Toolbox deontologie bij de politiediensten.pdf - Algemene Directie ...

het gedrag van het individu niet persoonlijk aanspreken, en de individuele toegepaste
•
instrumenten, die het gedrag van het individu wel persoonlijk aanspreken. Deze typologie
is interessant maar niet specifiek gericht op integriteit.
In andere typologieën worden de beleidsinstrumenten opgesomd, maar zonder een
overkoepelende typologie. Kaptein (1998) ontwikkelt bijvoorbeeld een interessante
checklist met beleidsinstrumenten.
• Een groot aantal theoretische raamwerken legt een te sterke nadruk op de preventie van
corruptie. Hierdoor komt de stimulerende benadering van integriteit niet aan bod. We
vermelden een aantal onderzoeken ter illustratie.
Langseth, Stapenhurst en Pope (2000) maken een onderscheid tussen de
verschillende factoren die een rol spelen bij de preventie van corruptie,
waaronder anticorruptiestrategieën, publieke bewustwording,
verantwoordelijkheid van het gerecht en de rol van de media en de private
sector.
Het model van Poerting en Vahlenkamp (2004) is specifiek ontworpen op maat
van de politie. Het model is echter sterk gericht op repressieve
corruptiepreventie, waarbij een tweedeling wordt gemaakt tussen algemene en
taakspecifieke anticorruptiemaatregelen.
Vander Beken en Carion (1999) conceptualiseren een corruptiebeleid dat een
multidisciplinair en geïntegreerd karakter vertoont. Hun typologie valt uiteen in
twee grote luiken, preventieve en repressieve strategieën. De
beleidsinstrumenten worden vervolgens per luik gerangschikt naargelang ze tot
het macro-, meso- of microniveau behoren.
Deze typologieën zijn interessant, maar binnen de context van dit onderzoek zijn de hierna
volgende typologieën nog relevanter. We gaan er dan ook wat dieper op in.
2.3.1. HET CONTINUÜM CONTROLEREND-STIMULEREND
Lewis (2005) maakte een onderscheid tussen twee benaderingen van integriteitsbeleid,
meerbepaald “compliance” en “integrity”, in het Nederlands vertaald als respectievelijk
“controlerende” en “stimulerende” benadering van integriteitsbeleid (Maesschalck, 2005).
• De controlerende benadering is erop gericht het gedrag van werknemers te controleren
(Fox, 2001: 110). Men gaat bij deze benadering uit van een negatief mensbeeld: mensen
zijn niet geneigd om van nature het ethisch goede te doen, maar streven hun
eigenbelang na. Vanuit deze redenering wordt de discretionaire beslissingsruimte van
ambtenaren zoveel mogelijk ingeperkt door een integriteitsbeleid voorop te stellen dat
38