Toolbox deontologie bij de politiediensten.pdf - Algemene Directie ...

1.1.2. HET BELANG VAN INTEGRITEIT BIJ DE POLITIE
Integriteit is belangrijk voor alle organisatietypes. Voor het openbaar bestuur en de politie in het
bijzonder is integriteit van existentieel belang. Politiewerk vormt dan ook geen baan als een
ander. De politiediensten staan in voor de bescherming van de grondrechten van de burgers. De
uitoefening van het werk wordt getypeerd door een aantal bijzondere kenmerken, die het belang
van een integere politie aantonen.
Ten eerste beschikt een politieambtenaar, in het uitoefenen van zijn beroep, over discretionaire
ruimte. Dit gaat om een zekere keuzevrijheid in de afhandeling van een zaak (Roberg e.a., 2000).
Het werk wordt dikwijls uitgevoerd op plaatsen buiten het toezicht van leidinggevenden, waarbij
politieambtenaren zelf de verantwoordelijkheid hebben om beslissingen te nemen.
Politieambtenaren werken daarenboven in de marge van de samenleving, in een omgeving vol
verleidingen (Huberts en Naeyé, 2005). De omgeving en de keuzevrijheid van het politieberoep
maken dat men de stap tot integriteitsschendingen mogelijk sneller zet. Daarom is aandacht voor
integriteit bij de politie van belang.
Ten tweede beschikken politieambtenaren over een zekere autoriteit in de uitoefening van hun
baan, om zo de veiligheid en de naleving van wetten te waarborgen. Zij zijn de enigen die in
noodgevallen op legitieme wijze dwang/geweld kunnen gebruiken om een welbepaalde toestand
tot een goed einde te brengen (Klockars, 2000). Dit kenmerk wordt vaak beschouwd als de kern
van de politiefunctie. Integriteit verwijst naar het volgen van normen en regels bij de handhaving
ervan. In het voorgaande ligt dan ook besloten dat het funest is als de politie zich begeeft op het
hellend vlak van integriteitsschendingen. Wie normen en regels handhaaft, moet zelf aan deze
normen en regels voldoen. In die zin doordringt integriteit het hele wezen van de
politieorganisatie. De geloofwaardigheid en legitimiteit van de regelhandhaver of
veiligheidsbeschermers staat of valt met diens integriteit. Zo vergt politiewerk in een democratie
ook een hoge mate van integriteit als het door de burgers aanvaard wil worden. Een niet-integere
politie is het vertrouwen van de bevolking niet langer waardig (Huberts, 1998b) en dit verlies aan
vertrouwen en legitimiteit zet het naar behoren functioneren van de rechtstaat op de helling. De
Wet op de Geïntegreerde Politie vereist in artikel 130 de absolute integriteit van alle
politiemedewerkers. 4
Ontwikkelingen
Een professioneel beleid rond integriteit zal helpen de machtsuitoefening onder controle te
houden, ethisch onaanvaardbaar gedrag te voorkomen, maar zal er ook toe bijdragen om het
4
Wet 7 december 1998 tot organisatie van een geïntegreerde politiedienst, gestructureerd op twee niveaus, B.S. 5 januari
1999, 132.
24