelijkheid om die verleidingen weg te nemen (de identificatie van deze verleidingen
gebeurt door middel van een risicoanalyse) en de personeelsleden de redenen van de
verwijdering van de verleidingen duidelijk te maken.
41 Zie http://www.amsterdam.nl/gemeente/diensten_bedrijven/bureau_integriteit.
42 Bas Van Delden. 21 maart 2007. 14u t/m 16u. Bureau Integriteit. Amsterdam.
28