Toolbox deontologie bij de politiediensten.pdf - Algemene Directie ...

• Aan de term integriteit hangt een merkwaardige paradox vast. Enerzijds houdt het begrip
geen impliciete beschuldigingen in. Dit biedt, aldus Klockars (2000), politiekorpsen de
mogelijkheid, ook als ze geen (ernstige) integriteitsproblemen hebben, toch aandacht te
besteden aan het eigen integriteitsbeleid. In die zin kan integriteit beschouwd worden als
een “hoerabegrip”: “iedereen is ervoor, iedereen wil integer zijn, integriteit wordt alom
gewaardeerd” (Bovens, 1989). Dit dient anderzijds genuanceerd te worden. Integriteit als
begrip lijkt vandaag de dag vaak een negatieve connotatie te hebben. Veel medewerkers
voelen zich aangevallen wanneer het begrip ‘integriteit’ de kop opsteekt in hun
organisatie. Zij krijgen het gevoel ervan beschuldigd te worden niet integer te zijn
(Lamboo, 2005: 42).
• Daar integriteit te maken heeft met normen en waarden, is het ook cultuurgebonden. Dit
betekent in concreto dat integriteit volgende kenmerken bezit.
Integriteit is tijdsgebonden (wat vroeger kon, is nu niet nog vanzelfsprekend
aanvaardbaar).
Integriteit is plaatsgebonden (wat in bepaalde landen normaal is, wordt in andere
landen niet geaccepteerd).
Integriteit is functiegebonden (wat in bepaalde functies wel kan, is in andere
functies niet aanvaardbaar).
De invulling van het begrip integriteit kan aldus variëren. Dit wil echter niet zeggen dat
integriteit een voorbijgaande politiek-bestuurlijke trend is. Het is een zaak van
voortdurend en fundamenteel belang in een overheidsorganisatie zoals politie (Hoetjes,
2000; Vos en Beentjes, 2004).
Bovenstaande uiteenzetting wijst op het problematische karakter van integriteit, alsook op de
diversiteit in het begrippenkader. Hoewel de deontologische code natuurlijk het uitgangspunt van
het onderzoek blijft, vermelden we besluitend dat de onderzoeksequipe opteert voor het begrip
‘integriteit’, en niet voor het begrip ‘deontologie’, en dit omwille van volgende redenen.
• In de betekenis van professionele ethiek wordt het begrip integriteit internationaal gezien
meer gebruikt dan deontologie.
• Deontologie heeft een eerder juridische connotatie, terwijl ‘integriteit’ minder
•
geassocieerd is met regels en ook suggereert hoe men met een bredere discretionaire
ruimte moet omgaan, daar waar regels niet zomaar het antwoord geven.
“Integriteit” wordt bovendien vaak gekoppeld aan “integriteitsbeleid”, waardoor meteen
gesuggereerd wordt dat het iets is dat kan gemanaged worden (ook door andere
instrumenten dan regels en controleprocedures), wat uiteraard de assumptie is van
voorliggend onderzoek. Het woord “deontologie” roept dit minder op.
23