Toolbox deontologie bij de politiediensten.pdf - Algemene Directie ...

2.4.5. ETHISCH LEIDERSCHAP
Wetenschappelijk onderzoek stelt twee dimensies van ethisch leiderschap voorop (Brown en
Trevino, 2006).
• De dimensie van de morele persoon. Ethische leiders kenmerken zich als eerlijke,
zorgzame en principiële individuen die eerlijke en evenwichtige beslissingen nemen.
• De dimensie van de morele manager. Ethische leiders spannen zich op proactieve wijze in
om het ethische en onethische gedrag van hun medewerkers te beïnvloeden. Zij
communiceren regelmatig met hun medewerkers over ethiek, ontwikkelen duidelijke richtlijnen
en maken gebruik van beloningen en straffen om erop toe te zien dat de richtlijnen nageleefd
worden. Daarnaast tonen ethische leiders het goede voorbeeld en vormen zij aldus
rolmodellen voor ethisch gedrag (Kaptein, 2000).
Het meten van ethisch leiderschap is van belang omdat onderzoek heeft aangetoond dat ethisch
leiderschap een belangrijke positieve invloed heeft op het ethisch gedrag van medewerkers en
een negatieve invloed op deviant gedrag (Brown en Trevino, 2006). In een aantal studies wordt
geprobeerd om ethische leiderschap te meten.
• Brown e.a. (2005) ontwikkelden de ‘Ethical Leadership Scale’ (ELS) een instrument,
bestaande uit 10 items, dat de percepties van ethisch leiderschap op een kwantitatieve wijze
meet. In de ELS komen items aan bod zoals “een ethische leider straft medewerkers die
ethische richtlijnen overtreden” en “een ethische leider definieert succes niet enkel aan de
hand van resultaten maar ook aan de hand van de wijze waarop deze resultaten bereikt
worden”.
• Het ‘National Center for Ethics in Health Care’ 324 ontwikkelde voor leidinggevenden een
zelfbeoordelingsinstrument betreffende ethisch leiderschap. Dit instrument daagt
leidinggevenden uit om na te denken over het eigen ethische leiderschapsgedrag. Elke
gestelde vraag omvat een gedrag of vaardigheid die een leidinggevende idealiter ontwikkeld
heeft. Aan de leidinggevende wordt gevraagd aan te geven of hij dit gedrag ‘bijna nooit’, ‘af en
toe’, ‘frequent’ of ‘bijna altijd’ stelt. Als een leidinggevende in bepaalde vragenonderdelen
aangeeft gedragingen ‘bijna nooit’ te stellen, moet hij hiervoor op het einde een actieplan
opstellen. Dit actieplan geeft weer welke acties de leidinggevende in de nabije toekomst gaat
ondernemen om de gedragingen in zijn leiderschapstijl te integreren.
Interviews vormen dan weer een kwalitatieve onderzoeksmethode om ethisch leiderschap in
kaart te brengen. Men kan hiervoor leidinggevenden zelf interviewen en hen vragen stellen over
324
Zie http://www.ethics.va.gov/ETHICS/docs/integratedethics/Ethical_Leadership_Function_Coordination_Tools-
20070131.pdf.
245