Toolbox deontologie bij de politiediensten.pdf - Algemene Directie ...

zijn geen geïsoleerde concepten en vertonen een multidimensioneel karakter. Bovendien worden
deze factoren beïnvloed door de verschillende aangegeven risicofactoren. Het op positieve wijze
ingrijpen op de andere factoren, zal de werktevredenheid en betrokkenheid ten goede komen
(Devis, 2005), wat op zijn beurt het risico op integriteitsschendingen vermindert.
3. Maatschappelijke kenmerken
3.1. Politiek-bestuurlijk systeem. Een politiekorps functioneert binnen een bepaalde sociale
omgeving en een bepaalde politiek-juridische context. Het politieke systeem speelt een
belangrijke rol bij de externe controle op de politie (Newburn, 1999). De politieke retoriek
kan een klimaat scheppen waarin integriteitsschendingen kunnen gedijen (Huberts en
Naeyé, 2005: 36). Een recent voorbeeld hiervan is de ‘Bush’-administratie die
schendingen toelaat in naam van de “war against terror”.
3.2. Syndicale organisaties. Vakbonden verdedigen de rechten van de werknemers ten
opzichte van de werkgever. Cachet en van der Ven (1999) stellen in Nederland vast dat
Nederlandse ambtenaren die niet-integer gedrag vertoonden, toch door dik en dun
verdedigd worden door de syndicale organisaties. Op lange termijn kan dit een
schadelijk effect hebben voor het welzijn van alle politieambtenaren.
3.3. Strafrechtelijk systeem. Als de rechterlijke macht te weinig controle uitoefent op
politietaken, kan het systeem een bijdrage leveren tot integriteitsschendingen (Huberts
en Naeyé, 2005). Het steeds meer uitgebreide wettelijke kader, waardoor vele
politieambtenaren de bomen door het bos niet meer zien, maakt de kans op een
integriteitsschending eveneens groter.
3.4. Maatschappelijk systeem. De politie maakt deel uit van de maatschappij. De
maatschappij kan bepaalde vormen van corruptie en niet-integer gedrag tolereren of
zelfs steunen, waardoor de politie dergelijk gedrag als legitiem gaat beschouwen
(Newburn, 1999).
Interventies in deze factoren zijn moeilijk realiseerbaar, doch niet onmogelijk. In elk geval zijn het
belangrijke omgevingscondities waarmee men rekening moet houden.
1.3. INTEGRITEITSDILEMMA
Men moet vaststellen dat een scheidingslijn tussen integer en niet-integer gedrag niet steeds
duidelijk te trekken valt. Integer handelen bevat immers vele subjectieve elementen. Wat voor de
één (nog) wel integer is, is dat voor een ander niet (meer). Integriteit bevindt zich op een
33