Toolbox deontologie bij de politiediensten.pdf - Algemene Directie ...

april 2002 betreffende het personeelsstatuut 86 , de zogenaamde Exoduswet, legt dan ook aan de
koning de verplichting op een deontologische code op te stellen. Deze code zou de bestaande
lacunes en onduidelijkheden in de (inter)nationale wetgeving opvullen en tevens een referentiekader
scheppen (Pyl en Liners, 2007).
Begin 2003 werd het advies gevraagd van de FOD Binnenlandse Zaken. Zij was niet enthousiast over
het ontwerp van de code. De administratie drong erop aan een ethisch concept als basis van de
deontologische code te creëren dat het waardenkader waarop de code gebaseerd is duidelijk zou
omschrijven. Op het einde van 2003 werd beslist tot herlezing van het ontwerp, dat tot een aantal
aanpassingen aan de tekst en het Verslag aan de Koning heeft geleid (Pyl en Liners, 2007).
In januari 2004 werd het ontwerp van de code overhandigd aan de Minister van Binnenlandse Zaken
en ter goedkeuring voorgelegd aan de vakbonden. Het ontwerp werd echter pas een vol jaar later
behandeld, namelijk vanaf februari 2005 tot en met oktober 2005, de datum waarop een principieel
akkoord bereikt werd (Pyl en Liners, 2007).
Tot slot werd de code ter advies voorgelegd aan de Raad van State. De Raad van State kwam tot de
conclusie 87 dat de wijze waarop het verslag aan de Koning en de wijze waarop sommige artikelen van
de code waren opgesteld, onzekerheid lieten bestaan over de ware aard van de code. Was de code
enkel een referentiekader met niet bindende gedragslijnen of eerder een handleiding met normatieve
strekking die reglementair van aard is?
Er heerste, aldus de Raad van State, eveneens onduidelijkheid over de rechtsgevolgen die de code
zou moeten hebben (Pyl, 2002b). De Raad stelde zich vragen bij de toepassing van de code, gezien
een inbreuk van een deontologische regel tegelijk een overtreding vormt van een verplichting die of
een verbod dat aan de politieambtenaren is opgelegd bij wijze van wetsbepaling, die in de code enkel
wordt opgenomen of geparafraseerd. Daarom was de Raad de mening toegedaan dat de
deontologische code op zichzelf een geheel van regels vormt waaraan het politiepersoneel
onderworpen is, hen in hun gedrag moet leiden en waarvan de niet-naleving tuchtrechtelijk
gesanctioneerd wordt. 88 De auteurs van de code hebben het advies van de Raad van State naast zich
neergelegd en beperken zich tot het principe dat wie de code naleeft of toepast, geen bestraffing kan
oplopen.
Tot slot wees de Raad van State op een aantal bevoegdheidsovertredingen. Het komt, aldus de Raad
van State, de Koning niet toe om wetsbepalingen te herschrijven, te herhalen of te parafraseren. De
Raad meende eveneens dat de Koning de wettelijke bepalingen in de code kon aanvullen maar dat hij
dit enkel mocht doen voor zover de fundamentele beginselen bij wet waren vastgelegd en vanaf het
ogenblik dat de ontworpen regel betrekking had op een essentieel element van het statuut van de
leden van de politiediensten. De Raad was tevens van mening dat de code van alle ballast ontdaan
moest worden: bepalingen die geen inhoudelijke waarde hadden en enkel bevestigden wat al bestaat
(Pyl en Liners, 2006).
86
Wet 26 april 2002 houdende de essentiële elementen van het statuut van personeelsleden van de politiediensten, B.S. 30
april 2002, 18.126.
87
Advies R.v.St., afdeling wetgeving, tweede kamer, nr. 39.515/2, 21 december 2005.
88
Advies R.v.St., afdeling wetgeving, tweede kamer, nr. 39.515/2, 21 december 2005.
32